home | Login
Aantal schrijvers: 595 | Aantal boeken:

19.538

 

 

De Pillecyn, Filip

Maakt deel uit van:

Filip De Pillecyn

Hamme aan de Durme, 25 maart 1891 – Gent, 7 augustus 1962

De Prins der Nederlandse Letteren (dixit Gerard Walschap)

Eig. Philippus Florentinus,  romanschrijver en essayist .

Speelde als secretaris een belangrijke rol in de Frontbeweging samen met Hendrik Borginon en Adiel Debeuckelaere. Evolueert na zijn frontervaringen in WO I van overtuigd antimilitarist met zelfs enige anarchistische trekjes, naar een overtuigd aanhanger van het nationaal socialisme als lid van  het VNV.

Poogt tijdens de bezetting WO II het culturele landschap ideologisch te herschikken.

Publiceerde ook onder diverse schuilnamen o a Cactus (voor zijn bijdagen aan De Vlaamse Linie); Citroen (zie A-Z Pseudoniemen lexicon)

BIOGRAFIE

25 maart 1891: Filip De Pillecyn werd te Hamme aan de Durme geboren.

  • Hij was de jongste uit een gezin met vier zonen. Zijn vader Henri was ontvanger op een stoomboot en tegelijk effectenmakelaar.

1898: Zijn vader stierf toen hij zeven jaar oud was. Hij ging naar de gemeenteschool in zijn geboortedorp. Hierna volgde hij de lessen aan het “Institut Saint Joseph” te Sint-Niklaas “om zijn Frans te leren”, om vervolgens in hetzelfde Sint-Niklaas aan het Klein-Seminarie te gaan studeren. Hij volgde er de Grieks-Latijnse humaniora.

1903 tot 1910: Verblijf te Sint Niklaas.

  • Wanneer hij in de vijfde klas zit, sterft zijn moeder. Zijn oom langs vaderszijde, de pastoor van Nederhasselt, wordt aangesteld als voogd. Daar brengt hij zijn vakanties door.

1910 tot 1914: Volgt te Leuven de cursussen Germaanse filologie. Hij is er actief in de Vlaamse studentenbeweging. Hij werkt mee aan het studentenblad “Ons Leven“.

  • Einde 1914 werd De Pillecyn door August Van Cauwelaert aangezocht om voor ‘De Standaard’ te schrijven, maar het uitbreken van WO I  besliste er anders over. De Pillecyn trok naar Nederland waar hij bij “De Maasbode” een betrekking vond,

1915: De Pillecyn vertrekt als oorlogsvrijwilliger over Engeland naar Frankrijk. Hij kwam aan het front terecht als wielrijder bij de zware artillerie. Aan het front speelde hij als secretaris een belangrijke rol in de Frontbeweging . Samen met Hendrik Borginon en Adiel Debeuckelaere. Hij werd zelfs plaatsvervanger van “ruwaard” (leider) Adiel Debeuckelaere.

  (bron: Ons Volk Ontwaakt 1919)

1917: Schrijft in samenwerking met Hendrik Borginon, het pamflet “Vlaanderens dageraad aan den IJzer”,  “de eerste uiteenzetting”, aldus H.J. Elias, “van de nationalistische principes waarop de Frontbeweging rustte en de eerste formulering van een programma.” Dat was overigens kort en bondig: zelfbestuur in een federaal en neutraal België, geen bestraffing van integere activisten.

  • Het was ook de bedoeling  dat hij één van de Vlaamse soldaten, van ‘de sublieme deserteurs’ zou zijn die door de vijandelijke linies naar het bezette België trokken om er contacten te leggen met het activisme, maar op het allerlaatste moment liet hij het afweten en Jules Charpentier ging in zijn plaats.
  • De latere schrijver komt erg aangeslagen uit de oorlog. Hij is een overtuigd antimilitarist en anarchistische trekjes zijn hem niet vreemd. Tegelijk blijft  hij ook Vlaming in hart en nieren.

1918 tot 1926: Verblijft te Brussel.

  • Na de WO I schrijft Filip De Pillecyn voor “De Standaard”. Hij is er een soort all-round journalist, redactiesecretaris, verzorgt de parlementaire verslaggeving en schrijft in een soort column, onder de titel ‘Pennekrabbels’ nogal oneerbiedige, hartstochtelijke, vaak anti-militaristische stukjes.
  • Vaak treedt hij ook op als gastspreker bij diverse manifestaties.
  • Hij ijvert voor de voor de oprichting van Vlaamse studentenverenigingen en oudstrijdersbonden (VOS).
  • Als medestichter van de Vlaamse Oud-strijders (VOS) is hij ook nauw verbonden met de oprichting (1920) en organisatie van de IJzerbedevaarten waar hij vanaf 1928 (9de bedevaart) tot 1932 (13de bedevaart) de bedevaarders toesprak.

1922: Na een meningsverschil met Frans Van Cauwelaert verlaat hij De Standaard en wordt hij hoofdredacteur van het christelijk sociaal weekblad ‘De Tijd’, tot in 1926. Hij krijgt de smaak goed te pakken want tegelijkertijd geeft hij het radicaal-flamingantische satirische weekblad “Pallieter” uit.

1925:De Tijd” wordt overgenomen door “Het Volk” en hij krijgt een jaar bezoldigde vakantie.

1926: Promoveert tot doctor in de Germaanse filologie op een dissertatie over Hugo Verriest  en wordt benoemd tot leraar Nederlands en Engels aan het atheneum te Malmédy, een Duitstalig stadje in de Hoge Venen.

1926 tot 1933: Verblijf te Malmédy.

  • Het was hier dat hij de fascinerende Monsieur Hawarden, een vrouw die zich als man verkleedde, op het spoor kwam. Over de betrokken reële persoon, die er als man leefde van ca 1848 tot aan zijn/haar dood in 1863, doen lokaal nog steeds diverse verhalen de ronde. Op de overlijdensakte van 2 maart 1863 heet de overledene  Arthur Hawarden, maar haar Parijse familie liet een rectificatie uitvoeren en in de marge staat haar ware identiteit te lezen: Maria Melliora Gillibrand …
  • In 1931 schreef ene Henri Pierre Faffin reeds een roman getiteld Monsieur Hawarden. In zijn studie Laat mij maar doen: Vlaams proza tussen tekstgenese en discursieve identiteit wijst Julien Vermeulen op nogal wat parallelle sequenties, wat er wellicht op wijst de de Pillecyn met Faffins tekst vertrouwd was. Daar staat tegenover dat de Pillecyn het anekdotische van het verhaal heeft weten te verdichten tot een suggestief sfeerbeeld met een intense psychologische lading.
  • Wie het graf van Monsieur Hawarden/Maria Gillibrand wil bezoeken, dat kan op de begraafplats van Ligneuville, een deelgemeente van de gemeente Malmedy in de Belgische provincie Luik.

1926: Schrijft biografieën zoals o.a. “Pieter Fardé” . Het werkje heeft nog enkele anarchistische reflexen, vooral in de verwoording van de eenzaamheid. We lezen ook enkele IJzerfrontervaringen. De auteur tekent zijn hoofdpersonage expliciet als Vlaming, niet onbelangrijk in een tijd waarin zowel België als Vlaanderen de strijder-missionaris voor zich opeisten.

1931:  Boekt zijn eerste literaire succes met “Blauwbaard”. Hij maakt ook een prachtige studie over “Stijn Streuvels en zijn werk“.

1933: Overplaatsing naar het atheneum te Mechelen waar hij Nederlands zal onderwijzen. Hij telt onder zijn leerlingen de later bekende schrijver Piet van Aken.

1933 tot 1944: Verblijf te Mechelen

  • In die periode schrijft hij o.a. “Hans van Malmédy“, “De soldaat Johan” en “Monsieur Hawarden“.

1939: Publicatie van de roman De soldaat Johan, waarvan de thematiek mooi aansluit bij de aanwezige tijdsgeest.

  • Bij nader lezing blijkt de roman veel meer dan een gewone streekroman. Het is ook een al met al redelijke allegorie van de ideale mens als landarbeider én soldaat, die worstelt met de natuur en vecht tegen al wie hem wil beroven van zijn door arbeid veroverde grond (hoge heren, veile rentmeesters, profitariaat allerhande). Toeval wil dat de heroïsche arbeider-soldaat in die tijd ook een prominente figuur was in het fascistische discours, zowel in het Italië van Mussolini, als in Nazi-Duitsland.
  • Toch is het een volkse roman, dat intrinsieke wortels heeft met katholieke geloof. De Pillecyn blijft trouw aan de Vlaams-nationalistische visie op “Vlaams en katholiek”. Hoewel men toch moet opmerken dat de clerus in deze roman niet op veel achting moet rekenen, behalve dan die ene rondreizende monnik, die zich niets gelegen laat aan bisschop, kardinaal of paus om gewapenderhand tegen de gevestigde orde in opstand te komen.
  • Niet voor niets luiden de slotwoorden van deze roman: “Gij wordt een boer, kleine man, en ook, bij God, een soldaat, die vrije boeren maakt overal waar de menschen zeggen: “Mijn heer en God !” in de taal die wij spreken. En hij [de soldaat Johan] lei zijn wapenrok af en toog aan den arbeid”

DE OORLOGSJAREN

Deze periode werd door Kris Humbeeck in het nummer 9-4 van het tijdschrift Zacht Lawijd (jg. 9 2010) uitgebreid doorgelicht in zijn artikel “Begoochelingen en ontgoochelingen van een Vlaamse nationaal-socialist. Omtrent het idealisme van Filip De Pillecyn.”

  • De Pillecyn was een overtuigd nationaal-socialist. Echter hij sloot aan bij de Vlaamse variant ervan dat tijdens de bezetting – zowel onder het leiderschap van Staf de Clercq als onder dat van Hendrik Elias – de officiële ideologie was van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) Kernbegrippen daarbij waren: de organische volksgemeenschap, de corporatief ingerichte Dietsche volksstaat en een staatshuishoudkunde die haaks stond op liberalisme en marxisme.

Mei 1940: Na de Duitse inval wordt hij lid van het VNV en DeVlag.

Juni 1940: Staf de Clercq stelt De Pillecyn aan als adviseur bij de opstart van het partijorgaan ‘Volk en Staat’

Augustus 1940: Ondertekent de oproep van VNV-leider Staf de Clercq voor een eensgezinde tot collaboratie bereide grote Volksbeweging, die ‘Vlaanderen leiden zal naar een betere en eigen toekomst’.

Eind augustus 1940: Speelt een bepalende rol bij de oprichting van ‘Volk en Kunst’, een ‘Vlaamse Werkgemeenschap voor Volksche cultuur’, waarin het VNV enige tijd een krachtig instrument voor de herordening van het cultuurleven meende te kunnen zien.

November 1940: Lid van de door Cyriel Verschaeve voorgezeten Nederlandsche Kultuurraad, die het belangrijkste coördinerend instrument in de culturele herordening had moeten worden.

  • Het is duidelijk dat De Pillecyn zichzelf in culturele aangelegenheden bij uitstek geschikt acht om stem te geven aan het ‘nieuwe Vlaanderen’ en  zeker met betrekking tot de letteren ziet hij voor zichzelf een mooie toekomst als bouwmeester.
  • “Ook en vooral volksverbonden kunst, moet in de eerste plaats KUNST zijn, wil ze haar volksverheffende invloed niet te loor zien gaan” schrijft hij in het Antwerpse dagblad De Dag.

December 1940: Tijdens een rondreis in Duitsland gaat hij op audiëntie bij Joseph Goebbels, Reichsminister für Volksaufklärung und Propaganda.  Zowel de reis als het bezoek was geregeld door DeVlag.

  • Deze Duits-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap is halverwege de jaren dertig opgericht om de culturele uitwisseling tussen Vlaanderen en Duitsland te bevorderen, maar groeit in 1941 uit tot een politieke beweging die ondubbelzinnig pleit voor de integratie van Vlaanderen (en ook Nederland) in een Groot-Duits Rijk.
  • Lange tijd blijkt De Pillecyn, die met de VNV en de Dietsche staatsidee sympathiseert, daar geen graten in te zien. Vlaamse eenheid staat voor hem voorop. Zo wordt hij dus lid zowel van het VNV als van DeVlag.
  • Vanaf 1941 zou hij dan ook door het leven gaan als DeVlag-celleider voor het Gewest Mechelen en als “Kultuurreferent” voor diezelfde DeVlag, dit tot 1943 wanneer de bad tussen de SS en de DeVlag hem te groot werd.

Mei 1941: Verwerft een invloedrijke positie in het culturele leven wanneer hij, met de steun van het VNV en onder grote Duitse druk, binnen het Ministerie  van Openbaar Onderwijs wordt aangesteld als directeur-generaal van het Middelbaar Onderwijs.

Zijn nieuwe functie laat hem geen tijd meer tot letterkundige arbeid.

Oktober 1941: Samen met Ferdinand Vercnocke is hij – als één van de  stichtende leden van de Europäische Schriftsteller-Vereinigung – aanwezig op het in Weimar gehouden Dichtertreffen.

  • Ook Ernest Claes en Felix Timmermans waren er, maar niet als leden.
  • De Vereniging was opgericht in 1938 door Goebbels als tegengewicht voor de Angelsaksisch gedomineerde PEN-Club.
  • Van de aangesloten schrijvers wordt verwacht dat ze zich ten dienste zouden stellen van de nazi-ambities.

September 1942: Eregast, samen met Ferdinand Vercnocke, tijdens het oprichtingscongres van het Europees Jeugdverbond in het gebouw van de Academie van de Wetenschappen te Wenen.

Als directeur-generaal van het Middelbaar onderwijs verklaart De Pillecyn er vanaf het spreekgestoelte dat de Vlaamse Jeugd klaar staat om haar plaats in te nemen in de nieuwe Europese gemeenschap, ‘omdat ze zich voor de toekomst van Europa en daarmee van haar eigen volk verantwoordelijk voelt’.

1942: Is gedurende 4 nummers de hoofdredacteur van het tijdschrift ‘Westland

  • Hij en Bert Ranke hadden het plan opgevat om één groot, representatief tijdschrift voor Vlaanderen te beginnen. Dat tijdschrift moest ‘Dietsche Warande en Belfort’ vervangen door een meer aan de tijd aangepast credo van bewuste volkse samenhorigheid.
  • Op 22 mei 1942 werd het nieuwe tijdschrift aan de pers voorgesteld. In juni 1942 verschijnt het eerste nummer.
  • In zijn inleidende tekst pretendeert De Pillecyn nog de literatuur in Vlaanderen te willen dienen; volgens zijn redactiesecretaris Bert Ranke echter, wil het blad de beginselen van de Nieuwe Orde uitdragen (zoals ze door DeVlag worden voorgestaan). Tolerantie, humanisme, pacifisme zijn niet langer aan de orde, vindt Ranke; volksgemeenschap, daar gaat het over. En van zodra de Duitse inmenging te groot wordt, haakt De Pillecyn af
  • Eind 1942 wordt De Pillecyn met de stille trom afgevoerd als hoofdredacteur en gezicht van Westland, waarin hij na het openingsmanifest overigens niets meer had gepubliceerd.

1942: Overlijden van zijn echtgenote Elvire van Duyse.

Eind 1942/begin 1943: De Pillecyn zegt zijn lidmaatschap van DeVlag op.

De Pillecyn was een overtuigde nationaal-socialist, maar droomde van een soeverein Vlaams vaderland in een Germaans rijk. Volledige integratie wees hij ten stelligste af.

1943-1944: Wijdt zich aan een hernieuwde poging om het culturele landschap op corporatistische basis te herschikken. Het instrument daarvoor was de in 1943 opgerichte Landskamer voor Letterkundigen.  De organisatie kwam nauwelijks van de grond.

1944: Huwt de lerares Suzanne de Cavel die hij aan het Mechelse atheneum had leren kennen.

Bij de bevrijding duikt De Pillecyn kort onder uit angst voor straatterreur. Zijn huis wordt gemolesteerd, zijn bibliotheek vernield.

25 september 1944: Aanhouding door het Belgisch gerecht op verdenking van ‘inciviek gedrag’.

Eerst verblijft hij in het hechteniskamp van Lokeren, daarna in de gevangenissen van Dendermonde en Sint-Gillis.

NA DE OORLOG

18 maart 1947: Het Krijgsauditoraat te Brussel veroordeeld hem tot een gevangenisstraf van 10 jaar, terugbetaling van de gerechtskosten, en en schadevergoeding aan de Belgische Staat van een half miljoen Belgische Frank. Ook wordt hij uit een aantal burgerrechten ontzet (stemrecht, het recht om een ambt uit te oefenen van advocaat, arts, leraar, priester, journalist enz.).  Zelfs de uitgave van nieuw literair werk werd hem aanvankelijk verboden.

1947: Bij de Brusselse uitgeverij De Pijl verschijnt de roman Jan Tervaert, een uitvoerige bewerking van het eerder geschreven verhaal over de Boerenkrijg dat hij reeds tijdens de bezetting geschreven had.

10 juni 1949: Voorwaardelijk ontslag uit de gevangenis. Uit de cel brengt hij enkele manuscripten mee: het dagboek ‘Face au mur’ en de romans Mensen achter de dijk en De veerman en de jonkvrouw.

Met de steun van het kapitaal van De Pillecyns tweede vrouw Suzanne de Cavel wordt De Clauwaert opgericht een in Leuven gevestigde ‘boekengilde’.

1949: Als eerste boek in zijn fonds brengt De Clauwaert Mensen achter de dijk uit, een meesterlijk vertelde geschiedenis van het Hamme uit de kindertijd van de schrijver.

  • De ‘boekengilde’ werd op 28 oktober 1948 als een v.z.w. door Willem vanden Eynde, prof. dr. Henri Draye en dr. Paul Rubbens opgericht met als eerste doel te reageren tegen bepaalde culturele gevolgen van de repressiewetgeving die een aantal Vlaamse letterkundigen verbood te publiceren. Vanden Eynde had aanvankelijk gepoogd een uitgever te vinden voor het boek dat De Pillecyn in de gevangenis had geschreven. Toen hij daar niet in slaagde, kon alleen een nieuw Vlaams huis als De Clauwaert aan een ‘mislopen’ schrijver als De Pillecyn onderdak bieden. Later vertrouwde De Pillecyn zijn volledige oeuvre aan de boekengilde toe waarvan hij ook bestuurslid werd.

1949-1952: De Pillecyn schrijft stukjes voor zijn rubriek ‘Mensen en dingen‘ in het tijdschrift De Vlaamse Linie. Van november 1958 tot december 1960 schrijft hij regelmatig een gelijknamige rubriek in het halfmaandelijkse blad De Volksunie, voorloper van het weekblad Wij. De stukjes werden in 1983 gebundeld in een jubileumuitgave van Vlaams-Nationale Standpunten, naar aanleiding van de 25ste VNS Brochure.

1951: Er verschijnt nieuw werk: “Rochus”, gevolgd door “Vaandrig Antoon Serjacobs“. Later verschijnen nog “Het Boek van de Man Job” (1956) en het eerder schalkse “Twistgesprek tussen Demer en Schelde“.

1956: Zijn verbittering komt bovendrijven in de roman Aanvaard het leven.

  • Een gewezen oostfrontstrijder wordt opgevoerd als slachtoffer van de tegen moeder Vlaanderen en haar meest idealistische zonen gerichte, naar de natuurwet gemeten volstrekt onrechtvaardige, ja wederrechtelijke ‘repressie’.
  • Het boek is een afrekening met het oorlogsverleden van iemand die, vervuld van anti-establishment sentimenten en een afkeer van de moderniteit, weigert in de spiegel te kijken.

Van 1957 tot 1960 is hij lid van het IJzerbedevaartcomité.

1959: Krijgt zijn burgerrechten terug.

7 augustus 1962: Filip De Pillecyn overlijdt te Gent.

Hij vond een laatste rustplaats bij talrijke andere grote Vlaamse kunstenaars op het Campo Santo in Sint-Amandsberg.

Epiloog

17 april 1966:  Herdenking door de gemeente Hamme. Onthulling van een gedenkteken.

  • Bij die gelegenheid werd een brochure uitgegeven met als titel “Te Hamme geboren en aldaar door de gemeente herdacht – door de Vlaamse Toeristenbond met een monument vereeuwigd”
  • De brochure is opgeluisterd met gedichten van Bert Peleman en tekeningen van Herman Verbaert.

Over De Pillecyn          Filip de Pillecyn

1979: Uitgave van Face au mur, zijn gevangenisdagboek uit de tijd dat hij in Dendermonde, Lokeren en Sint-Gillis gevangen zat. Pas in 1962 – het jaar van zijn overlijden – heeft hij het persklaar gemaakt. De Pillecyn schrijft zijn ervaringen en bedenkingen neer, onverbloemd autobiografisch, fragmentair, puur persoonlijk tot pamflettair. In dit opzicht contrasteert het zowel stilistisch als compositorisch met zijn overige werk.

  • Een bedenking die men hierbij kan maken is dat wanneer De Pillecyn rauw en aangrijpend het gevangenisleven beschrijft, herhaalde politieke aanklachten, overspannen insinuaties en sneren formuleert, hijzelf geen consideratie vertoont met al wie mede door zijn toedoen evenzeer werden gekerkerd, weggevoerd, gefolterd of omgebracht.
  • In een kritisch artikel over de heruitgave van het gevangenisboek in 2019 schrijft Maxime Van Steen, literatuuronderzoekster aan de universiteit van Gent ‘[als] directeur-generaal van het secundair onderwijs tekende De Pillecyn vrijwillg de documenten die een Joods segregatiebeleid mogelijk maakten op [alle] middelbare scholen’… ‘Hoewel [zijn] handtekening zeker geen doodvonnis was, liet ze het Duitse bewind wel toe om Joodse leerlingen te identificeren, en later te arresteren en op transsport te zetten’.

2003: Begin 2003 werd in Hamme het Filip De Pillecyncomité opgericht met als doel het leven en het werk van schrijver Filip De Pillecyn (weer) in de kijker te plaatsen.

  • Naast heruitgaven organiseert het comité talrijke evenementen en de jaarlijkse publicatie van een jaarboek.

2024: Publicatie van Filip De Pillecyn in Pallieter 1922-1928, een bloemlezing van de artikelen die De Pillecyn publiceerde in het  satirische tijdschrift Pallieter (2 april 1922 – 17 juni 1928)

  • Al eerder verscheen er journalistiek werk van Filip de Pillecyn (1891-1962) in boekvorm.
    • In 1981 verscheen de bundel Kiespijn der ziel, verzameld en ingeleid door Richard Baeyens dat werk bevatte, verschenen in het interbellum en onmiddellijk na de bezetting (onder meer in De Vlaamse Linie).
    • In 1983 verscheen Mensen en dingen, dat zijn artikelen, veelal politieke cursiefjes bevat, die onder zijn pseudoniem Cit tussen 1958 en 1960 een plaats kregen in het weekblad De Volksunie van de gelijknamige partij.
    • In 2021 verscheen Filip De Pillecyn als journalist tijdens de Tweede Wereldoorlog waarin artikels zijn gebundeld, die verschenen onder de Duitse bezetting. De 67 bijdragen zagen allen tussen mei 1940 en juli 1943 het daglicht. Buiten twee artikels enerzijds over August Borms en anderzijds de vondst in april 1943 van de duizenden door Sovjet-agenten vermoorde Poolse officieren in Katyn – waar De Pillecyn zelf als journalist aanwezig was – hebben al deze artikels betrekking op de culturele of ideologische collaboratie. Ze verschenen onder meer in Het Laatste Nieuws, Volk en Staat, Westland, Brüsseler Zeitung, De Dag en De Nationaalsocialist.

BEKRONINGEN

  • 1936: Jaarlijkse prijs van de provincie Antwerpen voor Hans van Malmédy.
  • 1942: Prijs voor letterkunde van de Vlaamse provincies (proza) voor De soldaat Johan.

Bron: Frans Heymans, Het goud van de Vlaamse letteren. 170 jaar prijzen voor de Nederlandse literatuur in België (1830-2000). Snoeck-Ducaju &  Zoon, Gent, 2001.

OVER ZIJN WERK

De Pillecyn kan geplaatst worden bij de neoromantiek.

In zijn werk zijn drie periodes te onderscheiden.

  • Het proza uit de eerste periode sluit vanuit zijn belangstelling voor het vage onbekende en types als monniken en kasteelbewoners aan bij de historische romantiek (bv. Pieter Fardé, 1927). De roman Blauwbaard (1931) vormt de overgang tussen de twee periodes.
  • Zijn tweede periode, in de jaren dertig, wordt gekenmerkt door een meer psychologisch proza, dat verfijnder en stemmiger is dan zijn vroegere werk, maar nog steeds getuigt van een romantische invalshoek. Niet de handeling en de gebeurtenissen staan in het proza uit die periode centraal, maar de bijhorende stemmingen (bv. Schaduwen, 1937).
  • Een derde periode start eigenlijk met “De soldaat Johan” en gaat verder na de tweede wereldoorlog en geeft de weerslag aan van het sociaal en ideologisch denkkader van de schrijver.

OVER FILIP DE PILLECYN

  • Bert Ranke: Filip de Pillecyn, een proeve van synthese der persoonlijkheid (1941)
  • Bernard Frans van Vlierden: De romankunst van Filip de Pillecyn (1961)
  • Anton van Wilderode: Filip de Pillecyn (1960)
  • Filip de Pillecyn, in: Vlaanderen : tweemaandelijks tijdschrift, 39 (1990), nr. 5, p. 369-391

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Websites

Referenties

  • ‘Verbrande schrijvers – culturele collaboratie in Vlaanderen 1933-1945’ L. De Vos: Y. T’Sjoen; L. Stynen (red.). Gent, Academia Press, 2009, 207pp.  Hierin: Ludo Stynen ‘La trahison des clercs’ Filip de Pillecyn en de verraders p. 117-133.
  • Kris Humbeeck, Begoochelingen en ontgoochelingen van een Vlaamse nationaal-socialist. Omtrent het idealisme van Filip De Pillecyn. In: Zacht Lawijd (jg. 9  nr 4 2010 pp. 22-65).
  • Kris Humbeeck, ‘Het Literaire Pleidooi: De Pillecyn-getuigenis’, op de site van deBuren, organisator van de LIteraire Rechtbank (24/03/2011); Https://deBuren.eu/magazine/het-literaire-pleidooi-de-pillecyn-getuigenis
  • Maxime Van Steen, ‘Ongecensureerd gevangenisdagboek van Filip De Pillecyn: “Een riskante onderneming” – Eerst verschenen in De Reactor, platform voor literaire kritiek, later in Knack (17/06/2019)

 SMAAKMAKER

Monsieur Hawarden

Hij heeft een boek trachten te lezen. De woorden blijven zonder betekenis. Zij schijnen nutteloos in dit warme leven van aarde en mensen. En zijn wangen blozen en zijn vingers liefkozen zijn haar. Hij gaat voor de spiegel staan: het ligt somber en sierlijk boven het smalle voorhoofd.
Monsieur Hawarden bekijkt zichzelf peinzend. In zijn eigen ogen staart hij en volgt de lijnen van zijn gelaat. En hij gaat naar de kamer waar de kassen en de koffers staan.
Die koffers zijn vol kleren. Zij zijn geheimzinnig in hun ongewone vorm, de vrouwenkleren uit de koffers van Monsieur Hawarden. Zijn vingers gaan strelend over de stof en hij drukt ze tegen zijn gelaat: een verre geur, een herinnering aan geur. Eén kleed heeft hij niet teruggelegd. Het is verblindend wit. En uit een andere koffer krijgt hij linnen, fijn, zeldzaam fijn. Hij weegt het op zijn vingers en ziet trots hoe zijn bleke hand er als een donker schaduw door is.
En nu kleedt Monsieur Hawarden zich uit. Hij trekt zijn mannenkleren uit. En het zachtlinnen hemd rukt hij open.
Haar borsten schijnen te leven in de magere handen. En weldra glijden de kleren over haar schouders, over de gebogen lijn van de heupen. Laag uitgesneden in de rug is het kleed. De rug is week en trots. En over de kleine voeten schuift zijn schoentjes die glinsteren als van zilver en zij richt zich op en staart met vreemde ogen op haar vernieuwde schoonheid.
Zij stapt door de kamer, onzeker als iemand die na een ziekte zijn tred moet vinden. Zij gaat almaar door, vaster, trotser. En dan wankelt zij naar haar bed en ligt erop, ruggelings, met de handen over haar gelaat.

Uit: Monsieur Hawarden

BIBLIOGRAFIE & FILMOGRAFIE

De bibliografie bevat volgende drie rubrieken

  1. Chronologisch overzicht van de in boekvorm gepubliceerde romans, pamfletten, biografieën enz.
  2. Bibliofiele uitgaven
  3. Diverse bijdragen

De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij

  • Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
  • Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
  • Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007
  • Luc Decorte, ‘Bio- en bibliografie ‘van’ en ‘over’ Filip de Pillecyn (o1891-†1962)’ In: Vlaanderen. Jaargang 39 (1990)
  • Herman Verbeeck, Bibliografie van Filip de Pillecyn 1912-2005. Deel I : Primaire bibliografie  –  Deel II : Secundaire bibliografie. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 2007, 683 p. in 2 vol.

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.

Chronologisch overzicht

Jaar Titel Fotogalerij Uitgeverij 1ste druk
1914 Margaretha Van Eyck. Gedramatiseerde legende. (theatertekst)

Gedramatiseerde legende (naar Melati van Java’s ‘Camilla Ferrari’).

Antwerpen: F.-E. Buschmann. -43p.

Overdruk uit Dietsche Warande en Belfort. – jrg. 14, nr. 3, maart 1914, pp. 344-368; nr. 4, april, pp. 453-471

1917 Practische wenken bij het schrijven van onze moedertaal. (leerboekje)

Het betreft een leerboekje geschreven aan het IJzerfront voor de Vlaamse soldaten.

Veurne: Ghyssaert-Deleye. -28p.

Reeks: Hoogeschooluitbreiding op de voorlinie, nr 2.

1920 Onder den hiel. (gedichtenbundel)

Auteurs: FILIP DE PILLECYN & JOZEF SIMONS.
Deeltitels: I. Van oorlog en dood (Herinneringen) door Jozef Simons (pp 7-20); II. Dissonanten  door  J. Simons (pp 23-35); III. Onder den hiel door F. De Pillecyn (pp 37-58).
2008: Heruitgave door het Filip De Pillecyn comité te Hamme als bibliofiele uitgave op 100 genummerde exemplaren op prachtig Rieves papier 250 gr in een zwarte linnen kaft met witte opdruk, garengenaaid, 20 x 20 cm. De editie werd geïllustreerd met 27 prachtige aquarellen van de in 1918 gesneuvelde frontsoldaat Karel Lauwers. (Museum ‘In Flanders Fields’, Ieper)

Thielt: Drukker-uitgever Lannoo-Maes. -58p.

Afmetingen: 22.70 x 17 (ingenaaid – zachte kaft)
Electronisch beschikbaar: Jozef Simons en Filip de Pillecyn, Onder den hiel • dbnl

1920 Het proces van den veiligheidsdienst. (pamflet)

Annotatie: Dit vlugschrift wordt verkocht ten voordeele van het Fonds Geerardijn=Beets=Peeters=Roevens.
Onder de naam: F. DE PILLECIJN.
Bevat: Tekst van De Pillecijn (pp 5-32); Aanhangsel I: Getuigenissen (pp 33-42); Aanhangsel II: Persoverzicht (pp 43-48).
De gewone uitgave kostte 1.50 fr., de volksuitgave 0.75 fr

De Pillecyn 29 Brugge: Drukkerij Excelsior. (Sint Trudostraat 21, tel. 376!) -48p.

Afmetingen: 19.50 x 12.50 (geniet – zachte kaft)

z d
[1921]
Amnestie! (essay)

Onder de naam: F. DE PILLECIJN
Nota 1: Uitgegeven na interpellatie Huysmans-Doms op 18 januari 1921. Het juridisch gedeelte en de meeste beschouwingen in de brochure werden door Dosfel aangeleverd. Lees meer: H.J. Elias, Vijfentwintig jaar Vlaamse Beweging · dbnl

De Pillecyn 28 Brugge: Drukkerij Excelsior. (Sint-Trudostraat 21, tel. 376!) -23p.

Afmetingen: 19.50 x 12.50 (geniet – zachte kaft)
Nota 2: Er bestaat ook een volksuitgave met 16p. zelfde uitgever, eveneens [1921] met een aantal kleine verschillen.

1926 Pieter Fardé: de roman van een Minderbroeder. (roman)

Heruitgaven
1930:
2de druk ibidem.

1942: 3de druk bij N.V. Standaard-Boekhandel, Antwerpen-Brussel-Gent-Leuven. Afmetingen: 18 x 14.50 (ingenaaid ) zachte kaft) -118p.
1959: Onder de titel Pieter Fardé opgenomen in Deel 2 van Verzameld Werk pp 7-82
1964: Opgenomen in Deel I van ‘Scheppend Proza'(Leuven : Boekengilde De Clauwaert)

 

Brussel: N.V. Standaard-Boekhandel. -100p.

Afmetingen: 21.50 x 17 (ingenaaid – zachte kaft)
Drukkerij N.V. Periodica Em. Jacqmainlaan, 127 Brussel.

3de druk 1942

1926 Hugo Verriest. (doctoraatsthesis)

Tegelijk met de eerste druk bij J. Lannoo verscheen deze studie – met een afzonderlijke imprint – bij L.J. Veen in Amsterdam.
z d: 2de druk bij  Drukkerij-Uitgeverij Lannoo. Met talrijke illustraties en foto’s.  Afmetingen: 20.75 x 15.50 (ingenaaid) -256p.

1960: Opgenomen in Deel 4 van Verzameld Werk, pp.271-452

Thielt: Drukkerij-Uitgeverij  J. Lannoo. -215p.

Afmetingen: 20.75 x 15.50 (ingenaaid)

1927 Pastor Denys. (biografie)

Onder de naam: F. DE PILLECIJN.
1960: Opgenomen in Deel 4 van Verzameld Werk, pp. 7-134.

Leuven: Davidsfonds.  -151p.

Reeks: Davidsfonds ; nr 217
Afmetingen: 20.50 x 13.50 (ingenaaid – zachte kaft)
St Baafs -Brugge : Drukkerij Excelsior.
Colofon: Dit boek werd gedrukt op 35 duizend exemplaren Anno Domini 1927

1927 De rit. (oorlogsnovellen)

Onder de naam: PH. DE.PILLECYN
Bevat vier novellen: De rit (pp 9-40); De laatste kerstnacht van Majoor Traub (pp 41-68); Reigersvliet 6 maart 1918 (pp 69-86); Het kwetsuur (pp 87-118)
Nota 1: Van dit boekje bestaan ook zgn. luxe-exemplaren op Japans papier. Eveneens uitgegeven bij uitgeverij Regenboog. Gesigneerd en genummerd in colofon. Dit is exemplaar “[romeinse cijfers]” in een vermoedelijke uiterst beperkte oplage.
Nota 2: Het titelverhaal verscheen in 1924 reeds in het ts. Vlaemsche Arbeid, XIV, blz. 157-167.
Heruitgaven
1959: De novelle De Rit werd opgenomen in  ‘Verzameld Werk’ Deel III pp 455-470
1964: De novelle De Rit werd opgenomen in ‘Scheppend Proza deel I

1994: Opgenomen  in de anthologie ‘De Grote Oorlog Novellen over 14-18’, samengesteld door A.G. Christiaens en uitgegeven door het Davidsfonds, Leuven. (pp 167-178)

De Pillecyn 20 Borgerhout-Antwerpen : Vlaamsche Uitgeverij “Regenboog”. -118p.

Afmetingen: 14.75 x 11.25 (ingenaaid – zachte kaft)
Druk: Drukkerij en uitgeverij De Regenboog, Borgerhout-Antwerpen.

Opgepast:
Er zijn twee verschillende uitgaven van de druk uit 1927, de ene met het impressum ‘Uitgeverij Regenboog, Amsterdam-Antwerpen’, de andere met de vermelding ‘Vlaamsche Uitgeverij Regenboog, Antwerpen, 1927’. In de laatste uitgave ontbreken de verhalen ‘De schoolmeester’ en ‘De hond’

1929 Pater Constant de Deken. (biografie)

Samen met Dr. A. Malcorps

 

Hamme: Druk. L. De Pillecyn. -148p.

Afmetingen: 18.75 x 13.50 (ingenaaid – zachte kaft)

1929 Monseignieur Bermijn: de Paulus van Ortosland. (biografie)

Onder de naam: F. DE PILLECIJN
Met een voorwoord over Monseigneur Alfons Bermijn door Scheutist L. de Smedt. P. 5-7
Met tal van documentaire zwart-wit foto’s.
1960: Opgenomen in Deel 4 van Verzameld Werk, pp.135-270, zonder foto’s.

Leuven: Davidsfonds. -158p.

Reeks: Davidsfonds, nr 227
Afmetingen: 20.25 x 13.75 (ingenaaid – zachte kaft)
St Andries-Brugge : Druk. Excelsior.
Colofon: Dit boek het vijfde van de reeks 1929 van het Davidsfonds werd gedrukt op zeven en vijftig duizend exemplaren

1931 Blauwbaard. (roman)

Met zeven illustraties, zeven initialen en een sluitstuk van Jan Fr. Cantré.
Voorpublicatie

1931: Een fragment uit Blauwbaard verscheen in ‘Zoo verhalen de Vlamingen’, een bloemlezing van het ts. D.W.e.B., juni-juli 1931, blz. 545-555.
Heruitgaven

1931: 2de druk ibidem.
z.d. [1936]: 3de druk bij N.V. Het Kompas – Antwerpen als het vierde boek in de derde letterkundige reeks De feniks. Afmetingen: 18 x 11 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) -126p.
1959: in  ‘Verzameld Werk’ Deel III pp 7-114
1964: in ‘Scheppend Proza’ Deel I

1974: Een fragment uit Blauwbaard verscheen onder de titel ‘De heks’ in ‘De dageraad des duivels’. Vlaamse science fiction en fantastische verhalen uit de 19de en 20ste eeuw, verzameld door Danny De Laet (Antwerpen, Walter Soethoudt 1974, blz. 125-134)
2010: Heruitgave door het Filip de Pillecyncomité te Hamme als bibliofiele uitgave op 100 genummerde exemplaren 100 exemplaren, getekend en genummerd en 10 ex. H.C. Aantal pagina’s: 113 blz. geïllustreerd met 9 tekeningen in kleurendruk van Riet Verhelst, Afmetingen: 21 x 27, Afwerking: offset 170 gr. garengenaaid, Cover diepdruk met tekening.

Mechelen: Het Kompas / .Amsterdam: De Spieghel. -170p.

Afmetingen: 21.50 x 15.75 (ingenaaid – lichtblauwe omslag met titel in blauw en zwart en houtsnede in zwart).
Colofon: Dit boek werd, in opdracht van den uitgever, gedrukt bij N.V. Scheerders van Kerchove te St. Niklaas-Waas. Behalve de gewone uitgave werden er 10 exemplaren op Hollandsch geschept papier gedrukt. Deze zijn genummerd van I tot X en door den schrijver en illustrator geteekend
Vertalingen:
1933: In het Duits vertaald door Elisabeth en Felix Augustin als ‘Blauwbart in Flandern’ (Leipzig Jacob Hegner)

1931 Renaat De Rudder. (biografie)

Geïllustreerd met talrijke foto’s– uitgegeven op 5000 exemplaren.
Heruitgaven

1931: 2de druk wat de totale oplage van de 2 drukken op 10.000 exemplaren brengt.
1957: 3de druk

De Pillecyn 30 Temsche: Komiteit der Bedevaart naar de graven van de IJzer. -86p.

Afmetingen: 17.50 x 12.70 (ingenaaid – zachte kaft)

1932 Joe English. Leven en Werken. (biografie)

In deze uitgave staat als datering: “juli 1932”
Volgens Lectuur Repertorium 1952-1966 (Antwerpen, A.S.K.B., 1968, 1 (A-G), blz. 526) is deze anonieme uitgave geschreven door Filip de Pillecyn.
Heruitgaven

1932: 2de druk [ In deze uitgave staat vermeld “october 1932″]
1960: 3de  uitgave met voorwoord door Cyriel Verschaeve. Kaaskerke, Bedevaart naar den Graven van den IJzer

De Pillecyn 31 Temsche: Komiteit der Bedevaart naar de graven van de IJzer. -63p. + 55p foto’s.

Afmetingen: 17.50 x 12.50 (ingenaaid – zachte kaft)
Colofon: Van deze volksuitgave werden 5000 exemplaren gedrukt op natura papier en honderd prachtexemplaren op oud-hollandsch papier, genummerd van 1 tot en met 100, bij de firma O. Platteau & Co te Antwerpen.

1932 Stijn Streuvels en zijn Werk. (biografie)

[1943]: Herdruk bij Lannoo te Tielt. Deze uitgave heeft beperkte tekstwijzigingen en een vervolledigde bibliografie.
1960: Derde, gewijzigde druk opgenomen in Deel 4 van Verzameld Werk, pp. 453-577.
Nota: Niet te verwarren met de ingekorte versie uit 1958 in de reeks ‘Ontmoetingen’

Thielt: Drukkerij Uitgeverij Lannoo.  -203p.

Afmetingen: 20.75 x 16.50 (gebonden met linnen kaft & ingenaaid )
Colofon: De actueele foto’s uit dit boek werden opgenomen en uitgevoerd door G. Gyselinck (Foto-Centrale Kortrijk).
Van dit werk werden twintig genummerde exemplaren getrokken op Russel With Artpaper.

1934 Sint Niklaas (voorplat) Het boek van Sint Niklaas (titelblad). (studie)

Bijeengebracht door De Pillecyn

Brussel: “De Iris”. -115p.

Afmetingen: 28.25 x 20 (ingenaaid)

1935 Monsieur Hawarden. (novelle)

Voorpublicatie:
1934:
Verscheen in het tijdschrift Forum, III, 1, blz. 493-507; 2, blz. 656-679.
Heruitgaven:
1942: Opgenomen in ‘Schaduwen’ (pp 81-142), een uitgave van Uitgeversmij Manteau te Brussel (zie daar)

1952: Heruitgave door Uitgeverij De Clauwaert te Leuven als nr 2  in de Novellenreeks. -61p.
1959: Opgenomen in Deel I van het Verzameld Werk pp pp. 33-76
1964: Opgenomen in Deel I van ‘Scheppend Proza’
(Leuven : Boekengilde De Clauwaert)
1968: Filmeditie in ‘Ivo Nelissen, Dossier Monsieur Hawarden’, Antwerpen-Utrecht-Leuven

1971: Het verhaal ‘Monsieur Hawarden’ wordt opgenomen in de verhalenbundel ‘54 Vlaamse Verhalen’, deel 2, samengesteld door Marnix Gijsen en Karel Jonckheere.pp 155-178.
1977: Opgenomen in Omnibus Vlaamse Parels 3. Romanvernieuwing rond 1930 uitgegeven bij DAP Reinaert uitgave te Zele pp 251-297.
1978: 6de druk bij Uitgeverij De Clauwaert te Leuven.
1982: 7de druk bij Uitgeverij De Clauwaert te Leuven.
1987: 8ste druk bij De Gulden Engel te Wommelgem. -45p.
1992: Heruitgave bij De Roos te Utrecht met illustraties van Jan Kuiper.
1993: 9de druk bij Uitgeverij De Clauwaert te Leuven. Gezet in Adobe Caslon. Omslagontwerp Gregie de Maeyer. Afmetingen: 20 x 12.70 (paperback) – 45p. Met werkboekje door Bernard Verstraete. -20p.
1999: Heruitgave als nr 5 in de reeks Vlaamse Bibliotheek bij uitgeverij Houtekiet, Antwerpen.-47p.
2024: Heruitgave door uitgeverij Tzara/Standaard uitgeverij nv met voorwoord van Tom Lanoye en historische studie ‘Wie was Monsieur Hawarden? Door Annick Lesage. (zie rubriek postume uitgave voor details)
Verfilming
1968: Verfilmd door Harry Kümel, met uitgave van een Dossier monsieur Hawarden. (filmeditie – novelle/Historiek & Filmscenario). Standaard Uitg., Antwerpen & De Clauwaert, Leuven.

Mechelen: Het Kompas. / Amsterdam: De Spieghel. -79p.

Afmetingen: 18.50 x 11 (gebonden in kartonnen kaft)
Vertalingen:
1967: Vertaald in het Frans onder de titel Monsieur Hawarden door Adèle Durieux
Uitgever: Edition et Promotion te Parijs. -92p.
1969: Clara Hammerich bezorgde een Deense vertaling in de bundel Nyere Flamsk Prosa Omnibus (Kopenhagen, Nordisk Sprag & Kulturforlag, 1966, blz. 84-114).

  1993 9de druk

1935 Hans van Malmedy. (roman)

Bandontwerp en teekeningen van Joz. De Swerts
Bekroond in 1936 met de prijs voor letterkunde van de Provincie Antwerpen.
Voorpublicatie

1935: Fragmenten uit Hans van Malmedy verschenen in D.W.e.B., 1935, blz. 44-60, 122-135.
Heruitgaven

1941: 3de druk bij Wereldbibliotheek, Amsterdam.
[1943]: Heruitgave bij Wereldbibliotheek / Snoeck-Ducaju en Zoon, Gent. Afmetingen: 18.80 x 12.70 (ingenaaid – zachte kaft) -207p. (Toelating nr 2980)
1959: Opgenomen in Deel I van het Verzameld Werk pp pp. 237-272

1963: Heruitgave bij de Reinaert Uitgaven, Brussel samen met de novelle De rit in één band.
1969: Heruitgave bij Uitgeverij Heideland te Hasselt in de reeks Vlaamse Pockets nr 240

Amsterdam: Wereldbibliotheek N.V. -217p.

Afmetingen: 19.50 x 13 (gebonden met harde geïllustreerde  kaft)

De Pillecyn 8a  VP nr 240

Vertalingen:
1938: In het Duits vertaald door Peter Mertens als Hans von Malmedy (Leipzig, Gustav Altenburg).
1943: In het Frans vertaald door M.J. Herryns en G. Lambrichs, getiteld Hans van Malmedy (Bruxelles, Editions de la Toison d’Or.

1937 Schaduwen. (novelle)

Onder de naam:  F. DE PILLECIJN op de kaft en Filip de Pillecyn op het titelblad.
Voorpublicatie

1935: De Pillecyn publiceerde het verhaal De schaduw in Forum, 1935, IV, 1, blz. 468-487, 535-550.
Heruitgaven

1942: Uitgave met de titel ‘Schaduwen, gevolgd door ‘Monsieur Hawarden’ en ‘De aanwezigheid’ gepubliceerd met op het titelblad het dubbel uitgeversadres Manteau – Nijgh Van Ditmar (op de rug staat wel Uitgeversmij A. Manteau, Brussel). Het boek verscheen in een oplage van rond de 3000 ex.

1959: Opgenomen in Deel III van het Verzameld Werk pp pp 401-454
1964: Opgenomen in Deel I van ‘Scheppend Proza’ (Leuven : Boekengilde De Clauwaert)

De Pillecyn 19 editie 1937 Rotterdam: Van Nijgh & Ditmar N.V. -93p.

Reeks: Nimmer Dralende Reeks.
Afmetingen: 20 x 12.50 (ingenaaid – zachte kaft)

1937 De aanwezigheid. (novelle)

Voorpublicatie
1937:
Verscheen tevens in de bundel ‘Vlaamsche Schrijvers Vertellen’. Brussel, Onze Tijd, 1937, blz. 119-149.
Heruitgaven
1942: In een uitgave met de titel ‘Schaduwen, gevolgd door ‘Monsieur Hawarden’ en ‘De aanwezigheid’ . Manteau – Nijgh Van Ditmar
1958: André Demedts nam ‘De aanwezigheid’ op in de door hem ingeleide bloemlezing Vlaamse verhalen (Utrecht-Antwerpen, Het Spectrum, z.d., blz. 71-89).
1959: Opgenomen in Deel I van het Verzameld Werk pp pp. 7-32
1964: Opgenomen in ‘Scheppend Proza'(Leuven : Boekengilde De Clauwaert)
1998: Heruitgave door Davidsfonds/Clauwaert te Leuven. Omslagontwerp: Gregie de Mayer. Omslagfoto: Jan Decreton. -31p.
Vertalingen
1943: In het Duits vertaald door Heinz Graef onder de titel: Das zweifache Leben en in een gelijknamige bloemlezing van Vlaamse novellen uitgebracht door Eugen Diederichs Verlag in Jena.

1963: Deense vertaling door Clara Hammerich getiteld: Naervaerelse (Kopenhagen, G.E.C. Gad).

Brussel: S.V. Onze Tijd.  -35p.

Reeks: Vlamingen vertellen.
Afmetingen: 20.50 x 14 (ingenaaid)
Nota: De bundel Vlaamsche Schrijvers Vertellen’ bevat voorts werk van Raymond Brulez (Een mei, De klok), Marcel Matthijs (De pacifist, Het Turksch kromzwaard en Mur Italien), Willem Putman (Mijn gevangene), Maurice Roelants (Een episode en Het negerbeeld) en Lode Zielens (Polka voor piston).

1939 De soldaat Johan. (roman)

Bekroond in 1942 met de prijs voor letterkunde van de Vlaamse Provincies.
Omslag: Léon Holeman.
Heruitgaven:
1941: 2de druk ibidem.
1959: Opgenomen in Deel I van het Verzameld Werk pp pp. 77-236
bij Boekengilde De Clauwaert vzw te Leuven.
1962: 3de druk bij Boekengilde De Clauwaert vzw te Leuven. -163p. Afmetingen: 20 x 12.50 (gebonden – zachte geïllustreerde kaft)
1962: Uitgeverij S.M. Ontwikkeling brengt een schooluitgave van ‘De soldaat Johan’ uit met aantekeningen van Theo Maes (Bibliotheek van Vlaamse Letteren nr 10).
1964: Opgenomen in Deel I van ‘Scheppend Proza’ Uitgave Boekengilde De Clauwaert.
Vertalingen
1942: Franse vertaling door Paul de Man als Le soldat Johan (Bruxelles, Editions de la Toison d’Or)
1943: 2 Duitse vertalingen als Der Soldat Johan door  Heinz Graef  (Jena, Diederichs, 1943)en door Bruno Loets (Leipzig, Gustav Altenburg, 1943)

Amsterdam: P.N. Van Kampen & Zoon N.V. -240p.

Afmetingen: 20.25 x 14 (ingenaaid)

De Pillecyn 9 1941. 2de druk

1962 schooluitgave

  1962 Uitgave De Clauwaert

1944 De Meivisch zwom voorbij !

Samenstelling Bert Peleman; Inleiding door Filip de Pillecyn

Brussel: Uitgeverij De Phalanx, J. Bernaerts. -29p.
1945 Het geheim van Nora. (verhaal)

Onder het ps. JAN VAN DINGEN
(ref. Uit alle dagen der herinnering van Valère Depauw p 103-104. – Primaire bibliografie door H. Verbeeck p 28)

Gent: Fiat. -16p.

Reeks: De expres roman voor oud en jong nr 27

z d
[1946]
De boodschap. (novelle)

Geïllustreerd door Herman van der Eecken.
De illustraties bestaan uit sierinitialen en een afbeelding over de volle pagina.
Heruitgaven
1959: Opgenomen in Deel II van het Verzameld Werk pp pp. 83-110
1964: Opgenomen in Deel I ‘Scheppend Proza'(Leuven : Boekengilde De Clauwaert)
1985: 7de druk in Omnibus, Davidsfonds, Leuven.  pp. 153-180

Brussel: De Belhamel. -37p.

Afmetingen: 20.50 x 15 (losse vellen in witte omslag met vignet en titel in gotische letter.)
Colofon: Van deze novelle “ De Boodschap” door Filip De Pillecijn, geïllustreerd door Herman van der Eecken, werden door de uitgeverij “Belhamel”, Brussel 150 exemplaren gedrukt op Velin la Hulpe 1748, waarvan 50 genummerd van I tot L en honderd van 1 tot 100; alle exemplaren buiten handel.

1947 Jan Tervaert. (roman)

Roman over de Boerenkrijg.
Verscheen ter gelegenheid van de 150ste verjaardag van het uitbreken van die strijd, bij de uitgeverij van het Vlaams Verbond van Katholieke Scouts, s.v. De Pijl in Brussel.
Heruitgaven
1959: Opgenomen in Deel I van het Verzameld Werk pp pp. 373-592
1964: Opgenomen in Deel I ‘Scheppend Proza'(Leuven : Boekengilde De Clauwaert)

Brussel: S.V De Pijl (Congresstraat, 51) . -264p.

Afmetingen: 20 x 13.50 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag)
Colofon: Dit boek werd in november 1947 gedrukt op de persen van Drukkerij Omega te Antwerpen op papier “Vélin Supérieur” van Papeteries de Belgique S.A.

1949 Mensen achter de dijk. (roman)

Bandontwerp van A. Boschmans.
Heruitgaven
1959: Opgenomen in Deel II van het Verzameld Werk pp pp. 111-366
1964: Opgenomen in Deel II ‘Scheppend Proza'(Leuven : Boekengilde De Clauwaert)

1964: Een fragment uit ‘Mensen achter de dijk’ werd door uitgeverij Sanderus – in een band en met illustraties van Jos van den Abeele – als eindejaarsgeschenk aan haar klanten aangeboden. (zie 1964)
1975: de Grote Letter Bibliotheek, Amsterdam 1975, nr. 55

1984: Verscheen als feuilleton in De Standaard van 24 september tot 23 november 1984 (52 afleveringen).
1988: Ook Het Volk drukte ‘Mensen achter de dijk’ als vervolgverhaal af, in 126 afleveringen, van 31 januari tot 28 juni 1988.
2004: Heruitgave door uitgeverij Davidsfonds te Leuven. Omslagontwerp: Roscan. Illustraties: Luc Verbist. Afmetingen: 21.50 x 14 (paperback) -236p.

Leuven: Boekengilde De Clauwaert V.Z.W.  -299p.

Reeks: Eerste boek van de Jaarreeks 1949.

De Pillecyn 26_2004  Uitgave 2004

Vertalingen
1959: In het Duits vertaald door Franz Fromme onder de titel: Menschen hinter dem Deich (Verlag der Nation, Berlijn).

2004: In het Russisch vertaald door Dmitri Silvestrov,  geïllustreerd door Luc Verbist, uitgegeven te Moskou uitgeverij OGI.
2012: In het Frans vertaald als Monsieur Henri door Roger De Vos. Uitgave van het Filip De Pillecyncomité – ISBN 9789081796903.  -212p.

1950 Hoe de zwarten in den hemel kwamen. (poëtisch hekelproza)

Gedichten van filip den duvel (ps. van Filip de Pillecijn)
Illustraties van kris van den langenberg; (ps. van Remy Pillecijn)
Voorwoord ondertekend als Jan Eyck (ps. van Valère Depauw)

(ref. Uit alle dagen der herinnering van Valère Depauw p 201. – Primaire bibliografie door H. Verbeeck p 28)

Antwerpen: Uitgeverij “luctor” n.v. (B Ceuppens Antoon Van Dyckstraat, 72) –ongepagineerd.

Afmetingen: 27.25 x 21.50 (ingenaaid)
Colofon: ‘Hoe de zwarten in den Hemel kwamen’ werd met de hand gezet in de libra-letter en in februari 1950 gedrukt bij de drukkerij “de berk” te Antwerpen. Deze uitgave op Engels Cartridge papier bedraagt in totaal 400 ex., hiervan zijn er 50 door de illustrator met de hand gekleurd, zijnde zeentwintig exemplaren getekend van a tot z, en 24 exemplaren genummerd van I tot XXIV; 350 ex. zijn genummerd van 1 tot 350.

1950 De veerman en de jonkvrouw. (roman)

Bandontwerp: Raf Van Dijck.
Heruitgaven
1959: Opgenomen in Deel III van het Verzameld Werk pp pp. 115-256
1962: Uitgave door Centrale uitgeverij Gianotten te Amsterdam.
1962: Uitgave bij Leuven: Boekengilde De Clauwaert V.Z.W.
1964: Opgenomen in Deel II van ‘Scheppend Proza'(Leuven : Boekengilde De Clauwaert)
1987: 9de druk bij Den Gulden Engel bvba, Wommelgem. Omslagfoto van Michiel Hendryckx. Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback)

2014: Heruitgave door het Filip De Pillecyncomité te Hamme. –132 p. : ill. Gravure en ill. Guido Mariman. Oplage: 70 genummerde exemplaren. Bevat 1 genummerde en gesigneerde gravure.

Leuven: Boekengilde De Clauwaert V.Z.W. -194p.

Reeks: vierde boek van de jaarreeks 1950.
Afmetingen: 19.75 x 13.50 (gebonden met stofomslag)
Gedrukt op de persen van Drukkerij Omega n.v. te Antwerpen.

Vertalingen
1951: In het Duits vertaald onder de titel Leda, Liebe eines Sommers door Hans Reykers (Karl Glöckner Verlag, Bonn).

 

1951 Vaandrig Antoon Serjacobs. (roman)

Bandontwerp van A. Boschmans.
Heruitgaven

1953: 2de uitgave in de Reinaert reeks  nr 66 -248p.
Afmetingen: 18 x 11 (ingenaaid – harde kaft met stofomslag) – op uitdrukkelijk verzoek van de schrijver werden in deze uitgave de naamvallen behouden.

1959: Opgenomen in Deel II van het Verzameld Werk pp pp. 417-581
1964: Opgenomen in Deel II ‘Scheppend Proza'(Leuven : Boekengilde De Clauwaert)
1985: In: Omnibus, Davidsfonds, Leuven.  pp. 181-360

De Pillecyn 21 Leuven: Boekengilde De Clauwaert vzw.  -224p.

Reeks: vierde jaarboek van de jaarreeks 1951
Afmetingen: 20 x 14 (gebonden in linnen kaft)
Gedrukt en gebonden bij de firma N.V. Scheerders van Kerchove te St. Niklaas-Waas.

1951 Rochus. (novelle– bibliofiele luxe-editie)

Bandontwerp van A. Boschmans.
Rochus verscheen voor het eerst op 25 maart 1951 als bibliofiele luxe-uitgave n.a.v. de 60ste verjaardag van de auteur.
Heruitgaven
1954: 2de uitgave Leuven, Boekengilde De Clauwaert.
1959:
Opgenomen in Deel II van het Verzameld Werk pp pp. 111-366
1961: De Boekengilde De Clauwaert bracht als vijfde druk een schooluitgave van Rochus op de markt met aantekeningen door dr. J. Smeyers (Caleidoscoop der Nederlandse Letteren nr 3).
Nota: Met Elizabeth (1961) en het ongeschreven gebleven Vincent de Paul had Rochus een drieluik moeten vormen, ‘een trilogie van de barmhartigheid’.
1964: Opgenomen in Deel II ‘Scheppend Proza'(Leuven : Boekengilde De Clauwaert)

2017: Heruitgave door het  Filip De Pillecyncomité te Hamme met illustraties van Lieve Janssen. -56p.

Leuven: Boekengilde De Clauwaert V.Z.W. – 84p.

Afmetingen: 20.50 x 12 (gebonden in kunstlederen kaft)
Gedrukt en gebonden bij de firma N.V. Scheerders van Kerchove te St. Niklaas-Waas.
Colofon: Rochus verschijnt de 25ste Maart 1951 als bibliophiele uitgave in het fonds van de Boekengilde “De Clauwaert” V.Z.W. te Leuven, ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van de auteur, Filip De Pillecyn. Er werden 500 ex. in omloop gebracht, genummerd van 1 tot 500 en getekend door de auteur.

1953 Dona Mirabella. (theatertekst)

Toneelspel in drie bedrijven naar een thema van de Engelse dichter Ben Jonson (1573-1637).
1963: Opgevoerd in de Antwerpse K.N.S. (o.l.v. Bert van Kerkhoven) eind september 1963.
Regie: Willy Vandermeulen.
Cast: Marc Janssen, Marcel Hendrickx, Gaston Vandermeulen, Maurits Goossens, Jan Cammans, Lode van Beek, Julienne de Bruyn, Jenny van Santvoort, Yolande Markey, Ann Petersen, Rik Hancké en Ivo Pauwels.
Muziek: Peter Welffens – Choreografie Lea Daan.

In: N.V.T. (Nieuw Vlaams Tijdschrift), 1953, VII, blz. 1-70.

1953: Opgevoerd door het Nederlands Toneel Gent, in regie van Rudi van Vlaanderen met in de hoofdrollen de latere NTG-directeur Walter Eysselinck en Walter Cornelis.

1954 Ter waarheid! Parelen uit zijn werken. Tielt – Den Haag: Lannoo. -165p.

Reeks: Collectie Vlaamse breviertjes ; nr 2

1955 Vliegt de blauwvoet ! Een keur uit zijn werken / Albrecht Rodenbach; verzameld en ingeleid door Filip de Pillecyn. (bloemlezing)

Omslag door R. de Ruyck;
Vignet door E. Verkest

Rodenbach Albrecht 8 Tielt – Den Haag: Lannoo. -98p.

Reeks: Collectie Vlaamse breviertjes ; nr 3
Afmetingen: 17 x 11.20 (ingenaaid – harde geïllustreerde kaft)
Gedrukt op de persen van Lannoo Tielt

1956 Twistgesprek tussen Demer en Schelde: zijnde een academische verhandeling over meisjes, bier, heiligen, sexuele, culturele en agronomische aangelegenheden (door Ernest Claes en Filip de Pillecyn).

Pentekeningen van Willy Mertens
Grafische verzorging: A. Boschmans
Heruitgaven
1985: 2de druk Antwerpen, Die Poorte, Novellenbibliotheek nr. 82 (facsimilé-uitgave)

Leuven: Boekengilde De Clauwaertr V.Z.W.  -35p.

Reeks: Uitgaven voor de leden van de Clauwaert-vereniging, nr. 10.
Afmetingen: 20.25 x 12 (ingenaaid – zachte kaft met flappen)

1956 Het boek van de man Job. (novelle)

De bandtekening en andere illustraties zijn van Frans De Pillecijn en Omaar Waegeman.
Bezorgd ter gelegenheid van de 65ste verjaardag van de schrijver.
1962: De tweede druk verscheen op 30 december 1962 ter gelegenheid van de Filip de Pillecyn-herdenking georganiseerd door de Bond der Oostvlamingen te Brussel.
1964: Opgenomen in Deel II ‘Scheppend Proza'(Leuven : Boekengilde De Clauwaert) onder de titel ‘De man Job

Brussel: Bond der Oost-Vlamingen. -20p.

Afmetingen: 30.50 x 21.50 (los – eenzijdig gedrukt)
Colofon: Het boek van de man Job is uitgegeven in opdracht van de Bond der Oost-Vlamingen te Brussel ter gelegenheid van de 65ste verjaardag van de schrijver. Er worden 300 genummerde exemplaren van in omloop gebracht.
Het boek van de man Job is uitgevoerd op de persen der drukkerij Verhulst te Londerzeel. De bandtekening en andere illustraties zijn van Frans De Pillecijn en Omaar Waegeman, respectief ondervoorzitter en bestuurslid van de Bond der Oost-Vlamingen

1956 Aanvaard het leven. (roman)

Stofomslag: A. Boschmans.
Typografie en bandontwerp: Jos Verhaert.
Heruitgaven
1959: Opgenomen in Deel III van het Verzameld Werk pp pp. 257-400
1963: In Omnibus Filip De Pillecyn
1964: Opgenomen in Deel II ‘Scheppend Proza'(Leuven : Boekengilde De Clauwaert)
1985: In Omnibus Filip de Pillecyn pp 361-511

 

Leuven: Boekengilde De Clauwaertr V.Z.W.  -189p.

Reeks: vierde boek van de Jaarreeks 1955-56 .
Afmetingen: 19.50 x 13.50 (gebonden – harde kaft met stofomslag)
Gedrukt en gebonden bij de firma N.V. Scheerders van Kerchove te St. Niklaas-Waas

1958 Stijn Streuvels. (biografie)

Verkorte versie van De Pillecyns studie uit 1943.

Brugge: Desclée De Brouwer. -48p.

Reeks: Ontmoetingen. Nr 6
Afmetingen: 19.50 x 13 (pocket)

1959  Hugo Verriest. Keurbladzijden.

Samengesteld en ingeleid door F. De Pillecyn.
Bevat gedichten en teksten uit: Gedichten (pp 15-22); Regenboog uit andere kleuren (pp 23-52); Op wandel (pp 53-70); Twintig Vlaamse koppen (pp 71-108); Voordrachten (pp 109-189).

Verriest 1 Hasselt: Uitgeverij Heideland. -190p.

Reeks: Vlaamse Pockets nr 7
Afmetingen: 18 x 11 (pocket)

1959 Verzameld Werk. Delen I, II en III.

Bandontwerp: A. Boschmans – Typografie: Jos Verhaert.
Verzameld werk 1  bevat: De Aanwezigheid (pp. 7-32); Monsieur Hawarden (pp. 33-76); De soldaat Johan (pp. 77-236); Hans van Malmedy (pp. 237-372); Jan Tervaert (373-592).
Verzameld werk 2 bevat: Pieter Fardé De roman van een minderbroeder (pp 7-82); De Boodschap (pp 83-110); Mensen achter de dijk (pp 111-366); Rochus (pp 367-416); Vaandrig Antoon Serjacobs (pp 417-581).
Verzameld werk 3 bevat: Blauwbaard (pp 7-114); De veerman en de jonkvrouw(pp 115-256); Aanvaard het leven (pp 257-400); Schaduwen (pp 401-154); De rit (pp 455-470).

Nota: de nummering en handtekening bevindt zich in het derde deel.

Leuven: Boekengilde De Clauwaert vzw. – drie delen resp. 592 + 581 + 470p.

Afmetingen/ 19.80 x 13.50 (gebonden – simili lederen kaft – zonder stofomslag)
Colofon: Het Verzameld werk van Filip De Pillecyn verscheen in drie delen de tiende oktober negentienhonderd negenenvijftig. Er werden van de oplage vijftienhonderd genummerde en door de auteur getekende eksemplaren in omloop gebracht.
Het werd gedrukt en gebonden bij de N.V. Scheerders van Kerchove te St. Niklaas.

1960 Verzameld Werk. Deel IV

Verzameld werk 4 bevat: Pastor Denys (pp.7-134); Monseigneur Bermijn (pp.135-270); Hugo Verriest (pp. 271-452); Stijn Streuvels (pp. 452-577)

Nota: Deel IV is niet genummerd, wel gehandtekend.

Leuven: Boekengilde De Clauwaert vzw. -577p.

Afmetingen: 19.80 x 13.50 (gebonden – simili lederen kaft – zonder stofomslag)
Colofon: Deel IV van het Verzameld Werk  van Filip De Pillecyn  verscheen de twintigste december negentienhonderd zestig. Er werden van de oplage vijftienhonderd genummerde en door de auteur getekende eksemplaren in omloop gebracht.
Het werd gedrukt en gebonden bij de N.V. Scheerders van Kerchove te St. Niklaas.

1961 Elisabeth. (novelle)

1961: Tegelijkertijd met de uitgave bij De Clauwaert (Leuven) verscheen de novelle over het Hongaarse koningskind († 1231) onder de titel Elisabeth in D.W.e.B., 1961, CVI, blz. 236-252.
1964: Opgenomen in Deel II ‘Scheppend Proza'(Leuven : Boekengilde De Clauwaert)
Vertalingen

1963: Duitse vertaling door Wilhelm Koch als ‘Elisabeth’, verlucht met middeleeuwse miniaturen (Verlag Fredebeul & Koenen in Essen). Aan de uitgave (in de Pretiosa-reeks) gaat een inleiding over Elisabeth von Thüringen vooraf (Leben, Legende, Ausstrahlung). De vertaling wordt afgesloten met een opstel ‘Über Filip de Pillecijn’ door Heinz Graef.
1969: Franse vertaling van Jeanne Buytaert verschenen onder de titel ‘Elisabeth’ in Les grands conteurs flamands omnibus (Bruxelles, Wellprint, 1969, blz. 23-49).
1975: Spaanse vertaling door José Ferreras verschenen onder de titel “Elisabeth” in Antologia de cuentos neerlandeses, samengesteld door Karel Jocnkheere en Bert Decorte (Ediciones Grijalbo S.A. , Barcelona)- pp 19-42

Leuven: Boekengilde De Clauwaert V.Z.W. -38p.

Afmetingen: 19.50 x 12 (ingenaaid – zachte kaft)

POSTUME PUBLICATIES

1962 Gedachten van Filip de Pillecyn. (thematische bloemlezing)

Bloemlezing met citaten uit De Pillecyns werk verzameld door Hugo Van der Cruyssen.
1991: 2de druk bij uitgeverij Gruuthuuse, s.l. Afmetingen: 14.60 x 10.70 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)

  2de druk

Lovendegem: H. Van der Cruyssen – eigen beheer . (Kerkstraat 40). -59p.
z d
[1963]
Filip de Pillecyn Omnibus.

Bevat: de romans ‘Blauwbaard’ en ‘Aanvaard het leven’ én de biografie ‘Pastor Denys’.

Brussel: D.A.P. Reinaert Uitgaven. -415p.

Reeks: Reinaert-omnibussen nr 7.
Afmetingen: 20 x 13 (harde kaft met stofomslag)

1963 Hans van Malmedy, gevolgd door de novelle De Rit. Brussel: Reinaert Uitgaven. -224p.

Reeks: Reinaert Reeks.

1964 Scheppend proza. (2 delen)

Deel 1 bevat: Pieter Fardé, De rit, Blauwbaard, Monsieur Hawarden, Hans van Malmedy, Schaduwen, De aanwezigheid, De soldaat Johan, De boodschap en Jan Tervaert.
Deel 2 bevat: Mensen achter de dijk, De veerman en de jonkvrouw, Rochus, Vaandrig Antoon Serjacobs, Aanvaard het leven, De man Job en Elizabeth. Profiel door Anton van Wilderode.
1978: 4de druk

Leuven: Boekengilde De Clauwaert. -874 + 806p.
1964 Mensen achter de dijk. Fragment. (gelegenheidsuitgave)

Bandverzorging en illustraties : Jos van den Abeele.
Aangeboden als eindejaarsgeschenk door Drukkerij-Uitgeverj Sanderus aan haar klanten.

De Pillecyn 30 sanderus_01 Oudenaarde: Drukkerij Uitgeverij Sanderus p.v.b.a. -27p.

Afmetingen: 21 x 13,70  (ingenaaid – zachte kaft met flappen)
Colofon:
De Pillecyn 30 sanderus_03

1968 Dossier Monsieur Hawarden. (filmeditie – novelle/Historiek & Filmscenario)

Filmeditie samengesteld door Ivo Nelissen.
Omslag: Aldert Witte.
Bevat naast foto’s uit de film:
a) de tekst van de novelle (blz. 7-50),
b) het essay ‘Fictie en waarheid rond de figuur van Monsieur Hawarden alias Mlle Meriora Gillibrand’ door Ivo Nelissen (blz. 51-90)
c) het filmscenario door Jan Blokker (blz. 91-137).

De Pillecyn 23 Antwerpen-Utrecht: Standaard Uitgeverij / Leuven: Boekengilde De Clauwaert.-137p. + 32p stills uit de film.

Afmetingen: 21 x 13 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
De 47 stills uit de film zijn van Jan Gruyaert

1972 Het was toen … : herinneringen aan mijn geboortestreek, mijn jeugd en mijn studentenjaren.

Omslag en lay-out: Wilfried Haest.
1972: N.a.v. de tiende verjaardag van het overlijden van Filip De Pillecyn publiceerde de Gazet van Antwerpen deze, bij De Clauwaert verschenen, herinneringen in drie afleveringen (7 + 8 + 9 augustus 1972) onder de titel: ‘Filip de Pillecyn vertelt over zijn jeugd’.

Leuven: Boekengilde De Clauwaert.  -16p.

Afmetingen: 19.50 x 12 (geniet – zachte kaft)

1979 Face au mur.(roman)

Omslag: Raf Suttels naar een tekening van Paul Jamin (Jam-Alidor)
Face au mur bevat de aantekeningen van Filip de Pillecyn uit de tijd dat hij in Dendermonde, Lokeren en Sint-Gillis gevangen zat.
Bevat: Verantwoording door Bert Ranke (pp. 5-6), een Inleiding door Willem Melis (pp. 7-10), een woord Vooraf door Filip de Pillecyn (pp. 11-12) en een Profiel door Anton van Wilderode (pp. 171-179).
1980: 2de druk ibidem – 1981: 3de druk ibidem.
2019: Heruitgave als ‘Tegen de muur. Ongecensureerd gevangenisdagboek (1944-1949)’ (zie aldaar)

Leuven: Boekengilde De Clauwaert V.Z.W. -179p.

Reeks: eerste boek in het uitgaveplan 1979/1980
Afmetingen: 19.75 x 13.50 (gebonden – harde bruinlinnen kaft met stofomslag)
Gedrukt en gebonden bij de firma N.V. Scheerders van Kerchove te St. Niklaas-Waas.
Uitgave 2019

1981 Kiespijn der ziel : onuitgegeven journalistiek.

Verzameld en ingeleid door Richard Baeyens
Portret: Frank-Ivo Van Damme.
Fotosetting- Lay out: Soethoudt.
Bevat artikels gepubliceerd in Pallieter (pp. 11 – 92); Sportwereld – Algemeen Nieuws (pp. 93-129); Opbouw (Halfmaandelijks tijdschrift door en voor gedetineerden) (pp. 130-151); De Vlaamse Linie (pp. 152-207)

Antwerpen: Walter Soethoudt (Perenstraat, 15) . -207p.

Afmetingen: 20 x 13 (gebonden – harde geillustreerde kaft)
Druk: Kempische Boekhandel, Retie (België)
Colofon: Voor rekening van V.Z.W. Arsenaal werden 125 exemplaren opgelegd, verlucht met een originele gesigneerde afdruk van een houtblok van Frank-Ivo Van Damme. Deze exemplaren werden genummerd van 1 tot 125.

1983 “Mensen en dingen” (journalistiek)

Met een ten geleide van Henri Floris Jespers.
Jubileumuitgave n.a.v. het verschijnen van de 25ste V.N.S.-brochure (1989, nrs. 8-9), met een Ten geleide door H.-F. Jespers (blz. 3-11) en een aantal afleveringen van De Pillecyns rubriek ‘Mensen en dingen’ – geschreven onder het pseudoniem Cit – en gepubliceerd in het halfmaandelijks blad De Volksunie (voorloper van het weekblad Wij) tussen november 1958 en december 1960.

De Pillecyn 25 Brussel: Vlaams-Nationaal Studiecentrum vzw (Barricadenplein 12). -95p.

Reeks: Vlaams-Nationale Standpunten. Periodiek 8/9 jaargang 1983.
Afmetingen: 21 x 13.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
Colofon: Jubileumuitgave naar aanleiding van het verschijnen van de 25ste VNS brochure.

1985 Omnibus Filip de Pillecyn.

Omslag: Gregie de Maeyer.
Bevat: Hans van Malmedy (pp. 7-152); De boodschap (pp. 153-180); Vaandrig Antoon Serjacobs (pp. 181-360): Aanvaard het leven (pp. 361-511).

De Pillecyn 22 Leuven: Davidsfonds. -511p.

Afmetingen: (gebonden – harde bruinlinnen kaft met stofomslag)
Reeks: Romanreeks nr 654 – 1985-1

1987 Gedachten van Filip de Pillecyn. (thematische bloemlezing)

Met een ‘Ten geleide’ van Anton van Wilderode.
25 jaar na de eerste ‘Gedachten van Filip de Pillecyn (1962) verscheen een nieuw boeket citaten gebloemleesd door Thérèse Jamar en Hugo Van der Cruyssen.

Antwerpen: Standaard Uitgeverij. -56p.

Afmetingen: 21 x 12.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)

1998 De aanwezigheid. (novelle)

Vormgeving: Smets & Ruppol.
Omslagontwerp: Gregie de Maeyer.
Omslagfoto: Jan Decreton.
1937: Eerste uitgave bij Brussel: S.V. Onze Tijd. -35p. in de reeks: Vlamingen vertellen. Voor verdere uitgaven zie aldaar.

De Pillecyn 24 Leuven: Davidsfonds / Clauwaert.-32p.

Afmetingen:  19.50 x 12 (ingenaaid)
Gedrukt en gebonden bij Scheerders van Kerchove NV, Sint-Niklaas.

2004 Dat was niet verloren. Een niet eerder gepubliceerd verhaal van 16 mei 1943. Gent: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. pp 303-348.

Overdruk uit Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal)- en Letterkunde, tweede aflevering van 2004.

2014 Portretten en Polemieken. Het journalistieke werk van Filip De Pillecyn.

Samenstelling: Peter De Graef.
Met 30 illustraties, waaronder onuitgegeven fotomateriaal

Hamme: Filip De Pillecyncomité. -240p.
2019 Tegen de muur. Ongecensureerd gevangenisdagboek (1944-1949)

Opgeleverd door Emmanuel Waegemans en Jean-Pierre Rondas.

[Deurne]: Doorbraak. –289p.

Afmetingen: 21.10 x 14 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)

2021 Filip De Pillecyn als journalist tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Bundeling van 67 bijdragen gepubliceerd tussen mei 1940 en juli 1943.  Ze verschenen onder meer in Het Laatste Nieuws, Volk en Staat, Westland, Brüsseler Zeitung, De Dag en De Nationaalsocialist.
Bezorgd door Emmanuel Waegemans.

Hamme: Filip De Pillecyncomité.
2024 Monsieur Hawarden. (novelle)

Met een woord vooraf door Tom Lanoye (pp 7-28), Monsieur Hawarden door Filip de Pillecyn met illustraties van Reinhart Croon (pp 29-74 ) en een onderzoek van Annick Lesage ‘Wie was Monsieur Hawarden ? (pp 75-237) – rijkelijk geïllustreerd met zwart-wit documentaire foto’s.

Antwerpen: Uitgeverij Tzara / Standaard Uitgeverij nv. -239p.

Afmetingen: 21.50 x 14 (gebonden – harde kartonnen geïllustreerde kaft)
Reeks Tzara Klassiek

2024 Filip De Pillecyn in Pallieter 1922-1928.  -335p.

Bloemlezing van de artikelen die De Pillecyn publiceerde in het  satirische tijdschrift Pallieter (2 april 1922 – 17 juni 1928)
Bij elke bijdrage schreef journalist Rik Van Cauwelaert een omkaderend stukje.
Omslagontwerp: Herman Huybrechts.
Opmaak binnenwerk: Martijn Dentant, Armée de Verre Bookdesign.
Auteursfoto: Jan Crab
Redactie: Emmanuel Waegemans.

Antwerpen: Manteau / Standaard Uitgeverij nv -335p.

Afmetingen: 21.50 x 14 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)

BIBLIOFIELE UITGAVEN

1961 Van de goede moordenaar. (verhaal – bibliofiele uitgave)

Illustratie en opmaak: Luc Verstraete.
Foto auteur: foto Claerhout – Gent
Het betreft een bibliofiele bundel uitgebracht b.g.v. de 70ste verjaardag van de auteur door de Stichting Filip de Pillecyn (kostprijs: 100 fr.). Met illustraties van Luc Verstraete.
Eeklo : Kunstsalon ” Beatrijs “, in opdracht van de “Dr. Filip De Pillecyn-stichting”. ongepagineerd –[10p].

Afmetingen: 30 x 22 (losse bladen in kaft)
Colofon: Van de goede moordenaar door Filip De Pillecyn werd in opdracht van de Dr. Filip De Pillecyn – Stichting uitgegeven door het Kunstsalon Beatrijs te Eeklo en gedrukt op de persen van de Drukkerij Verstraete te Ursel ter gelegenheid van de 70ste verjaardag van Dr. Filip De Pillecyn op 25 maart 1961. Vijf en twintig eksemplaren genummerd van I tot XXV werden voorbehouden voor de auteur en leden van de Stichting.
1992 Kunstmap Filip de Pillecyn.

Linosneden Joris Houwen.
Kalligrafie Marion Stoffels.
Bevat de gedichten Bekentenis, Vlaandren, O Gij, Onze vrouwen en Tocht in de nacht.
Afwijkende titel op de kaft: Kunstmap 100 jaar Filip de Pillecyn.
Het gedicht Onze vrouwen is niet van Filip de Pillecyn, maar van Jef de Pillecyn.
Gent: Rodenbachfonds ill. 11 f.
2010 Blauwbaard. (roman – bibliofiele heruitgave)

Voorwoord : Emmanuel Waegemans.
Illustraties: Riet Verhelst.
Bibliofiele heruitgave van de oorspronkelijke editie van 1931, in een moderne spelling maar met behoud van typografie en interpunctie.
Hamme: Filip De Pillecyncomité. -106 p. : ill.

Oplage: 100 exemplaren, en 10 exemplaren buiten serie. Bevat een losbladige, gesigneerde tekening van Riet Verhelst. Gesigneerd in het colofon door Riet Verhelst
2014 De veerman en de jonkvrouw. (novelle – bibliofiele uitgave)

Gravure en illustraties door Guido Mariman.

Hamme : Filip De Pillecyncomité. -132p. : ill.

Oplage: 70 genummerde exemplaren. Bevat 1 genummerde en gesigneerde gravure.

2021 Van de goede moordenaar. (verhaal – bibliofiele uitgave)

Illustraties: Herman Claus

Hamme: Filip De Pillecyncomité.

 Losbladig in map

BIJDRAGEN

1930 De dief. (verhaal) 1930 - Het Vlaamsche Kerstboek In: “Het Vlaamsche Kerstboek”. Kerstnummer van “Ons Volk Ontwaakt”. Brussel, 1930, pp. 24-34.

Afmetingen: 29.50 x 22  (ingenaaid – zachte geïllustreerde kaft)
1930 De hond. (oorlogsverhaal) In: Van de Voorde e.a. (red.), Letterkundige Almanak voor Vlaanderen 1930, Mechelen/Amsterdam, het Kompas/De Spieghel, 1929,pp 70-75

Afmetingen: 25.50 x 19.20 (ingenaaid –  zachte kaft)

1935 Gedecoreerd met de Ster van Bethlehem. Kerstnovelle door Dr Filip De Pillecyn.

Met vijf illustraties door Eugeen Hermans
1937: In het Duits vertaald door Carl Hanns Erkelenz als ‘Der Sternorden von Bethlehem ‘en verschenen in ‘Flämische Weihnacht. Erzählungen flämischer Dichter mit Bildern alter Meister’ (München, Carl Hanns Erkelenz. Verlag Kösel-Pustet, 1937, blz. 117-135).
1935 - Het Vlaamsche Kerstboek In: Het Vlaamsche Kerstboek. Kerstnummer van ‘Ons Volk Ontwaakt’. Brussel, 1935, pp. 104-119.

Afmetingen: 28,80 x 21,70 (ingenaaid – zachte geïllustreerde kaft)
1938 Heldenhulde in Vlaanderen. 1938 Vlaanderen roept_01

1938 Vlaanderen roept_02

In: Vlaanderen roept. Een bundel novellen, schetsen, verzen en artikelen. pp 42-49.

Uitgave Bosch en Keuning te Baarn. -224p.
Afmetingen: 24.20 x 18.50 (gebonden – met harde linnen kaft)
Geïllustreerd met talrijke foto’s.
Onder redactie van Emile Buysse. Bandversiering door Karel Hoekendijk.
1939 Aan Schelde en Durme, het soete land van Waas. (beschrijvend proza) In: Vlaandren, o welig huis. Zooals Vlaamsche schrijvers hun land zien. Pp 92-99.

Onder redactie van Em. De Bom.
Uitgever: Antwerpen, Brussel, Gent, Leuven: N.V. Standaard-Boekhandel / Amsterdam : Wereldbibliotheek. -319p.
Reeks: Wereldbibliotheek ; 695
Afmetingen: 19 x 13 (gebonden – harde kaft met stofomslag)

z.d. Het hart met zeven zwaarden. (verhaal)

1939: Vertaald in het Duits door Carl Hanns Erkelenz onder de titel ‘Das Herz mit sieben Schwertern’ en verschenen in ‘Unsre Liebe Frau aus Flandern. Erzählungen flämischer Dichter’ (Salzburg-Leipzig, Carl Hanns Erkelenz. Verlag Anton Pustet, 1939, blz. 157-194).

In: Het beste er mee! Nog meer ziekenbezoek. Amsterdam, Bigot & Van Rossum, z.j., blz. 137-176.

FILMOGRAFIE

1968 Monsieur Hawarden. Naar de gelijknamige novelle van Filip de Pillecijn uit 1935.

  • Regie: Harry Kümel. Nederlands-Belgische co-produktie.
  • Scenario: Jan Blokker,
  • Cast: Ellen Vogel (Monsieur Hawarden); Hilde Uytterlinden (Victorine); Xander Fischer (Axel); Joan Remmelts (Rentmeester); Dora Van der Groen (zijn vrouw); Xander Fisher (Axel, zoon van rentmeester), Senne Rouffaer (officier), Mariëlle Fiolet (dienstmeisje), John Lanting (Walter, een bediende), Carola Gijsbers van Wijk (Corien, een dienstmeisje), Beppie Blokker (Emma, de kokkin), Ernie Damen (Hans, een bediende), Jan Blokker (man met lantaarnplaatjes), Gerard van der Boom (koetsier), Jean-Pierre Bras (croupier), Rachel Keil (jong meisje), Theo Moens (douanier), Ivo Nelissen (dronkaard), Valeer Theeuwissen (postbode), Ulli Ulrich (hotelklerk), leden van de groep van de Rederijkerskamer ‘De Witte Lelie’, onder leiding van Theo Moens.
  • Duur: 107′ – Zwart-wit film – Nederlands gesproken.
  • De B.R.T. zond Harry Kümels dramatische speelfilm uit op maandag 8 januari 1973 om 20.50 u. De N.O.S. programmeerde Monsieur Hawarden eerder, nl. op woe. 12 mei 1971, om 20.40 u
  • Op het filmfestival van Chicago won de Belgisch-Nederlandse coproduktie twee zilveren ‘Hugo’s’: de eerste voor de beste regie, de tweede voor de beste fotografie.
1981 De ballade van de soldaat Johan. Een lyrisch-dramatische evocatie van de gelijknamige roman uit 1939.

  • Regie: Jef Cassiers.
  • Scenario: Valeer van Kerkhoven.
  • Cast: Jan Decleir (soldaat Johan), Linda Schagen- Van Leeuwen (Greta), Dries Wieme en Dora Vandergroen.
  • Producer: Eddy Steylaerts.
  • Voor de prestigieuze produktie (de B.R.T. zond haar voor de Italiaprijs in) was op diverse plaatsen gefilmd: in Villers-la-Ville, Waterloo, Hamme, Brugge, Leopoldsburg en in het Zoniënwoud.
  • Uitgezonden door de B.R.T. op zondag 5 september 1982 werd uitgezonden (heruitzending op 5 september 1988, 21.10 u.).
  • Voor de originele muziek tekende Frederik Van Rossum.
  • Tijdens de 680ste herdenking van de Guldensporenslag kon de Kortrijkse bevolking op 11 juli 1982 de exclusieve première op een reuzenscherm op de Grote Markt meemaken.

 

DE PILLECYN IN VERTALING

DUITS

  • 1933: Blaubart in Flandern Duits / vert. uit het Nederlands door Elisabeth Augustin & Felix Augustin. Uitgever: Jakob Hegner, Leipzig. Fictie, gebonden. Vert. van Blauwbaard. Leuven: De Clauwaert, 1931. ook als Philipp de Pillecyn.
  • 1937: Der Sternorden von BethlehemVert. uit het Nederlands door Carl Hanns Erkelenz in: Flämische Weihnacht. Erzählungen flämischer Dichter mit Bildern alter Meister (München, Carl Hanns Erkelenz. Verlag Kösel-Pustet, 1937, blz. 117-135). Vertaling van Gedecoreerd met de Ster van Bethlehem in Het Vlaamsche Kerstboek. Kerstnummer van ‘Ons Volk Ontwaakt’. Brussel, 1935, blz. 104-119
  • 1938 :  Hans von Malmedy. Duits / vert. uit het Nederlands door Peter Mertens. Uitgever: Gustav Altenburg, Leipzig.. Fictie, gebonden. Vert. van Hans van Malmédy. Amsterdam: Wereldbibliotheek, 1935.
  • 1939: Das Herz mit sieben Schwertern Vertaald door Carl Hanns Erkelenz in: Unsre Liebe Frau aus Flandern. Erzählungen flämischer Dichter (Salzburg-Leipzig, Carl Hanns Erkelenz. Verlag Anton Pustet, 1939, blz. 157-194). Vertaling van Het hart met zeven zwaarden in Het beste er mee! Nog meer ziekenbezoek. Amsterdam, Bigot & Van Rossum, z.j., blz. 137-176
  • 1943: Der Soldat Johan Duits / vert. uit het Nederlands door Bruno Loets. Uitgever: Gustav Altenburg, Leipzig. Fictie, Vert. van De soldaat Johan. Leuven: De Clauwaert, 1939.
  • 1943: Der Soldat Johan Duits / vert. uit het Nederlands door Heinz Graef. Uitgever: Diederichs, Jena. Fictie, Vert. van De soldaat Johan. Leuven: De Clauwaert, 1939.
  • 1943: Das zweifache Leben  Vert. uit het Nederlands door Heinz Graef in een gelijknamige bloemlezing van Vlaamse novellen uitgebracht door Eugen Diederichs Verlag in Jena, 1943. Vertaling van De aanwezigheid Brussel: S.V. Onze Tijd. -35p. in de reeks: Vlamingen vertellen 1937.
  • 1951: Leda Liebe eines Sommers Duits / vert. uit het Nederlands door Hans Heinrich Reykers. Uitgever: Karl Glöckner, Bonn. Fictie, Vert. van De veerman en de jonkvrouw. Leuven De Clauwaert, 1950.
  • 1958: Menschen hinter dem Deich Duits / vert. uit het Nederlands door Frans Frommer. Uitgever: Verlag der Nation, Berlin. Fictie, Vert. van Mensen achter de dijk. Leuven De Clauwaert, 1949.
  • 1963: Elisabeth Vert. uit het Nederlands door Wilhelm Koch. Uitgever: Verlag Fredebeul & Koenen, Essen (in de Pretiosa-reeks). Met inleiding over Elisabeth von Thüringen (Leben, Legende, Ausstrahlung) en nawoord Über Filip de Pillecijn door Heinz Graef. Vertaling van Elisabeth, Leuven : Boekengilde De Clauwaert V.Z.W. 1961.

FRANS

  • 1943:  Hans van Malmédy Frans / vert. uit het Nederlands door M.J. Hervijns, G. Lambrichs. Uitgever: Éditions de la Toison d’Or, Bruxelles; Paris. Fictie, paperback. Vert. van Hans van Malmédy. Amsterdam: Wereldbibliotheek, 1935.
  • 1942:  Le soldat Johan Frans / vert. uit het Nederlands door Paul de Man. Uitgever: Éditions de la Toison d’Or, Bruxelles; Paris. Fictie, Vert. van De soldaat Johan. Leuven: De Clauwaert, 1939.
  • 1967:  Monsieur Hawarden Frans / vert. uit het Nederlands door Adèle Durieux. Uitgever: Promotion et Edition, Paris. Fictie, paperback. Vert. van Monsieur Hawarden. Amsterdam: De Spieghel, 1935.
  • 1969: Elisabeth Vert. uit het Nederlands door Jeanne Buytaert in: Les grands conteurs flamands omnibus. Uitgever: Wellprint, Bruxelles, blz. 23-49. Vertaling van Elisabeth, Leuven : Boekengilde De Clauwaert V.Z.W. 1961.
  • 2019: Barbe-bleue au pays de Flandre : récit. Vertaald uit het Nederlands door Roger De Vos. Uitgever: Antwerpen, Filip de Pillecyn Comité. 99p. Illustraties van Jan Frans Cantré. Vertaling van Blauwbaard, Leuven: De Clauwaert, 1931

DEENS

  • 1963: Naervaerelse Vert. uit het Nederlands door Clara Hammerich. Uitgever: G.E.C. Gad, Kopenhagen. Vertaling van De aanwezigheid Brussel: S.V. Onze Tijd. -35p. in de reeks: Vlamingen vertellen 1937.
  • 1966: [Monsieur Hawarden] Deens/ Vert. uit het Nederlands door Clara Hammerich in de bundel Nyere Flamsk Prosa Omnibus (Kopenhagen, Nordisk Sprag & Kulturforlag, 1966, blz. 84-114). Vert. van Monsieur Hawarden. Amsterdam: De Spieghel, 1935.

RUSSISCH

  • 2004: [Ljudi za damboj] Russisch / vert. uit het Nederlands door Dimitri Silvestrov. Uitgever:  O.G.I., Moskva. Fictie, paperback. Vert. van Mensen achter de dijk. Leuven: De Clauwaert, 1949.

SPAANS

  • 1975: Elisabeth Spaans / vert. uit het Nederlands door José Ferreras. In: Antologia de cuentos neerlandeses, samengesteld door Karel Jocnkheere en Bert Decorte. Uitgever: Ediciones Grijalbo S.A. , Barcelona. Novelle, gebonden harde geïlustreerde kaft. Vertaling van Elisabeth, Leuven : Boekengilde De Clauwaert V.Z.W. 1961.