Maakt deel uit van:Erotische literatuur in VlaanderenHonest Art Movement (H.A.M.)

HUGO RAES

Antwerpen, 26 mei 1929 – Antwerpen, 23 september 2013

Hugo Leonard Siegfried Raes is schrijver van twee gedichtenbundels, verhalen en romans.

In de jaren zestig introduceerde hij in de Vlaamse literatuur woeste erotiek en het sciencefiction genre.

Betrokken bij de oprichting van ‘De Nevelvlek’ en medeoprichter van het tijdschrift Het Cahier.

 

BIOGRAFIE

Hugo Raes´ biografie is niet zonder belang voor zijn werk. Zijn romans zijn vaak een gewijzigd verslag van de persoonlijke situatie en wie zijn levensgeschiedenis kent, kan makkelijk de parallellen trekken tussen Raes´ leven en de belevenissen van zijn personages.

26 mei 1929: Geboorte van Leonard Hugo Siegfried Raes, eerste kind van Camiel Raes, gemeentelijk onderwijzer, en Jeanne Camerlynck.

19 juni 1932: Geboorte van broer Wilfried.

EEN MOEILIJKE START…

Een inspuiting tegen kinkhoest veroorzaakt bij Hugo astma,  een kwaal die hem tot zijn 14de zal teisteren, waardoor hij onregelmatig naar school kan en voortdurend doktersbehandelingen ondergaat.

1933: Om te verhelpen aan de gezondheidsproblemen met Hugo, brengt de familie haar zomervakanties (mei tot en met augustus) door in een gehuurde boerenwoning te St. Antonius Brecht.

Het gezin betrekt een eigen woning te Hoboken.

1935: Eerste leerjaar van de lagere school. Zit in de klas van onderwijzer Camiel Raes, zijn vader.

1936: Gaat naar de tweede klas van de Lagere Oefenschool (afdeling van de Stedelijk Normaalschool [kweekschool])

1939: Verhuizing tijdens de algemene mobilisatie naar een oud burgershuis in Antwerpen-Kiel (De Boschaertstraat, 285)

10 mei 1940: Wanneer de oorlog uitbreekt hebben Hugo en Wilfried de mazelen.

September 1942: Wordt ingeschreven voor  Grieks-Latijnse humaniora aan het Koninklijk Atheneum te Antwerpen.

19 maart 1944: Vader overlijdt na verkeerd behandelde ziekte en complicaties. Hugo is dan 14 jaar oud en het overlijden treft hem diep.

4 september 1944: Antwerpen wordt bevrijd door de Engelse troepen.

• De jonge Raes legt vele contacten met zowel Engelse als Amerikaanse soldaten. Hun kranten, tijdschriften en boeken maken grote indruk.

1945: Volgt de lessen op  Grieks-Latijnse afdeling onregelmatig. Wil het liefst naar de tekenacademie, iets waar noch zijn moeder, noch zijn tekenleraar groot voorstander van zijn.

• Begint vanaf dat jaar elke vakantie rond te trekken, al liftend.
• Laat zich inschrijven bij de Antwerp Boxing Club en traint regelmatig, doet geen competitiewedstrijden, wel sparring-matches.

Mei 1946: Volgt de atletiektrainingen Antwerp Stadion en Beerschot. Wordt speciaal getraind voor de 400 m.

1948: Behaalt het getuigschrift Grieks-Latijnse humaniora. Is onbeslist inzake toekomst, probeert tevergeefs een paar maal werk te vinden, maar het is een periode van grote werkloosheid. Leest veel, hoofdzakelijk eigentijdse Engelse en Amerikaanse literatuur.

UIT DE STARTBLOKKEN…

1 april 1949: Verplichte legerdienst.

• Na een algemene soldatenopleiding wordt hij als vertaler op de Generale Staf  (militaire inlichtingendienst) in de Dailly kazerne te Brussel aan het werk gezet.
• Hetzelfde gebouw huisvest ook de redactie van het Weekblad van de Soldaat (met Herman Liebaers – de latere hofmaarschalk – als leidinggevende). Eén van de milicien-redacteurs was Hugo Claus,  een andere was Herman de  Ley.
• Hij leert er ook Fernand Auwera (in het Militaire Hospitaal Antwerpen) en Jan Christiaens kennen.
• Begint opnieuw gedichten te schrijven.
• Eerste literaire plannen. Geeft sport op.

1950/51: Jan Christiaens vraagt mee te doen aan de oprichting van een groep jonge kunstenaars. Ook Fernand Auwera is van de partij. Onder het voorzitterschap van Frans Buyens ontstaat aldus ‘De Nevelvlek’.

• De Nevelvlek: een culturele kring die in 1951 door de cineast Frans Buyens was gesticht. De bedoeling van deze kring was om het culturele vacuüm, dat door de oorlog op cultureel gebied was ontstaan, te helpen opvullen. Fernand Auwera, Jan Christiaens, Gust Gils, Hugues C. Pernath, Hugo Raes waren o.m. lid van de afdeling literatuur. De afdeling plastische kunst telde o.m. Jan Dries, Jef Verheyen en Vic Gentils onder zijn leden, en de afdeling toneel o.m. Dom. de Gruyter, Suzanne Juchtmans, Julienne de Bruyn en Walter Tillemans.
• Vooral op het vlak van avant-garde theater (Dom. De Gruyter, Julienne de Bruyn en Walter Tillemans) vervulde De Nevelvlek een bijzonder belangrijke maar nog altijd onderbelichte speerfunctie. (Henri-Floris Jespers in Hugo Raes overleden – Le blog de CDR-Mededelingen)

Laat zich inschrijven voor een tweejarige studie leraar Lager secundair onderwijs.

1951: Frans Buyens, voorzitter van De Nevelvlek, verliest zijn belangstelling voor de vereniging, waarna Hugo het voorzitterschap overneemt. Hij verwerft de bijnaam ‘den dynamo’ en het ledenaantal verviervoudigt zich in enkele jaren tot 400.

• Uitgave van het eerste nummer van het literaire tijdschrift ‘Het Cahier’, dat later gecontinueerd werd door Ben Klein.
• Drukke agenda: vrijwel elke week was er een lezing, tentoonstelling, debat, bedrijfsbezoek of bieravond.

1952: Promoveert als leraar Germaanse talen.

• Wordt leraar Nederlands en Engels in een middelbare school in Merksem.
• Deze carrière wordt in 1955 eventjes onderbroken door de kunsthandel die hij opzet, maar die al spoedig failliet gaat, waardoor hij naar de school moet terugkeren. Ook dit is voor Raes een moeilijke periode. Hij ervaart het onderwijs als beklemmend en beknottend. De ervaringen die hij er opdoet, zullen hun neerslag vinden in Een faun met kille horentjes (1966).

13 augustus 1953: Trouwt met zijn jeugdvriendin Josette Tillemans, die hij kent sinds haar/zijn zeventiende jaar. Dit huwelijk werd in 1963 ontbonden.

24 januari 1954: Geboorte van zoon Siegfried.

• Onregelmatige tewerkstelling. Moeilijke periode. Schrijft poëzie en korte verhalen. Drukke activiteit in verband met De Nevelvlek.
• Debuut met de gedichtenbundel ‘Jagen en gejaagd worden‘. Het zal echter bij twee bundels blijven. Daarna legt hij zich volledig op proza toe.

1955: Schrijft artikelen hoofdzakelijk over Engelse en Amerikaanse literatuur.

• Vooral de beatgeneration (Kerouac, Ginsberg, Bukowski, Burroughs…) maakte indruk. Hij was bij de eersten die  het werk van deze schrijvers – in het toen nog hoofdzakelijk katholieke Vlaanderen – bespraken. Max Kazan/Jef Bierkens is een andere, maar dan zijn we net iets later in de tijd.

1956: Eerste vaste betrekking als onderwijzer in de voorbereidende afdeling van het Koninklijk Atheneum te Hoboken. Wordt echter geschorst na een klacht van de ouders over anti-godsdienstige en socialistische propaganda tijdens de geschiedenislessen.

• Geeft avondles aan de Rijkstechnische school te Hemiksem.
• Zijn eerste proza ‘Verhalen uit de stille Zuidzee’ bestaat uit Polynesische verhalen die hij het Engels vertaalde en waarvoor Herman Wouters wetenschappelijke teksten schreef. De uitgave werd verzorgd door Manteau te Brussel.

1957:  Drie jaar na zijn debuut verschijnt bij De Sikkel te Antwerpen zijn tweede en laatste poëziebundel, Afro-Europees, met illustraties door Marc Verstockt.

Daarna verschijnt er uitsluitend nog proza.

• De eerste verhalenbundel Links van de helikopterlijn verschijnt bij de Bezige Bij in Amsterdam.
• Hugo komt voor een moeilijke keus te staan: De Nevelvlek of zijn carrière als schrijver. Hij kiest voor het laatste, tot verdriet van de vereniging.

Reis naar Spanje met Jan Dries en Bert De Leeuw.

13 november 1957: Geboorte van dochter Carina.

Trekt zich terug uit De Nevelvlek om meer tijd te hebben voor zijn eigen werk.

1959: Begin van een correspondentie en vriendschap met Anaïs Nin, een in Frankrijk geboren en naar USA uitgeweken schrijfster van dagboeken en romans waarvan er een aantal complexloos erotisch zijn.

1960 tot en met 1962: Drie uur Engelse les in Israëlitisch Atheneum Jesodé Hathora.

DE JAREN 1960 -1969: HOGE VLUCHT

• Tijdens de jaren zestig en zeventig prijkte Raes in het zenit van de letteren, in het kielzog van vriend en voorbeeld Louis Paul Boon. “We wilden de Vlaamse literatuur boven het boerse Pallieterniveau uittillen. Bijdragen aan de Vlaamse ontvoogding, onder meer op erotisch gebied”, zei hij in 2004 aan Margot Vanderstraeten.
• In het interview opgetekend door Willem M Roggeman in Beroepsgeheim nr 1 (1972) p. 134 zegt Raes het zo:
  • “De uitdaging voor mij is: schrijven dat het zindert, als je ’t leest, dat het je affectief teistert, je moreel dooreenschudt, dat je oortjes er van tuiten en de oogjes opengesperd worden. Dat je er van walgt of droomt, of dat je blij bent dat je het hebt gelezen. Al deze dingen afwisselend. Een jong Nederlands auteur schreef mij naar aanleiding van de voorpublikatie van twee hoofdstukken in Elseviers Literair Supplement: ‘Het fragment deed me griezelen, en bijna kokhalzen. Is dat geen Schrijven, Meester?’”

1961: De autobiografische roman ‘De vadsige koningen‘ zet hem definitief op de Nederlandstalige literaire kaart. In het boek, dat de vorm aanneemt van een monologue intérieur  maakt hij de balans op van een mislukt huwelijk.

• Dat boek wordt bijzonder gunstig ontvangen: het wordt als het Vlaamse equivalent van De avonden (Gerard van het Reve) aangeprezen en de auteur ervan wordt een nieuwe Louis Paul Boon genoemd.
• Pers en lezers onthaalden al even enthousiast zijn volgende boeken Hemel en dier (1964), Een faun met kille horentjes (1966) en Reizigers in de antitijd (1970).
• Critici rekenden hem tot de toenmalige literaire relschoppers zoals Gerard van het Reve en Willem Frederik Hermans, ‘de aanstootgevers’ werden ze genoemd.

Begin van een levenslange vriendschap met Remco Campert

1962: Publicatie van de verhalenbundel ‘Een tijdelijk monument’ (De Bezige Bij)

• Begin vaste medewerking aan De Nieuwe Gazet (Antwerpen), Het Laatste Nieuws en Vlaamse Gids. Interviews, boekenbijlagen, recensies, jeugdboeken, columns, en vooral Engels/Amerikaanse literatuur tot in 1970.

1963: Scheiding van Josette Tillemans.

Maart 1963: Vormt gezin met Marie-Thérèse Vandebotermet, Siegfried en Carina.

1964: Met de van seks uitpuilende roman ‘Hemel en dier’, effent hij het pad voor Jan Cremer en Jan Wolkers.

“Ik heb altijd vol erotiek en fascinatie voor de vrouw gezeten. Ik heb altijd naar vrouwen gesnakt. Nu nog !, gaf Raes in 2001 toe. “Seks bedrijven, schrijven en fantaseren is voor mij een antidotum tegen doodsangst. Seks is levensdrift. Seks is roes”.

8 juni 1965: Trouwt met zijn grote liefde Marie- Thérèse Vandebotermet.

1966: Zijn roman ‘Een faun met kille horentjes’ veroorzaakt hevige commotie in het letterenlandschap.

• In het boek verwerkt hij een aantal frustraties die hij in het onderwijs – dat hij van binnenuit kent – ervaart. Het boek ontstijgt echter zonder moeite het persoonlijke. De hoofdfiguur Houtdrager wordt opgevoerd als een vat vol tegenstrijdigheden: enerzijds de nogal teruggetrokken, enigszins nihilistische onderwijzer maar ook de faun met een ontembare levensdrift.
• Het boek werd  in 1968 in het Duits vertaald door Jürgen Hillner  met als titel Ein Faun mit kalten Hörnchen en uitgegeven bij uitgeverij Melzer.

1966:  Krijgt een vaste aanstelling als leraar in het middelbaar onderwijs te Merksem. Tegelijkertijd bekleedt hij functies van medewerker en/of redacteur van de literaire tijdschriften Het Cahier, Gard Sivik, De Vlaamse Gids, Podium en Nieuw Vlaams Tijdschrift.

1968:  Tijdens de Nederlandse Boekenweek van 1968 wordt de verhalenbundel Bankroet van een charmeur uitgeroepen tot het beste boek van het jaar 1967.

Hij krijgt tot driemaal toe een werkbeurs van het Belgische Ministerie van Cultuur, waarmee hij vrije tijd kan kopen. Er komen drie romans uit voort: De Lotgevallen (1968), Reizigers in de anti-tijd’ (1971) en Het Smaran …(1972).

1968:  Publicatie van de ‘De lotgevallen’

• De lotgevallen vormt een tweeluik met Reizigers in de anti-tijd. Beide zijn toekomstromans. Het gezin staat centraal. De lotgevallen is een fantastisch sprookjesachtig epos, waarin de personages proberen te ontsnappen aan het absurde menselijke bestaan. Ze gaan op zoek naar een ideale maatschappij en vertrouwen daarbij uitsluitend op de ei geciteerd door gen kracht. Na vele avonturen en ‘lotgevallen’ zinken ze weg in zee en komen in de anti-tijd terecht.

Reis naar Zweden met Peter Vos en Frank Lodeizen.

1969:  Ontvangt de prestigieuze Van der Hoogtprijs voor De lotgevallen.

• In hetzelfde jaar verschijnt een Duitse vertaling van de roman onder de titel Club der Versuchspersonen’ door Jürgen Hillner en uitgegeven bij uitgeverij Melzer.
• In 1978 wordt het in het Sloveens vertaald door Grah Drago als  Zapisani usodi (Ljubljana: Pomurska Zalozba).

DE JAREN 1970 – 1980 : POGINGEN TOT EEN ZELFSTANDIG SCHRIJVER

Waar het werk in de periode 1954-1968 veelal een pessimistische (toekomst)visie kent, klinkt het vanaf 1969 optimistischer. Zijn nieuwe gezinssituatie en vernieuwingen op politiek en sociaal gebied zijn daar niet vreemd aan.

1970 – 1972 : Nieuwe werkbeurs van het Ministerie van Cultuur

• Het onderwijs schenkt hem weinig voldoening. Hij kijkt hij er steeds meer naar uit om van schrijven zijn beroep te maken. Hij vraagt een schrijverswerkbeurs aan bij het ministerie van Cultuur. De aanvraag wordt goedgekeurd en Hugo neemt van 1970 tot 1972 verlof om zich op het schrijverschap toe te leggen.

1971: Publicatie van ‘Reizigers in de anti-tijd’ , een sciencefiction roman.

• Reizigers in de anti-tijd  vertelt het vervolg van ‘De lotgevallen’. De roman bestaat uit drie delen. In elk deel bereiken de vier reizigers een nieuw stadium in hun evolutie naar geluk en vrijheid. Het laatste stadium ‘Nieuwland’ (leven in een anarchistische commune) kan worden beschreven als “de uiteindelijke overwinning van het irrationele en de creativiteit. Nieuwland is de verwoording van de droom van ’68 en van het geluk van het gezin Raes” (L. Stynen in Restant (zomer 1981), geciteerd door Joris Gerits in Geboekstaafd Vlaamse prozaschrijvers na 1945 p. 212).
• Reizigers in de anti-tijd wordt in 1972 bekroond met de Prijs van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal en Letterkunde.

1972: In ‘Het smaràn, het vikka, de ronko en al de andere kleuren van de geschiedenis’, verweeft de auteur historische gruwelen met het dagelijkse doen en laten van een modern historicus-auteur.

• Het smaràn… wordt tweemaal bekroond. In 1973 met de Literaire prijs Dirk Martens van de stad Aalst enin 1975 met de Driejaarlijkse Belgische Staatsprijs voor het proza

1973:  Een nieuwe aanvraag voor een beurs wordt niet gehonoreerd. Noodgedwongen keert Hugo terug in het onderwijs en neemt een parttime baan aan.

1977: Hugo verlaat het onderwijs definitief en gaat werken voor het ministerie van Pensioenen. Hierdoor ontstaat meer tijd voor het schrijven.

1978:  Een nieuwe sciencefictionroman De verwoesting van Hyperion.

• Het verhaal draait om een kleine groep mensen – overlevenden van de grote verwoesting van de aarde – die zich in de loop der tijden heeft ontwikkeld tot een technisch-wetenschappelijke hyperbeschaving. Deze mensen leven van wijsheid en poëzie, van vrede en innerlijke avonturen. Het komt tot een conflict met de  Ratniks, sterk geëvolueerde ratten die eveneens de verwoesting hebben overleefd. Het conflict wordt de ondergang van Hyperion: domheid, machtswellust en geweld winnen het van vredelievendheid en geestelijk leven.

NAAR HET EINDE TOE…

1980 en verder: Vanaf de jaren 80 deemstert Raes’ literaire reputatie weg. Dat zijn romans niet meer de scherpte hebben van vroeger is de kritiek niet ontgaan.

1988: Toch schreef Raes met De Strik, een reflectie op de onderwijswereld, opnieuw een roman met niveau.

• Henk, de Strik, is leraar maar ook schilder. Beide activiteiten – overigens zeer autobiografisch te duiden – zijn de rode draden door een verhaal waarin de malaise in het onderwijs ongenadig scherp geanalyseerd worden en de aspiraties van de tekenaar-schilder Dick Elst beschreven worden.
• De Strik biedt een staalkaart van Raes’ kunnen. Uit de grote variëteit van thema’s, de nerveuze stijl; de pertinente observaties naast visionaire taferelen, blijkt ontegensprekelijk hoezeer Raes een getalenteerde verteller is.

1989: Ter gelegenheid van Hugo Raes’ zestigste verjaardag wordt de bloemlezing De Spaanse sjaal samengesteld. Het bevat 22 verhalen uit eerdere bundels van de auteur.

Na publicatie van De Spaanse sjaal blijft het meer dan tien jaar stil rond de auteur.

1998:  Uitgeverij Atlas brengt Verhalen uit, een bloemlezing uit de beste verhalen van de auteur.

2001: Een aquarel van de tijd verschijnt, een mengeling van herinneringen, anekdotes en dagboekaantekeningen.

• Hugo Raes vertelt op openhartige wijze over zijn leven. Zijn ‘donkere kinderjaren’ waarin hij aan hevige astma-aanvallen leed en die een groot doodsbesef tot gevolg hadden; zijn puberteit, waarin introspectie hem onzeker en somber stemde; De Nevelvlek en de beruchte schrijversfeesten van de jaren zestig; zijn passie voor zeilen en het zomerhuisje in Frankrijk, waar ‘zonnen en heerlijk nietsdoen’ hem naar eigen zeggen lui maakten.
• Met deze autobiografie poogt zijn uitgeverij Atlas nog aan te sturen op een revival. Maar van een comeback kan geen sprake meer zijn.

2004: In een interview met Margot Vanderstraeten (gepubliceerd in: Schrijvers gaan niet dood, 2008) zegt Raes lucide:

“Zodra ik uit deze neurologische kliniek (Hoge Beuken, Hoboken, MVDS) ben, wil ik weer gaan tekenen en schilderen. Liever schrijf ik, ja. Maar ik denk niet dat dat nog lukt. Er is aan alles een einde, ook aan het schrijven. Het is mooi geweest. Ik heb mijn bijdragen geleverd. Het zou tegen de logica ingaan als ik nu, op mijn 78ste, opnieuw zou debuteren. Bovendien klopt het niet: het is niet waar dat waar een wil is een weg is. Ik wil wel. Maar er is geen weg meer.” Laatste interview met de vandaag overleden auteur Hugo Raes

2007 : De Literaire Kring Hugo Raes wordt opgericht.

• Met twee jaarlijkse activiteiten wil zij het oeuvre van Hugo Raes opnieuw onder de aandacht brengen.
• Ook overhandigt de Kring in mei 2007 het omvangrijke literaire archief van de schrijver aan het Antwerpse Letterenhuis. Het archief bevat manuscripten van uitgegeven werk, duizenden brieven (waaronder een correspondentie met de Amerikaanse schrijfster Anaïs Nin) en 400 foto’s.

23 september 2013: Na een lange slepende ziekte overlijdt Hugo Raes in het woonzorgcentrum Lozanahof te Antwerpen, nadat hij euthanasie had aangevraagd.

28 september 2013: begrafenis van Hugo Raes te Wikrijk. Lukas de Vos sprak de afscheidsrede uit.

BEKRONINGEN

• 1967: Referendum van de Vlaamse lezer : Beste boek voor de verhalenbundel  Bankroet van een charmeur.
• 1969: Lucy B. en C.W. Van der Hoogt Prijs voor Lotgevallen
• 1972: Prijs van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde voor ‘Reizigers in de Anti-tijd’
• 1973: Literaire prijs Dirk Martens van de stad Aalst voor de roman ‘Het Smaran’
• 1975: Driejaarlijkse Belgische Staatsprijs voor Proza voor de roman ‘Het Smaran’

MEER OVER HUGO RAES

• Bloem, Rein e.a. 1969. In gesprek met Hugo Raes. Literaire documentenserie, Amsterdam: De Bezige Bij.
• Kersten, Jacques. 1978. Hugo Raes. Reeks Grote ontmoetingen, Brugge: Orion.
• Wispelaere, Paul de. 1989. ´Hugo Raes´. In: Hugo Brems, Tom van Deel, Ad Zuiderent (red.). Kritisch lexicon van de Moderne Nederlandstalige Literatuur. Groningen: Martinus Nijhoff uitgevers.

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Websites

• NEDWEB/Literatuur in context – Raes, Hug
• Hugo Raes · dbnl
• Margot Vanderstraeten, Laatste interview met de vandaag overleden auteur Hugo Raes.
• Willem M. Roggeman, Beroepsgeheim 1 • dbnl

Neem ook eens een kijkje op Hugo Raes’ officiële website:  Hugo Raes – Officiële Website.

Referenties

• Chronologie in ‘Explosie’ (1972) pp. 125-127.  Uitg. De Bezige Bij – Dar pockets.
• Joris Gerits, in: M. Janssens e.a (red.). Vlaamse prozaschrijvers na 1945 (1988), p. 209-213;

SMAAKMAKER

DE WORM

Inwendig kankeren, vretend slopend. Misschien krijg ik een maagzweer, galstenen of kanker. Kanker misschien het gemakkelijkst. Hoe krijgt men kanker ? Ook de dieren hebben kanker soms, vooral kippen, die men een hormonenkorreltje in de hals schiet, opdat ze onvruchtbaar blijven, lang genoeg om snel dik te worden, aan te vetten. Die hormonendoses zijn kankerverwekkend, heeft men vastgesteld. Maar de boer, de rasse kippenkweker plant onderhuids het gevaar, de onzichtbare vroegtijdige marteldood. Kunstmatige meststoffen, zegt men. Vee, een os, een koe. krijgt kanker, men weet het niet, aanvangsstadium, dier gaat naar de slachterij, niemand weet het. Vleeshouwer hakt karkas in mooie stukken. Maalt delen door het molentje: gehakt. Licht kankergezwel wordt fijngemalen in molentje. Lekker rauw kankergezwel verorberen met een augurkje, een beetje zout, eventueel een geklutst ei. Of een kankertje braden, binnenste van het vlees bereikt zelden temperatuur van 40 graden. Kiemen blijven in leven. Eet u ook graag vlees ? Eet u ook graag lijken van dieren ? Wij vonden een worm van 4 centimeter in het vlees gistermiddag. Vers vlees. Een spoelworm. Een spoelworm komt langs een eitje in onze voeding, met planten (welke met dieren- of mensenuitwerpselen gemest werden) in de ingewanden waar hij zich ontwikkelt. Ongeveer anderhalve centimeter geworden zijnde, doorboort hij de ingewandswanden, werkt zich instinctief opwaarts, doorboort de longwand, het hart, zoekt zijn weg naar de keel. Achterin de keel doorboort hij een laatste maal de wand, wordt opnieuw ingeslikt, komt terug in het spijsverteringsstelsel, is nu volwassen, en legt eitjes in de darmen. Eitjes worden met de stoelgang naar buiten gewerkt, stoelgang wordt later als mest gebruikt. Eitjes van de spoelworm komen in onze voeding terecht enz…

Uit: De vadsige koningen (1961)

BIBLIOGRAFIE

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
• Koninklijke Bibliotheek van Brussel – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
• Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007
• POËZIECENTRUM vzw – Gent

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
1954	Jagen en gejaagd worden. (gedichtenbundel) Banduitwerking van Leo Klein		Antwerpen: Uitgave van de kulturele beweging “De Nevelvlek”.   -39p. Afmetingen: 23 x 15.50 (ingenaaid – zachte kaft)
1956	Verhalen uit de stille Zuidzee (bloemlezing uit de Polynesische literatuur). Auteurs: Dr. Herman Wouter en Hugo Raes. Geïllustreerd met kaartjes en foto’s.		Brussel: Uitgeversmaatschappij A. Manteau N.V. -176p. Afmetingen: 21.25 x 13.75 (gebonden – met stofomslag)
1957	Links van de helikopterlijn en andere verhalen. (verhalen) Bevat 16 verhalen: De vinger (pp 5-9); Het verdwenen geld (pp 10-11); 15 januari 15 U 47’2” (pp 12-15); De schildpad (pp 16-24): Dubbel (pp 25-30); Oostende (pp 31-36; Mijn beste Yorrick (pp 37-38); Chicago Stomp (pp 39-43); Essay over Grunnenlo (pp 44-50); Sluiswachter (pp 51-60); Ogen (pp 61-64); Het mes (pp 65-67);Het beest (pp 68-79); Het aangezicht (pp 80-85); Huizen en kamers (pp 86-90); Links van de helikopterlijn (pp 91-92). 1974: Vertaald in het Roemeens door H.R. Radian. Cluj: La stinga linei de elicoptere.		Amsterdam: Uitgeverij De Bezige Bij.   -96p. Reeks: De litteraire Raat – 3de serie. Afmetingen: 20 x 12.50 ingenaaid – met stofomslag)
1957	afro-europees. (gedichtenbundel) Grafiek van Mark Verstockt.		Antwerpen: Uitgeverij De Sikkel nv. -43p. Afmetingen: 23.60 x 17.30 (ingenaaid – zachte kaft) Colofon: ‘afro-europees’ van hugo raes geïllustreerd en typografisch verzorgd door mark verstockt is een uitgave van de sikkel n.v. te Antwerpen. Dit is nummer ….
1961	De vadsige koningen. (roman) Omslag en typografie: Karel Beunis Gkf. 2020: heruitgave door uitgeverij Karakters, Antwerpen.		Amsterdam: Uitgeverij De Bezige Bij. / Antwerpen: Uitgeverij S.M. Ontwikkeling -191p. Reeks: LRP (Literaire Reuzen Pockets) 12 Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Gedrukt in Holland door Hooiberg Epe
1962	De morgen (verhaal)		Uit de bundel Dertien Vlamingen’,  pp.121-127 Proza bijeengebracht en ingeleid door Ivo Michiels.   Amsterdam: Uitgeverij De Bezige Bij. / Antwerpen: Uitgeverij Ontwikkeling LP 50 . -165p. Afmetingen: 18 x 10.50 (pocket)
1962	Het tijdelijke monument. (verhalen) Omslag en typografie: Karel Beunis. Bevat 17 korte verhalen: De morgen (pp 5-13); De kanker (pp 14-26); Gescheurd ooglid (pp 27-34); De desintegratie (pp 35-50); Het officiële bezoek aan de nieuwe papierfabriek (pp 51-56); Golvend haar (pp 57-63); De fox (pp 64-75); Moord op een bejaarde eenzaat (pp 76-89); De liefhebber (pp 90-94); De modificatie (pp 95-99); Eén is gelijk aan steen (pp 100-103); De mug is een schadelijke vogel (pp 104-106); De Spaanse sjaal (pp 107-111); Zondag rodeo (pp 112-117); Een tijdelijk monument (pp 118-129); Explosie (pp 130-141); Een zaterdagmorgen (pp 142-149).		Amsterdam: Uitgeverij De Bezige Bij. / Antwerpen: Uitgeverij S.M. Ontwikkeling -149p. Reeks: Literaire Pocketserie 90 LP 90 Afmetingen: 18 x 11 (pocket) Druk Bosch Utrecht
Het tijdelijke monument./ Links van de helikopterlijn. (de twee verhalenbundels in één band) 1964: 2de druk De Bezige Bij, Amsterdam. Omslag en typografie Karel Beunis, 199p. Afmetingen: 20 x 12.50 1969: 3de druk De Bezige Bij, Amsterdam. Omslag en typografie Karel Beunis, 204p. Afmetingen: 20 x 12.50 1970: 4de druk De Bezige Bij, Amsterdam. Omslag Anton Beeke, typografie Karel Beunis, 199p. Afmetingen: 20 x 12.50 1974: 5de druk De Bezige Bij, Amsterdam. Omslag Wout Müller, typografie Karel Beunis, 204p. Afmetingen: 20 x 12.50
1964	Hemel en dier. (roman) Foto: Eddy de Jongh 1975: Vertaald in het Frans door Liliane Wouters, als Le ciel et la chair . Uitgeverij: Complexe, Bruxelles. (reeks: Le Plat Pays) 1977: Uitgave bij uitgeverij Beckers te Kalmthout in de 36-delige reeks ‘Vlaamse auteurs’ in kunstlederen band met goudopdruk met een voorwoord van van Herwig Leus.		Amsterdam: De Bezige Bij. -147p. Copyright: Dit boek mag niet in België verkocht worden. Reeks: Literaire Reuzenpocket 80 LRP 80 Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk Bosch Utrecht
1966	De faun met kille horentjes. (roman) Typografie: Frits Stoepman cdg Omslag: detail ‘De tuin der lusten‘ van Hieronymus Bosch. 1968: Vertaald in het Duits als ‘Ein Faun mit kalten Hörnchen‘ door Jürgen Hillner. Uitgever:  Joseph Melzer, Darmstadt. 1980: Vertaald in het Pools door Andrzej Wojtaś, als  ‘Faun z zimnymi rózkami’ Uitgeverij Panstwowy Instytut Wydawniczy (PIW), Warszawa.		Amsterdam: De Bezige Bij. / Antwerpen: Uitgeverij Contact NV -283p. Reeks: Literaire Reuzenpocket vol 200 Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk Bosch Utrecht
1967	Bankroet van een charmeur. (verhalen) Referendum van de Vlaamse lezer : Beste boek 1967. Foto: Philip Mechanicus. Omslagontwerp: Roland de Groot. 1967, 1968: 2de en 3de druk ibidem. 1970: 4de druk omslag Wout Müller De Bezige Bij Amsterdam. 1973: 5de druk idem. 1978: 6de druk omslag Leendert stofbergen De Bezige Bij Amsterdam. 1976: Vertaald in het Pools als Beneluks – wysoka koniunktura door Zofia Klimaszewska. In: Literatura na swiecie, nr.3 (1976), p.230-239.		Amsterdam: De Bezige Bij. / Antwerpen: Uitgeverij Contact NV -142p. Reeks: Literaire Reuzenpocket vol 242 LRP 242 Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk Bosch Utrecht. Inhoud:
Nota: Het verhaal ‘Een zonsopgang’ 1975: Het verhaal ‘Een zonsopgang’ uit de bundel werd vertaald in het Engels als  A sunrise door R.B. Powell. Gepubliceerd in In Other times, vol.1 (1975) nr.2, p.39-40. 1979:  Opnieuw gepubliceerd in de bundel : Twenty houses of the zodiac, p.124-128.Uitgever: London: Times Mirror. 1979: Vertaald in het Zweeds als En soluppgång door Gunnar Gällmo & Kjell Rehnström. Uitgever: Vänersborg: Delta, In Zodiakens tjugo hus, 1979, p.138-143.
1968	De lotgevallen: het Hugo Raes voorleesboek. (roman – sciencefiction) Typografie: Tessa Fagel Omslagontwerp en tekeningen: J. Maes Lucy B. en C.W. Van der Hoogt Prijs. 1969: Vertaald in het Duits als Club der Versuchspersonen door Jürgen Hillner. : Uitgever: Joseph Melzer, Darmstadt. 1978: Vertaald in het Sloveens als Zapisani usodi door Grah Drago. Uitgever: Pomurska Zalozba, Ljubljana.		Amsterdam: De Bezige Bij. -219p. Reeks: Literaire Reuzenpocket. vol. 276 – LRP276 Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk Bosch Utrecht
1970	Reizigers in de anti-tijd’: een poging tot verkenning, tot lijfsbehoud. (roman – sciencefiction) Prijs van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde. Omslagontwerp: Leendert Stofbergen. Foto: Hogarth Russell Moradabat Typografie: Tessa Fagel. 1976: Vertaald in het Frans als Les voyageurs de l’antitemps door Jeanne Buytaert.  Uitgever: Verviers: André Gérard Marabout, (Bibliothèque Marabout / Science-Fiction; 593)		Amsterdam: De Bezige Bij. -260p. Reeks: Literaire Reuzenpocket. vol. 337 LRP 337 Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk Bosch Utrecht
1972	Explosie. (keuze van reeds eerder verschenen verhalen) Bevat reeds eerder verschenen verhalen: De kanker (pp 7-24); Explosie (pp 25-42); De modificatie (pp 43-50); Een spie van de tijd (pp 51-60); Benelux: hoogconjunctuur (pp 61-74); De verbrande schedel (pp75-98); Van Brak tot voorbije evolutie pp 99-108); De waarde der waarden (pp 109-117). Bevat tevens : Hugo Raes als schrijver van korte verhalen door René Gysen (pp 118-124); Chronologie.   Omslagontwerp: Pieter Brattinga Omslagtekening: Titia Verwayen Foto: Gabrielle Hillner		Amsterdam: De Bezige Bij.  / (Voor België: Contact NV Antwerpen) -117p. Reeks: DAR pockets. – vol. 2 – (redactie: van Oscar Timmers) Afmetingen: 20 x 12.50 (pocket) Druk: Thieme Nijmegen.
1973	Het smaràn, het vikka, de ronko en al de andere kleuren van de geschiedenis. (roman) Driejaarlijkse Staatsprijs voor proza en de Dirk Martensprijs van de stad Aalst. Omslag: Haije Gemser. Typografie: Titia Verwayen		Amsterdam: De Bezige Bij. -339p. (Voor België: Contact NV Antwerpen) Reeks: Literaire Reuzenpocket. vol. 411 LRP 411 Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk: Mouton & Co Den Haag
1974	’s Avonds zit ik … .  (poëzieposter, 100 ex.)		Voorburg: BZZToH Teater. -1p.
1974	De Vlaamse reus. Fantastische verhalen. (verhalen) Omslagontwerp: Octave Landuydt. Typografie: Titia Verwayen Foto: R. Dyckmans.		Amsterdam: De Bezige Bij.  (Voor België: Contact NV Antwerpen)  -155p. Reeks: BB Literair Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk: Hooiberg Epe
1974	Vlaggen noch wimpels (met interviews van Jos de Man). Bevat tevens: Hugo Raes. Zijn boeken. [Door] Ischa Meijer.		Utrecht: Knippenberg ’s Uitgeverij.  -20p. Reeks: Bulkboek nr 28
1976	Brandstichting tegen de tijd. (poëzie – bloemlezing) Met een voorwoord van Eddy van Vliet. Met een keuze uit de bundels: Jagen en gejaagd worden; Afro-europees; Niet gebundeld en ongepubliceerd. Omslagontwerp: Robert Nix		Brussel: Uitgeverij A. Manteau. -47p. Reeks: Manteau marginaal. – Brussel; vol. 5 Afmetingen: 19.50 x 9 (ingenaaid)
1976	Trapezewerk in het luchtledige: citaten en aforismen. (bijeengelezen door Gerd de Ley). 1980: 2de vermeerderde druk bij Uitgeverij Publiboek te Amsterdam & Uitgeverij Baart te Borsbeek. Colophon: Trapezewerk in het luchtledige werd samengesteld door Gerd de Ley, en in opdracht van uitgeverij Publiboek/Baart gezet  bij drukkerij Heyselberghs te Wommelgem en gedrukt door Nauwelaerts printing te Leuven. Typografische verzorging: Studio Anthonis te Deurne.		Nijmegen: Uitgeverij B. Gottmer / Brugge: Orion. -62p. Reeks: Dwarsliggers. Afmetingen: 16.50 x 11 (gebrocheerd)   2de druk 1980
1978	De verwoesting van HYPERION. (roman – sciencefiction) Omslag: Jelle van der Toorn. Vrijthoff Den Haag		Amsterdam: De Bezige Bij. -318p. (Voor België: Contact NV Antwerpen) Reeks: BB Literair Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk: Van Broeckhoven – Bosch bv – Utrecht
1979	Verzamelde verhalen. (verhalen) Omslag: Leendert Stofbergen. Bevat: Een tijdelijk monument (pp 7-128); Links van de helikopterlijn (pp 129-200); Bankroet van een charmeur (pp 201-324); De Vlaamse reus (pp 325-454).		Amsterdam: De Bezige Bij.  -461p. Afmetingen: 19.50 x 11.80 Reeks: BB Literair Druk: Van Boekhoven-Bosch bv Utrecht
1981	Het jarenspel. (roman) Omslag: Nico Dresmé.		Amsterdam: De Bezige Bij. -310p. Reeks: BB Literair Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk: Thieme Nijmegen
1981	Reizen, trekken, zwerven: verhalen en gedichten van bekende Noord-en Zuidnederlandse schrijvers. Samengebracht door Hugo Raes. (reisverhalen – anthologie) Bevat 44 bijdragen van evenveel auteurs.		Brussel: Uitgeverij Manteau./Elsevier. -304p. Afmetingen: 21.50 x 13.50 (paperback)
1982	Het voltrekken (kunstmap met Ysbrant – bibliofiele uitgave) Ter gelegenheid van de tentoonstelling in De Zwarte Panter van 11 december 1982 tot 30 januari 1983.Met 4 etsen van Ysbrant, een gedicht van Hugo Raes en een slotwoord van Michel Oukhow.		Antwerpen: Uitgave Galerie de Zwarte Panter.– [Z.p.] : ill. Losbladig – rode linnen map 54 x 30 cm. 40 exemplaren gesigneerd en genummerd: 30 exemplaren 1-30 en 10 exemplaren I-X. De oplage werd gedrukt op Dürer 300 gr. Realisatie en zeefdruk Roger Vandaele – Panter Pers. Etsdruk Roger Van Akelijen – Panter Pers. Typografie: Fotosetting emico Uitvoering P. Pluym, Meester-boekbinder.
1982	Een bijna aristocratisch feest (verhaal)		In: De Vierde Deur. Ed. NPP, Creative Concepts, Oudekerk a/d Amstel, i.o.v. Crawford Benelux B.V. te Amsterdam, december 1982 Afmetingen: 19.50 x 13.30 (ingenaaid in luxe linnen kaft). Relatiegeschenk Crawford – niet in de handel
1984	De jaren der mooie geluiden (verhaal) Eerder gepubliceerd in: Nieuw Vlaams Tijdschrift, jrg. 22/5, mei/juni 1969.		Uit de bundel: ‘Vlaamse verhalen na 1965’. pp. 294-301. Samengesteld door Paul de Wispelaere. Manteau, Antwerpen. -480p. Omslagontwerp en typografie: Rikkes Voss Afmetingen: 21.50 x 13.50 (paperback ) kaft met flappen)
1986	De goudwaterbron: een vertelling. (roman) Omslagfoto: Jan van der Weerd		Amsterdam: De Bezige Bij. -268p. (Voor België: Contact NV Antwerpen) Reeks: BB Literair Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk: Tulp Zwolle
1988	De strik. (roman) Omslag: Wout Muller		Amsterdam: De Bezige Bij.  (Voor België: Contact NV Antwerpen)  -186p. Reeks: BB Literair Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk: Tulp Zwolle
1988	Gektewind. (sprookjesachtig voorleesboek voor kinderen.) Illustrator: Trish Flannery		Heemstede: Elzenga. -133p.
1989	De Spaanse sjaal. (een keuze uit de verhalen) Omslag: Leendert Stofbergen. Bevat 22 korte verhalen.		Amsterdam: De Bezige Bij. -164p. (Voor België: Contact NV Antwerpen) Reeks: BBLiterair. vol. 1989: 23 Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk: Thieme Nijmegen
1991	De beste danser van de wereld. (verhaal)		Uit de bundel ‘ ‘k Heb menig menig uur bij U gesleten en genoten’ pp 179-189. Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam. Afmetingen: 19 x 11.50 (paperback) Omslag: Rudo Hartman
1998	Verhalen. (verzamelbundel) Bevat 26 korte verhalen. Negen zijn afkomstig uit ‘Een tijdelijk monument’, drie uit ‘Links van de helikopterlijn’, twee uit ‘Bankroet van een charmeur’ en zeven uit ‘De Vlaamse reus’. De verhalen ‘Jennifer’, ‘Een wraakneming’, ‘De patifaan’, ‘De douche’ en ‘Aan zee’ verschijnen in deze bundel voor het eerst in boekvorm.		Amsterdam / Antwerpen: Atlas. -215p.
2001	Een aquarel van de tijd. Herinneringen en dagboekbladen. (autobiografische verhalen) Omslagontwerp: Marjo Starink. Omslagfoto: Filip Claus.		Amsterdam / Antwerpen: Uitgeverij Atlas. -252p. Afmetingen: 21 x 13.50 (paperback)

POSTUUM

2020

De vadsige koningen (roman – heruitgave)) Omslagbeeld: Anne Hulskemper Omslagontwerp: Faker Agency  1961: 1ste druk bij Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam / Uitgeverij S.M. Ontwikkeling, Antwerpen -191p. in de reeks  LRP (Literaire Reuzen Pockets) 12

Antwerpen: Karakters uitgeverij. -280p.

Varia

• 1973-1977. Wereld in teksten: Zesdelige schoolbloemlezing voor het middelbaar onderwijs, in samenwerking met Prof.Dr. Paul de Wispelaere en Paul van Aken. Uitgeverij Manteau
• 1973. Frans Vyncke en Hugo Raes: Roger Serras als schilder

VERTAALD IN ANDERE TALEN

DUITS

• 1968: Der Faun prophezeit. Duits / vert. uit het Nederlands door Jürgen Hillner. . In: Egoist, jrg.9 (1968) nr.15, Heft 2, p.31-33. Fictie. Deel van Een faun met kille horentjes
• 1968: Ein Faun mit kalten Hörnchen. Duits / vert. uit het Nederlands door Jürgen Hillner. Darmstadt: Joseph Melzer. Fictie, gebonden. Oorspronkelijke titel: Een faun met kille horentjes. Amsterdam: De Bezige Bij, 1966.
• 1969: Club der Versuchspersonen. Duits / vert. uit het Nederlands door Jürgen Hillner. Darmstadt: Joseph Melzer. Fictie, gebonden. Oorspronkelijke titel: De lotgevallen. Amsterdam: De Bezige Bij, 1968.

ENGELS

• 1975: A sunrise Engels / vert. uit het Nederlands door R.B. Powell. 1975. In: Other times, vol.1 (1975) nr.2, p.39-40. Fictie. Oorspronkelijke titel: Een zonsopgang (1963).
• 1979: A sunrise Engels / vert. uit het Nederlands door R.B. Powell. London: Times Mirror, 1979. In Twenty houses of the zodiac, 1979, p.124-128. Fictie. Oorspronkelijke titel: Een zonsopgang (1963).

FRANS

• 1975: Le ciel et la chair Frans / vert. uit het Nederlands door Liliane Wouters. Bruxelles: Complexe (Le Plat Pays). Fictie, paperback. Oorspronkelijke titel: Hemel en dier. Amsterdam: De Bezige Bij, 1964.
• 1976: Les voyageurs de l’antitemps Frans / vert. uit het Nederlands door Jeanne Buytaert. Verviers: André Gérard Marabout (Bibliothèque Marabout / Science-Fiction; 593). Fictie, paperback. Oorspronkelijke titel: Reizigers in de anti-tijd. Amsterdam: De Bezige Bij, 1970.

POOLS

• 1976: Beneluks – wysoka koniunktura Pools / vert. uit het Nederlands door Zofia Klimaszewska. 1976. In In: Literatura na swiecie, nr.3 (1976), p.230-239. Fictie. Keuze uit de roman: Bankroet van een charmeur (1967).
• 1980: Faun z zimnymi rózkami Pools / vert. uit het Nederlands door Andrzej Wojtaś. Warszawa: Panstwowy Instytut Wydawniczy (PIW). Fictie, gebonden. Oorspronkelijke titel: Een faun met kille horentjes. Amsterdam: De Bezige Bij, 1966.

ROEMEENS

• 1974: La stînga liniei de elicoptere Roemeens / vert. uit het Nederlands door H.R. Radian. Cluj: Dacia. Fictie, paperback. Oorspronkelijke titel: Links van de helikopterlijn. Amsterdam: De Bezige Bij, 1957.

RUSSISCH

• [(De Vlaamse reus)]. Russisch / vert. uit het Nederlands door n.n.. Moskva: Raduga, Fictie. Oorspronkelijke titel: De Vlaamse reus. Amsterdam: De Bezige Bij, 1974.

SLOVEENS

• 1978: Zapisani usodi Sloveens / vert. uit het Nederlands door Grah Drago. Ljubljana: Pomurska Zalozba. Fictie, gebonden. Oorspronkelijke titel: De lotgevallen. Amsterdam: De Bezige Bij, 1968.

TJSECHISCH

• 1972: Benelux vrcholná konjunktura; Sarméruv bankrot Tsjechisch / vert. uit het Nederlands door Olga Krijtová. 1972. In: Svetová literatura, nr.2 (1972), p.154-165. Fictie, Een keuze uit: Bankroet van een charmeur (1967).

ZWEEDS

• 1979: En soluppgång Zweeds / vert. uit het Nederlands door Gunnar Gällmo, Kjell Rehnström. Vänersborg: Delta. In: Zodiakens tjugo hus, 1979, p.138-143. Fictie. Een keuze uit : A sunrise (1975).