home | Inloggen
Aantal schrijvers: 556 | Aantal boeken:

16059

 

De Bom, Emmanuel

Maakt deel uit van: , ,

EMMANUEL DE BOM

Antwerpen, 9 november 1868 – Kalmthout, 14 april 1953

Schrijver van romans, biografieën, essays en kritieken , journalist en bibliothecaris.

Hiervoor gebruikte hij tientallen pseudoniemen (Mane, Mendel, H. Ambeloke e.a.).

Tot zijn bekendere werken behoren ‘Wrakken’ uit 1898 en ‘Het levende Vlaanderen’ uit 1917. Biografieën van zijn hand verschenen over Henrik Ibsen, William Morris en Henri de Braekeleer.

Hij zette zich zijn leven lang in voor de Vlaams-culturele ontvoogdingsstrijd, o.m. via zijn engagement in de Antwerpse afdeling van Het Taalverbond. Daar was het overigens dat hij in contact kwam met Pol de Mont en vooral met August Vermeylen,  met wie hij “Van Nu en Straks” zou oprichten.

 

BIOGRAFIE

9 november 1868: Mane de Bom werd geboren te Antwerpen als op een na de jongste van een gezin met negen kinderen, twee dochters en zeven zonen.

  • Zijn vader, geboren te Antwerpen in 1825, was kleermaker en woonde in een roerige, vitale volksbuurt.
  • Een fleurig beeld van het gezin en van Mane’s jeugd heeft hij zelf geschilderd in zijn laatste boek Het Land van Hambeloke, dat, al is het natuurlijk enigszins geromanceerd, in hoge mate autobiografisch is.
  • Van huize uit werd hij opgevoed in een geest van vrijzinnig liberalisme en romantische vlaamsgezindheid.
  • Zijn schoolopleiding kreeg hij in het stedelijk onderwijs: gemeentelijke jongensschool nr 1 op de Kipdorpvest en de middelbare school in de Eikenstraat.

1886: Hij werd op zeventienjarige leeftijd klerk op het tweede bureau bij de Stad Antwerpen.

1886-1887: Debuteerde in bladen als Het Volksbelang, De Kleine Gazet, hoofdzakelijk met sentimenteel proza, maar ook met kritisch werk.

  • Zijn allereerste publicaties gebeuren in december 1886 in het tijdschrift Noord en Zuid. (De Vlaamsche schoolbeweging. Eene bladzijde geschiedenis. 4 december 1886, p.1-2; – 11 december, pp. 1-2; – 18 december p.1-2: – 25 december p.1-2. En De toestand van het Nederlandsch in ons hooger ondewijs. 12 februari 1887, p.1-2.

1888: Publiceerde geregeld korte prozateksten greepjes uit het Antwerpse volksleven in de beproefde romantisch-realistische schrijftrant, in tijdschriften zoals “Nederlandsche Dicht- en Kunsthalle”, “Nederlandsch Museum”, “De Vlaamsche School” en “De Vlaamsche Kunstbode”. (het vierde deel van de bibliografie geeft een overzicht van dit vroege werk in tijdschriften).

Daarna bleek hij al vlug een andere weg in te slaan die leidde naar het naturalisme.

1889: Secretaris, als opvolger van Pol De Mont, van Het Taalverbond te Antwerpen.

1890: Op deze algemene vergadering van Het Taalverbond (april 1890) ontmoetten August Vermeylen, die nog steeds leerling aan het Brusselse Atheneum was – hij zou op 12 mei 1890 achttien jaar oud worden – en Emmanuel de Bom, toen klerk op het stadhuis te Antwerpen – tweeëntwintig jaar oud – elkaar haast toevallig.

September 1890: Ons Tooneel verscheen als Antwerps weekblad onder redactie van E. de Bom, A. Vermeylen en L. Krinkels, vanaf 14 september 1890. Het blad zou, tot 4 januari 1891, zeventien nummers tellen.

1891: De intellectueel en artistiek begaafde De Bom werd al gauw opgemerkt door Jan van Rijswijck, Max Rooses en Pol de Mont, leidende figuren uit het Antwerpse vrijzinnige en liberale geestesleven.

Door hun bemiddeling kon hij in 1891 zijn overplaatsing krijgen naar de ‘Volksboekerij’.

1892: Overplaatsing naar de Stadsbibliotheek op het Conscienceplein, waardoor hij de gelegenheid kreeg om zijn te vroeg afgebroken studies aan te vullen door zelfstudie.

Werd medewerker aan het vrijzinnige, liberale blad ‘De Koophandel van Antwerpen’, waaraan Jan van Rijswijck toen verbonden was als vaste redacteur.

1893: Medeoprichter van het tijdschrift ‘Van Nu en Straks’

De Bom’s beste prozawerk, waarmee hij als literator faam verwierf, ontstaat in de Van-Nu-en-Straksperiode en zou later nooit meer – zelfs niet in de late nabloei van zijn scheppingsdrang na 1940 – dit peil evenaren.

1898: Publicatie vanWrakken (1897), de kleine, pessimistische roman die zich afspeelt in het Antwerpse schipperskwartier, wordt beschouwd als zijn belangrijkste werk, ook als een voorbeeld van het fin-de-siècle-naturalisme én als de eerste echte Vlaamse stadsroman.

1902: Huwde met Nora Aulit.

1903: Richtte met Victor dela Montagne en Prof. Willem de Vreese het ‘Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen’ op. (1903-1911), waarvoor hij verscheidene bijdragen leverde en dat hij mee uitbouwde tot een gezaghebbend vaktijdschrift.

1904 tot 1940: Werkte, in opvolging van Max Rooses als vast Antwerpscorrespondent voor de “Nieuwe Rotterdamse Courant“, waarin hij kronieken publiceerde over het Vlaamse kunst- en geestesleven.

1904: Benoeming tot onderbibliothecaris.

1911 tot 1918: Hoofdbibliothecaris in de Stadsbibliotheek te Antwerpen, die onder zijn leiding een wetenschappelijke opbloei zou kennen.

1912: Spil van een grote  Conscience-herdenking, waarbij hij instond voor de jubileum uitgave van de werken van Conscience en de tentoonstelling waarvoor hij met Eugeen de Bock en Marten Rudelsheim een uitgebreide catalogus opstelde. In deze catalogus opperde hij de idee  tot het oprichten van het Museum voor Vlaamse Letterkunde, later het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven (AMVC), vandaag het AMVC-Letterenhuis.

1914: Hoewel De Bom vermeed zich tijdens de oorlog op politiek terrein te bewegen, toch bleef hij zich in geschrifte getuigen van zijn vlaamsgezindheid, sympathie voor het flamingantisme en voor het gematigde activisme (dat tegen de collaboratie met de bezetter gekant was).

  • Hij ondertekende de petitie in 1916 voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit.
  • Hij tekende in op de steunuitgave ‘Van aarde en hemel’ van René De Clercq (die door Minister Poullet als leraar was afgezet)
  • Als melomaan en Benoit-bewonderaar organiseerde hij in oktober 1917 een grootse uitvoering van het oratorium ‘De Schelde’, wat al dadelijk als activistisch werd bestempeld.

1918: Door het stadsbestuur ontslagen met verlies van pensioenrechten omwille van zijn flamingantische sympathieën.

1920 tot 1926: Door bemiddeling van Stijn Streuvels bij Camille Huysmans kon hij als redacteur van “De Volksgazet” aan de slag, waar de hoofdredacteur, de vlaamsgezinde socialist Willem Eekeleers hem de volle vrijheid gaf in het schrijven van zijn kronieken.

1926: Door bemiddeling van o.a. August Van Cauwelaert werd hij heraangesteld tot hoofdbibliothecaris.  Dit bleef hij tot zijn opruststelling in 1933.  Lode Baekelmans volgde hem op als hoofdbibliothecaris.

1927: Publicatie van ‘Swane. Een woud legende in drie handelingen naar Stijn Streuvels’. (toneel)

  • Op p. 69 lezen we : “Deze lyrisch-dramatische transcriptie van zijn visionaire verhaal ‘Het Woud’ was van meet af aan, reeds bij de eerste lezing van ’s dichters handschrift – dat toen nog heette “De gesnekkerde Christus’ – in mijn verbeelding gegroeid,en biedt ik thans , als de bescheiden-kameraadschappelijke hulde van mijn oude bewondering, aan mijn vriend, meester Stijn Streuvels, in afwachting, dat een toondichter zich aan dezae stof zal meten en er de gedroomde, intense en door woudklanken gedrenkte, muzikale atmosfeer om weven zal”.
  • Op 19 januari 1933 had te Antwerpen de creatie plaats van het zangspel. De muziek werd geschreven door Maurits Schoemaker, de spelleiding berustte bij Lode Plaum, Hendrik Diels was de dirigent.

1929: Ontving de oeuvreprijs voor letterkunde van de provincie Antwerpen.

1931-1941: Achtereenvolgens benoemd tot briefwisselend lid (1931); werkend lid (1935) van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde. Benoemd tot onderbestuurder (1940) en bestuurder (1941)

1940: Ontving de grote vijfjaarlijkse staatsprijs voor Vlaamse letterkunde, periode 1935-1939

14 april 1953: Emmanuel De Bom stierf te Kalmthout .

 

BEKRONINGEN

  • 1929:  Oeuvreprijs voor letterkunde van de provincie Antwerpen.
  • 1940: Vijfjaarlijkse staatsprijs voor Vlaamse letterkunde, periode 1935-1939.

 

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Websites

Referenties

  • Rutten, M. & Weisgerber, J. 1988. Van Arm Vlaanderen tot De Voorstad groeit. De opbloei van de Vlaamse literatuur van Teirlinck-Stijns tot L.P. Boon (1888-1946). Antwerpen: De Standaard, p. 122-128.
  • Raymond Vervliet: Emmanuel de Bom: activist tegen wil en dank. In: Geert Buelens, Matthijs de Ridder, Jan Stuyk (red.), De Trust der Vaderlandsliefde. AMVC Antwerpen, p. 40-61.
  • Anne-Marie Musschoot (red.): Emmanuel de Bom, 1868-1953, in: Verslagen en mededelingen van Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, vol. 113 (2003), nr. 3,  p. 291-478.

 

BIBLIOGRAFIE

De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij

  • Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
  • Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
  • Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007.
  • P. van Tichelen, Bibliografie van en over Emmanuel de Bom, in Versl. en Med. van de Kon. Vl. Ac. voor Taal- en Letterkunde, Gent 1944) blz. 65-382; afz. uitgave in de reeks: Werk van de Stedelijke Middelbare Bibliotheekschool van Antwerpen, III, Antwerpen 1947.

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.

Aanvullende bio- en bibliografische informatie kan men vinden in de volgende scripties:

  • G. Goethals, Emmanuel de Bom als romancier, Leuven 1955;
  • J.C. Sleeckx, Emmanuel de Bom (1868-1953). Bijdrage tot de kennis van zijn leven en werk tot 1901, Gent 1963;
  • G. Huyskens, Het scheppend werk van Emmanuel de Bom, Luik 1964;
  • L. Bockaert, Emmanuel de Boms werk gerecenseerd. Een literair-sociologische benadering, Gent 1975;
  • Nachtegaele, De novellen en het korter proza van Emmanuel de Bom, Gent 1979.

De bibliografie telt 4 afdelingen

a. Scheppend werk (romans, verhalen, toneel)
b. Essayistisch werk
c. Uitgaven over boek- en bibliotheekwezen.
d. Publicaties in tijdschriften en kranten in 1888.

Tot slot vindt u een overzicht per genre alfabetisch op titel gerangschikt.

Chronologisch overzicht

A. Scheppend werk (romans, verhalen, toneel)

Jaar Titel Fotogalerij Uitgeverij 1ste druk
1889 Antwerpsche zeden. De schavies.

Onder pseudoniem MENDEL
Illustratie van Paul Buschmann Sr.
 Antwerpen: J.-E. Buschmann sa. -8p.

Afmetingen: 24 x 16
Overdruk uit : De Vlaamsche school pp.27-29
1889 In onze achterbuurt. (Antwerpsche zeden).

Onder pseudoniem MENDEL
 Gent: A. Hoste. -10p.

Afmetingen: 22.50 x 14
Overdruk uit: Nederlandsch Museum 1889 dl. I. pp.154-163.
1890 Stormweer. (verhaal) Gent: A. Hoste. -8p.

Afmetingen: 22.50 x 14
Overdruk uit: Nederlandsch Museum 1890 dl I. pp. 246-250.
1890 Een Hoofdstuk uit den roman van den Does. ? L. Tarara ! Antwerpen: L. dela Montagne. -7p.

Afmetingen: 23 x 16
Overdruk uit: Nederlandsche Dicht- en Kunsthalle, 1890-1891 pp. 256-262.
Van Tichelen meldt: Dit stuk verwekte destijds eenige opspraak. Om die reden werd het dan ook in een gedeelte der afleveringen vervangen door twee sprookjes van Andersen: “De varkenshoeder” en “De prinses op de erwt”.
1890 Uit den jongen tijd der Vlaamsche beweging.

Bevat:
De “Vlaamsche mannen” uit ‘t “Zwart Peerdeken”. (pp.3-8); De razende Napoleon. [De “dichter” J.A. van der Borcht.] (pp. 9-13); Hoe Door van Rijswijck trouwde. (pp.14-19); Door in ruzie met zijn vrouw. (pp.19-22); Het manifest van ’t Nederlandsch Kunstverbond. (pp.23-26); Hoe de “Grievencommissie” tot stand kwam. (pp.26-29)
 Antwerpen: Drukkerij J.-E. Buschmann. -29p.

Afmetingen: 20 x 12
Overdruk uit: De Vlaamsche School, 1890
1890 Alice. (verhaal) Amsterdam: Meulenhoff & Co. -8p.

Afmetingen: 8p.
Overdruk uit: De Nederlandsche Spectator, 22 november 1890 , pp. 391-393.
1891 De pessimist: een akt. (toneel)

Opgedragen aan Cyriel Buysse.
Onder pseudoniem VAN MANE
 Antwerpen: Drukk.-uitg. J.-E. Buschmann sa. -32p.

Afmetingen: 16.50 x 10
1896 De daad. (verhaal)

1918: opgenomen in de verhalenbundel ‘ Terugblik’ ,, pp. 21-38
 Antwerpen: J.-E. Buschmann. -15p.

Afmetingen: 22.50 x 17
Overdruk uit : Van Nu en Straks. pp. 201-213.
1896 De beeldhouwer. (verhaal)

1918: opgenomen in de verhalenbundel ‘ Terugblik’ , pp. 49-63
 Antwerpen: J.-E. Buschmann. -11p.

Afmetingen: 22.50 x 17
Overdruk uit : Van Nu en Straks. pp. 299-309.
1898 Wrakken. (roman)

1918: 2de uitgave als deel van ‘Terugblik’
1938: 3de druk door Wereldbibliotheek, Amsterdam en A. Manteau, Brussel. Met een inleiding van Maurice Gilliams. Afmetingen: 19.20 x 17.80 (gebonden, harde linnen band). -138p. Wordt vaak verkeerdelijk als eerste druk aangeboden.
1938: 4de druk door A. Manteau met een inleiding van Emiel Willekens. Afmetingen 18 x 13 (Gebonden met stofomslag) Reeks: Bouwstenen. -123p. 
 Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel. -88p.

Overdruk uit: Van Nu en Straks ; nr. 3, 1898, p. 33-120.
Afmetingen: 22 x 17.75 (ingenaaid)
Drukkerij: J.-E. Buschmann, Antwerpen.
1901 De barbaren. Moedwillig proza. Antwerpen: Drukkerij J.B. Madou-Cop. 6p.

Gepubliceerd als supplement bij Ontwaking n°5 10 maart 1901
1902 De kameraden. (Rugstudie) (verhaal)

1920,1925²: opgenomen in heldere gezichten, pp.54-64
1940: vertaald in het Frans door François Vermeulen als ‘Les camarades’ gepubliceerd in La Revue générale, jrg. LXXV, janvier, pp 22-29.
Als overdruk gepubliceerd door L’Edition universelle te Brussel, 1940, 8p.
 Antwerpen: Drukkerij J.B. Madou-Cop, Deurnestraat 15. -12p.

Overdruk uit: Ontwaking, 1902 pp 65-76.
Afmetingen: 23.50 x 15 (geniet)
1906 Een moord. (novelle)
Samen met: We gaan den heelen dag uit rijden / Haverschmidt, François.

Verscheen later nog in:
juni 1915: gepubliceerd in De Week, letterkundig bijvoegsel pp 3-4.
15 november 1915 pp 79-80; 21 november pp 93-94; 28 november : in Vlaamsch Leven, pp 105-106.
1920,1925²: opgenomen in Heldere gezichten, pp.38-53
 Gent: Vennootschap “Plantyn” (Korte Koestraat 3A). -31p. (pp. 15-31)

Reeks: Flandria’s Novellen-Bibliotheek. – Gent; vol. 69.
Afmetingen: 19 x 12.50 (geniet)
1918 Terugblik. (verhalen)

Omslagteekening Walter Vaes
Bevat: Waarschuwing (pp.9-10); Scheppingsdrang (pp.13-17); De daad (pp.21-38); De barbaren (pp.41-46); De beeldhouwer (pp. 49-63); Wrakken (pp. 67-187); Avond (pp.191-194); Inhoud p.195.
  ’s Gravenhage : W.-P. Van Stockum en Zoon ; Antwerpen : De Nederlandsche Boekhandel. -195p.

Reeks: Fonteine-uitgaven. –Gent; vol.3
Afmetingen: 18.75 x 12.50 (ingenaaid)
1919 Een romance. (verhaal)

1920,1925²: opgenomen in heldere gezichten, pp.7-31
 Amsterdam: P.N. van Kampen en zoon. -18p.

Afmetingen:; 23 x 14.50 (geniet)
Overdruk uit: De Gids, augustus 199,pp 196-213
1920 Heldere Gezichten. (verhalen)

Bevat: Een romance (pp.7-31); London (pp.32-37); Een moord (pp.38-53); De kameraden (pp.54-64); Het avondmaal der Twaalf Apostelen (pp.65-71); De piano (pp.72-81); Zigeunerleven (pp. 82-92); Van een wonderlik en avontuurlijke reize in Vlaanderen (pp.93-136); De Acht Zaligheden (pp.137-144); Oudejaarsavond (145-148); Inhoud p.149.
1925: 2de druk ibidem. In de reeks Nederlandse bibliotheek nr 474.
 Amsterdam: Maatschappij voor Goede en Goedkoope Lectuur. -149p.

Reeks: Vlaamsche bibliotheek. (onder leiding van E. de Bom)
Afmetingen: 18.50 x 12 ( ingenaaid & gebonden met stofomslag)
Drukkerij D. Devos – Van Kleef, Antwerpen
1927 Swane. Een woud legende in drie handelingen naar Stijn Streuvels. (toneel)

Met houtsneden van Frans Masereel
Opdracht: Deze lyrisch-dramatische transcriptie van zijn visionaire verhaal “Het Woud “ was, van meet af aan, reeds bij de eerste lezing van ’s dichters handschrift – dat toen nog heette “De gesnekkerde Christus” – in mijn verbeelding opgegroeid, en bied ik thans, als de bescheiden-kameraadschappelijke hulde van mijn oude bewondering, aan mijn vriend, meester Stijn Streuvels, in afwachting, dat een toondichter zich aan deze stof zal meten en er de gedroomde, intense en door woudklanken gedrenkte, muzikale atmosfeer om weven zal.
 Antwerpen: “De Sikkel.” –[IV] + 68 + [IV] / Santpoort: C.A.Mees

Afmetingen: 26.50 x 15.40
Colofon: Van dit boek werd door de Firma J.-E. Buschmann voor de “Sikkel” gedrukt 300 exemplaren op Hollandsch papier van de Koninklijke Fabriek Pannekoek en C°, genummerd van 1 tot 300.
19 januari 1933: creatie te Antwerpen van het zangspel. De muziek werd geschreven door Maurits Schoemaker, de spelleiding berustte bij Lode Plaum, Hendrik Diels was de dirigent.
1938 Wrakken. (roman)

Derde druk in Vlaanderen
Met een inleiding van Maurice Gilliams.
Portret van E. de Bom
Inhoud: Inleiding van Maurice Gilliams (pp. 9-20); Wrakken (pp.21-138); Bibliographie (pp.139-141).
1898: 1ste druk Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel. Overdruk uit: Van Nu en Straks ; nr. 3, 1898, p. 33-120.
1918: 2de druk Deel van ‘Terugblik’ bij ’s Gravenhage : W.-P. Van Stockum en Zoon ; Antwerpen : De Nederlandsche Boekhandel.
 Brussel: Uitgeversmaatschappij en Algemene importboekhandel A. Manteau. -144p.

Afmetingen: 20.50 x 14
Colophon: ‘… Van deze derde uitgave, welk in October 1938 verscheen, werden 100 exemplaren op Savoy antique gedrukt, genummerd van 1 tot 100. De eerste tien exemplaren zijn niet in de handel.
Drukkerij: V. van Dieren & Co, Antwerpen.
1938 Wrakken. (roman)

Derde druk voor Nederland
Met een inleiding van Maurice Gilliams.
Portret van E. de Bom
Inhoud: Inleiding van Maurice Gilliams (pp. 9-20); Wrakken (pp.21-138);
1898: 1ste druk Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel. Overdruk uit: Van Nu en Straks ; nr. 3, 1898, p. 33-120.
1918: 2de druk Deel van ‘Terugblik’bij ’s Gravenhage : W.-P. Van Stockum en Zoon ; Antwerpen : De Nederlandsche Boekhandel.
 De Bom 1 Amsterdam: Wereldbibliotheek. -138p.

Afmetingen: 19 x 12.50
1938 De gouden medaillon. (verhaal)

November1938: In: DW&B , pp 410-414
1941: opgenomen in de verhalenbundel  ‘Scheldelucht’, pp.55-65.
 Overdruk uit: Dietsche Warande en Belfort. -8p.

Afmetingen: 24 x 17.50 (geniet)
1939 Mijn vriendje de jonge jood Ben. (verhaal) Arnhem: Van Loghum Slaterius.

Overdruk uit De Stem pp. 133-146
Afmetingen: 23.50 x 15 (geniet)
1941 Scheldelucht. (bundel verhalen)

Bevat nog enkele schetsen van vóór Wrakken, maar ook een aantal nieuwe in een veel lichtere, bijna feestelijke toon van levensblije humor.
Bevat: Scheldelucht. (pp.5-20); Tarara. (pp.21-30); De laatste. (pp.31-36); Venetiaansch feest aan de Schelde (pp.37-39); Alice. (pp.41-49); Moeder en zoon (pp 51-54); Het gouden medaillon (pp.55-65); ’t Was een Novemberavond. (pp. 67-74); Vijftig jaar later. (pp.75-81); Het millioen van P. Dansaert. (pp.83-91); Twee schetsen (I. Een Zaterdagnacht. II. Een Zondagmorgen). (pp.93-96); Van lang geleden… (97-121); De Lange pijp (pp.123-128); Inhoud p.129.
 Brussel: Uitgeversmij. A. Manteau.N.V. -130p.

Afmetingen: 19.50 x 13.50 ( gebonden met stofomslag)
Gedrukt op de persen van V. Van Dieren & Co. Venusstraat 27, Antwerpen.
1941 Op reis door het Vlaamsche land. (reisverhalen – jeugd)

Ingeleid, bewerkt en toegelicht door Fr. Closset.
Inhoud: Inleiding van Fr(ançois) Closset. (pp.5-7); Op reis door het Vlaamsche land (pp. 9-80); Woordenlijst (pp. 1-12)
Nota: Op reis door het Vlaamsche land is een herdruk uit ‘De Stad Antwerpen met de titel: De plezante reis door Vlaanderen. Waarachtig verhaal van zes jongens en zes meisjes uit Holland en Vlaanderen. 25 juni 1937, pp 508-509 – 2 juli pp 540-541 – 9 juli pp 572-573 – 16 juli pp 604-605 – 23 juli pp 636-637.
 Brussel: Uitgeversmij. A. Manteau.N.V. -80p.

Afmetingen: 19 x 12.75 (ingenaaid)
1943 De gelukkige Anselmus. (verhaal) Amsterdam: P.N. van Kampen en zoon. -12p.

Afmetingen: 23 x 14
Overdruk uit De Gids, april 1943, pp 165-176
1946 Het land van Hambeloke. (roman)

Waarin hij de kleurige folklore uit het Antwerpen van zijn jeugd doet herleven en verscheidene kostelijke typen tekent.
Met teekeningen van Leo Bervoet.
  De Bom 2 Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel. -435p.

Afmetingen: 23 x 14.50 (ingenaaid)
1947 Tussen licht en donker. (verhalen)

Bevat ook een vertaling naar Villiers de l’Isle-Adam.
 Brussel: N.V. Uitgeverij “Het Pennoen” 25 Th. Rooseveltstraat.. -174p.

Afmetingen: 24 x 15.50 

 

B. Essayistisch werk.

Jaar Titel Fotogalerij Uitgeverij 1ste druk
1889 Hélène Swarth. Antwerpen: Drukk. J.-E. Buschmann. -24p.

Afmetingen: 24 x 16
Overdruk uit: De Vlaamsche School, 1889 pp79-83 & 100-105.
1893 Hendrik Ibsen en zijn werk. (Wetenschappelijke publicatie)

In den “Cercle d’études sociales” te Antwerpen las E. de Bom zijn arbeid voor in twee publieke conferenties.
Opdracht: Aan L. Simons Mz., vriendschappelijk.
Inhoud: [voorwoord ] (pp.1-4); I. Een en ander over zijn leven. Zijn eerste werken. (pp.5-19); II. De lyrisch dramtische trilogie. Keizer en Galileeër. (pp.20-53); III. De sociale drama’s (pp.54-66); IV. De familiedrama’s. (pp.67-91); Poging tot een algemeene karakterschets des dichters. (pp.92-105); Nawoord. (pp. 106-107); Inhoud. p.108.
 Gent: Drukk.-uitg. Ad. Hoste; Amsterdam: Van Holkema et Warendorf . -109p.

Afmetingen: 20.50 x 14
1893  Literaire kunst. Zuster Bertha door Aletrino.  Antwerpen: L. dela Montagne. -4p.
1894 Uit België. Ibsen-voorstellingen te Brussel – De veiling Leys te Antwerpen.

Onder Pseudoniem W. STEENACKERS
 Amsterdam: Meulenhoff en Co. -8p.

Afmetingen: 19.50 x 12.50
Overdruk uit: De Nederlsndsche Spectator 13 januari 1894, pp. 16-19.
1906 De zaak Edward Joris, [1906]

Anoniem gepubliceerd.
 Antwerpen: Antwerpsch Comiteit ter bevrijding van onzen landgenoot. -16p.

Afmetingen: 26 x 17
Drukkerij Flor Burton.
1910 Rond onze toren.

Omslagtekening: Water Vaes.
Bevat: Ter inleiding. (pp.1-2); Open brief aan den Heer Jan van Menten, hoofdopsteller van het “Handelsblad” van Antwerpen. (pp. 3-16)
 Antwerpen: Victor Resseler. -16p.

Afmetingen: 18.50 x 11.50
Uit: Het Handelsblad van Antwerpen. 7 april 1910 p.2
1915 Een bladzijde geschiedenis van Antwerpen, 7-9 october 1914.

Ten bate van het Antwerpsch Comiteit voor hulp.
Ondertekend: van onzen E.d.B. correspondent.
 Antwerpen: Uitgever Jos Van Loo. -15p.

Afmetingen: 21.50 x 14
Drukkerij J.-E. Buschmann, Antwerpen.
Overdruk uit: Nieuwe Rotterdamsche Courant. – 31 januari (1915) pp. 1-2
1917 Het levende Vlaanderen (essay)

Met 29 afbeeldingen.
 Amsterdam: De Maatschappij voor goede en goedkoope Lectuur. [XII] + 332p.

Reeks: Nederlandsche Bibliotheek (onder leiding van L. Simons) vol nr 351
Afmetingen: 18 x 11.75 (ingenaaid & gebonden met stofomslag)
Gedrukt ter drukkerij “De Degel” Amsterdam
1917 Peter Benoit. Een levensbeeld. (essay)

Oorspronkelijk geschreven als programmaboekje bij de opvoering van Benoits oratorium ‘De Schelde’ op 14 oktober 1917 in het Hyppodroompaleis.
 Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel. –23p. / Amsterdam: Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur;

Afmetingen: 21 x 14
Drukk. Gust Janssens, Antwerpen.
Overdruk uit: Peter Benoit. De Schelde. 14 october 1917, De Nederlandsche Boekhandel, pp.5-20.
1925 Nieuw Vlaanderen. Kunst en Leven. (essays)

Met een voorwoord van Eduard Anseele. (pp. 7-19)
 
inhoud
  Brussel: Samenwerkende Vennootschap “De Wilde Roos” / Amsterdam: N. V. Uitgeversm. “Ontwikkeling”. -314p.

Afmetingen: 17.75 x 13.25 (ingenaaid)
Samenw. Maatsch. Volksdrukkerij Hoogpoort; 27 , Gent.
1927 De moeder van Rubens. (essay) Gent: Drukkerij Erasmus. 7p.

Afmetingen: 23 x 18.50
Overdruk uit Dietsche Warande en Belfort, september 1927, pp. 579-583
z.d.
1929		 Dagwerk voor Vlaanderen. Ontmoetingen en portretten.

Met een voorrede door Leo Simons
Met 2 portretten van E. de Bom
= feestuitgave 9 november (1868-1928)
 Amsterdam: Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur. z.d. [1925 ] -239p.

Afmetingen: 23 x 17.50
Drukkerij: Wereldbibliotheek, Amsterdam.
Van deze uitgave werd in 1942 door de uitgeversfirma A. Manteau te Brussel, een gedeelte terug op de markt gebracht onder een nieuwe omslag. Titelblad en inhoud bleven echter ongewijzigd.
Z.d.
1929		 De psychologie van den Antwerpenaar.

Met teekeningen van Albert van Dijck
 Antwerpen: “De Sikkel” / Santpoort, C.A. Mees. -48p.

Afmetingen: 19 x 13.50
Colophon: Van dit boek werden gedrukt op de persen van J.-E. Buschmann te Antwerpen, op Hollandsch papier van Pannekoek: 750 gewone exx., genummerd van 11 tot 760; 10 exx., met twee oorspronkelijke teekeningen van den illustrator, genummerd van I tot X.
Dit is nummer…
1932 Volkskunst in Vlaanderen.

Voordracht [gehouden] in de jaarlijksche vergadering van de Maatschappij der Nederlandsche letterkunde te Leiden den 8sten Juni 1932.
 Leiden: Boekhandel en drukkerij, voorheen E. J. Brill. -19p.

Afmetingen: 24.50 x 15.50
1932 De Vlaamsche letterkunde in den vreemde. Gent: Vanderpoorten en Co. -26p.

Afmetingen: 22 x 14
Overdruk uit: Verslagen en Mededeelingen [van de] Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde, november 1932, pp. 1029-1054.
1938 Ida von Düringsfeld. Een ooggetuige van de Vlaamsche romantiek. 1857-1862 en vlg. jaren. Ledeberg-Gent: Drukkerij Erasmus. -38p.

Afmetingen 21 x 13.50
Overdruk uit: Verslagen en Mededeelingen [van de] Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde, Juli-Augustus 1938, pp.579-612
1939 Het leven van Max Rooses. (essay) Schoten: Lombaerts. -16p.

Overdruk uit: De gulden passer Nieuwe Reeks 1938-1939 p. 33-48.
1941 “Volk van dichters”. Ledeberg-Gent: Drukkerij Erasmus. -23p.

Afmetingen 21 x 13.50
Overdruk uit: Verslagen en Mededeelingen [van de] Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde, April 1941, pp. 393-411
1941 Henri de Braekeleer en Antwerpen. (essay)

Met portret op omslag: H. de Braekeleer en 9 platen binnenin.
 De Bom 3 Antwerpen: Uitg. Bedrijf  ‘Die Poorte’. –60p.

Afmetingen: 23 x 19 (ingenaaid met koordje)
Colophon: Dit boek is het eerste van de Boekengilde “Die Poorte”, [VIIIste] jaargang 1941. Het werd gedrukt op de persen der drukkerij P. Lombaerts te Schoten bij Antwerpen. De reproducties uitgevoerd in lichtdruk, werden verzorgd door het huis E. Thill te Brussel.
1942 De Nederlandsche auteur Nico van Suchtelen. Ledeberg-Gent: Drukkerij Erasmus. -19p.

Afmetingen 21.50 x 13.50
Overdruk uit: Verslagen en Mededeelingen [van de] Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde, November-December 1942 pp. 605-619
1942 Marten Melsen. Oolijk schilder van de boeren uit het polderland. (monografie)

Met 8 gekleurde platen en 44 gewone platen
Portret op de omslag: E. de Bom en M. Melsen , door M. Melsen.
 Brussel: Uitg. Henri Melsen –48p.

Oplage: 200 ex.
Colophon: Het boek “Marten Melsen. Oolijk schilder van de boeren uit het polderland” door Emmanuel de Bom werd gedrukt als prachtuitgave in tweehonderd exemplaren op de persen der drukkerij Henri Melsen te Brussel. De tekst, met de hand gezet in Bodoni letter, is verlucht met penteekeningen van den schilder Marten Melsen. Acht schilderijen werden weergegeven in vierkleurendruk, vierenveertig in het zwart, voltooid op Kerstdag van het jaar 1942”.
1943 Twee Antwerpsche schilders. Piet Verhaert en Charles Mertens.

Afbeelding op omslag: Palingbrug (1880) door P. Verhaert.
Lezing gehouden ter gelegenheid van de opening der tentoonstelling gewijd aan het werk van P. Verhaert en Ch. Mertens op 19 december 1942, ingericht door het stadsbestuur van Antwerpen in het “Stedelijk Kunstsalon”.
 Antwerpen-Brussel-Gent-Leuven: Standaard-Boekhandel. -32p. + 10 pag zwart-wit afbeeldingen

Afmetingen: 19.20 x 13.50 (ingenaaid)
Reeks: Kunstenaars van heden nr 3
Drukkerij V. van Dieren & Co, Antwerpen.
Uitgegeven in opdracht van “Volk en Kunst” en den “Interprovincialen Cultuurdienst”.

C. Uitgaven over boek- en bibliotheekwezen.

Jaar Titel Fotogalerij Uitgeverij 1ste druk
1903 Abraham Verhoeven, de eerste courantier van Europa? Antwerpen: drukk. J.-E. Buschmann. -25p.

Afmetingen: 26.50 x 18
Overdruk uit: Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen, 1903 pp. 27-51
1904 De tentoonstelling van het moderne boek in het museum Plantijn Moretus te Antwerpen.

Met portret en 18 afbeeldingen.
Pp. 17-36: Eenige voorbeelden van modern drukwerk, tot toelichting.
 Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel / ’s Gravenhage: Martinus Nijhoff. -40p.

Afmetingen: 27 x 18
Overdruk uit: Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen 1904, 239-276
1905 Verhoeveniana. Antwerpen: drukk. J.-E. Buschmann. -7p.

Afmetingen: 27 x 18
Overdruk uit: Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen , 1905 pp 77-83
1905 William Morris en zijn invloed op het boek.

1910: 2de druk, ibidem.
  Antwerpen: J.-B. Madou-Cop. -41p.

Afmetingen: 22 x 18
Uit een voordracht, gehouden den 25sten September 1904 in het Museum Plantijn Moretus te Antwerpen, en den 27sten Maart 1905 te Den Haag.
Overdruk uit: Ontwaking, 1905 pp. 201-219, 254-264, 364-371.
1909 Een berijmd epistel over strafuitvoeringen door de Inquisitie. Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel / ’s Gravenhage: Martinus Nijhoff. -3p.

Afmetingen: 27 x 18
Overdruk uit: Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen, 1909, pp. 120-122.
1909 Paul Buschmann † [gevolgd door] Eenige uitgaven en drukken van de firma J.-E. Buschmann. Antwerpen: drukk. J.-E. Buschmann. -5p.

Afmetingen: 27 x 18
Overdruk uit: Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen, 1909, pp. 294-298
1910 William Morris en zijn invloed op het boek.
Lezing gehouden in het Museum Plantijn Moretus te Antwerpen den 25sten September 1904

1905: 1ste druk
  Amsterdam: Ipenbuur en Van Seldam. -59p.

Afmetingen: 23 x 15
Colophon: Van dit boekje werden opgelegd 300 ex. op papier à la cuve en 20 genummerde ex. op Batchelor papier. Het werd als vierde deeltje van de mededeelingen over boekkunst gedrukt en uitgegeven door Ipenbuur en Van Seldam te Amsterdam en voltooid in Juni 1910.
1912 Hendrik Conscience. 1812-1912. Catalogus [van de] tentoonstelling.

Anoniem; met medewerking van Eugeen de Bock en Marten Rudelsheim.
 Antwerpen: drukk. J.-E. Buschmann. -245p.

Afmetingen: 17..50 x 12.50
1919 De incunabelen of wiegedrukken van de hoofdbibliotheek der stad Antwerpen. Bibliografisch beschreven.

Met de medewerking van Hendrik Pottmeyer.
Inhoud: Inleiding (pp.1-5); Literatuur (pp.5-6); Lijst der wiegedrukken en alphabetisch register (pp.7-34); Register en alphabetische lijst der drukkers. (pp.35-49).
 ’s Gravenhage: Martinus Nijhoff. -49p.

Afmetingen: 25 x 16
Overdruk uit: Het Boek 1919, pp. 161-210

 

D. DE VROEGSTE GESCHRIFTEN

1886-1887

Noord en Zuid

  • De Vlaamsche schoolbeweging. Eene bladzijde geschiedenis. 4 december 1886, p.1-2; – 11 december, pp. 1-2; – 18 december p.1-2: – 25 december p.1-2.
  • De toestand van het Nederlandsch in ons hooger ondewijs. 12 februari 1887, p.1-2.
  • Onze Prins kent Vlaamsch ! 18 februari 1887. P2
  • Aan onze Brusselsche vrienden. 5 maart 1887, p.2
  • Verregaande domheid. 19 maart 1887, p.3
  • Volksgezang 2 april 1887, p.2
  • De Vlaamsche Leeuw van den Ouden Stenweg. iD. p.3
  • Naâperij. 9 april 1887, p.1
  • Aan onze uitgevers. Id. p.1-2
  • Aan de Zweep en andere confraters. Id. p.2
  • Het Vlaamsch Verbond. Id. id.
  • Onze tijdschriften. Id. p.3

1888

Volkskunde

  • Van den halven haan. In: Volkskunde, jrg. 1, 1888, pp.151-153.
  • Janneken en Mieken. In: Volkskunde, jrg. 1, 1888, pp.229-230.
  • Van de schoone schildersdochter, van de booze zwarte Griet en van Kokodeike. In: Volkskunde, jrg. 1, 1888, pp. 175-177. (Later opgenomen in Dit zijn Vlaamsche wondersprookjes, Pol de Mont en Alfons De Cock, 1896, 1924²)
  • Schelmsche vragen en antwoorden. In: Volkskunde, jrg. 1, 1888, pp.111.
  • Spreekwoorden en zgswijzen uit “Baas Ganzendonck” In: Volkskunde, jrg. 1, 1888, pp.186

De Vlaamsche Kunstbode

  • Een recht aangenaam avondje! Een schets. In: De Vlaamsche Kunstbode jrg.18, pp. 31-37

Het Volksbelang

  • Sombere mijmeringen. In: Het Volksbelang, jrg. 22 11 februari 1888, letterkundig gedeelte “Hou ende Trou”. p.3

De Koophandel van Antwerpen

  • Antwerpsche zeden. Een standje. 23-24 september 1888 p. 2
  • Letterkundig praatje. Jan van Beers (22 februari 1821-14 november 1888) 23-24 september 1888 p. 3
  • In en om Antwerpen. Burcht. (verzamelde indrukken) 2 october p3

De kleine gazet

  • Pol de Mont in den vreemde. 17 juni 1888. P. 2; 24 juni 1888 p.3
  • P.E.A. – Fantasiekes over Vlaamsch en onderwijs. In: De kleine gazet, 1 juli 1888 p. 3

Nederlandsch Museum

  • Kerstnummer van de Portefeuille, kunst- en letterbode. Nederlandsch Museum, 1888, pp.127-30
  • Loghem, M.G.L. van (Fiore della Neve). – Victor. Nederlandsch Museum, 1888, pp. 377-382.
  • Germain-Lacoiur, J. – Les Clairières. Nederlandsch Museum, 1888, pp.382-384.

De Toekomst

  • Gittée, August. –Vraagbaak tot het zamelen van Vlaamsche folklore of volkskunde. In: De Toekomst. Zevende reeks, II. Pp 297-299.
  • Teirlinck, Isidoor. – Cilia, In: De Toekomst. Zevende reeks, II. Pp489-493.

1888-1889

Nederlandsche Dicht- en Kunsthalle

  • Oû kennissen, idylle. In: Nederlandsche Dicht- en Kunsthalle, jrg. 11, 1888-1889, pp.365-378 V. Pseudoniem: Mendel;

 

OVERZICHT PER GENRE ALFABETISCH OP TITEL

Romans en verhalen

  • Alice. (verhaal) 1890
  • Antwerpsche zeden. De schavies. (verhaal) 1889
  • De barbaren. Moedwillig proza. (verhaal) 1901
  • De beeldhouwer. (verhaal) 1896
  • De daad. (verhaal) 1896
  • De gelukkige Anselmus (verhaal) 1943
  • De gouden medaillon (verhaal) 1938
  • De kameraden (rugstudie) (verhaal) 1902
  • Een Hoofdstuk uit den roman van den Does. ? L. Tarara ! (verhaal) 1890
  • Een moord. (novelle) 1906
  • Een romance. (verhaal) 1919
  • Heldere Gezichten. (verhalenbundel) 1920
  • Het land van Hambeloke. (roman) 1946
  • In onze achterbuurt. (Antwerpsche zeden). (verhaal) 1889
  • Mijn vriendje de jonge jood Ben (verhaal) 1939
  • Op reis door het Vlaamsche land (reisverhalen – jeugd) 1941
  • Scheldelucht. (verhalenbundel) 1941
  • Stormweer. (verhaal) 1890
  • Terugblik. (verhalenbundel) 1918
  • Tussen licht en donker. (verhalenbundel) 1947
  • Uit den jongen tijd der Vlaamsche beweging. (verhaal) 1890
  • Wrakken. (roman) 1898, 1918, 1938.

Toneel

  • De pessimist: een akt. (toneel) 1891
  • Een woud legende in drie handelingen naar Stijn Streuvels. (toneel) 1927

Essays

  • Een bladzijde geschiedenis van Antwerpen, 7-9 october 1914. 1915
  • Dagwerk voor Vlaanderen. Feestuitgave (9 november) (1868-1928)
  • De moeder van Rubens. (essay) 1927
  • De Nederlandsche auteur Nico van Suchtelen. 1942
  • De psychologie van den Antwerpenaar. (essay) 1929
  • De Vlaamsche letterkunde in den vreemde. 1932
  • De zaak Edward Joris 1906
  • Hélène Swarth 1889
  • Hendrik Ibsen en zijn werk. Nota’s. (essay) 1893
  • Henri de Braekeleer en Antwerpen. (essay) 1941
  • Het levende Vlaanderen (essay) 1917
  • Het leven van Max Rooses. (essay) 1940
  • Ida von Düringsfeld. Een ooggetuige van de Vlaamsche romantiek. 1857-1862 en vlg. jaren. 1938
  • Literaire kunst. Zuster Bertha door Aletrino. 1893
  • Marten Melsen. Oolijk schilder van de boeren uit het polderland. (essay) 1942
  • Nieuw Vlaanderen. Kunst en Leven.(essays) 1925
  • Ontmoetingen en portretten. (essays)1928
  • Rond onzen toren (essays) 1910
  • Twee Antwerpsche schilders. Piet Verhaert en Charles Mertens. 1943
  • Uit België. Ibsen-voorstellingen te Brussel – De veiling Leys te Antwerpen. 1894
  • Volkskunst in Vlaanderen. 1932

Uitgaven over boek- en bibliotheekwezen

  • Abraham Verhoeven, de eerste courantier van Europa? 1903
  • De incunabelen of wiegedrukken van de hoofdbibliotheek der stad Antwerpen. Bibliografisch beschreven. (1919)
  • De tentoonstelling van het moderne boek in het museum Plantijn Moretus te Antwerpen.
  • Met portret en 18 afbeeldingen. 1904
  • Een berijmd epistel over strafuitvoeringen door de Inquisitie. 1909
  • Hendrik Conscience. 1812-1912. Catalogus [van de] tentoonstelling. (1912)
  • Paul Buschmann † [gevolgd door] Eenige uitgaven en drukken van de firma J.-E. Buschmann. (1909)
  • Verhoeveniana. 1905
  • William Morris en zijn invloed op het boek. (essay) 1905, 1910²