DEWACHTER Richard

Kalfort_Puurs, 21 juni 1897 – Duffel, 23 oktober 1975

Ps. Mark

Vlaamsgezind, katholiek schrijver van poëzie en proza.

Debuteerde als dichter tijdens WO I, daarna in het interbellum als prozaschrijver van volkse verhalen die hij afwisselde met katholiek geïnspireerde monografieën over gestigmatiseerde personen.

Tijdens WO II verschenen romans die ruwer waren van aard en de dictatoriale handelswijze van sommige geestelijken hekelden.

Na WO II schrijft hij zijn beste werk met als thema de visserswereld: Het Huis bij de Schoren en later De Gribus bij de Schor (1968).

In 1973 weigerde hij een benoeming tot ridder in de Kroonorde met de motivatie dat te veel van zijn vrienden onder de repressie hadden geleden en dat amnestie uitbleef.

 

BIOGRAFIE

21 juni 1897: Richard, Benedikt Aloïs wordt geboren te Kalfort-Puurs als derde kind van het gezin van Alexander Dewachter, ontvanger van de gemeente Puurs en Jeanne Marnef. De broer van zijn vader was de latere hulpbisschop Mgr. Dewachter.

Middelbaar onderwijs aan het Sint-Romboutscollege te Mechelen en lid van de Vlaamse Studentenbond van Klein Brabant.

Jan Hammenecker, die hij leerde kennen toen die onderpastoor was te Londerzeel, zal em literair inspireren en begeleiden. Bij zijn prozadebuut ‘Suske’ schreef de priester een inleidend woordje.

Het is een omgeving waarin zijn christelijke en Vlaamsgezinde overtuiging zijn leven blijvend zullen beheersen

WERELDOORLOG I & INTERBELLUM

1914-1918: Geeft onder de oorlog het tijdschriftje De Blauwvoet uit.

Voor het gedicht ‘De Wilgen’ wordt hij na de oorlog door de onderzoeksrechter gedagvaard.

Sympathiseert met de Frontbeweging en treedt met o a met Anton van de Velde, Ward Hermans en Jef Schampaerts (die een aantal van zijn gedichten op muziek zet) in tal van Vlaamsgezinde vergaderingen op.

1917: Debuteert met een eerste bundel ‘Bottende Lente’, gevolgd door ‘Dieper leven’ (1918), Gedichtenkrans (1919), en Christelijke Poëzie I en II (1923 en 1925). In 1950 publiceert hij ‘Herfstpreludium’ in 1973 zijn laatste bundel Retenuto I

Het moet gezegd dat zijn dichtproductie slechts met mate werd opgemerkt

1921-december 1922: Legerdienst

Na zijn legerdienst werkt hij korte tijd als bediende op het gemeentehuis van Puurs. Op verzoek van zijn toekomstige schoonvader wordt hij medewerker in diens bloeiende schoenhandel.

6 februari 1923: Huwt met Maria Hendrika Waegemans-Rosiers. Uit het huwelijk worden acht kinderen geboren.

1928: Debuteert als prozaschrijver met de roman ‘Suske’ en de kerstnovelle ‘De Stoker’

• Het zijn verhalen uit het leven van volkse types uit de streek van Klein-Brabant. Ook zijn volgende roman ‘Gustje van Wannes den Toekker’ uit 1930 en de novelle ‘Polieneke Denkel’ behandelen hetzelfde thema.

1932: Dewachter snijdt een ongewoon thema aan: gesigmatiseerden. Het thema houdt hem levenslang bezig. Thérèse Neumann: de bode van Konnersreuth (1932), gevolgd door Bekeerlingen van Konnersreuth (1935) verschijnen nog voor Wereldoorlog II uitbreekt. 26 jaar Konnersreuth (1953) en Thérèse Neumann, een bedriegster ? (1972) vormen het sluitstuk.

1940-1945:  WO II – EEN TRILOGIE DIE DE GEESTELIJKHEID OP DE VINGERS TIKT

In de trilogie die zich grotendeels afspeelt in de volkse buurten van Brussel ‘Jeanke’ (uit het leven van de marollen – 1942); Kapelaan Van Bolle (1942) en Het groote offer (1945), neemt hij het samen met de jongeren op tegen de dictatoriale wijze waarop sommige geestelijken optreden. De boeken krijgen van de katholieke kritiek meteen het kenmerk ‘streng verboden’ mee.

NA WERELDOORLOG II _

1946: Dewachter was een verwoed visser. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat zijn beste werk verband houdt met de visserswereld: Het Huis bij de Schoren (1946) en later De Gribus bij de Schor (1968)

Het latere werk van Dewachter kan men indelen in drie categorieën:

1. Geschriften in briefvorm over onderwerpen van actuele aard
   1. Elckerlyc antwoordt (1952)
   2. Antwoord van Elckerlyc (1967)
2. Monografieën over gestigmatiseerden
   1. Thérèse Neumann (1932)
   2. Bekeerlingen van Konnersreuth (1935)
   3. 26 jaar Konnersreuth (1953)
   4. Thérèse Neumann, een bedriegster ? (1972)
3. Recensies voor de Gazet van Antwerpen van Franstalige werken van auteurs die het katholicisme positief benaderden.

12 december 1967: zijn 70^ste verjaardag wordt gevierd door de Kunstkring Het Vierkant en door de VVV-Puurs

Na zijn oppensioenstelling schrijft hij een aantal autobiografische boeken: Dagboek van een gek (1970) en Kaïn 2000 (1972)

4 mei 1973: Wanneer hem wordt gemeld dat hij door de koning benoemd is tot Ridder in de Kroonorde, weigert hij de onderscheiding te aanvaarden met het argument dat er door de koning nog geen volledige amnestie is ondertekend.

1975: Zijn laatste boek is een dagboek :  Zo is het gebeurd

23 oktober 1975: Overlijden te Duffel.

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Website

• Dewachter, Richard – NEVB Online
• Nationaal Biografisch Woordenboek (NBW)

BIBLIOGRAFIE

Woordje vooraf

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience –Antwerpen.
• Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
• Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007
• POËZIECENTRUM vzw – Gent

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klik op de foto

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
1917	Bottende lente (poëziebundel) Met een voorwoord van Jan Hammenecker		Sint-Amands aan Schelde: Boekdrukkerij WILS -95p. Afmetingen: 20.50 x 14
1918	Dieper Leven – Klinkdichten (poëziebundel)		Sint-Amands-aan-de-Schelde: Boekdrukkerij H. WILS. -52p.
1919	Gedichtenkrans (poëziebundel)		Antwerpen Flandria. -79p.
1923	Christelijke Poëzie I (poëziebundel)		Sint-Amands-aan-de-Schelde: Boekdrukkerij H. WILS- 24p. Afmetingen: 18 x 16.50
1925	Christelijke Poëzie II (poëziebundel) Bandversieringen en teekeningen van den schrijver.		Sint-Amands-aan-de-Schelde: Boekdrukkerij H. WILS en Zoon.
1928	Suske (roman) Frontispice Thomas Groenendaal Tekeningen: (Jan Verschueren) Inleiding: Jan Hammenecker pp 5-6		Brussel: Davidsfonds -165p. Afmetingen: 20.25 x 13.50 (ingenaaid) Reeks: Davidsfonds nr 222 Druk: Excelsior Zandstraat St Baafs-Brugge. Colofon: Dit boek, het vijfde van de reeks 1928 van het Davidsfonds werd gedrukt op 50 duizend exemplaren
1928	De Stoker (novelle) Verluchting: Jan Verschueren		Antwerpen: Uitgeverij N.V. Leeslust / Eindhoven: N.V. Lecturis. -79p. Afmetingen: 20.50 x 16.50 (ingenaaid) Gedrukt op de persen van V. Van Dieren & Co Venusstraat, 27 – Antwerpen.
1930	Gustje van Wannes den Toeker (roman) Bandversiering: Jan Fr. Cantré		Mechelen: Het Kompas / Amsterdam: De Spieghel. -132p. Afmetingen: 19.25 x 13 (ingenaaid & gebonden) Druk: NV Drukk. Erasmus – Ledeberg-Gent.
Z j [1932]	Polienken Denkel (novelle) Omslagteekening: M(arcel) B(aeté)		Brussel: N.V.Standaard Boekhandel / Amsterdam: De Spieghel Uitgeversbedrijf. -126p. Afmetingen: 19 x 13 (ingenaaid)
1932	Levensvlam (roman)		Sint-Amands-aan-de-Schelde: Boekdrukkerij WILS. -240p. Afmetingen: 22.50 x 16.50 (ingenaaid)
1932	Thérèse Neumann: de bode van Konnersreuth.  (historische biografie – christelijke devotie)		Turnhout : J. Van Mierlo-Proost. -154p. Afmetingen: 16.75 x 11 (gebonden – gekartonneerd) Reeks: Volksbibliotheek Nr. 1
1933	Heilandswege in Konnersreuth. Friedrich Ritter von Lama ; Nach flämischen Originalmaterialien von R. Dewachter und Dr. V Kevelaer. Auteur: Ritter Friedrich von Lama. Dewachter, Richard 1897- – Auteur van voorwoord, inleiding, etc. Kevelaer, V. – Auteur van voorwoord, inleiding, etc		Kevelaer : J. Thum. -80p.
1935	Bekeerlingen van Konnerreuth. (historische biografie – katholieke devotie)		Turnhout : J. Van Mierlo-Proost. -173p. Afmetingen: 16.75 x 11 (gebonden – gekartonneerd) Reeks: Volksbibliotheek Nr. 15
1942	Jeanke (Uit het leven van de Marollen) (roman) Bandversiering en teekeningen van Jan Verheyden. Deel I van een trilogie bevattende Jeanke (1942) – Kapelaan Van Bolle (1942) – Het Groote Offer (1945)		Leuven: Davidsfonds. -160p. Afmetingen: 19 x 12.50 (ingenaaid & gebonden met kartonnen kaft) Druk van de Etablissementen Brepols N.V. te Turnhout. Gedrukt op oorlogspapier. Reeks: Zesde der jaarreeks 1942 – nr 308 der Volksreeks
1942	Kapelaan Van Bolle. (roman) Omslag en illustraties:  Jan Verheyden. Deel II van een trilogie bevattende Jeanke (1942) – Kapelaan Van Bolle (1942) – Het Groote Offer (1945)		Diest: “Pro Arte” pvba.  -275p. Afmetingen: 19.25 x 12.75 (ingenaaid & gebonden met kartonnen kaft) Copyright by “Pro Arte” P.V.B.A. Diest (Jos Philippen, Beheerder-Directeur) P.C. Nr. 275 – Antwerpen.
1943	De Worsteling (roman) Illustraties: J. Verheyden.		Kortrijk: N.V. Zonnewende -283p. Afmetingen: 23 x 15,50 (gebonden – met stofomslag) Druk: S.V. Groeninghe Drukkerij Budastraat, 56; Kortrijk.
z j [1944]	Fluppe Vennes (novelle) Omslag en illustraties door Jan Verheyden.		Puurs: Uitgave “WIKING” -79p. Afmetingen: 24 x 13.25 (ingenaaid) Drukkerij: J. Baete, Puurs. Toelatingsnummer 3208
1945	Het Groote Offer (roman) Deel III van een trilogie bevattende Jeanke (1942) – Kapelaan Van Bolle (1942) – Het Groote Offer (1945)		Kortrijk: N.V. Zonnewende. -208p. Afmetingen: 17.75 x 13.25 (gebonden met stofomslag) Gedrukt in België Drukkerij “Vooruitgang” Kortrijk.
z j [1946]	Het Huis bij de Schoren. Visscherskroniek. 1972: heruitgave door het Huldecomité Richard Dewachter te Puurs.		Antwerpen-Brussel-Gent- Leuven: N.V. Standaard Boekhandel.  -224p. Afmetingen: 23.50 x 15.50 (ingenaaid & gebonden – met stofomslag)
z j [1947]	Pietje de bezembinder. (novelle) Opgeluisterd met dertig mooie pentekeningen van kunstschilder G. De Bruyne		Antwerpen: Uitgeverij “De Vlijt”, Nationalestraat 46. -110p. Afmetingen: 20.25 x 14.25 (ingenaaid) Colofon: Steek uw licht op, boekenvriend, en keur deze eerste uitgave van Richard Dewachter’s novelle “Pietje de bezembinder’. Een boeiend verhaal, met goede moraal, geurend naar de wilgenstronken en de wijmbossen van de Weert. Voor U verzorgd en uitgegeven door “De Vlijt” en opgeluisterd met dertig mooie pentekeningen van kunstschilder G. De Bruyne, Alle genummerd. Dit is Nr …
1947	Kruisweg. (Christelijke devotie) Buitentekstillustraties. door Adriaen		Kortrijk, St. Gabriël-uitgeverij / N.V. Zonnewende. -31p. Afmetingen: 27 x 18  (gebonden in vollinnen uitgeversband met goudopdruk) tweekleurendruk (zwart/rood)
1950	Herfstpreludium. (poëzie)		Boom : Uitgeverij Steen voor steen. -34p. Oplage 300 genummerde exemplaren linnen hardcover
z j [1952]	Elckerlijc antwoordt. Brieven aan levenden & doden.		Tielt: Drukkerij Uitgeverij Lannoo.  -147p. Afmetingen: 17 x 11 (ingenaaid)
1953	26 jaar Konnerreuth, zijn bekeerlingen (historische biografie – christelijke devotie) Omslagtekening van Dom Bruno Groenendael O.S.B.		Mechelen: St.-Franciscus Drukkerij. -190p. Afmetingen: 20.50 x 13.75 (ingenaaid & gebonden)
1967	Antwoord aan Elckerlijc  (brieven) Vervolg op “Elckerlijc antwoordt” uit 1952		Wilrijk: Oranje Uitgaven. -156p. Afmetingen: 18 x 11 (ingenaaid) Verantw. Uitg. Staf Vermeire Prins Boudewijnlaan 323, Wilrijk.
1968	De gribus bij de schor (novelle)		Mortsel (Osylei 9): Oranje Uitgaven.  -85p. Uitgever: Staf Vermeire Afmetingen: 20.50 x 15.25 (ingenaaid) In de winter van 1968 in opdracht van de Oranje-Uitgaven gezet uit de Bodoni-letter en gedrukt op de persen van N.V. Vonksteen Langemerk, West-Vlaanderen. Clichés vervaardigd resp. afgewerkt door de fotograveur N.V. Deckmyn & Co Roeselare. Van dit boek zijn veertig exemplaren gedrukt op Oudhollands Van Gelder Vergé met watermerk en schepranden genummerd van I tot XL. Deze exemplaren komen niet in de handel.
1969	Dagboek van een gek (novelle) Kaftontwerp van Jan Verheyden.		Mortsel (Osylei 9): Oranje Uitgaven. -157p. Uitgever: Staf Vermeire. Afmetingen: 20.50 x 15.25 (ingenaaid) In de zomer van 1969 in opdracht van de Oranje-Uitgaven gezet uit de Garamond 12 p. en gedrukt op de persen van N.V. Vonksteen Langemark, West-Vlaanderen Clichés vervaardigd resp. afgewerkt door de fotograveur N.V. Deckmyn & Co Roeselare. Van dit boek zijn twintig exemplaren gedrukt op Oudhollands Van Gelder Vergé met watermerk en schepranden genummerd van 1 tot 20. Deze exemplaren komen niet in de handel.
1970	Toeter de veerman (novelle) Omslag naar schilderij van kunstschilder Tony van Os. Zwart Wit weergave van portret geschilderd door Broeder Max		Mortsel (Osylei 9): Oranje Uitgaven.  -106p. Uitgever: Staf Vermeire Afmetingen: 20.50 x 15.00 (ingenaaid) In de zomer van 1969 in opdracht van de Oranje-Uitgaven gezet uit de Garamond 12 p. en gedrukt op de persen van de Sint-Franciscus Drukkerij te Mechelen. Clichés vervaardigd resp afgewerkt door de fotograveur De Schutter te Antwerpen. Van dit boek werden vijftig exemplaren genummerd van 1 tot 50. Deze exemplaren komen niet in de handel.
1972	Kain in 2000 (novelle)		Antwerpen  Uitgeverij “De Vlijt”.  -91p. Afmetingen: 21.50 x 13.50 (ingenaaid) Gedrukt in Sint-Franciscusdrukkerij Karmelietenstraat 6, 2000 Mechelen
1973	Vroom bedrog ? Was Thérèse Neumann een bedriegster ? (essay)		Antwerpen  Uitgeverij “De Vlijt”. -39p. Afmetingen: 21.50 x 13.50
1973	Retenuto I. (gedichtenbundel) Bevat de cycli: Vlaanderen; Bezinning; Varia; Aan vrienden.		Neeroeteren: Oranje-Uitgaven.-143p.
1975	Zo is het gebeurd. (dagboek)		Sint-Amands-aan-de-Schelde: Streek-VVV-Klein Brabant -Scheldeland vzw. -202p. Afmetingen: 21.50 x 13.50 (ingenaaid)