Maakt deel uit van:activisme 1914-1918Vlaamse Lied
RENÉ DE CLERCQ
Deerlijk, 14 november 1877 – Maartensdijk (NL), 12 juni 1932
(Foto: circa 1915)
Toen ik zingen moest heb ik gezongen
gelijk de leeuwerik, klimmend vechtend
in brand en zon en gezwiep van winden
nooit rustig zoet, nooit op een groenen tak.
Romantisch dichter van natuurgedichten, ambachtsliederen, bijbelspelen, libretto’s van zangspelen en gedichten in het kader van de Vlaamse Beweging (tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij de “bard van het activisme”) en in het kader van de arbeidersbeweging (Anseele zag in hem de enige potentiële dichter voor zijn beweging).
Verscheidene van zijn gedichten werden gemeengoed als liedteksten, bv. Tinneke van Heule, De Gilde viert e.a. Vanaf 1920 waagde hij zich ook aan de toondichtkunst. Meest gekende bundels: Natuur (1902), Liederen voor het volk (1903), Toortsen (1909, algemeen beschouwd als ‘socialistische’ poëzie), De Noodhoorn (1916, activistische strijdgedichten, cultbundel bij jonge flaminganten in de twintiger jaren, meerdere sterk aangevulde herdrukken).
BIOGRAFIE
14 november 1877: René De Clercq werd in Deerlijk geboren in wat toen herberg Het Damberd was en dat nu zijn museum herbergt.
- Zijn vader Charles was een kleine vlashandelaar, herbergier en touwslager en verzorgde de hele vlasbewerking vanaf het zaaien tot het zwingelen. Van het afval werden ’s winters koorden gedraaid.
- Zijn eerste vrouw Cordula D’heijgere stierf in het kraambed en liet hem 4 kinderen na.
- Charles hertrouwde met Pauline Gheysens met wie hij nog eens tien kinderen kreeg. Samen veertien kinderen van wie René De Clercq de voorlaatste was. Na de geboorte van het laatste kind, Rachel, verhuisde Charles naar de herberg De Valke op de hoek van de Harelbekestraat en de Kleine Pontstraat, nu Comm. Edmond Ameyestraat.
Omdat René als jongste zoon het troetelkind van de familie was en eveneens een heel schrander baasje, mocht hij verder studeren.
1890: Op zijn dertiende trok hij naar het college Saint-Joseph in Tielt. Zijn jonge eigenzinnige karakter maakte dat hij het college in Tielt moest verlaten. Hij zijn humaniora af in de retorica van het college Saint-Amand in Kortrijk.
- Wat hem het zwaarst viel, was de Franse opvoeding.
- Toen hij in de vierde Latijnse zat, stierf zijn vader. Toch zou hij verder kunnen studeren, alhoewel het voor de moeder hard werken was om het studiegeld bijeen te krijgen. Moeder hoopte haar zoon ooit eens als priester te zien.
Pasen 1895: Zijn eerste dichtwerk ‘Roozebeeke’ verschijnt in De Vlaamsche Vlagge.
(Een krijger gewond in den slag en gered door de landlieden uit den omtrek, komt eenige dagen naa den slag weêr op het slagveld en treurt)
Stort uw tranen, Vlaamsche luchten,
Met den dauwdrop dien ge spreidt.
Weent om Vlaanderens droevig zuchten,
Weent omdat ook Vlaanderen schreit.
Stort uw tranen op de velden
Waar in ’t woelig wild gevecht
Zoveel dappren, zooveel helden,
Streden, stierven om hun recht.
1896-1897: De Clercq is ingeschreven aan de Rijksuniversiteit van Gent in de eerste kandidatuur van de faculteit der wis- en natuurkunde (sciences naturelles), voorbereidend tot de geneeskunde.
De studie ligt hem niet. Hij schrijft meer verzen dan formules.
1897: Op aanraden van Paul Frédéricq, die van zijn dichterlijke kwaliteiten gehoord had, gaat De Clercq over naar de ‘philologie’.
1902: Na vijf jaar promoveerde hij op een proefschrift over Guido Gezelle’s Dichtwerk, Eenige esthetische Beschouwingen, tot doctor in de Germaansche philologie.
- René De Clercq had geen studiegeest en ontpopte zich in het woelige Gent, waar het flamingantisme op dat ogenblik bloeide, snel tot een populair figuur. Hij werd voorzitter van het katholieke studentengilde ‘Rodenbach’s vrienden’, maar maakte vooral naam als fuifnummer en drinkebroer – de door hem geschreven studentenliederen werden in menig kroeg gezongen.
Na zijn promotie was hij achtereenvolgens leraar in Nijvel (waar hij August Borms als collega had), in Oostende en in Gent, waar hij onder zijn leerlingen Richard Minne had.
25 augustus 1903: Hugo Verriest in Ingooigem zegende het huwelijk in van de 26-jarige René De Clercq met de intelligente, mooie Marie Delmotte.
- Marie overleed reeds in 1909 na een korte ziekte en liet hem met drie kleine kinderen achter.
- Zijn dichtbundel Uit de diepten (1911) leert ons hoezeer hij door haar dood was ontredderd.
- Door toedoen van beide families hertrouwde hij enkele maanden later met haar ongehuwde zuster Alice met wie hij ook drie kinderen kreeg.
1905 – 1914 : EEN SOCIALISTISCH DEBUUT
1905: Zijn poëziebundel De Vlasgaard uit 1902 wordt – op een libretto van Alfons Sevens (1877-1961) door Jozef Vandermeulen op muziek gezet. De première op 8 oktober 1905 was een groot succes. Niet minder dan 23 maal werd de opera opgevoerd in de Koninklijke Nederlandse Schouwburg. Het maakte van hem ‘een bekend Gentenaar’.
- Voor de socialisten was het een zodanig succesnummer dat een via hen vertaalde Franse versie in 1910 en 1912 ook nog 7 maal zou lopen in de Franse Opera.
- Vander Meulen zal dankzij de steun van Anseele de opera “De Vlasgaard” doen uitgeven in een tweetalige editie (vertaling in het Frans “Au pays du Lin” door Gustave Lagye) en in een Duits/Nederlandstalige versie (in het Duits vertaald als “Um die Weberin” door Paul Hiller) bij de Duitse uitgever August Cranz (Leipzig), die bijhuizen had in Brussel en Londen.
- “De Vlasgaard” is een sociaal-realistisch drama dat men kan vergelijken met “Het recht van den sterkste” dat Cyriel Buysse in 1893 schreef (Buysse zou verscheidene romans en verhalen kosteloos afstaan voor publicatie als feuilleton in de Vooruit en later ook in de Volksgazet, terwijl hij liberale kranten en tijdschriften wel liet betalen).
1908: Lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden
1909: In Gent ging de aandacht van De Clercq veeleer naar het vreselijke lot van de arbeiders, waartegen hij reageerde in een bundel sterk sociaal geëngageerde gedichten: ‘Toortsen’ (1909). De felle dichtbundel bracht gemengde reacties teweeg: katholieken waren geschokt, socialisten aangenaam verrast.
Kom bij, mensch.
Kom bij, mensch, door den mensch verduwd, Gegroet van ver en nog verder geschuwd, Gij wroeter, donkere, niemandsvriend, Gebeenderd machien die machienen dient, Kom bij met uw voet die den omweg zoekt, Uw bitteren mond die om voedsel vloekt, Uw armen die hangen, uw vuist als een knods, Uw kracht van stier, uw geduld van rots – Kom bij ! Geen heerlijk handgebaar, Geen gloed in een kleur, geen klank op een snaar, Noch lichaamslijnen, noch oogenglans, Noch kunst, noch schoonheid leer ik u thans. En ook geen lied !.. Ik leer u den schreeuw Van den hongrigen, dorstigen razende leeuw, Die den schrik verspreidt en de wildernis In het oord waar de weelde der wereld is.Uit: ‘Toortsen’ p. 73
1910: Samen met schrijver-journalist Alfons Sevens stichtte hij het tijdschrift ‘De Witte Kaproen’, dat opkwam voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit en voor de rechten van het Vlaamse volk. Bij de minste gelegenheid – een feest, een herdenking, een poëzie- of zangavond – beklom De Clercq het podium en bracht het publiek in vervoering met zijn stem. Met zijn ruige baard en stevige postuur had hij in die periode ook al de uiterlijke kenmerken van een leeuw aangenomen.
Dezelfde socialistische overtuiging vindt men in zijn romans Het rootland (1912) en Harmen Riels (1913).
1914 – 1918: VAN KONINGSGEZIND NAAR ACTIVISTISCHE VLAMING
4 augustus 1914: Bij de inval van de Duitsers op vluchtte hij met zijn gezin naar het neutraal gebleven Nederland. Hij werd leraar aan de Belgische school in Amsterdam en redacteur van De Vlaamsche Stem, het dagblad voor de Vlaamse vluchtelingen in Nederland.
- Daartoe opgeroepen door Frans Van Cauwelaert bracht De Vlaamsche Stem aanvankelijk een Belgisch koningsgezinde strijdende boodschap. Van mededogen jegens de mede-germanen was geen sprake en de vijand werd flink gehekeld
1915: Nadat koning Albert niet had willen ingaan op een vraag van De Vlaamsche Stem voor Vlaams zelfbestuur binnen de Belgische staat, viel de redactie uit elkaar in een vleugel die de koning trouw bleef (Frans van Cauwelaert hoorde bij deze zgn ‘passivisten’) en een fractie die het Vlaamse heil boven alles plaatste, ook wanneer dat impliceerde dat men steun zou ontvangen van de nochtans zeer gehate Duitse bezetter.
De Duitsers speelden het erg slim. Via de Nederlandse dichter en Groot-Nederlander Carel Gerretson, gekend als dichter onder het pseudoniem Geerten Gossaert werd, allicht zonder medeweten van De Clercq, Duits geld gestopt in De Vlaamsche Stem. Een actie die kaderde in de zgn. Flamenpolitik waarmee de bezetter doelbewust de spanningen tussen de Belgische bevolkingsgroepen wou exploiteren.
In oktober 1915 publiceerde hij ‘De zware kroon. Verzen uit den oorlogstijd’ waarin nog niets liet vermoeden dat een breuk nakend was.
‘Geen broedertwist zal ooit een Volk verneedren Dat grootsch eendrachtig streed voor have en goed. Twee talen klonken boven de geleedren, twee talen brengen hulde aan heldenmoed. […] Blijft samen als de halmen van uw korens (50-51)1916: Omdat hij niet inging op de dringende vraag van minister Poullet van Kunst en Wetenschappen om terug te treden uit de redactie van het intussen activistische blad De Vlaamsche Stem werd hij bij koninklijk besluit ontslagen als atheneumleraar.
Deze onhandige zet veroorzaakte een schokgolf binnen de brede Vlaamse beweging.
De Clercq reageerde met een reeks strijdliederen – verzameld in De noodhoorn (1916) – waarin tegelijk ongeloof en een niet mis te verstaan dreigement in doorklonken. Als de koning dit alles tolereerde, dan zou de Vlaming in opstand komen en zelfbestuur afdwingen.
Weet de Koning, onze Koning, Dat men zijn Volk tot slaven drilt ? Vlaandren wordt onze eigen woning Of de leeuw springt uit zijn schild ! Heb ik geen recht, ik heb geen land; Heb ik geen brood, ik heb geen schand; Vlaanderen, Vlaanderen, met hand en tand Sta ik voor u, Vecht voor u !(van 1914 tot hier is de bron: Geert Buelens: Europa Europa ! Over de dichters van de Grote Oorlog p. 124-125 en 173)
- Hij trad toe tot het activisme, keerde in 1917 naar Vlaanderen terug. Niet alleen in het bezette land maar ook voor de frontgeneratie was hij toen al uitgegroeid tot de ‘Stem van Vlaanderen’.
- Hij werd hoofdredacteur van het activistische dagblad ‘Gazet van Brussel’, aanvaardde het ondervoorzitterschap van de Raad van Vlaanderen en maakte met veel geestdrift propaganda voor de Vlaamse strijd. Maar het spotlicht waarin hij voortdurend stond, bleek hem zo te verblinden dat hij na enige tijd zelfs de vijand niet meer herkende.
- Aan de zijde van August Borms – in 1946 gefusilleerd vanwege collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog – trok hij op tournee door Duitsland, hield er redevoeringen in verschillende grote steden en in krijgsgevangenkampen, en schoof zingend en drinkend met de bezetters aan tafel, die hem met open armen ontvingen.
Uit Stefan Brijs: De vergeethoek.
1919 – 1932: BANNELINGSCHAP
1920: Werd –omwille van zijn activisme tijdens de oorlog- bij verstek ter dood veroordeeld. Opnieuw vluchtte hij naar Nederland, waar hij in ballingschap leefde tot aan zijn dood.
Tijdens zijn verblijf in Nederland liet René de Clercq, als autodidact-componist een zestigtal liederen verschijnen, grotendeels bij G. Alsbach, te Amsterdam. Ook schreef hij muziek op een operatekst van Volker (Mr. P.W. de Koning) “Huibert Poot”.
12 juni 1932: Overlijden van René De Clercq te Maartensdijk bij Utrecht.
Epiloog
17 juni 1932: Begraven onder grote belangstelling op het kerkhofje de Lage Vuursche in Maartensdijk. ‘De kist, gedekt door de Leeuwenbanier, hetzelfde dundoek dat ontplooid werd bij de geboorte van het Vlaamsche activisme op den Guldensporendag van 1915 in het Bussumsche Brediusbosch, werd door Vlaamsche makkers grafwaarts gedragen.‘, aldus een verslaggever. August Borms en Wies Moens spraken de redes uit.
- Vier jaar later op 19 september 1936 komt bij zijn graf – dat naar zijn wens enkel door levende bloemen en planten bedekt mocht worden – een prachtig expressionistisch beeld van Jozef Cantré te staan. Het stelt de dichter voor die vol ontzag neerknielt in de “tuin” van Dietsland. Met het aangezicht naar de zon en het heelal gekeerd, drukt hij het boek De Noodhoorn tegen zijn hart. Met zijn linkerhand laat hij moeder aarde, zijn Vlaanderen, zijn Dietsland, niet los.
- In Lage Vuursche kreeg het beeld al snel in de volksmond de bijnaam de aap.
6 april 1982: Vijftig jaar na zijn dood vervalt de vergunning voor het graf te Maartensdijk. Korte tijd nadien op 12 juni 1982 wordt het stoffelijk overschot door de Deerlijkse vriendenkring opgegraven en overgebracht naar zijn geboorteplaats, waar het aan de zuidkant van de kerk wordt herbegraven.
 |
Ik kan u niet vergeten,
Mijn simpel landekijn, Bij mensen die veel weten, Veel hebben en veel zijn Ik heb u nooit verloren Uit de ogen van mijn ziel, Mijn dorpken en toren En vaders zingend wiel. |
13 december 1987: Ter gelegenheid van de 110de verjaring van zijn geboorte en de 55ste sterfjaarherdenking wordt 63 van zijn liederen uitgebracht op een dubbel LP én op cassette onder de titel van ‘Strijdend Toon-dichter van het Vlaamse volk‘. De muziek is van René de Clercq zelf.
Juni 1991: De Stichting René De Clercq laat zijn geboortehuis restaureren en brengt er een fraai museum in onder, dat een ruime kijk geeft op het leven en werk van de grote volksdichter.
SMAAKMAKER
De waarde van zijn literair werk is zeer relatief.
Uit zeven bundels verzamelde hij Gedichten (1907).
Toortsen (1909) bevat eerlijke, maar tamelijk oppervlakkige socialistische gedichten. Dezelfde overtuiging vindt men in zijn romans Het rootland (1912) en Hermand Niels (1913). De bundel Uit de diepten (1911) is een klagelijke herdenking van zijn overleden vrouw. Na De zware kroon (1915) met patriottische en royalistische gedichten, verscheen zijn belangrijkste bundel, De noodhoorn (1917), waarin hij een opstandige, anti-Belgische, Vlaamsnationale overtuiging uitsprak. In 1921 verscheen nog een bundel liefdeslyriek, Het boek der liefde, en verder bijbelse gedichten en treurspelen, zoals Kaïn, Saul en David, Absalom. Zijn lyriek boekte succes tussen de wereldoorlogenEn toch, in Dietsche Warande en Belfort, ‘In Memoriam’ In: Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 32 (1932) lees ik het volgende:
De gedichten van De Clercq staan maar gedrukt ten behoeve van wie ze behoeft. Wie ze leest moet ze ook meenemen zooals een wijsheid, een spreuk, een leuze, zooals een sleutel of een wapen. Het zijn geen intieme bekentenissen die gij voor u moet houden en die hare intimiteit verliezen zoodra ze meegedeeld worden in ’t bijzijn van derden; het zijn slagwoorden, ordewoorden, wachtwoorden die gij moet doorgeven. Het is een roep die u getroffen en verblijd heeft en dien gij verder roepend moet verbreiden. Ik zoek naar een voorbeeld en waarlijk het allereerste dat ik aantref bewijst uitmuntend: Mensch zijn. Waar mensch den mensche wolf is, waar volk den volke vee; waar, huilend, wie maar golf is, wil schuimen boven zee; daar perst men paarl uit traan en bloed heet zwakheid kracht en lafheid moed, en wie een hals drukt met den voet nekplooit gedwee. Moet eerlijk altijd arm zijn? En machtig altijd slecht? Vijandig hoofd op arm zijn en ’t leven een gevecht? Zal nooit, in grootsche harmonie, het menschdom – kracht, gevoel, genie – al man bij man en knie bij knie rechtstaan voor Recht. Zie, de aarde is aller moeder! Zij wil noch slaaf noch heer, haar kind te zijn, o broeder, is de eerste en de opperste eer. Want heilig is haar schoot genoeg, haar handen breken brood genoeg, wij zijn en dat is groot genoeg, mensch, mensch, niets meer!MEER OVER René de Clercq:
- 1936-1937: Antoon Jacob: René de Clercqs levensbericht, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandsche letterkunde te Leiden (1936-1937), p. 123-147
- 1937 – Mededeelingen over René De Clercq (postuum) / Mr. J.J. Wijnstroom
- 1937 – René De Clercq’s levensloop / Mr. J.J. Wijnstroom
- 1938 – De dooden leven: René De Clercq, Lodewijk Dosfel, Oscar de Gruyter en Karel van den Oever herdacht / Wies Moens
- 1977 -Gilbert Depaemelaere: René de Clercq, uit liefde alleen (1977). Uitgave Davidsfonds, Deerlijk
- 1982-1983 -Koen Hulpiau: René de Clercq als flamingant, in: Wetenschappelijke tijdingen (1982-1983), nrs 41,42 en 43
- 1986 – Koen Hulpiau: René de Clercq, een monografie (1986); ook in: Wetenschappelijke tijdingen, jg. 41 (1982), p. 212-225; jg. 42 (1983), p. 83-96 en 236-247; jg. 43 (1984), p. 89-102
- 1993 – Dagboek: 1917-1920. Herinneringen aan René De Clercq
- 1998 -Koen Hulpiau: René de Clercq, in: Nieuwe encyclopedie van de Vlaamse Beweging (1998)
- 2004 -Joost Vandommele: Dichter René de Clercq en Gent (2004) – zie internet: http://www.renedeclercq.be/EindwerkJoostRDCenGent.pdf
- Jaarlijkse Nieuwsbrieven van de Stichting René de Clercq, Deerlijk
- Documentatiemap in de Stedelijke Openbare Bibliotheek en in het Poëziecentrum
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Websites
- WELKOM BIJ RENÉ DE CLERCQ Website over René De Clercq
- René De Clercq – Literair Gent.
- René de Clercq – Poëzie
Referenties
- Geert Buelens: Europa Europa ! Over de dichters van de Grote Oorlog. Ambo/Manteau 2008 p. 124-125 en 173
- Stefan Brijs: De vergeethoek. Atlas 2003 p. 15-21.
BIBLIOGRAFIE
De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
- Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007
Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.
A. Chronologisch overzicht
a. Literaire werken
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
| 1896 | Gedichten. (poëzie)
Nota: op 1000 exemplaren gedrukt bij steendrukkerij Jules Vermaut en verspreid door de dichter. |
 |
Kortrijk: Boek- en Steendrukkerij Jules Vermaut. -67p. Afmetingen: 19.20 x 13 (ingenaaid) |
| 1898 | Halewijn’s straf. (ballade – verhaal in verzen) |  |
Gent: A. Siffer, drukker. -20p.
Afmetingen: 19.80 x 12.70 (ingenaaid) |
| 1900 | Echo’s. (poëzie)
Eigendom van den schrijver. Alle echte exemplaren dragen zijn handteeken. Inhoud: Ruischend Koren (pp 7-36 – 11 gedichten); Hagedoren (pp 37-96 – 35 gedichten); Wonderhoren (pp 97-121 -6 gedichten) Woordenlijst. |
 |
Gent: A. Siffer, drukker. -131p. Afmetingen: 19.50 -12.50 (ingenaaid) |
| 1900 | Ideaal. Een sonnettenkrans. (poëzie)
Bevat de cycli: Morgenstilte; scheurlucht; bestorming. Opgedragen aan zijn geliefde Maria Delmotte uit “Het Smiske” te Ingooigem. |
 |
Gent: A. Siffer, drukker. -60p.
Afmetingen: 12.50 x 10 (ingenaaid met gekafte omslag) Tweekleurendruk: zwarte tekst met rode rand |
| z j [1902] |
De internationale roeiwedstrijd te Terdonck. (verhaal in verzen) | Gent: Jong Vlaanderen z.j. -16p.
Afmetingen: 19.00 x 12.30 |
|
| 1902 | Guido Gezelle’s dichtwerk, eenige esthetische beschouwingen. (proefschrift) | Niet gepubliceerd. | |
| 1902 | De vlasgaard. Landelijk tafereel in Verzen. (verhaal in verzen)
Alle echte exemplaren die in de handel komen zijn genummerd en geteekend door den schrijver. Dit is nr … Bevat de cycli: De zaaier (pp 5-15); Onder ’t wieden (pp 16-31); Zondagachternoen (pp 32-64); Sint Elooi (pp 42-64); Overtrokken lucht (pp 65-72); Op den weefstoel (pp 73-81); Slijttijd (pp 82-106). |
 |
Gent: Alfons Sevens. -106p.
Afmetingen: 19.80 x 14.70 (ingenaaid) Drukkerij : Plantijn, Korte Koestraat 3a. Colofon: De Vlasgaard is gedrukt op 650 exemplaren. 500 genummerde en geteekende exemplaren zijn in den handel. 100 exemplaren komen niet in den handel. 50 exemplaren zijn bestemd voor de drukpers. De uitgever Alfons Sevens. |
| 1903 | Terwe. Een verhaal in verzen.
Bevat de cycli: Smidse en hoeve [eene inleiding]; zaadkorrels; onder de sneeuw; groene wasdom; rijpe vrucht. Illustrator Heukelom J.B. 1916: 2de druk bij S.L. Van Looy, Amsterdam. Illustrator Heukelom J.B. |
 |
Maldegem: Victor Delille. -116p.
Reeks: Duimpjesuitgaven nr 37. Afmetingen: 17.80 x 13.50 (ingenaaid) |
| 1903 |
Liederen voor ’t Volk. (poëzie) Den Edelen VriendVan wijlen Meester Guido Gezelle, Den Heer Prof. GUSTAAF VERRIEST wordt dit werkje Eerbiedig opgedragen Door zijn huldigende dorpsgenoot. |
 |
Maldegem: Victor Delille. -143p.
Afmetingen:17.50 x 13.50 (ingenaaid) Nota: Bekende liederen uit dze bundel: De gilde viert p. 38 ; Moederke alleen p. 96 ; Vele gedichten werden nadien op muziek gezet. |
| z j [1902] of ]1903] |
Natuur. (poëzie)
Deze uitgave werd overgenomen en in de handel gebracht door L.J. Veen te Amsterdam Op de schutbladen voor- en achteraan van een aantal exemplaren staat dan “Uitgave van L.J. Veen, Amsterdam’ met het uitgeversmerk.
|
St.-Martens-Leathem: N.V. Kunstdruk & uitgave de PRAETERE z.j. -128p.
Afmetingen: 19.50 x 12.50 (ingenaaid – gekartonneerd, eerste en laatste blad tegen de binnenzijden van de band geplakt) Gedrukt op Van Gelder & Zonen. Titel, colofon en versiering zijn in violet afgedrukt. Colofon: Versierd & op handpers gedrukt door JULIUS de PRAETERE, op 300 genummerde exemplaren. Exemplaar Nr … |
|
| 1905 | De vlasgaard. Zangspel in drie bedrijven en vier taferelen door René De Clercq en Alfons Sevens.
Libretto op basis van gedichten uit de gelijknamige bundel uit 1902. Tekst door René de Clercq en Alfons Stevens. Muziek van Jozef Van der Meulen. Vertaling in het Frans “Au pays du Lin” door Gustave Lagye) en in het Duits als “Um die Weberin” door Paul Hiller bij de Duitse uitgever August Cranz (Leipzig, Brussel en Londen). Voorblad van de partituur:  |
 |
Gent: Boek- en Steendrukkerij V. Roegiers-Van Schoorisse. -32p.
Afmetingen: 21 x 13.50 (geniet) In première op 8 oktober 1905 in de Nederlandse Schouwburg in Gent onder de leiding van Oscar Roels. In totaal werd het stuk in 1905. 23 maal opgevoerd. 1921: Opgevoerd in de opera van Antwerpen. 1929: Hernomen te Gent.  |
| 1906 | Halewijn. Opera in drie bedrijven en vijf taferelen. (libretto)
Muziek van Jozef Van der Meulen 1907: Halewijn: mysterie in 5 bedrijven en 6 tafereelen. Uitgave A. Cranz, Ad. Max-laan, 78 Brussel. S.d. [1907] Libretto René De Clercq (Franse vertaling van G. Lagye). Muziek: Jozef Van der Meulen. Eerste opvoering in ‘den grooten Schouwburg van Gent’ 1907 |
In: De Vlaamsche Gids, 2 (1906) 112-145.
Uitgegeven door Den Nederlandsche Boekhandel, Antwerpen. |
|
| 1907 | Gedichten. Eerste Volledige Uitgave. (poëzie)
Boekversiering van J.B. Heukelom. Inhoud: Land; Jeugd; De huiskring; Voor het Volk; Bevat eveneens “Lijst der in dezen bundel voorkomende liederen, die getoonzet zijn, met de namen der componisten”(pp I-II) & “Verklaring van eenige Vlaamscche woorden en uitdrukkingen” (pp III-XIV) 1911: 2de vermeerderde druk ibidem 1918; 3de vermeerderde druk |
 |
Amsterdam: S.L. Van Looy. -224 + XIV p.
Afmetingen: 17 x 13.50 (gebonden –harde linnen kaft & met zachte kaft)
|
| 1909 | Toortsen. (poëzie)
Boekversiering van J.B. Heukelom. Bevat de cycli: Nachtronde; toortsen.2018: Heruitgave door Academia Press, Tielt in de reeks Literatuur in Vlaanderen 1900-1950 |
|
Amsterdam: S.L. Van Looy. – 95p.
Afmetingen:20.50 x 15.50 (gebonden –harde vollinnen groene kaft met goudopdruk) Afmetingen versie met zachte papieren kaft tweekleurendruk zwart-rood : 21.10 x 15.70. |
| 1911 | Uit de diepten. (poëzie) Bevat de cycli: De grotten. De stemmen. Herrijzenis. 2018: Heruitgave door Academia Press, Tielt in de reeks Literatuur in Vlaanderen 1900-1950 | 
|
Amsterdam: S.L. Van Looy. -85p.
Reeks: De Roo-Rozen Serie 30-31. Afmetingen:16.80 x 13.20 (ingenaaid zachte kaft) +(gebonden – harde vollinnen kaft bruin met donkerbruine versieringen en letters in goudopdruk) |
| 1911 | Gedichten. (poëzie)
2e vermeerderde druk. 1907: 1ste druk ibidem. Boekversiering van J.B. Heukelom . |
|
Amsterdam: S.L. Van Looy. -242 + XV p.
Reeks: De Roo-Rozen Serie. Afmetingen: 17 x 13.50 (gebonden – harde vollinnen groene kaft met goudopdruk) |
| z j [1912] |
Het rootland. (roman)
Met 8 platen (buiten tekst) naar tekeningen en schilderijen van Modest Huys. 1917: 2de uitgave bij Paul Brand, Bussum. |
 |
Leuven : Davidsfonds z.j. -340p.
De uitgave draagt het nummer 181 Afmetingen: 22.50 x 14.75 (ingenaaid) Gedrukt Te Brugge bij J. Houdmont-Carbonez, Filips de Goedelaan nr 4 Verkrijgbaar te Leuven bij V/ Van Laer Minderbroederstraat 10. |
| 1913 | De hoeven. Drama in drie bedrijven, samen met Jan Lefèvre. (toneel)
Voor de eerste maal opgevoerd door het gezelschap van den Nederlandschen Schouwburg te Gent, onder het bestuur van Arthur Hendrickx, 5 Februari 1912
|
 |
Antwerpen: Uitgeversfirma Gebroeders Janssens : Lod.-Jozef Janssens, opvolger. -58p.
Afmetingen: 17.40 x 17.40 (ingenaaid – zachte kaft) Reeks: Vlaamsche tooneelverzameling, nummer 10 der 32e reeks |
| 1913 | Harmen Riels. (roman) |  |
Amsterdam: S.L. Van Looy. -326p. Afmetingen: 20.25 x 15 (gebonden – harde linnen kaft) |
| 1915 | De zware kroon. Verzen uit den oorlogstijd. (poëzie)
Bandteekening van W.-F. Gouwe.
|
 |
Bussum: C.A.J. Van Dishoeck. -58p.
Afmetingen: 17.90 x 14.60 (gebonden – harde geïllustreerde kaft – ook ingenaaid met zachte kaft – verschillend voorplat) Van deze bundel werden 50 exemplaren gedrukt op geschept papier van Pannekoek. |
| 1915 | Van aarde en hemel. (poëzie)
Bevat de cycli: De appel; Hemelbrand. Ahasver. Doemsdag. Steun uitgave. 1924: heruitgave bij uitgeverij S.L. Van Looy, Amsterdam. -103p. 1928: 2de vermeerderde druk bij A.W. Sijthoff, Leiden in harde kaft (24 x 19.40). -103p. |
 |
Amsterdam: L. Simons (13 Utrechtschedwarsstraat). -67p. Afmetingen: 23 x 16 (Gebonden – harde linnen kaft & zachte kaft) |
| 1916 | Havere tegen Vlaenderen. (pamflet) | Utrecht : “Dietsche stemmen”, (Oudegracht T.Z. 23). -36p.
Verschenen in Dietsche stemmen, Tijdschrift voor Nederlandsche stambelangen. Eerste jg, nrs 2, 3 en 4 December 1915, Januari en Februari 1916. Afmetingen: 25 x 17 (geniet) |
|
| 1916 | De noodhoorn. Vaderlandsche liederen. (poëzie)
Afbeelding De Clercq op frontispice.
|
 |
Utrecht: Uitgeverij Dietsche Stemmen. -63p. Afmetingen: 20,5 x 14 (gebonden) |
Uitgavenhistoriek van De Noodhoorn
|
|||
| 1916 | De vlasgaard. Een landelijk tafereel in verzen.
Boekversiering van J.B. Heukelom. Heruitgave van een zangspel uit 1905  volkseditie
|
 |
Amsterdam: S.L. Van Looy. -80p. Afmetingen:17.90 x 14.50 (volkseditie ingenaaid & luxe editie gebonden in harde linnen kaft) |
|
z.j. |
Uit zonnige jeugd. (poëzie)
Bevat de cycli: Liederen; De bloem der heide; De wachtende; Sonnetten; Aan eenen nachtegaal Heruitgave van enkele jeugdgedichten. |
 |
Amsterdam: Maatschappij voor Goede en Goedkope Lectuur z.j. -75p.
Reeks: Nederlandsche bibliotheek – L. Simons Amsterdam nr 331. Afmetingen: 17.90 x 11.75 (drie versies: gebonden – harde kaft & zachte kaft & blauwe harde kaft) |
| 1916 | Terwe. Een verhaal in verzen. (poëzie)
Heruitgave van 1903. Boekversiering van J.B.Heukelom  volkseditie
|
Amsterdam: S.L.Van Looy. -126 +[1] p. Afmetingen: 18 x 14.25 (ingenaaid) | |
| 1917 | Vaderlandsche liederen. (poëzie) Vlaamse volksuitgave van “De noodhoorn” |  |
Anderlecht: Vlaamsche Drukkerij z.j. -48p. Afmetingen:16.80 x 12 (geniet) |
| 1917 | Het Rootland. (roman) Eerder uitgegeven in 1912. |  |
Bussum: N.V. Uitgeversmij. v.h. Paul Brand. Deel I -193/ Deel II -185 p.
Reeks: Witte bibliotheek. Afmetingen beide delen: 16.50 x 12 (ingenaaid – harde en zachte kaft) |
| 1917 | Das Nothorn. (poëzie)
Vertaald door W. Von Unger. Gedrukt in de gotische letter |
 |
Leipzig: Insel Verlag. -64p.
Afmetingen: 18.80 x 12 (ingenaaid – harde kaft) Druk: Spamersche Buchdruckerei in Leipzig |
| z d [1917] |
“Tamar”. Bijbelsch verhaal in verzen.
Met teekeningen van Fritz Van den
Berghe.
|
|
Antwerpen: Uitgeverij “Mercurius” (Rodestraat 42) -120p.
Afmetingen: 23 x 15.50 (ingenaaid – harde kartonnen kaft) Nota: De uitgave voor de Nederlandse markt heeft dezelfde lay-out maar vermeldt als uitgeverij : Uitgeverij “Mercurius” Leiden, Heerengracht 31, ook het logo is aangepast. |
| 1918 | Gedichten. (poëzie)
Derde vermeerderde druk. Bevat de cycli: Boek I. Land; Boek II. Jeugd; Boek III. De huiskring; Boek IV. Voor het volk. Illustrator: J. B. Heukelom |
 |
Amsterdam: S.L. Van Looy z.j. -305 + XIII p. Afmetingen:16.60 x 13.50 (gebonden – harde linnen kaft) |
| 1919 | Maria Magdalena. Bijbelsch verhaal in verzen. |  |
Amsterdam: S.L. Van Looy. -100p. Afmetingen:24.20 x 20 (ingenaaid) |
| 1920 | Onze baby’s door Sjoerd Kuperus. Met versjes door René de Clercq.
Illustraties Sjoerd Kuperus. |
 |
Amsterdam: De Hooge Brug. z.pag.
12 eenzijdig bedrukte, ongepagineerde bladen met origineel touwtje gebonden. Afmetingen: 32,5 x 26 (ingenaaid met een sierkoord (beige) Druk: NV Electrische Drukkerij Volharding, Ceintuurbaan 250 – Amsterdam |
| 1921 | Het boek der liefde. (poëzie) Bevat de cycli: De klare geboorte; Winterbloei; De tweelingtorens; Treed in mijn huis; Ballingschap; De bloedende nachtegaal; Zuiver zomer; Vaste vuren. |  |
Amsterdam: J.M. Meulenhoff. -269p. Afmetingen:20 x 13.80 (ingenaaid – zachte kaft met flappen) Colofon: Dit boek werd gedrukt op de drukkerij G.J. Thieme, Nijmegen, in het jaar MCMXXI, waar van 25 exx. op oud-hollandsch papier Van Gelder, genummerd 1 – 25. |
| 1921 | De vlasgaard. Zangspel in drie bedrijven en vier taferelen.
Samen met Alfons Sevens. 3e uitgave. |
Gent: Pol Saelens, -48p. | |
| 1924 | Van aarde en hemel. (poëzie)
Vermeerderde uitgave van 1915. Inhoud: De eerste ouders (De Bloesem-De Appel – Het Kroost) ; Ahasver; Hemelbrand; Doemsdag; Hero; Mithra. |
Amsterdam: S.L. Van Looy. -103p. Afmetingen: 22.50 x 19 | |
| z j [1924] |
De koele mei. | Amsterdam: L.J. Veen – Tielt: J. Lannoo z.j. -91p. | |
| z j [1925] | Meidoorn. (poëzie) |  |
Op omslag: Tielt: Drukkerij Uitgeverij J. Lannoo/ Op titelblad: Amsterdam: L.J. Veen. -91p. Afmetingen: 19.50 x 12 (ingenaaid – zachte kaft voor uitgave Lannoo – harde kaft voor uitgave Veen) |
| 1926 | Het zonnefluitje. Een boek van humor.
Onder pseudoniem H.C. JOESKEN. Met teekeningen van Alb. Hahn Jr. |
 |
Amsterdam: S.L. Van Looy. -291p. Afmetingen: 21 x 15 (drie versies: rode harde kaft met goudopdruk – harde bruine kaft en zachte kaft – ingenaaid) |
| z d [1927] |
De noodhoorn. Vaderlandsche liederen. (poëzie)
Tweede uitgave Met portretfoto tegenover titelblad. Nota: er bestaat ook een tweede uitgave (volksuitgave ?) bij dezelfde uitgever en dezelfde inhoud en lay-out maar met eenvoudige kaft zonder ets |
 |
Thielt: Drukker-Uitgever J. Lannoo, z.j (Ieperschestraat) -98p.
Afmetingen: 20.50 x 15.50 (ingenaaid – zachte met ets geïllustreerde kaft met flappen) volksuitgave |
| 1927 | Een wijnavond bij Dr Aldegraaf. (roman) |  |
Tielt: Drukkerij-Uitgeverij J. Lannoo z.j. (Ieperschestraat) -166p. Afmetingen: 21.50 x 16 (ingenaaid) |
| z j [1928] | Te lande. Een bundel schetsen. (novellen) Bevat: Oom Benedikt (pp 5-16); Een die bijhield en een die weggooide (pp 14-24); Hoe Sterrie Koek zich verstopte (pp 25-30); De nieuwe Thuis van kleinen Fokkie (pp 31-42); Vrouwke Ameie (pp 43-47); Vrouw Papijn (pp 49-62); Een rare vogel (pp 63-70); Vertellende Schilders (pp 71-98); Rubies (pp 99-106); Jan Kapel (pp 107-128); Processie (pp 129-136); Lotteken Seys (pp 137-144); Kluchtige Tooneelwereld (pp 145-166); De Kunstenmakers (pp 167-178); Putte en Vermoerken (pp 179-190); De verliefde Kleermaker (pp 191-204); Een vreedzame Held (pp 205-212); Het wit Konijntje (pp 213-222);Merliere (pp 213-232).1930: Uitgave bij J. Veen te Amsterdam |  |
Tielt: Druk en uitgave J. Lannoo z.j. -232p. Afmetingen: 21.50 x 16 (ingenaaid) |
| 1928 | Van aarde en hemel. (poëzie)
3de vermeerderde uitgave van 1915. Bevat de cycli: De eerste ouders; Ahasver; Hemelbrand; Doemsdag; Hero; Mithra. 1915: Eerste druk |
 |
Leiden: A.W. Sijthoff. -103p.
Afmetingen:23.50 x 19.20 (ingenaaid) Tweekleurendruk: zwart-rood; |
| 1930 | Cervantes. De avonturen van Don Quichote.
Naar de vertaling van C.U. Schüller tot Peursum, opnieuw bewerkt en ingeleid door René De Clercq. Platen van A.Hahn Jr. 
|
 |
Zeist: N.V. Uitgeverij ”De Torentrans -524p.
Afmetingen: 27 x 20 (gebonden) Colophoon: De Avonturen van Don Quichote de la Mancha door Miguel de Cervantes Saavedra werd bewerkt door Dr. René de Clercq naar de vertaling va C.U. Schüller tot Peursum. De platen, vignetten en band werden geteekend door Alb. Hahn Jr. De druk werd verzorgd door Meijer’s Boek- en Handelsdrukkerij te Wormerveer, het bindwerk door C.H.F. Wöhrmann & Zonen te Zutphen, het papier werd geleverd door M. Ubbens te Zutphen. |
| 1931 | De historie van doctor Johannes Faustus., die een uitneemende grooten toveraar en zwarten konstenaar was, van zijn duivelsche verschrijvinge, van zijn onchristelijk leven, wonderlijke avontuuren, en van zijn schrikkelijk en gruwelijk einde en afscheid (verhaal)
De platen, vignetten en band werden geteekend door A. Hahn jr. Uitgegeven naar aanleiding van de honderdste verjaardag van Goethe’s uitgave. |
 |
Zeist: N.V. Uitgeverij ”De Torentrans” / Antwerpen: N.V. Standaard Boekhandel. -156p.
Afmetingen: 27 x 19.50 (gebonden in kartonnen kaft)
|
| 1932 | De noodhoorn. Vaderlandsche gedichten. (poëzie)
4e zeer vermeerderde uitgave.
|
 |
Amsterdam: De Amsterdamsche Keurkamer. (in eigen beheer) z.j. -160p. Afmetingen: 20 x 14.50 (gebonden – harde kaft) |
| 1932 | Het beste uit de gedichten van René De Clercq. (verzameld door de dichter zelf). Bevat gedichten uit de bundels: Land; Jeugd; De huiskring; Voor het Volk; Toortsen; Uit de diepten; De zware kroon; De noodhoorn; Het boek der liefde; De meidoorn; De eerste ouders. |  |
Zeist: N.V. Uitgeverij ”De Torentrans”. -196p. Afmetingen: 26.70 x 19.50 (gebonden – harde linnen kaft) |
POSTUME UITGAVEN
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1 ste druk |
| 1934 | Kaïn, Saul en David, Absalom: Treurspelen. (toneelstukken)
Kaïn. Treurspel in drie bedrijven, p. 5–70 (eerder verschenen in “Groot-Nederland); Saul en David. Treurspel in vijf bedrijven, p. 71-159. (eerder verschenen in “Opwaartsche Wegen”); Absalom. Treurspel in vijf bedrijven, p. 161 – 263 (eerder verschenen in “Groot-Nederland”). |
Zeist: N.V. Uitgeverij ”De Torentrans”. -263p. Afmetingen: 24 x 16 (ingenaaid) | |
| 1937 | Nagelaten gedichten. (ed. J.J. Wijnstroom) Bevat de cycli: Rialiederen; Noodhoornliederen |  |
Amsterdam: Drukkerij Wed. G. Van Soest. -95p.
Afmetingen:19 x 13.20 ( gebonden – harde linnen kaft) Uit het voorwoord: 
|
| 1937 | Overgebleven gedichten. (poëzie)
Met het frontispice: foto van de werkkamer van René de Clercq. |
 |
Amsterdam: Drukkerij Wed. G. Van Soest. -31p.
Afmetingen: 18.80 x 13.50 (ingenaaid – harde linnen kaft) Van dit boek zij in het geheel 400 exemplaren gedrukt en verspreid, waarvan 25 in prachtband gebonden. Dit boek is niet in den handel. Het wordt als geschenk toegezonden aan dezelfde letterkundigen en leden van de Dietsche Beweging, die in Februari van dit jaar René de Clercq’s “Nagelaten gedichten”, en vervolgens “Mededeelingen over René de Clercq”, “Meeningen van René de Clercq”, en “René de Clercq’s grootste liefde” van mij ontvingen. Bedoeling hiervan is : de Nagedachtenis van René de Clercq te eeren bij de vijfde verjaring van zijn sterfdag op 12 Juni 1937. |
| 1937 | Mededeelingen over René de Clercq. Bevat de cycli: I. Heidense gedichten – II. René de Clercq en de muziek – III. Zijn treurspelen – IV. De Faust-Luther-roman (J.J.Wijnstroom) – V. Slotmededeelingen. |  |
Amsterdam: Drukkerij Wed. G. Van Soest. -55p.
Afmetingen: 19.20 x 13.50 50 (gebrocheerd- paars kartonnen omslag – belettering omslag in gouddruk) Colofon: Deze Mededeelingen worden toegezonden aan dezelfde letterkundigen en leden van de Dietsche Beweging, aan wie in Februari van dit jaar René de Clercq’s Nagelaten gedichten toegezonden werden. |
| 1937 | Meeningen van René De Clercq. |  |
Amsterdam: Drukkerij Wed. G. Van Soest. -47p.
Afmetingen: 19.20 x 13.50 50 (gebrocheerd- paars kartonnen omslag – belettering omslag in gouddruk) Colofon: Toegezonden aan dezelfde letterkundigen en leden van de Dietsche Beweging, die in Februari van dit jaar René de Clercq’s ‘De nagelaten gedichten’ en in begin April ‘Mededeelingen over René de Clercq’ van mij ontvingen. |
| 1937 | De Clercq’s grootste liefde. (poëzie) |  |
Amsterdam: Drukkerij Wed. G. Van Soest. -31p.
Afmetingen: 19 x 13.50 (gebrocheerd- paars kartonnen omslag- belettering omslag in gouddruk) Toegezonden aan allen die ‘De nagelaten gedichten’ ontvingen. |
| 1940 | De noodhoorn. Vaderlandsche liederen. (poëzie)
5e zeer vermeerderde uitgave, met een portret van den dichter naar eene tekening van Joan Collette. Met voorwoord van Elza de Clercq. |
 |
Utrecht:: Nenasu. (sic) Uitgegeven voor de René de Clercq Stichting. -186p. Afmetingen: 22.60 x 15.70 (gebonden – linnen kaft) |
| 1943 | De noodhoorn. Vaderlandsche liederen. (poëzie)
6e zeer vermeerderde uitgave. Met een portret van den dichter naar eene teekening van Joan Colette. 
|
 |
Utrecht: Nenasu. Uitgegeven voor de René de Clercq Stichting. -186p. Afmetingen: 22.60 x 15.70 (gebonden – linnen kaft) |
| 1964 | Daar is maar één land… (poëzie – bloemlezing)
Verzameld door Elza De Clercq en ingeleid door Karel Vertommen. Gedichten uit: De zware kroon; Land; Jeugd; De huiskring; Voor het volk; Toortsen; Uit de diepten; De meidoorn; De noodhoorn |
 |
Hasselt: Uitgeverij Heideland. -76p.
Reeks: Poëtisch erfdeel der Nederlanden nr 25. Afmetingen: 18 x 10.80 (pocket) |
| 1975 | De noodhoorn. (poëzie)
Met tekeningen en versiering van Adri Pieck.
|
 |
Sint-Niklaas: Elza De Clercq in eigen beheer. -186p.
Facsimile-uitgaven van de vijfde druk en als dusdanig een zesde druk van deze gedichtenbundel; Afmetingen:20.70 x 13.50 (gebrocheerd) Drukkerij Rinda, Kemzeke |
| 1977 | Liederen, leeft! (bloemlezing)
Foto: Nestor Gerard. Tekeningen: Adri Pieck. Versiering: Bertha Schilz. Bloemlezing uit de beste gedichten van René De Clercq. Verzameld door Elza De Clercq, ingeleid door Wies Moens, z.p. Gedichten uit de bundels: De zware kroon; Land; Jeugd; De huiskring; Voor het volk; Toortsen; Uit de diepten; De meidoorn; De noodhoorn; Van aarde en hemel; Het boek van de liefde. |
 |
Sint-Niklaas, Elza De Clercq in eigen beheer z.j. -202p.
Afmetingen:20.50 x 14.60 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) Druk: Rinda, Kemzeke |
| 2002 | Woorden worden klanken. Liederen op gedichten van René De Clercq.115 componisten.
Samenstellers: Hugo De Backer en André van Ryckeghem. Bevat: Voorwoord; René De Clercq dichter en componist; René De Clercq en zijn toondichters; Thematische groepen; Discografie; Bibliografie en referenties; Wij danken. |
 |
Deerlijk: Stichting René De Clercq vzw . -114p.
Afmetingen: 29.40 x 20.80 (gebrocheerd) Gedrukt bij drukkerij Jan Demeyer |
| 2017 | Gent, een bakermat van democratie en socialisme : van de middeleeuwen tot 1918: met 22 arbeid(ers)gedichten van René De Clercq, grootvader van de auteur. | Gent : Joost Vandommele. -433p. | |
| 2018 | René De Clercq: de noodhoorn en andere gedichten. (teksteditie)
Bezorgd door Els Van Damme en Yves T’Sioen. |
 |
Gent: Academia Press. -220p.
Reeks: Literatuur in Vlaanderen, 1900-1950 / Universiteit Gent. |
| 2019 | Ik kan u niet vergeten (bloemlezing)
Samensteller: Joris Ivens.
|
 |
Leuven: Uitgeverij P. -64p.
Reeks: Parnassus Retroreeks nr 4. |
| 2019 | Partiturenboek. René De Clercq [toondichter].
Bewerkt door André van Ryckeghem |
 |
Deerlijk: vzw René De Clercqgenootchap. |
B. COMPOSITIES door hemzelf
In Woorden worden klanken, Liederen op gedichten van René De Clercq, worden niet minder dan 233 afzonderlijke liederen van De Clercq opgelijst
- René De Clercq-liederen, 1e reeks. Tekst en melodie van René De Clercq, bewerking van Lieven Duvosel, Amsterdam (G. Alsbach) z.j. (1921) -9 p.
- René De Clercq-liederen, 3e reeks. Tekst en melodie van René De Clercq, bewerking van Lieven Duvosel, Amsterdam (G. Alsbach) z.j. (1921) -15 p.
- René De Clercq-liederen, 4e reeks. Woorden en muziek van René De Clercq, Amsterdam (G. Alsbach) z.j. (1921) -11 p.
- René De Clercq-liederen, 5e reeks. Woorden en muziek van René De Clercq, Amsterdam (G. Alsbach) z.j. (1922) -10 p.
- René De Clercq-liederen, Woorden en muziek van René De Clercq, Bussum (De Blauwvoet) z.j. (1922) g. pag. (twee liederen).
- René De Clercq-liederen, 6e reeks. Woorden en muziek van René De Clercq, Bussum (De Blauwvoet) z.j. (1922) -11 p.
- René De Clercq-liederen, 7e reeks. Woorden en muziek van René De Clercq, Bussum (De Blauwvoet) z.j. (1922) -11 p.
- Liederen voor Vlaanderen en Nederland, z.pag., z.j. (eigendom en uitgave van den toondichter) (1931) -23 p.
C. COMPOSITIES op teksten van René de Clercq door derden
Een mooie studie, waarbij 115 composities voorgesteld worden die gedichten van René de Clercq hebbe getoonzet, is ‘Woorden worden klanken. Liederen op gedichten van René de Clercq, 115 componisten’. Uitgegeven door de Stichting René de Clercq te Deerlijk in 2002. In dezelfde publicatie wordt een discografie van de liederen voorgesteld.
D. VERTALING DOOR RENÉ DE CLERCQ
Charles De Coster. De legende en de heldhaftige, vroolijke en roemrijke daden van Uilenspiegel en Lamme Goedzak in Vlaanderenland en elders. In het Vlaamsch vertaald door Richard Delbecq (voor het proza) en René De Clercq (voor de liederen), Amsterdam – Antwerpen 1927 (diverse herdrukken).
