Maakt deel uit van:activisme 1914-1918Lierse schrijvers
FELIX TIMMERMANS
Lier, 5 juli 1886 – Lier, 24 januari 1947
Eig. Leopold Maximiliaan Felix Timmermans
Hoewel hij ook gedichten (Door de dagen, 1907; Adagio, 1947), toneelstukken (Mijnheer Pirroen, 1922; Leontientje, 1926; De hemelse Salome, 1930; Het filmspel van Sint Franciscus, 1938; De zachte keel, 1943), en bewerkingen van middeleeuwse teksten (Karel en de Elegasten, 1921) publiceerde, is Felix Timmermans in de eerste plaats de auteur van romans, geromanceerde biografieën en verhalen.
BIOGRAFIE
5 juli 1886: Geboren te Lier als dertiende kind uit een gezin van veertien kinderen.
- Zijn vader handelde in kant. Zijn moeder was de dochter van een smid. Deze autodidact volgde tot zijn 15 jaar de lagere school en ging naar de tekenacademie. Op school bleek Timmermans niet bepaald uit te blinken in het schrijven van opstellen en andere verhalen. Waar hij als jonge knaap wel in uitmuntte was tekenen en schilderen, een hobby/passie die de rest van zijn leven zou blijven.
- Inspiratie voor zijn latere boeken en vertelsels vond hij in de verhalen van zijn vader.
1905: Onder de schuilnaam Polle van Mehr publiceert hij zijn eerste gedichten en vertelsels in Lierse weekbladen.
1910 en 1911: Debuteert met “Schemeringen van de dood” en “Bagijnhof-sproken” (in samenwerking met Antoon Thiry), gebundelde geheimzinnige pessimistische verhalen.
- Vooral ‘Schemeringen van de dood’ wordt getekend door een gevoel van doodsangst en ontreddering die zijn oorsprong vonden in geloofstwijfel en ziekte. Geeft hij zich in Schemeringen van de dood” nog aan deze vertwijfeling over, dan zal zijn latere werk blijk geven van zijn verlangen om deze vertwijfeling te bezweren.
- Voor hem geen gepsychologiseer of intellectualisme – hij zou zich aan Vermeylens ‘more brains’ weinig gelegen laten, maar een onvermoeibare ijver –op gevaar af zijn romans er mee te overladen- om te betrouwen op een onvoorwaardelijk Godsvertrouwen, de alomtegenwoordigheid van Gods wil en de blinde berusting in de Voorzienigheid. Tegelijkertijd worden heimatliefde, gehechtheid aan de grond en de traditie steeds opnieuw op intense wijze bezongen.
In deze periode raakt hij bevriend met de schilder Raymond De la Haye die grote invloed op hem uitoefent.
1916: Na een zware ziekte komt er een ommekeer met “Pallieter“, wellicht zijn bekendste werk.
- Deze roman is een ode aan het leven en de natuur. Het wordt zijn grootste succes.
- Heeft het zin om deze roman in zijn lichtheid impressionistisch te noemen ? Ze bevat geen psychologische vraagstukken, geen innerlijke verscheurdheid. Pallieter kent geen zondebesef, geniet van het eenvoudige natuurleven, hij ‘melkt de dag’. Vitalistisch is de Pallieterfiguur zeker, maar geen zuiver heidens genieter. (vgl. Walschaps Houtekiet)
- Als een miniaturist tekent Timmermans taferelen uit het leven in de heimat, boerse vroomheid en processies, plattelandse types, braspartijen enz. Maar hij doet dat in een originele, fantasierijke beeldspraak.
Samen met zijn vrouw houdt hij een tijdje een snoepwinkeltje open, maar het grote succes van zijn roman Pallieter (1916) zorgt ervoor dat hij ‘full-time beroepsschrijver’ kan worden.
1918-1919: Verhuist naar Nederland, wegens beschuldigingen van activistische sympathieën in België. Houdt er tientallen lezingen over het ontstaan van zijn boeken. Daarnaast verdient hij er zijn brood met picturaal werk en krantenpublicaties.
1920: Keert terug naar zijn geboortestad. Hij zal de stad enkel nog verlaten voor de (vele) lezingentournees die hij in binnen- en buitenland zal houden. Zijn hele leven lang zou alleen in Lier het schrijven hem goed lukken.
1925: Sticht mee ´De Pelgrim´, een vereniging ter promotie van de christelijke kunst, en halfweg de jaren dertig is hij een tijd voorzitter van de ´Scriptores Catholici´.
- De Pelgrim ontstaat uit een groep strijdbare katholieke kunstenaars waarvan de leden ‘beloofden door hun werk Gods naam te verheerlijken en door hun kunst getuigeniss af te leggen van hun geloof’. Het gelijknamige tijdschrift beleeft twee jaargangen en gaat in december 1931 ter ziele, na acht nummers van elk ongeveer 100 paginas.
- Poëzie is vertegenwoordigd door Gery Helderenberg, André Demedts, Dirk Vansina, Jan Vercammen. Scheppend proza werd geleverd door Léonce Reypens, Ernest Van der Hallen, Felix Timmermans en Gerard Walschap. Toneel: Fr. Delbeke, F. Timmermans, Anton van de Velde.
- Door het vroom-stichtelijke boven het esthetisch waardevolle te verkiezen, vindt men in het tijdschrift tevens lange onverteerbare en in hun betweterigheid irriterende preken van Cyriel Verschaeve en patronaatsenquêtes in de trant van ‘Zedelijk verval op onze dagen en oorzaken’ door mej. Marie Delwaide.
Wordt door de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde tot ´briefwisselend lid´ benoemd.
1933: Wordt ‘werkend lid’ van de Koninklijke Vlaamse Academie.
Timmermans was geen man van drukke organisaties, maar een kunstenaar die het liefst in zijn eigen vrienden- en gezinskring leefde. Meermaals werd hij gevraagd om zich voor een Vlaams-nationale politieke partij verkiesbaar te stellen, maar ondanks zijn duidelijke flamingantische overtuiging, die hem tijdens de Eerste Wereldoorlog in de armen van de activisten dreef, weigerde hij dit telkens – op 1938 na, toen hij na lang aandringen akkoord ging met een onverkiesbare plaats op de lijst van het Vlaams Nationaal Blok, een kartel van het VNV en ´onafhankelijken´.
1935: Publicatie van de roman “Boerenpsalm”
- Is alleszins één van de hoogtepunten uit Timmermans oeuvre, literair gesproken misschien wel zijn meesterwerk. Hoofdzaak hier is dat Timmermans er met het personage boer Wortel in slaagt een authentiek mensentype te scheppen en psychologisch geloofwaardig te maken.
- Centraal staat nu inderdaad een Ik, een problematisch individu zoals het zich tot zijn eigen daden, tot de buitenwereld en tot de transcendentie verhoudt. De psychologische samenhang geschreven in een sobere stijl, maakt dit werk tot het gaafste dat Timmermans ooit geschreven heeft.
1940: Moet het wegens een hartkwaal kalmer aan doen.
1940-41: Redacteur van het Vlaams-nationalistische ‘Volk, Maandblad voor Dietsche kunst en kultuur (1935-1941)’.
1942: Ontvangt aan de Hamburgse universiteit de Rembrandtprijs.
1944/45: Moet zich verantwoorden voor collaboratie. Zijn dossier werd uiteindelijk geseponeerd. Vanaf 1944 gaat zijn gezondheid gestaag achteruit.
De laatste jaren van zijn leven brengt hij verzwakt door in familiekring. In deze omstandigheden schrijft hij de gedichten die postuum worden gepubliceerd onder de titel Adagio (1947). Het is Timmermans´ laatste werk.
24 januari 1947: De “Fé” overlijdt te Lier op in de leeftijd van 60 jaar.
BEKRONINGEN
- 1922: Driejaarlijkse Staatsprijs voor Letterkunde voor de periode 1918-1920, officieel voor De zeer schone uren van Juffrouw Symforosa, begijntje, maar tegelijk wilde de jury ook Het kindeken Jezus in Vlaanderen en vooral Pallieter bekronen. Ze zag in dat de weigering in 1920 om Pallieter – om morele redenen – de August Beernaertprijs toe te kennen een vergissing is geweest.
- 1927: Premie van de Bestendige Deputatie van de Provincie Antwerpen voor Schoon Lier, voor En waar de ster bleef stille staan en voor het werk van de voorbije drie jaar.
- 1942: ontvangt aan de Hamburgse universiteit de Rembrandtprijs.
OVER FELIX TIMMERMANS
Over Timmermans is reeds de spreekwoordelijke bibliotheek volgeschreven. Een paar werken leken me wel het citeren waard. Verder zijn er natuurlijk de jaarboeken van het Timmermansgenootschap. Zie www.felixtimmermans.be
- Ceulaer, Jose De. 1978. Felix Timmermans. Nijmegen: B. Gottmer; Brugge: Orion. 82 p. (Grote ontmoetingen. Literaire monografieën. 20)
- Durnez, Gaston. 2001. Felix Timmermans: een biografie. Tielt: Lannoo, 2001. 820 p.
- Stijn Vanclooster, ´Felix Timmermans´. In: Hugo Brems, Tom van Deel, Ad Zuiderent (red.), Kritisch lexicon van de Moderne Nederlandstalige Literatuur. Groningen, Martinus Nijhoff uitgevers, september 2006.
- Timmermans, Lia. 1951. Mijn vader. Brugge; Amsterdam: Desclée De Brouwer & Cie. 200 p.
- Timmermans, Lia (1986). Wandelingen in Lier. Wommelgem: den gulden engel.
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Websites
- Website van het Felix Timmermansgenootschap.
- Nedweb/literatuur in context/Felix Timmermans
- Felix Timmermans – Wikipedia
- Met Felix Timmermans door Lier
- Felix Timmermans • dbnl
- Felix Timmermans – Prachtige site gemaakt door een Timmermansfan.
Referenties
- Prof. Dr. M. Rutten; Prof. Dr. J. Weisgerber (red.): Van “Arm Vlaanderen” tot “De voorstad groeit” 1888-1946. Standaard Uitgeverij 1988 pp. 444-447.
SMAAKMAKER
SNEEUW
Sneeuw, sneeuw, overal witte, dikke sneeuw ! De verten, de velden, de hagen, de waterwegen, de bomen, de hoeven, wegen en straat, alles wit en blank, vers uit de hemel gevallen, met al de frisheid en de jongheid van een kind !
En die witheid deed alle geruchten zwijgen en gaf een stilte van een kerk over heel de wereld.
Pallieter had die heerlijkheid in een oogopslag gezien; zijn hart sprong op, juichend schoort hij zijn broek aan en holde van de trap roepend: “Het Geluk, het Geluk !”
Hij wierp de deur open en wou de sneeuw inrollen, maar ach, ’t lag daar zo maagdelijk om zelfs door geen mussenpootje geschonden te worden.
“Eén moet toch de eerste zijn,” zei hij, sloeg een kruisje, en buitelde dan in de sneeuw. Hij rolde overentweer, liep door de mollige, koude tapijten, sloeg en stampte erin, lijk een zwemmer doet in ’t water.
Uit: Pallieter
DE HUWELIJKSBOOM
Er is beweging en verdriet op het kasteel. Madame de barones haar boom is rats doorgebliksemd, gans verkoold. Haar boom. De boom die zij zelf, eigenhandig, met de hulp van de hovenier, geplant heeft, toen zij met de baron trouwde.
Ja, iedereen had het gedacht dat men van ongelukken zou horen. Daar heb g’het al.
Meneer pastoor moet komen zien en neemt een innige deelnemingshouding aan. De secretaris wordt erbij geroepen en keurt met genepen lippen de hevige slag. “Arboris finis, madame la baronne.” Nu is er zeker niets meer aan te doen. De oude hovenier, nog steeds dezelfde, met een verbaasd gezicht als een mug uit een tekenfilm, wordt ondervraagd en doet zijn best om zijn onschuld te bewijzen. De boswachter schuift zwijgend bij, de twee dochters bezien wonderen hopend de pastoor, die een dunne troost uitzucht met te zeggen, dat er ergens diep in de heide, over de vaart, een hoeve is afgebrand. Ook erg. Maar hoe zo’n huwelijksboom vervangen ?
Allen staan zwijgend rond de verwoesting geschaard.
En meneer de secretaris vindt het.
Enige van de nog gave twijgjes afsnijden, ze scheut proberen te laten krijgen en dan de sterkste scheut terug planten. ’t Blijft dus dezelfde boom, ’t sap is niet verbasterd, de generatie gaat voort, de pedigree is niet geschonden.
“Bon, bien,” glimlacht de baron. Hij legt zijn zalvende hand op madam hare schouder, en zegt opgelucht tot de omstaanders dat de planting zal plaatsvinden met de nodige festiviteiten, zoals toen. “Monsieur le secrétaire, ’t is gij moet zorge dat de fanfare enige schoon pièces op hun instrument komt speel bij die schoon gelegenheid van de boomplant.”
Uit: Minneke poes. 1966.
BIBLIOGRAFIE & FILMOGRAFIE / AUDIOGRAFIE
De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
- Piet Devos, Van Reuzen tot dwergen. Bibliografie. Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw. Kortrijk, eigen Beheer 2007.
- Hilda Van Assche en Richard Bayens, Bibliografie van Felix Timmermans in: Julien Van Remoortele, Felix Timmermans. Mens, schrijver, schilder, tekenaar. 1972, Mercatorfonds NV Antwerpen. ( Bibliografie pp.195-267). Bevat tevens de bibliografie van de vertalingen van zijn werk naar andere talen, van bijdragen in tijdschriften enz. (niet opgenomen in deze bibliografie).
Om een foto uit de fotogalerij te vergroten, klik op de foto
Chronologisch overzicht
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
| 1907 | Door de dagen. Indrukken van Polleke van Mehr (gedichtenbundel) | Lier: A. van Hoecke. -20p. Afmetingen: 15 x 9.50 Datering: Lier 1903 | |
| 1909 | Ecce-Homo en het bange portieresken (verhalen) Samen met Antoon Thiry onder de naam: Frans Thiry. (later opgenomen in “Begijnhofsproken”) |  |
Gent: Drukkerij Plantyn (Naamlooze Vennootschap). -30 + [II]p. Reeks: Flandria’s Novellen Bibliotheek. Nr 103 Afmetingen: 17.75 x 12.25 (geniet) Datering: Lier, Allerheiligen, 1905 |
| 1910 | Schemeringen van den dood. (verhalenbundel)
Met illustraties van Flor van Reeth
Bevat: De lijkbidder; De kelder (fragment); Het zevende graf; De witte vaas; Het ongekende; Het witte huis op de heide.
1919: 2de druk bij Amsterdam: Van Kampen. 1960: Herdruk in de reeks Vlaamse pockets nr 13 bij Uitgeverij heideland, Hasselt. 1989: bij uitgeverij Davidsfonds Leuven. Zie rubriek ‘Verzamelde werken’ |
Maldeghem: Victor de Lille. -127 + [I]p.
Reeks: Duimpjesuitgave. – Maldeghem; vol. 84
Afmetingen: 21.50 x 17.50 Oblong (ingenaaid) VP uitgave nr 13
|
|
| z.j. [1911] |
Bagijnhof-sproken. (verhalenbundel) Samen met Antoon Thiry onder de naam Frans Thiry. Bevat: “Ecce-Homo” en het bange portieresken (pp 3-32); Van zuster Katelijne en ’t Lievevrouwken (pp 35-77); Het fonteintje (pp 81-115); Binnenleiding ten begijnhove (pp 116-117); Buitenleiding (pp 118) |   |
Amsterdam: Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur.-119 + [I]p. Reeks: Keurboekjes. Afmetingen: 12.25 x 15.75 (oblong – ingenaaid & gebonden met stofomslag tekening van Felix Timmermans) (2e vermeerderde druk 1919, herdruk Amsterdam 1981, Van Kampen) |
| 1911 | Holdijn: dramaties spel in één bedrijf. (theatertekst) | Amsterdam : Nieuwe Gids. Overdruk uit: De nieuwe gids. – (okt. 1911) pp. 427-457 | |
| z.j. [1916] |
Pallieter. (roman)
(eerste oplage 1225 ex.)
Met illustraties. Tussen p. 48 en p. 49 is een, langs één zijde bedrukte, bladzijde 48* ingeplakt. Enkele bijzondere heruitgaven: 2017 (z.j.): 2de druk Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. VIII+208pp., 19.10 x 13. 1921: 10de druk door Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. Met illustraties van Anton Pieck. 1966 z.j.: 29ste (=32ste ) druk ‘naar de oorspronkelijke tekst vervaardigd, op Oudhollands gevergeerd papier met scheprand en gebonden in ‘Kivar geiteleer’ Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn., 259 + [V]p., 21.50 x 16.50 (ook ex. met uitgeversadres: Lier, N.V. Jozef van In & Co, 1966.) 1975: 36ste druk door Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. Met illustraties van Anton Pieck. 208p. 25 x 19 2016: Heruitgave in zijn originele vorm (wel met hedendaagse kaft) door Uitgeverij Polis, Antwerpen. |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -262p. Afmetingen: 20.75 x 15.50 (gebonden – linnen kaft) Colofon van luxe-exemplaren: Van dit werk werden 25 genummerde exemplaren gedrukt op Hollandsch papier en gebonden in perkament. blz . 48 los. Drukkerij Koch & Knuddel. – Gouda. heruitgave 2016
|
|
| z.j. [1917] |
Het kindeke Jezus in Vlaanderen. (verhalenbundel)
Opdracht: In de kader en de landschappen van ons schoon en goed Vlaanderen, heb ik mij het goddelijk verhaal van Kindeken Jezus, zijn zoete moeder en zijn goeden voedstervader verbeeld, en met wat letterkunde in groot genoegen omsierd.
En vol grooten eerbied draag ik deze tafereelkens aan Maria Viola, van Holland, op. [1934]: Bewerkt voor het toneel door Karl Jacobs |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -206p. Afmetingen: 20.50 x 15.50 (gebonden – linnen kaft) Colofon: Van dit werk werden 25 genummerde exemplaren herdrukt op Hollandsch papier en gebonden in perkament. Drukkerij Kochel & Knuddel – Gouda. | |
| 1917 | De zeer schone uren van juffrouw Symforosa, begijntjen. (novelle) | Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -59p. (1918 Brussel: De Nieuwe Boekhandel en 1920 Amsterdam Van Kampen) | |
| 1918 | De zeer schone uren van juffrouw Symforosa. (novelle) Met een nawoord van F.V. Toussaint van Boelaere (pp 49-53). Met een foto van Felix Timmermans. Met illustraties. | Brussel: “Den Nieuwen Boekhandel” en Bussum: C.A.J. Van Dishoeck. -53 + [III]p. Afmetingen: 17 x 11.50 (ingenaaid) Colofon: Van dit boeksken, het tweede der Beiaardserie, werden 6 exemplaren op Chineesch papier gedrukt. Datering: Lier, Oogst-Sept. 1917 | |
| z.j. [1919] |
Boudewijn. (Berijmde bewerking van motieven uit Reynaert I en II tot een nieuw verhaal.)
Motto: ’t Geen da’ge peinst is ’t niet. Fragmenten verschenen eind 1917 in: De Nieuwe Gids. 35 tekeningen en acht initialen plus een in kleur op het vooromslag van Felix Timmermans zelf. Van de eerste druk werden 50 luxe-exemplaren door Timmermans zelf ingekleurd. [1919]: Tweede druk id. een in linnen gebonden editie; [1930]: Derde druk id. 107-(1)p., in de reeks Zilveren Verpoozingen. Een keur van Kunst en Letteren; met papieren omslag en kartonnen bandje; 1992: 4de druk. Titel: Boudewijn. Drie dierenverhalen, p. 1-98. Leuven, Davidsfonds, (Romanreeks Davidsfonds, nr. 706). Deze uitgave kadert in de uitgave van het volledig werk. |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -[IV] +115 +[I]p.
Afmetingen: 21 x 15.50 (ingenaaid in papieren omslag) Colofon van de luxe-exemplaren: Van dit boekske werden 50 exemplaren op Hollandsch papier gedrukt, waarin ik mijn handteeken heb geschreven. De prentjes in die boeken heb ik zelf met de hand gekleurd. |
|
| z.j. [1921] |
Anna-Marie. (roman) Met een portretfoto van Felix Timmermans door Jan Toorop, gedateerd 1920. Met illustraties. | Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -196p. Afmetingen: 21 x 15.50 (gebonden – linnen kaft) | |
| 1921 | Karel en Elegast. In proza naverteld door Felix Timmermans, schrijver van ‘Pallieter’. Met een tekening voorin en op de voorzijde van de band door P.A.H. Hofman. | Amsterdam: J. M. Meulenhoff. -149 + [III]p.
Reeks: De Elfenrij. Bibliotheek voor sage en sprook. – Amsterdam; vol. 1921: 1 Afmetingen: 15.30 x 10.50 |
|
| 1921 | Beatrix: eine brabantische Legende. (bibliofiele uitgave)
Tekst in het Duits. |
 |
Leipzig : Insel Verlag, 1921.
Originele uitgave, 40 pagina’s, met buiten tekst 6 originele etsen van F. Timmermans getekend in de plaat en gedateerd. |
| 1922 | De vier heemskinderen. Naverteld door Felix Timmermans, schrijver van ‘Pallieter’ en ‘Karel en Elegast’. Bandversiering van P.A.H. Hofman. |  |
Amsterdam: J. M. Meulenhoff. -200p. Reeks: De Elfenrij. Bibliotheek voor sage en sprook. – Amsterdam; vol. 1922:3. Afmetingen: 15.00 x 10.50 (ingenaaid – harde rode vollinnen kaft met goudopdruk) |
| 1922 | Uit mijn rommelkas (titel op voorplat). Rond het ontstaan van “Pallieter” (titel op stofomslag) Bevat: Mijn rommelkas zelf (pp. 5-13); Rond het ontstaan van “Pallieter” (pp. 15-60); Rond “Het kindeke Jezus in Vlaanderen” (pp.61-87) | Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -87p. Reeks: Zilveren verpoozingen Een keur van Kunst en Letteren. Afmetingen: 15 x 10 (gebonden met stofomslag) | |
| z.j. [1923] |
Mijnheer Pirroen: schouwburgspel. (theatertekst).
Met Eduard Veterman. Toneelmatige bewerking van de roman Anne-Marie (1921) [1926] z.j.: 2de druk ibidem. [1931] z.j. : 3de druk ibidem. 2003: herdruk door Felix Timmermans-Kring, Wijnegem, |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -90p. Reeks: Zilveren verpoozingen vol 8 Afmetingen: 15.20 x 10.40 | |
| 1923 | De pastoor uit den bloeyenden wijngaerdt. (roman) Houtsneden van Henri Van Straten. Opdracht: Aan Flor van Reeth en Renaat Vereman, de druifsappige vrienden, ter herinnering aan den schoonen Goeden Vrijdag van het jaar O.H. 1921. |  |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. / Antwerpen: “De Sikkel”. -225 + [II] p. Afmetingen; 21 x 17.50 (gebonden perkament + lint) Drukkerij Sinte-Katharina Tramstraat Brugge. Colofon; van dit boek werden 3 exemplaren gedrukt op Holbein, genummerd A, B en C (niet in den handel), 12 ex. op Holbein genummerd van I tot XII en 200 exemplaren op houtvrij papier, genummerd van 13 tot 212. Alle exemplaren werden door den schrijver onderteekend. |
| z.j. [1923] |
De ivoren fluit. (kort verhaal) Afzonderlijke druk van een verhaal uit de bundel Begijnhofsproken [1911] Tekst: Felix Timmermans en Antoon Thiry 1929: tweede druk afzonderlijk (= 3de druk) |  |
Amsterdam-Sloterdijk: Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur. -32p. Reeks: Korte verhalen uit de Wereldbibliotheek 10 Afmetingen: 20 x 13.50 |
| z.j. [1924] |
Driekoningentryptiek. (verhalen)
[1926] z.j.: 2de druk,ibidem. [1930] z.j.: 3de druk,ibidem. [1935] z.j.: 4de druk tweetalige uitgave : Driekoningentryptiek / Triptique de Noël. Vertaling: Marie Gevers, Marthe Goffin en Jean de Beucken. (zie aldaar) [1955] z.j. : 4de (=5de) druk, Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -[IV] + 54 + [VI] p. (eerste en laatste blad tegen de binnenzijden van de band geplakt) Reeks: Zilveren Verpoozingen Afmetingen: 15 x 10 (gebonden met stofomslag) (herdruk o.a. Eindhoven 1985, Grootdruk-Uitgeverij) | |
| z.j. [1924] |
Het keerseken in de lanteern. (verhalenbundel) Bevat : De nood van Sinter-Klaas (pp 1-15) – Het masker (pp 16-22) – Het nachtelijk uur (pp 23-25) – “In de koninklijke vlaai” (pp 26-37) – ’t Nonneke Beatrijs (pp 38-41) – Het verbeternis-huis (pp 42-51) – De eeuwige stilte (pp 52-57) – Het eerste communiekantje (pp 52-66) – Het verksken (pp 67-70) – De begrafenis van Matantje (pp 71-80) – De verliefde Moor (pp 81-94) – Zomerkermissen (pp 95-101) – O. L. Vrouw der visschen (pp 102-115) – Landelijke processie (pp 116-122) – De kerstmis-sater (pp 123-148) – Sint-Gommarus (pp 149-166) – De kistprocessie (pp 167-180) – Ambiorix (pp 181-188). |  |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. – [IV] + 188 + [IV] p.
Afmetingen: 21 x 15.50 (gebonden – linnen kaft) 1967: Het verhaal ‘De kistprocessie’ wordt als eindejaarsgescheenk afzonderlijk uitgegeven door drukkerij uitgeverij Sanderus te Oudenaarde. 1978: Het verhaal ‘Het verksken’ wordt opgenomen in ‘Vlaamse dorpsverhalen uit vroeger tijd pp 171-173, samenstelling dr. Tjaard W.R. de Haan, in de reeks Prisma nr 1850, Uitg. Het Spectrum, Utrecht |
| z.j. [1924] |
Het kleuterboek. Rijmpjes. Prenten van Tom. | Den Haag: Prometheus. / Antwerpen: De Gulden Sonne. -16p Afmetingen: 20.80 x 24.30 | |
| z.j. [1924] |
Pieter Breughel: feestgroet uitgesproken te Brussel op 31 mei MCMXXIV. (voordracht) Er bestaan in dezelfde uitvoering ook exemplaren zonder colofon. Het zetsel werd gebruikt voor een uitgave op gewoon papier, die vermeldt is in het Nieuwsblad voor den Boekhandel van 24 juni 1927. Deze exemplaren bevatten ook het colofon.; formaat 24.50 x 19.50. | Antwerpen: De Sikkel / Santvoort: C.A. Mees. -22 + [IV]p. Afmetingen: 25.50 x 20 (gebonden – kaft in karton) Colofon: Van dit boekje werden op de persen van J. -E. Buschmann te Antwerpen 200 exemplaren gedrukt op Van Gelder Zonen, genummerd van 1 tot 200 en door den schrijver onderteekend. | |
| z.j. [1924] |
En waar de ster bleef stille staan…: Kerstmislegende van F. Timmermans ten tooneele gebracht door Eduard Veterman en Felix Timmermans. (theatertekst)
Bewerking van de novelle ‘Drie Koningen’ (1924) Illustraties: Eduard Veterman. 2004: 2de druk bij Timmermans-Kring, Wijnegem. |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -64p. Reeks: Zilveren verpoozingen nr 1 Afmetingen: 15.1 x 10.40 (ingenaaid) Dit spel werd voor het eerst vertoond op Donderdag 5 februari 1925, in den Koninklijken Schouwburg te ’s-Gravenhage, door het Vereenigd Rotterdamsch Hofstad-tooneel, onder leiding van Cor van der Lugt Melsert. | |
| z.j. [1925] |
Schoon Lier. (verhalenbundel)
Het portret van den schrijver tegenover de titelbladzijde is van Isidoor Opsomer. De negen oude prenten, buiten den tekst, voorstellende allerlei episoden uit het leven van Sint Gommarus en de geschiedenis van Lier werden gereproduceerd naar een oud Mannekensblad uit het begin van den XVIIIden eeuw. De prent van den Nachtwaker stamt uit een nieuwjaarsbrief, in het bezit van den Heer J. van In. De dertig overige vignetten werden speciaal voor deze uitgave door Felix Timmermans geteekend.
Bevat: De Stad, pp 9-50; Een ordinaire dag, pp51-70; De geschiedenis, pp 71-82; De feestelijke almanak, pp. 83-106; Het lyrische Lier pp. 107-134. [1927]: 2de druk bij P.N. Van Kampen en Zoon te Amsterdam gebonden in linnen kaft met gekleurd vignet opgekleefd. |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. / Brussel: N.V. Standaard-Boekhandel. -134 + [VI] pp. (eerste en laatste blad tegen de binnenzijden van de band geplakt) Afmetingen: 27.75 x 22.25 (gebonden – kaft in karton) Colofon: Van dit werk, het derde der reeks ” Eigen schoon”, onder leiding van Dr M. Cordemans, werden 301 genummerde ex. gedrukt op de persen van J.-E. Buschmann, te Antwerpen, waarvan 1 ex. op Keizerlijk Japansch, met gouden initialen, bevattende de oorspronkelijke teekeningen van den schrijver, 25 op Simili-Japansch, met de naam van den inteekenaar op de pers genummerd van 1 tot 25 en 275 ex. op Engelsch Featherweight, genummerd van 26 tot 300. | |
| z.j. [1926] |
Leontientje: tooneelspel in 3 bedrijven en 10 tafereelen. (theatertekst)
Illustratie door Felix Timmermans.
Bewerking naar zijn roman ‘De pastoor in den bloeienden Wijngaard’
z.j. [1927]: 2de druk ibidem. z.j. [1943]: 3de druk Amsterdam, P.N. van Kampen & Zn – Antwerpen, P. Vink -95p. z.j. [1944]: 4de druk, Amsterdam, P.N. van Kampen & Zn – Alkmaar, nv Vink’s Uitgeversmij. -96p. z.j. [1952]: Derde (= 5de ) druk Amsterdam, P.N. van Kampen & Zn – Antwerpen: Wereldbibliotheek. -109p. |
 |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -110p.
Reeks: Zilveren verpoozingen
Afmetingen: 15 x 10.30 (ingenaaid – zachte kaft)
Over de eerste toneeluitvoering
|
| z.j. [1926] |
Naar waar de appelsienen groeien. (reisverslag) Met een groepsfoto: De appelsienenreizigers in Nice. |  |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -159 + [II] p. Afmetingen: 19.75 x 14 (gebonden – linnen kaft ook ingenaaid) Colofon: Van dit boek werden 25 ex. gedrukt op Hollandsch Papier, gebonden in perkament en door den schrijver van zijn handteekening voorzien. |
| 1926 | Het hovenierken Gods: met tien penteekeningen. (novelle)
De pentekeningen zijn van Felix Timmermans. Oorspronkelijk witte omslag met titel en het vignet van de ekster op de voorzijde |
 |
Brussel-Antwerpen-Leuven: N.V. Standaard-Boekhandel. -68 + [IV]p. Reeks: Ekstera reeks nr 2 Afmetingen: 23 x 15.50 (ingenaaid) Colofon: Van dit werk, het tweede der Ekstera-Serie in het teeken van de Ekster, zwart en wit, werden, onder leiding van Dr M. Cordemans, 15 ex. gedrukt in vleugelformaat op geschept Hollandsch Van Gelder, genummerd I tot X en A-E. De tien eerste bevatten elk een der oorspronkelijke teekeningen door den kunstenaar met de hand gekleurd en met zijn naam onderteekend. De ex. A- E komen niet in den handel. Verder werden 100 ex. op geschept Hollandsch en 150 op Arches papier gedrukt. Zij maken de definitieve editie uit van het werk. |
| z.j. [1928] |
Lierke-Plezierke: beschrijving van de folkloristischen stoet die de stad zal rond gaan, ter gelegenheid van het vijftigjarig huwelijksfeest Van Peborgh-Verstraeten, gevierd door de De Heyderstraat en Klein Venetië te Lier, op 11 en 17 Juni met de medewerking van ’t Stadsbestuur. |  |
Antwerpen: Publiciteitskantoor Mercurius. -32p.
Afmetingen: 16.50 x 25 Oblong (geniet) Tekst en illustraties van F. Timmermans. |
| z.j. [1928] |
O.-L.-Vrouw in de doornkens. Tooneelspel in 3 bedrijven door H. Ghéon. (theatertekst) Vertaald door Felix Timmermans. Oorspronkelijke auteur: HENRI GHÉON Oorspronkelijke titel: Le jeu de notre Dame en la vallée des anges |  |
Amsterdam: P.N. van Kampen /Antwerpen: NV Standaard Boekhandel. -79 + [I] p. Afmetingen: 15.70 x 11.60 Colofon: Dit Meigeurig tooneel vol lentebloemsem en vroomheid, wierd vertaald op aan raden van Prosper Thuysbaert, notaris te Lokeren, en vriend van H. Ghéon, en is alzoo te Lier met schokskens en brokskens begost en nog eens hernomen, tot er ineens de volle geut inkwam en het in vier dagen af was, op 3 september; vol fouten en gebreken, maar vol goeden wil en liefde ! en geef mij nu een pot wijn te drinken, staat er nog steeds op het einde der oude handschriften, maar bier is ook goed. |
| 1928 | Pieter Bruegel: zoo heb ik u uit uw werken geroken. (roman) Datering: Geëindigd om 7 uren ’s avonds, toen den Engel des Heeren luidde op den St. Gommarustoren, op den laatsten dag van ’t jaar 1927, den dag van St. Sylvester. God zij dank, dat het af geraakt is: ‘k heb er lang aan gewerkt, maar er veel geluk aan gehad. | Antwerpen-Brussel-Leuven: N.V. Standaard Boekhandel. (ingebonden met stofomslag) & Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. (ingebonden linnen). -413 + [III] p. Afmetingen: 32 x 24.50 Colofon: Deze origineele editie van “Pieter Bruegel” den 11e Juli van 1928 uitgegeven door N.V. Standaard Boekhandel te Antwerpen-Leuven-Brussel, is gezet in Nicholas Cichin van XVIII, verlucht met 78 teekeningen van den schrijver en gedrukt op de persen van J.-E. Buschmann te Antwerpen. De oplage werd beperkt tot 207 ex. – 100 voor Nederland en 107 voor Vlaanderen – waarvan 7 op Keizerlijk Japansch, gemerkt A-G; 10 op geschept Auvergne, genummerd van I tot X en 150 op antiek getint Ingres, genummerd van 11 tot 200. (herdruk o.a. Brussel 1928, Manteau) | |
| 1929 | Kerstliedeken: middeleeuwsch gedicht. | Maastricht: A.A.M. Stols. -1p. | |
| 1929 | ‘De eerste bladzijden uit het dagboek van een vondeling’. (verhaal) |  |
In: Het Vlaamsche Kerstboek 1929 pp 61-64, een kerstuitgave van Ons Volk Ontwaakt, Brussel.
Afmetingen: 30 x 22.70 (ingenaaid) NV Drukkerij Erasmus, Gent |
| z.j. [1929] |
Het werk van Fred Bogaerts. (monografie) Bevattende twee kleurenreproducties en 30 reproducties in zwart. Met een inleiding van Felix Timmermans | Den Haag: Servire, z.j. [1929]. [IV] +24+[LXII]p. Afmetingen: 20.60 x 24.20 Ook exemplaren met dubbel uitgeversadres: Den Haag N.V. Servire – Antwerpen N.V. Dietsche Boekhandel. | |
| z.j. [1930] |
De hemelsche Salomé. Spel in zeven tafereelkens. (theatertekst)
Nota: de afbeelding op het voorplat – een tekening van Felix Timmermans – is verschillend ingekleurd al naar gelang de binding ingenaaid – bovenste afbeelding – of gebonden – onderste afbeelding) 2002: 2de druk Wijnegem, Felix Timmermans-Kring. |
|
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -72p. Reeks: Zilveren verpoozingen nr 4 Afmetingen: 15.50 x 10.80 (ingenaaid met slappe kaft en gebonden in harde kartonnen kaft) |
| 1931 | Verhalenkalender voor 1932 / Felix Timmermans. | Antwerpen: ” De Sikkel “; Amsterdam: Querido. 12 illustraties met tekst Afmetingen: 33 x 19.50 | |
| z.j. [1932] |
De harp van Sint Franciscus.(roman)
Met vele teekeningen van den schrijver. |
 |
Voor Nederland: Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. / Voor Vlaanderen: Mechelen: Het Kompas. -324p. Afmetingen: 25.50 x 20 Colofon: Met vele teekeningen van den schrijver Heilige Franciscus zegen deze uitgave / Zoo arm uw leven was, zoo weelderig is dit boek /Maar, de schrijver heeft om uwentwil met zooveel vereering geschreven, dat het niet schoon genoeg gedrukt kon worden / Ten teeken van waarheid heeft Felix Timmermans elk boek geteekend. De oplaag bedraagt 256 ex., genummerd van 1 tot 250 en van A tot F / Deze laatste komen niet in den handel. |
| 1933 | Pijp en toebak. (verhalenbundel) Bevat: De lange steenen pijp – Rond een plaats van portier – Het konijn – Het geheim der wilgen – In ’t Kruis, café chantant – Het liefdekabinet – De moedwillige verkenskop – De heilige kraai – De dinsdagsche heilige – Het geheim – De oranjebloemekens – Mademoiselle de Chanterie – Twee vertellingen voor mijne kinderen : De uil, Het zegevierend haasje Tweede gewijzigde druk bij P.N. van Kampen en Zn te Amsterdam 1933. |  |
Leuven: Davidsfonds. -208p. Reeks:Volksreeks nr 244 Afmetingen: 20.25 x 13.50 (ingenaaid + gebonden harde kaft) Colofon bij genaaide uitgave: Dit tweede boek der volksreeks 1933 van het Davidsfonds, werd door “Excelsior” te Brugge gedrukt op 75000 ex. in Maart-April 1933 Colofon bij de gebonden uitgave: Dit derde boek der volksreeks 1933 van het Davidsfonds, werd door “Excelsior” te Brugge gedrukt op 75000 ex. in Maart-April 1933 |
| 1934 | Bij de krabbekoker. (novelle) |  |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. /Brussel: NV De Standaard Boekhandel. -154p. Afmetingen: 19.25 x 13.25 (gebonden – linnen kaft) Er bestaat ook een uitgave 1934 bij ‘Kompas’ te Mechelen – illustraties Elsa van Hagendoren) |
| z.j. [1934] |
De krabbekoker. (novelle) Illustraties: Elsa van Hagendoren. |  |
Mechelen: N.V. Het Kompas / Amsterdam De Spieghel. -94p. Afmetingen: 22.50 x 14.50 (ingenaaid) Reeks: Het zilveren Bronneken nr 5 Colofon: Dit boek is het 5de uit de reeks Het Zilveren Bronneke. De oplage bedraagt 250 ex. waarvan er 10 werden gedrukt op prachtig Arches, genummerd van I tot X. Deze zijn door den schrijver geteekend. De oorspronkelijke editie op Engelsch Navigator, begint met nummer 11 en 250 is het laatste. |
| z.j. [1934] |
Het kindeke Jezus in Vlaanderen (theatertekst)
Voor het toneel bewerkt door Karl Jacobs [vertaald door Felix Timmermans]
Oorspronkelijke titel: Das Jesuskind in Flandern. Ein Weihnachtsspiel. [1917]: Oorspronkelijke prozatekst (zie daar) |
 |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. N.V. z.j. [1934] -71 + [I]p. Reeks: Zilveren verpoozingen Een keur van Kunst en letteren. Afmetingen: 15.40 x 10.80 (ingenaaid – zachte kaft) |
| z.j. [1935] |
Boerenpsalm. (roman)
1935, 1939, 1942, 1942, 1943: resp 2de, 3de, 4de, 5de, 5de=6de druk bij P.N. Van Kampen.
1944: 7de druk (bibliofiele uitgave) bij De Papegaai te Antwerpen. 1948 & 1957: resp. 7de=8ste druk en 8ste = 9de druk bij P.N. Van Kampen. 1957: 8ste = 10de druk bij S.V. De Arbeiderspers te Brussel. 1956: Toneelbewerking in 10 taferelen door P.G. VEENS. Gecreëerd in een regie van Rik Jacobs op 120 november 1956 te Lier. 
2022: Rijkelijk geïllustreerde uitgave bij Davidsfonds te Leuven. Inleiding Bart Van Loo. Nawoord: Gaston Durnez. Vignetten: Koen Broucke.
|
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. / Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel. -[IV] +228 + [IV] p. Colofon: Van ‘Boerenpsalm’ werden 10 exemplaren gedrukt op Hollandsch papier, gebonden in perkament en door mij geteekend. Afmetingen: 19.50 x 13.75 (gebonden – linnen kaft) | |
| z.j. [1935] |
Triptyque de Noël / Driekoningentryptiek (kerst verhalen)
Vierde druk (1ste druk in 1924) |
 |
Den Haag : Zuid-Hollandsche Uitgevermaatschappij, / Luik: Les Editions du Balancier. -85p.
Afmetingen: 23 x 18 (ingenaaid – zachte kaft) |
| z.j. [1936] |
Het Vlaamsche volksleven volgens Pieter Breughel (kunstmonografie)
Met 10 gekleurde reproducties |
 |
Amsterdam: Van Ditmar. / Antwerpen: N.V. Standaard Boekhandel. -16p. + [X] gekleurde reproducties. Afmetingen: 25 x 18.10 (ingenaaid – zachte kaft) |
| z.j. [1937] | Het jaar des heeren. (roman – vertaald)
Oorspronkelijke auteur: KARL HEINRICH WAGGERL.
Oorspronkelijke titel: Das Jahr des Hernn
Uit het Duits vertaald door Felix Timmermans en H.P.C. van Ael. gebonden uitgave
|
 |
Antwerpen: N.V. Het Kompas. -267 + [I] p.
Afmetingen: 18.40 x 11.40
Dit boek is op twee wijzen uitgegeven: ingenaaid met zachte kaft & gebonden in harde kaft, waarbij het ons vooralsnog niet duidelijk is of er bij de gebonden uitgave een stofwikkel bijhoort. Reeks: Dit is het tweede boek in de vijfde letterkundige reeks De Feniks.
|
| 1937 | Die sanfte Kehle. Komödie. (theatertekst) Felix Timmermans en Karl Jacobs. | München: Buchner Verlag -166p. Opgevoerd in de KNS te Antwerpen op 8 januari 1938, in de Nederlandse vertaling van Felix Timmermans onder de titel: De zachte Keel. | |
| z.j. [1938] |
Het filmspel van Sint-Franciscus in drie deelen naar ” De Harp van St Franciscus ” van Felix Timmermans / Félix Timmermans, Hendrik Caspeele. (theatertekst) | Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -64p. Afmetingen: 19.30 x 12.50 | |
| z.j. [1938] |
Ik zag Cecilia komen. (novelle)
[1943] z.j. 2de druk ibidem. [1944] z.j. 3de druk ibidem. 1951: 4de druk in: Felix Timmermans verhaalt pp 13-59 ( P. N. van Kampen en Zoon nv) 1965: 5de druk in Felix Timmermans Breviarium pp 107-171 (D.A.P. Reinaert uitgaven, Brussel) 1971: 4de (= 6de) druk in Met Felix Timmermans door Vlaanderenland pp 493-531 (P.N. van Kampen & Zoon) 1976: In ‘Omnibus Vlaamse Parels 2 1900/1940’ D.A.P. Reinaert Uitgaven – Brussel pp 327-381. |
 |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -98p. Afmetingen: 19.50 x 13.50 (gebonden – kartonnen kaft) 1959: Schooluitgave. Met aantekeningen door Paul van Keymeulen. Anterpen , Uitgeverij S.M. Ontwikkeling 56p. (herdrukken 1966-1971) |
| 1938 | ‘De bloeiende madonna’. (verhaal) Geïllustreerd door den schrijver. |  |
In: Het Vlaamsche Kerstboek 1938 pp 5-11, een kerstuitgave van Ons Volk Ontwaakt, Brussel. 132pp. Afmetingen: 26 x 21.50 (ingenaaid) |
| 1940 | ‘De kruislievenheer’ (verhaal) |  |
In: Zonnewijzer 1940. Almanak voor het katholieke gezin. pp 20-26.
Uitgeverij Spectrum, Utrecht. -411p. |
| z.j. [1941] |
De familie Hernat. (roman)
Diverse herdrukken |
 |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -[IV] + 384p. Datering: Geëindigd op 21 februari 1941 Afmetingen: 20.50 x 15 (gebonden – harde linnen kaft) |
| z.j. [1941] |
Vertelsels I.
Geïllustreerd door den schrijver.
Opdracht: voor Gommaar !
Bevat: Het verksken als kluizenaar; Perlamoena; De juweelendiefstal; De goede helpers; Het verksken. 1938: Het verhaal ‘De juweelendiefstal’ verscheen eerder in 1938 in de bundel Vlaanderen roept: een bundel novellen, schetsen, verzen en artikelen. pp 214-222. Uitgave Bosch en Keuning te Baarn. -224p. Afmetingen: 24.20 x 18.50 (gebonden – met harde linnen kaft) Geïllustreerd met talrijke foto’s. Onder red. van Emile Buysse ; Bandversiering door Karel Hoekendijk |
Brugge : De Kinkhoren. -99 + [V] p.
Reeks: Zilvervisschen.
Afmetingen: 21.50 x 21.50 (gebonden – kartonnen kaft)
(herdruk Antwerpen 1986, Den Gulden Engel)
|
|
| 1942 | Minneke poes. (novelle)
Versierd met 4 oorspronkelijke plaatsneden door Dirk Baksteen. Randversiering in lichtgrijs op elke bladzijde. Latere uitgaven: 1943: 2e druk Gent , Snoeck-Ducaju en Zoon –Kunstsnoeckjes. 1944: Amsterdam Van Kampen  2de druk
|
Antwerpen: De Papegaai. -133 + [III]p.
Afmetingen: 18.50 x 13.50 (losse vellen in een omslag en in een doos van 20.50 x 15.50 cm) Colofon: ‘Er werden gedrukt, 225 ex. genummerd van 1 tot 225 en 25 prachtexemplaren genummerd I tot XXV, deze bevatten buiten de 4 platen door de hand van de kunstenaar gekleurd een druk in ’t zwart der etsen. Druk van J.-E. Buschmann’. |
|
| 1942 | ‘Kindertijd’. (verhaal)
|
 |
In de verhalenbundel: „Bloei – Een en twintig verhalen van Vlaamsche schrijvers” pp 215-222.
Colofon: Dit boek verscheen in den herfst van 1942 bij de uitgeverij “PRO ARTE”” p.v.b.a. te Diest, onder leiding van Jos Philippen, beheerder-directeur. De omslagteekening werd ontworpen door Hilda Leynen en de druk verzorgd door N.V. Vonksteen te Langemark. Afmetingen: 19 x 14 (ingenaaid – licht gekartonneerde kaft met flappen) |
| 1943 | Een lepel herinneringen. (verhalenbundel)
Herdrukken o.a 1968: Brussel/Den Haag, Manteau; Marnix Pockets nr 59. ingeleid door Hubert Lampo 1974: Antwerpen, Standaard Uitgeverij/ Amsterdam, P.N. Van Kampen & Zn)
  Uitgave 1974
 uitgave 1968
|
 |
Antwerpen: Het Kompas. -52p. Afmetingen: 20.75 x 13.50 (ingenaaid – zachte kaft met flappen) Colofon: “Een lepel herinneringen” werd door mij bijeengebracht en herverteld voor mijn zoon Gommaar, bij het 10-jarige bestaan van Het Kompas. 10 ex. gemerkt A-J zijn niet in den handel. 150 ex. genummerd I -CL worden door mij onderteekend en 690 ex. onder n° 1 – 690 in den handel gebracht. De overigen gaan zoo maar de wereld in. De clichés maakte de Firma Vergouts & De Schutter te Antwerpen en het werd gedrukt bij Erasmus te Gent in het derde oorlogsjaar met toelatingsnummer 4216. |
| 1943 | Pieter Breughel. Tooneelspel in 3 bedrijven, 7 tooneelbeelden. (theatertekst)
Samen met Karl Jacobs Vlaamsche en Duitsche tekst. Reproducties van werk van Pieter Brueghel. Toelatingsnummer: 4239 P.C. 17492
|
 |
Brussel: Uitgeverij Steenlandt. -208p. Afmetingen: 21 x 13.70 (ingenaaid – zachte kaft) Colofon: Pieter Brueghel werd door Felix Timmermans en Karl Jacobs van Mei 1941 tot Februari 1943 in samenwerking geschreven. Het stuk verwierf in April 1943 den Eersten Prijs in de Tooneelprijsvraag uitgeschreven door de Vlaamsch-Duitsche Arbeidsgemeenschap (De Vlag) Benevens de gewone oplage verschenen van dit boek 500 exemplaren met een oorspronkelijke ets, geteekend door Luc Scheyltjens en 500 genummerde exemplaren op houtvrij papier met dezelfde ets verlucht. |
| 1943 | Oscar van Rompay. (voordracht) Afbeelding op den omslag: “F. Timmermans ” (1941) |  |
Antwerpen: De Standaard Boekhandel. -27p. Uitgegeven in opdracht van ‘Volk en Kunst’. Afdeeling Kunstverspreiding.) Colofon: Deze lezing werd gehouden bij gelegenheid van de opening van de tentoonstelling, gewijd aan het werk van Oscar van Rompaey, op 22 mei 1943, ingericht door het stadsbestuur van Antwerpen, in het ‘Stedelijk Kunstsalon’, Eiermarkt 33. |
| 1943 | Isidoor Opsomer: een voordracht te Lier bij zijn benoeming tot baron. (voordracht) | Antwerpen: De Sikkel. -30 + [II] p. Afmetingen: 22.70 x 17.80 Colofon: Van dit boek werden 500 exemplaren gedrukt op Arches, genummerd van 1 tot 500. | |
| z.j. [1944] |
Vertelsels. Tweede bundel. Illustraties: Tonet Timmermans. Bevat: Prinses Orianda en het damhert (pp. 7-18); Jef soldaat (pp.19-36); De bende van de Onzichtbare Hand (pp. 37-56); Jan de kraai (pp. 57-79); De nood van Sinterklaas (pp. 81-98 uit Het keerseken in de lanteern). | Brugge: De Kinkhoren. -98 + [II] p. Afmetingen: 21.50 x 21.50 (gebonden – kartonnen kaft) Gedrukt door Desclée De Brouwer, Brugge Toelatingsnummer 2679 | |
| 1944 | Anne-Mie en Bruintje. (novelle) Geïllustreerd door Tonet Timmermans. | Brugge: De Kinkhoren. -34 + [II] p. Afmetingen: 22 x 21.50 (gebonden – kartonnen kaft) Gedrukt door Desclée De Brouwer & Cie, Brugge Toelatingsnummer 3678 | |
| 1945 | Vertelsels III. (verhalenbundel)
Illustraties Tonet Timmermans
Bevat: Sint Nikolaas en de drie kinderen (pp. 7-30); Pitje Sprot (pp. 31-41); Het visschertje op de telloor (pp. 43-48); Het zegevierend haasje; ( pp. 49-59 uit Pijp en Toebak, 1933); onze Lieve Heer en de koei (pp. 61-71) 1958: Het verhaal Onze Lieve Heer en de koei werd geselecteerd in de bloemlezing Vlaamse Verhalen door André Demedts. (Uitgeverij Spectrum – Prismaboeken nr 335 pp 149-154) |
Brugge – Brussel: De Kinkhoren. -71 + [V] p. Afmetingen: 21.75 x 22 (gebonden – kartonnen kaft) Drukkerij St-Augustinus Mij., Desclée De Brouwer & Cie Brugge | |
| z.j. [1947] |
Adagio. (gedichtenbundel) Herdrukken o.a. Tielt/Amsterdam 1980, Lannoo; Antwerpen 1981, Standaard; Wommelgem 1986, Den Gulden Engel) |  |
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -37 + [III] p.
Datering: 1945/1946 Afmetingen: 20.20 x 12.30 (gebonden – harde linnen kaft) |
| POSTUME UITGAVEN | |||
| z.j. [1948] |
Adriaan Brouwer. (roman)
Adriaan Brouwer verscheen eerst in Dietsche Warande en Belfort afleveringen juni 1947 tot en met mei 1948. |
Muiderkring
|
Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -235 + [I] p. Datering: 5 mei 1944 Afmetingen: 25.50 x 17 (gebonden – kartonnen kaft) Colofon (van de luxe-exemplaren, 235 + [V] pp. 25.9 x 16.9 Met een foto van Felix Timmermans ingeplakt voorin): Van dit posthume werk van Felix Timmermans werden, behalve de gewone uitgave en die welke opgenomen werd in de boekenclub “De Muiderkring”, 250 genummerde exemplaren gedrukt op Hollands papier. Vijf exemplaren daarvan, die niet in de handel zijn, zijn genummerd van I tot V. (herdrukken o.a. Brussel 1968, Manteau; Deurne 1984, Baart) |
| z.j. [1961] |
Het einde van de roman. (novelle) Eerste afz. druk Deze novelle verscheen eerder in ‘Kerstboek 1932’. Zij werd door Frans Verstreken bewerkt tot een luisterspel, dat op 24 december 1958 door het N.I.R. te Brussel werd uitgezonden. | z.p. n.j. – 16 bladen (facsimilié) Afmetingen: 22.8 x 15 Colofon: Dit facsimile van het manuscript “Het einde van een roman’, kerstvertelling van Felix Timmermans, werd door de Katholieke Vlaamse Club te Lier in 1961 aan haar leden aangeboden. Mevrouw Weduwe F. Timmermans verleende welwillend de toelating tot reproductie van tekst en illustratie, terwijl Mevrouw M. van Hal-van Grieken het handschrift voor dit doel afstond. De oplage bestaat uit 230 exemplaren, die niet in de handel komen. Ze zijn genummerd van 1 tot 230. | |
| 1967 | De kistprocessie. (verhaal)
Eerste afzonderlijke druk Oorspronkelijk gepubliceerd in de bundel “Het keerseken in de lanteern” (1924) pp 167-180. Band en illustraties van Jos van den Abeele. 
|
 |
Oudenaarde: Drukkerij-Uitgeverij Sanderus. -26 + [VI] pp. Afmetingen: 20.9 x 14.7 (ingenaaid – zachte kaft met flappen) Colofon: Dit verhaal werd, met de welwillende toestemming van Uitgeverij P.N. van Kampen & Zn. N.V. Amsterdam, overgenomen uit “Het keerseken in de lanteern”. Het werd gedrukt in de maand december 1967, met band en illustraties van Jos van den Abeele, op de persen van de Drukkerij Sanderus p.v.b.a. te oudenaarde, die het als eindejaarsgeschenk aan haar klanten aanbiedt. Het is niet in de handel verkrijgbaar. |
| z.j. [1968] |
Onze-Lieve-Vrouw-der-Vissen. (verhaal) Viertalige uitgave Bevat: Onze-Lieve-Vrouw-der-Vissen, pp. 1-4 | Brussel: Ministerie voor Nederlandse Cultuur. -16pp. Afmetingen: 21.20 x 27.30 | |
Enkele latere uitgaven
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
| z.j. [1951] |
Felix Timmermans verhaalt . (bloemlezing) Bevat : Mijn rommelkas – Het verksken – Ik zag Cecilia komen – In de koninklijke vlaai – De bombardon – O. L. Vrouw der vissen – De kerstmis-sater – De uil – De moedwillige varkenskop – De lange steenen pijp – De nood van Sinter-Klaas. | Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -159p. Afmetingen: 20.90 x 13 | |
| z.j. [1956] |
De goede helpers en andere verhalen. (bloemlezing)
De tekeningen zijn van Gommaar Timmermans.
Bevat : De goede helpers – Het verken als kluizenaar – Perlamoena – De juwelendiefstal – Het verksken – Prinses Orianda en het damhert – Jef Soldaat – De bende van de onzichtbare hand – Jan de Kraai – De nood van Sinter-Klaas – Sint-Nikolaas en de drie kinderen – Pitje Sprot – Het visserke op de telloor – Het zegevierende haasje – Onze Lieve Heer en de koei. 1972: Heruitgave bij Uitgeverij Orion, Brugge |
Brugge: Desclée de Brouwer. 181p. Afmetingen: 21.50 x 14 | |
| 1959 -1960 |
Omnibus (2 delen) 1ste deel bevat: Pallieter, Pieter Bruegel, zo heb ik u uit uw werken geroken, De zeer schone uren van juffrouw Symforosa, begijntjen, Naar waar de appelsienen groeien, Bij de Krabbekoker. 2de deel bevat: Boerenpsalm, De pastoor uit den bloeyenden wijngaerdt, Anna-Marie, De harp van Sint Franciscus, Minneke poes en Schoon Lier | Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. Twee delen (685 + 652 pp.) | |
| 1965 | Breviarium. (omnibus)
Met 35 illustraties (pentekeningen) van de auteur. Omslag en- bandontwerp: C. Haubrechts Bevat: De zeer schone uren van juffrouw Symforosa, begijntjen (pp 7–44); – Driekoningentryptiek (pp 45-79); – Het hovenierken Gods (pp 81-105); – Ik zag Cecilia komen (pp 107-171 – Minneke Poes (pp 175-238). |
 |
Brussel: D.A.P. Reinaert Uitgaven. -238 + [II] p. Afmetingen: 19.30 x 12.90 (gebonden – harde simililederen kaft met stofomslag) |
| 1968 | Onze Lieve Vrouw der vissen. (filmeditie) Met tekst en pentekeningen van Felix Timmermans afgewisseld met beelden (zo’n 50 foto’s) uit de film van Frans Verstreken. |  |
Oudenaarde: Uitgeverij Sanderus. -192p.
Afmetingen: 26 x 21 (gebonden – vollinnen band ) |
| z.j. [1969] |
Jan de Kraai en andere verhalen. (verhalenbundel)
Omslagontwerp: Stefan Meskers. Typografie: Aldert Witte. Bevat: Jan de Kraai (pp 5-24); Onze Lieve Heer en de koei (pp 25-34); De nood van Sinter-Klaas (pp 35-50); “In de koninklijke vlaai”(pp 51-62); Het verbeternis-huis (pp 63-72); Het verksken (pp 73-76); Ambiorix (pp 77-86); In ’t Kruis, café-chantant (pp 87-96); De kistprocessie (pp 97-110). |
 |
Brussel-Den Haag: A. Manteau. -112p
Reeks: Marnixpocket GMP nr 66 Afmetingen: 17.90 x 10.50 (pocket) Druk: Geuze Dordt |
| 1971 | Met Felix Timmermans door Vlaanderenland. (bloemlezing) Bevat: Voorwoord door Lia Timmermans – Pallieter – De zeer schone uren van Juffrouw Symforosa, begijntje – Pieter Bruegel, zo heb ik U uit Uw werken geroken – Boerenpsalm – Ik zag Cecilia komen – De pastoor uit den bloeyenden wijngaerdt | Amsterdam: P.N. van Kampen & Zn. -634 + [VIII] p. In Vlaanderen verspreid als “Met Felix Timmermans door Vlaanderen’, Leuven Davidsfonds, 1971, 632 + [VIII] pp., 20.50 x 12.50 Beiaardreeks 1972-3 (herdruk o.a. Leuven 1972, Davidsfonds vol 578) | |
| 1971 | Het masker. (verhaal)
Oorspronkelijk gepubliceerd in de verhalenbundel Een lepel herinneringen. (1943) |
 |
In: “54 Vlaamse verhalen”, samengesteld door Marnix Gijsen en Karel Jonckheere. Deel 3 pp 113-116. Uitgave Paris-Manteau, Amsterdam/Brussel 1971. |
| 1972 | “Ik ben een snaar op uwe harp” : suite van elf platen geïnspireerd door verzen uit “Adagio”, dichtbundel van Felix Timmermans. Kunstenaarsmap met 11 etsen, burins, lino’s of houtgravures door 11 werkende leden van de kunstkring ’t Getij, genummerd en gesigneerd door de kunstenaars : W. Brems, J.P. de Coster, M. de Groot, G. Dierikx, G. Gaudaen, J. Gorus, P. Janssens, G. Mariman, F. Theys, M. van den Dries en R. Veris. Al deze platen werden geïnspireerd door verzen uit de dichtbundel Adagio van Felix Timmermans (1886-1947), en wil zo bijdragen tot de herdenking van deze letterkundige. | Antwerpen, Kunstkring ’t Getij, 1972. – [Z.p.] :ill. Oplage: 130 exemplaren op handgeschept papier, zijnde 5 geletterd A-E (voorbehouden exemplaren), 25 genummerd VI-XXX (voorbehouden exemplaren), en 100 genummerd 31-130 (voor verspreiding). | |
| 1976 | Ik zag Cecilia komen. (novelle)
Stemmingsverhaal uit 1938 |
 |
in: “Omnibus Vlaamse Parels 2, 1900-1940” pp. 327-381.
Uitgever: D.A.P. Reinaert Uitgaven, Brussel. -381p. |
| 1978 | Het verksken. (verhaal )
Oorspronkelijk gepubliceerd in de verhalenbundel ‘Het keerseken in de lanteern‘ (1924) pp 67-70. |
 |
in: “Vlaamse dorpsverhalen uit vroeger tijd” (pp 171-173)
Afmetingen: 18 x 10.70 (pocket) Utrecht: Het spectrum. Reeks: Prisma boeken. – Utrecht; vol. 1850 Bloemlezing gekozen en toegelicht door dr. Tjaard W.R. de Haan |
| 1986 | Minneke Poes en ander proza. (verhalen)
Illustraties: Felix Timmermans. |
 |
Antwerpen/Amsterdam:A. Manteau. -281p.
Afmetingen: 20 x12.50 (paperback) |
| 1989 -1994 |
Verzameld werk in 25 delen
De tekstverzorging : Prof. Dr. August Keersmaekers. |
Uitgever: Davidsfonds/Leuven, Blijde Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1992 | Wonderland. (bibliofiele uitgave) Eerste volledige en aparte uitgave, gebaseerd op exemplaren uit de collectie van G. Van Kampen. De 33 tekeningen van Felix Timmermans verschenen in de jaren 1920 als illustratie bij de acht boeken Wonderland. Vertellingen van Maria Belpaire, Hilda Ram en Louisa Duykers. | Wildert: Carbolineum Pers. [5] f., 33 pl., co., ill., 28 cm. De tekeningen zijn met de handpers afgedrukt op handgeschept Zerkall papier. De oplage bestaat uit dertig door Lia Timmermans gesigneerde exemplaren, twintig genummerd van 1 tot 20, tien exemplaren gesigneerd van A tot J voor de Erven Felix Timmermans en de SABAM. Exemplaar zonder nummer. De titels van de lieflijke prenten in zwart-wit werden met rode inkt gedrukt. | |
| 1997 | Minneke Poes. (schetsen)
10de druk |
 |
Leuven: Davidsfonds / Clauwaert. -101p.
Afmetingen: 24.40 x 14 (gebonden – harde linnen kaft en stofomslag) |
| 2000 | Onze Lieve Heer en de koei. (verhaal)
Eerste uitgave in deze vorm. Van deze editie verschenen t.g.v. het tienjarig jubileum van de Felix Timmermans Kring, 50 genummerde exemplaren gesigneerd door de kinderen van Felix Timmermans: Clara, Gommaar, Lia & Tonet. |
Leuven: Davidsfonds. -119p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
VERZAMELD WERK 1989-1994 IN 25 DELEN
Uitgever: Davidsfonds/Leuven, Blijde Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven
De tekstverzorging was toevertrouwd aan Prof. Dr. A. Keersmaekers.
Eerste reeks 1989-1992
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij eerste druk |
| 1989 | Pallieter
Nieuwe en definitieve Pallieter-uitgave (43ste druk) gebaseerd op de eerste editie-in-boekvorm (1916) met enkele stilistische verbeteringen op basis van de tekst uit De Nieuwe Gids en van de 2de en 6de druk. |
 |
Leuven: Davidsfonds. -213p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
| 1989 | Boerenpsalm.
De tekst hier overgebracht in de hedendaagse spelling, gaat terug op de luxe-uitgave van 1944 (Antwerpen, De Papegaai, 1944), die feitelijk de zevende is. Deze is de laatste die nog tijdens het leven van de auteur verscheen. Ter vergelijking werden ook de eerste druk (Amsterdam, P.N. van Kampen & Zoon N.V., z.j. [1935]) en de zesde (op de titelpagina staat “vijfde druk, P.N. van Kampen & Zoon N.V., z.j. [1943]”) gebruikt. Correcties en enkele aanvullingen gebeurden aan de hand van de edities van 1935 en 1943. |
 |
Leuven: Davidsfonds. -142p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
| 1989 | Anne-marie
De tekstverzorging was toevertrouwd aan Prof. Dr. A. Keersmaekers. |
Leuven: Davidsfonds. -214p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1989 | Bij de krabbekoker en andere verhalen.
De tekstverzorging was toevertrouwd aan Prof. Dr. A. Keersmaekers. |
Leuven: Davidsfonds. -214p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1989 | Het kindeken Jezus in Vlaanderen | Leuven: Davidsfonds. -169p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1989 | Schemeringen van de dood | Leuven: Davidsfonds. -136p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1990 | De pastoor uit De Bloeyenden Wijngaerdt. (roman)
32ste druk, tekst gaat terug op de ‘dertiende druk’ van 1944.- De tekstverzorging was toevertrouwd aan Prof. Dr. A. Keersmaekers. |
 |
Leuven: Davidsfonds. -143p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
| 1990 | De familie Hernat (roman) | Leuven: Davidsfonds. -293p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1990 | Pieter Bruegel : zo heb ik u uit uw werken geroken. | Leuven: Davidsfonds. -270p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1991 | Adriaan Brouwer.
6de druk – De tekst is gebaseerd op de eerste editie in boekvorm, postuum verschenen in 1948. |
 |
Leuven: Davidsfonds. -155p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
| 1991 | De zeer schone uren van juffrouw Symforosa, begijntje. / Ik zag Cecilia komen.
20ste druk voor ‘De zeer schone uren…’ / 10de druk voor Ik zag Cecilia komen. |
 |
Leuven: Davidsfonds. -143p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
| 1991 | De harp van Sint-Franciscus.
18de druk. |
 |
Leuven: Davidsfonds. -270p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
Tweede reeks: 1992-1994
| 1992 | Pijp en toebak | Leuven: Davidsfonds. -135p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1992 | Boudewijn . Drie dierenverhalen. | Leuven: Davidsfonds. -141p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1992 | Naar waar de appelsienen groeien | Leuven: Davidsfonds. -164p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1993 | Begijnhofsproken.
Auteurs: F. Timmermans en A. Thiry. |
Leuven: Davidsfonds. -155p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1993 | Driekoningentryptiek. He hovenierken gods. Minneke Poes. | Leuven: Davidsfonds. -125p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1993 | Pallieter in Holland – Uit mijn rommelkas – Een lepel herinneringen. (verhalen) | Leuven: Davidsfonds. -169p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1993 | Adagio. Verzameld dichtwerk. | Leuven: Davidsfonds. -191p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1994 | Het keerseken in de lanteern
Tekstverzorging: Prof. Dr. A. Keersmaekers. |
Leuven: Davidsfonds. -143p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1994 | Karel en Elegast – De vier heemskinderen. | Leuven: Davidsfonds. -201p.
Afmetingen: 20.70 x 13 (gebonden – harde linnen kaft met goudopdruk en stofomslag) |
|
| 1994 | Schoon Lier en Begijnhofherinneringen. | Leuven: Davidsfonds. -123p.
Afmetingen: 20.70 x 12.80 (gebonden – harde linnen kaft met stofwikkel) |
|
| 1994 | Vertelsels. | Leuven: Davidsfonds. -136p.
Afmetingen: 20.70 x 12.80 (gebonden – harde linnen kaft met stofwikkel) |
|
| 1994 | Ongebundelde verhalen.
Omslagontwerp: Gregie de Mayer. |
 |
Leuven: Davidsfonds. -264p.
Afmetingen: 20.70 x 12.80 (gebonden – harde linnen kaft met stofwikkel) |
FILMOGRAFIE
| Jaar | Titel – Regie – scenario – cast |
| 1939 | Een engel van een man. Naar het verhaal ‘De zachte keel’ uit Pijp en Toebak.
|
| 1942 | Antoon, de flierefluiter.
|
| 1953 | En waar de sterre bleef stille staan. .(TV-Film)
|
| 1968 | Onze Lieve Vrouwe der visschen. Naar het gelijknamige verhaal van F. Timmermans uit de bundel ‘Het keersken in de lanteern’ (1924)
|
| 1975 | Pallieter.
|
| 1977 | Ik zag Cecilia komen.(TV-Film)
|
| 1986 | Anne Marie (TV-Film)
|
| 1989 | Boerenpsalm.
|
| 2009 | Little Baby Jesus of Flanders
|
AUDIOGRAFIE
| FELIX TIMMERMANS. EEN SNAAR OP UWE HARP Gezegd door Tine Ruysschaert en Francis Verdoodt.Vinyl LP – Label Eufoda 1099 – Uitgegeven in 1984Tracklist
Harp intermezzi: Katleen de Vylder |
  |
