Maakt deel uit van:Collaboratie WO II
Ward Hermans
Turnhout, 6 februari 1897 – Deurne, 23 november 1992
Ward Hermans was een Vlaams-nationalistisch politicus, publicist en dichter.
BIOGRAFIE
6 februari 1897: Geboren te Turnhout.
Januari 1915: Meldt zich als vrijwilliger aan in het Belgisch leger en zit als soldaat van augustus 1915 tot mei 1918 aan het IJzerfront in de 2de infanteriedivisie. Teleurgesteld door de daar heersende taaltoestanden sluit hij zich aan bij de Frontbeweging als medewerker van Ons Vaderland (1914-1922), waarin hij artikels en gedichten schrijft, voor het eerst onder het pseudoniem van IJzergalm.
- In het tweede nummer van SS Man (december 1940), geciteerd op http://www.verzet.org/ 25.05.04 zegt hij hierover dat ‘de paarden beter Vlaams verstaan dan de officieren’.
Zomer 1918: Wordt samen met een 10-tal anderen door de legerleiding verbannen naar een houtarbeiderseenheid van de Genie in de Orne in Normandië, vanwege ‘reconnu douteux au point de vue patriotique’ – m.a.w. ze vreesden dat hij naar de Duitsers zou overlopen, iets wat Karel De Schaepdrijver, Jules Carpentier, Carlos van Santé en Vital Haesaert hem hadden voorgedaan. Hij blijft in het kamp van Orne tot maart 1919
Juli 1919: Na interpellaties van o.a. Frans Van Cauwelaert en lang na het gros van de soldaten kan hij naar huis, waar hij onmiddellijk de barricades beklimt voor de Vlaamse strijd, waarbij het onrecht ‘de houthakkers van de Orne’ aangedaan vanwege hun Vlaamsgezindheid een hoeksteen van de retoriek wordt.
- In 2007 toonde Luc Vandeweyer, op grond van brieven van Hermans aan zijn ouders, aan dat het met dat onrecht wel losliep, dat de zgn gestraften zich daar ver achter het front niet in het zweet dienden te werken, en dat Hermans zich meer zorgen maakte over zijn besmeurd imago (van plichtsbewust soldaat) dan over de Vlaamse zaak.
1919 – 1939: POLITIEK ENGAGEMENT IN HET INTERBELLUM
Verbond van Vlaamse Oudstrijders, VOS en het Vlaamsche Front (Frontpartij)
Na de oorlog engageert Hermans zich op politiek vlak in het Verbond van Vlaamse Oudstrijders, VOS en het Vlaamsche Front, de Vlaams-nationalistische partij gesticht in 1919 en ook bekend onder de couranter officieuze benaming Frontpartij. Hij hield honderden meetings in heel het land waarbij hij zich tot een onstuimig en meeslepend redenaar ontpopte en als ‘Houthakker van de Orne’ veel bijval genoot.
Hermans verdient in die tijd zijn brood hoofdzakelijk als journalist voor onder meer De Schelde (1919-1936). Hij is een gedreven publicist van essays, boeken en drie dichtbundels, onder meer Gedichten van Liefde en Strijd (1919) waarin hij zijn ervaringen als Houthakker aan de Orne verwerkte. Zijn poëzie stond ten dienste van zijn politiek engagement.
1929: Bij de verkiezingen van mei 1929 deelt zijn kiesarrondissement in de Vlaams-nationalistische overwinning. Hij wordt verkozen als volksvertegenwoordiger voor de Frontpartij.
- Tijdens zijn mandaat in het parlement jaagt hij, als geboren querulant, vriend en vijand tegen zich in het harnas. Hij kant zich vierkant tegen het Frans-Belgisch militair akkoord van 1920, verwijt de intellectuelen burgerlijke zelfvoldaanheid en gebrek aan internationale belangstelling. Zijn standpunten worden steeds radicaler, zijn politieke pirouettes steeds veelvuldiger, in zoverre dat men hem zelfs in de eigen partij begint te wantrouwen.
- Oswald Spengler’s boek ‘Der Untergang des Abendslandes’ maakt grote indruk op Hermans. Dit komt duidelijk tot uiting in zijn essayistisch werk: ‘De Avondland-Idee en Vlaanderen (1927); De Deemstering der Europeesche beschaving (1928); Tegen het pessimisme van Spengler plaatste Hermans het nationaal-socialisme als enige repliek.
Verdinaso
1932: Bij de verkiezingen van 1932, verliest hij zijn parlementszetel en sluit hij zich aan bij het Verdinaso van Joris van Severen, maar wordt er reeds in 1934 aan de deur gezet omdat hij zich niet neerlegt bij de Nieuwe Marsrichting.
1935: Publikatie van West-Europeesche perspectieven.
- Bruno De Wever – in De greep naar de macht p. 144– typeert het boek als “een boek waaruit een virulent antisemitisme, een sterke bewondering voor Adolf Hitler en het nationaal-socialisme spreekt en waarin Hermans Vlaanderen een “Germaanse bestemming” toedichtte’.
VNV (Vlaams Nationaal Verbond)
1936: Treedt toe tot het Vlaams Nationaal Verbond, neemt via intriges en met financiële steun uit Nazi-Duitsland en van Carel Gerretson De Schelde, de Antwerpse Frontpartij-krant, over .
- Hermans’ gemanoeuvreer om een plaats op de lijst van het VNV te krijgen wordt in het detail belicht door Bruno De Wever in zijn standaardwerk Greep naar de macht.
In de ban van het nationaalsocialisme
1939: Voor het VNV verkozen in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Hij laat zich kennen als een antisemiet en raakt steeds meer in de ban van het Nationaalsocialisme.
WERELDOORLOG II – ENGAGEMENT VOOR HET NAZISME
1940: Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog wordt Hermans door de Belgische Staatsveiligheid aangehouden en met een zogenaamde spooktrein naar Frankrijk gedeporteerd waar hij opgesloten wordt in het kamp van Le Vernet.
Op 7 augustus 1940 is hij terug in het land.
In oktober 1940 neemt hij ontslag uit het VNV en richtte samen met René Lagrou, met wie hij al voor de oorlog politiek samenwerkte, de Algemeene-SS Vlaanderen op, de Vlaamse dépendance van Hitlers beruchte privé-militie , de Schutzstaffel.
In december 1940 werd hij hoofdredacteur van De SS-Man, het lijfblad van de Algemeene SS-Vlaanderen, waarin hij zijn groot- Duitse overtuiging verkondigt.
Hermans reageert ook tegen het Militaire Bestuur dat het VNV steunt, wat zijn politieke in België positie quasi onmogelijk maakt.
Mei 1941: Trekt naar Berlijn waar hij o m correspondent wordt voor de dagbladen ‘Het Vlaamsche Land,’ De Gazet en De Vlaamsche Post, allen van de strekking van de DeVlag. (Duitsch-Vlaamse Arbeidsgemeenschap), de groot-Duitse organisatie waar Hermans ook lid van was.
Hij wordt ook referent van het Volkspolitische Amt dat belast is met propagandavoering bij de Vlaamse arbeiders in Duitsland.
1946-1955: VEROORDELING EN STRAF
1946: Door de Krijgsraad van Mechelen bij verstek ter dood veroordeeld (+ 10 miljoen BEF schadevergoeding).
9 juli 1947: Het vonnis wordt – na zelf beroep te hebben aangetekend – op tegenspraak, door de Krijgsraad van Mechelen teruggebracht tot levenslange opsluiting (+ 10 miljoen BEF schadevergoeding).
1949: De straf wordt bevestigd – ditmaal na beroep van het auditoraat-generaal – voor het Krijgshof te Brussel.
13 mei 1955: Komt vervroegd vrij, o.a. op voorspraak van Camille Huysmans. Alhoewel zijn politieke rol toen was uitgespeeld bleef hij actief als publicist en dichter.
- In de cel heeft hij honderden gedichten geschreven en een apologie, die in 1964 onder de titel Socratische gesprekken: de zelfmoord van het Westers Burgerdom
- Maar Hermans heeft publicatieverbod gekregen. Camille Huysmans kan – na een dreigement dat hij zelf Hermans’ gedichten zal uitgeven – van Minister Lilar bekomen dat het publicatieverbod wordt opgeheven.
1956 – 1992: ACTIEF ALS ESSAYIST, DICHTER EN ROMANSCHRIJVER.
1956: In eigen beheer publiceerde hij de poëziebundel Moeder’s Dodenkrans. Een tweede verbeterde uitgave volgde al na 14 dagen.
Hermans publiceert nog twee dichtbundels, beide in eigen beheer : Apocalypsis (1958) en Gekluisterde verzen: satiren en balladen (1960). De gedichten – door hem gevangenis-satires en balladen genoemd – zijn geschreven tijdens zijn gevangenisperiode.
1962: Uitgeverij Goudvink zal verschillende romans van hem publiceren: Jan van Gent: roman uit het leven van een Vlaamse familie rond twee wereldoorlogen, behandelt de strijd aan het Oostfront
1964: Het land van Onan: Cyclopië behandelt zijn ervaringen in de Belgische gevangenis. In zijn apologie Socratische gesprekken. De ondergang van het Westers burgerdom geeft hij op socratische wijze inzicht in het hoe en waarom van zijn handelswijze en ideeën. Dit laatste boek wordt ook in het Duits vertaald.
Hij is nog te zien als eregast op de IJzerbedevaarten. Zijn politieke rol is evenwel uitgespeeld, ook al omdat hij het nationaal- socialisme blijft verheerlijken.
1977: Hermans wordt gehuldigd ter gelegenheid van zijn 80ste verjaardag door het Pater Stracke Noodfonds.
1982: Ter gelegenheid van zijn 85ste verjaardag werd op initiatief van de redactie van Dietsland-Europa een gedenkboek samengesteld onder de titel Hulde-Album Ward Hermans. Uitgegeven door Were-di vzw te Antwerpen.
1987: Bij zijn 90ste verjaardag wordt hij gehuldigd door het Vormingsinstituut Wies Moens en VOS-Antwerpen.
23 november 1992: Overlijden van Ward Hermans te Deurne.
Meer over Ward Hermans
- Provoost, G., Ward Hermans en zijn tijd, in: Wetenschappelijke tijdingen 31 (1972) 6, kol. 347-362.
- Provoost, G., Ward Hermans. Antwerpen, Rockox-Uitgaven.
- Vandeweyer, L., Een ‘houthakker’ moet naar huis. Ward Hermans schrijft zijn familie na 11 november 1918, in: Wetenschappelijke tijdingen 66 (2007) 4, kol. 353-369.
- Vanlandschoot, R., Van “de soldaat Johan” tot “Herman den SS-soldaat. Peiling van de verhouding tussen literatuur, Vlaamse beweging en collaboratie, in: Wetenschappelijke tijdingen 66 (2007) 4, kol. 322-352.
- Wever, B. de, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en de Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945. Tielt, Lannoo 1995.
SMAAKMAKER
Vlinderkens
Uit: Gedichten van liefde en strijd.(1922)
Bontgewiekte vlinderkens, Rijk als koningskinderkens, Met uw rijke kleurenpracht, Rijker dan de rijkste dracht. Rijker dan de kunstjuweelen, Kunt ge met de kleuren spelen, Bontgewiekte vlinderkens, Rijk als koningskinderkens, Vindt ge ’t sappig levensvocht, Dat geen mensch genieten mocht, In der bloemen liefste kronen, Rijker dan de koningswonen. Bontgewiekte vlinderkens, Blij als koningskinderkens, Nietig zijt ge, klein op eerd, Nietig, maar de schepping weerd.
Een Wil !
Uit: Gedichten van liefde en strijd.(1922)
En hebt gij ‘wille, Dan heb er maar één ! Géén ijdele grille, Géén mankende been ! Doch vast op de voeten, Alwaar gij ook gaat ! Al moest ge er om boeten, Al wordt ge er om g”haat ! Zij man zònder woorden ! Zij man van de daad ! Al waar ze u niet hoorden Of niemand verstaat ! Dan hebt Gij ’n wille, Dan hebt G’er maar één ! Eén man en één wille, Voor Vlaand’ren alleen !
A
V V K
V
Uit: Gedichten van liefde en strijd.(1922)
Zoon van ’t volk, voor ’t Recht gestorven, Aaklig wreed bebloed, doorkorven, Rust gij, onbekende held, Op ’t gemeenzaam doodenveld. Alles hebt gij ’t land gegeven: Vrijheid, wilskracht, bloed en leven. Alles wat uw name droeg ! Alles waar het land naar vroeg ! Doch hier werd u niets geschonken, Dan die letters die fier blonken Op den zerksteen van uw graf ! Maar, daar ’t zinnebeelden waren, Van die Vlaandrens vrijheid baren, Moest ook dit van ’t kruisken af !GERAADPLEEGDE BRONNEN
Websites
- Ward Hermans – Wikipedia
- Ward Hermans (www.vlaamsemilitantenorde.com/Ward%20Hermans.htm)
- Bruno De Wever, Hermans, Ward (eigenlijk Cornelis Edouard) – NEVB Online
Referenties
- Tony Meesdom. 2009. ‘De paarden verstaan beter vlaams dan de officieren’ Ward Hermans, een interessant geval’. L. De Vos, Y. T’sjoen, L. Stynen. Verbrande schrijvers. ‘Culturele’ collaboratie in Vlaanderen 1933-1953. p. 141-161.
BIBLIOGRAFIE
De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
- Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007
- POËZIECENTRUM vzw – Gent
- Naast de Poëzieshop biedt het Poëziecentrum voor liefhebbers van antiquarische kleinoden ook een uitgebreid aanbod modern antiquariaat aan. Recentelijk werd het aanbod uitgebreid tot meer dan 3500 titels èn werden alle prijzen geherwaardeerd. Je vindt een overzicht van al de antiquarische titels op Antiqbook.
Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.
Chronologisch overzicht
BEKNOPT OVERZICHT PER GENRE
POËZIE
- Naar de daad : verzamelde gedichten 1919
- Wereld-liederen. (poëzie) 1921
- Liederen bij nacht en bij dageraad, 1921
- Wij…Menschen. 1921
- Gedichten van liefde en strijd. 1922
- Avondliederen. 1927
- Liederen voor mijn volk, 1944
- Moeder’s Dodenkrans.1956
- Apocalypsis 1958
- Gekluisterde verzen: satiren en balladen. 1960
- Zwarte verzen. (poëzie) 1963
- Poëzie achter de tralies. (poëzie – bloemlezing uit de vier zgn ‘zwarte’ bundels 1965
ESSAYS EN POLITIEKE GESCHRIFTEN
- Het zwartboek van de Belgische oorlogsgruwelen 1914-1918. 1920 Onder de pseudoniem: YZERGALM.
- Een Aanklacht tegen de Menschheid. Z d [1921]
- De geestelijke zwerftocht, 1922
- Het treurspel voor recht en beschaving, 1923
- Een woord aan de R.K. Vlaamsche Nationalisten met “een open brief” aan zijn Z. E. Kardinaal Mercier. Onder de pseudoniem: YZERGALM 1924
- Een woord aan de R.K. Vlaamsche Nationalisten met een artikel over Dr Borms. Onder de pseudoniem: YZERGALM 1924
- De deemstering der Europeesche beschaving: onder vaandels van roof en geweld. I, II, III 1924
- Het bevolkingsvraagstuk in België. 1925
- Het Zwartboek. Vlaanderen aan den IJzer I,II,III (1925-1928)
- Maatschappelijke en moreele conflicten. (essay) 1926
- De Avondland-Idee en Vlaanderen: vragen van dezen tijd. 1928
- De Europeesche oriënteering van het Vlaamsche nationalisme. 1928
- Het Fransch-Belgisch geheim akkoord. Verweerschrift. 1929
- Belgien vor dem Weltgericht. / von prof. Raf Verhulst unter Mitarbeit von Ward Hermans, Abgeordneter in belgischen Parlament. 1929
- Wat Groot-Nederland had kunnen zijn en nog worden kan. 1930
- Wat is en wat wil het “Vlaamsch nationalisme”? Voor een nationaal-schooner en een maatschappelijk-beter Vlaanderen. 1931
- Federaal statuut en Groot-Nederland : stellingen en contra stellingen. 1931
- Betreft het verdrag van Versailles: interpellatie aan de regeering op 24 februari 1931. 1931
- Nationaal solidarisme: de weg en het middel naar Vlaanderen’s politieke, sociale en economische bevrijding. 1931
- Het Fransch-Belgisch geheim militair akkoord en de Belgische buitenlandsche politiek. Stenografische weergave der drieurenlange rede uitgesproken op 4 Maart 1931 in de Kamer der Volksvertegenwoordigers bij de behandeling der begrooting van buitenlandsche zaken. 1931
- De crisis in het Vlaamsch Nationalisme. Voordracht gehouden te Antwerpen, Brussel, Mechelen / Ward Hermans 1932
- Jodendom, marxisme en wereldheerschappij. Levensvraagstukken voor ons volk ! 1933
- Onder de vuist van Frankrijk’s munitiefabrikanten. 1933
- Het boek der stoute waarheden. West-europeesche perspectieven. 1935
- Jodendom en communisme zonder masker. Nog stoute waarheden.1936
- Van Eger tot Jasina. 100 dagen in Tsjecho-Slowakije. 1938
- Le Vernet de’Ariège. Van het Belgische parlement naar het Fransche concentratiekamp. (dagboek) 1940
- Acht eeuwen geschiedenis. 1940
- Deutsch flämische, Vlaams-Duitsche harmonie. 1943
- Bestiarium van de literatuur en paradoxen der kritiek. 1966
- 50 jaar VOS: recht! Vrijheid! Vrede!: uit de gedenkrede voor de Vlaamse oudstrijders 1914-1918 bij het half-eeuwfeest te Antwerpen 28 april 1968. 1968
- Jeugd, vandaag en gisteren 1968
- Waarom het echt onmogelijk was : bijdrage tot de geschiedenis der Vlaams-Nationale Beweging. 1971
ROMANS
- Jan van Gent, 1962
- Het land van Onan Cyclopië, 1964
- Socratische gesprekken. De ondergang van het Westers burgerdom, 1964