Maakt deel uit van:Collaboratie WO IILierse schrijvers
Jozef L. De Belder
Lier, 18 juni 1912 – Deurle, 07 december 1981
Dichter van elf bundels, auteur van één novelle, bloemlezer, essayist, vertaler, uitgever.
Is de literatuurgeschiedenis ingegaan als één van de dichters der innerlijkheid, een etiket dat hij kreeg van André Demedts in 1945 (in: De Vlaamsche Poëzie sinds 1918, Pro Arte, Diest)
Tijdens Wereldoorlog II betrokken bij de werking van DeVlag.
Oprichter in 1950 van uitgeverij COLIBRANT, genoemd naar een Liers mecenasgeslacht uit de tijd van Rubens, met verzorgde literaire uitgaven van voornamelijk poëzie.
Pseudoniemen: Uytendaele Luc[ien] (1940, 1949 in Golfslag), R. Bede (1948 in Golfslag)
BIOGRAFIE
18 juni 1912: Geboren te Lier als Jozef Frans Lodewijk de Belder.
- Jozef Frans Lodewijk de Belder groeide op in een groot gezin, een gelovig milieu waarin ook voor kunst een belangrijke plaats was.
- De Grieks-Latijnse humaniora, die hij pas begon toen hij veertien was, startte hij aan het Sint-Gummaruscollege te Lier en vervolgde ze aan het Sint-Stanislascollege te Berchem-Antwerpen. Een einddiploma haalde hij niet.
- In die jaren was hij lid van De Kern, een groepje jonge intellectuelen en kunstenaars die zich wilden ontwikkelen in een evangelische geest.
- Tijdens zijn studententijd sloot hij ook aan bij het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (AKVS), waar Ernest van der Hallen (1898 – 1948) een bezielende invloed op hem had. Op van der Hallens aanraden ging hij in 1935–1936 nog een paar semesters kunstgeschiedenis en –filosofie studeren in het Duitse Marburg-an-der-Lahn.
1935-1936: Studeert kunstgeschiedenis en filosofie in het Duitse Marburg-an-der-Lahn, waar hij promoveert op een verhandeling over “Pieter Breugel en zijn verzet tegen Spanje”
- Na deze studies wordt de Belder redacteur bij ‘De Nieuwe Staat’, de pas opgerichte Vlaamse Rex-krant.
1936 -1940: Parlementair verslaggever bij De Courant en Het Volk.
Januari 1937: Huwt met Angelina ‘Line’ Lambert, met wie hij vier zonen kreeg.
- Line Lambert was lerares geschiedenis en later schrijfster van gedichten, verhalen en cursiefjes.
- Voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog had ze een invloedrijke rol in de Vlaams-nationale vrouwenbeweging.
- Speelde een niet onbelangrijke rol als secretaresse van de Colibrant uitgaven in Lier en van de J.L. de Belderstichting in Deurle.
- Stichtte in 1981 de Gentse vrouwenwerkgroep “Literaire Tafel” (Ook Bertien Buyl was er lid van).
1938: Debuteert met Stilte, een bundeltje ‘wereldvreemde’ maar ‘natuurverbonden’ intimistische verzen, die terecht ‘stilte’ mogen worden genoemd. (Ze werden opnieuw opgenomen in De gesloten kamer (1939)
- Nog voor zijn debuut had hij al een aantal gedichten van Rainer Maria Rilke, die altijd een van zijn belangrijkste voorbeelden zou blijven, vertaald en die van een inleiding voorzien.
- Zijn vroege poëzie laat daarvan dan ook de sporen zien. Verder speelden ook Alain-Fournier, de Chinese dichters, Novalis en Hölderlin een rol in die beïnvloeding. Van Novalis en Hölderlin, maar ook van Rilke, Georg Trakl, Oscar Wilde, Maurice Maeterlinck en Sully Prudhomme, publiceerde de Belder bundels met vertalingen. Hölderlin en Prudhomme zijn vaak het onderwerp van zijn essays.
- Zijn literatuuropvattingen sluiten aan bij de romantische traditie waarin de dichter een uitverkoren ziener-profeet is. Poëzie is voor De Belder een combinatie van esthetische en ethische elementen in een volmaakt technische expressie.
DE OORLOGSJAREN
1941- 1943: Doceert literatuurgeschiedenis aan de Academie voor Schone Kunsten in Gent.
1941: In het voorjaar van 1941 wordt De Belder gewestelijk secretaris voor DeVlag in Gent.
[De DeVlag was oorspronkelijk een culturele Duits Vlaamsche Arbeidsgemeenschap. Na de doorstart in 1941 werd ze gepolitiseerd en opgenomen in de SS-structuren. Ze werd een instrument om ‘Vlaanderen in te schakelen in het komende Germaanse Rijk’.]
- Als administratief medewerker had hij o m te maken met literaire voordrachten, de kinderlandveschickung (waarbij kinderen uit Duitsgezinde families op vakantie gingen naar het Duitse platteland) en met de scholingscursussen over Germanenkunde voor kaderleden van DeVlag.
- Naast zijn werkzaamheden bij DeVlag schreef De Belder in oorlogstijd artikels over kunst en cultuur in het ‘gestolen’ dagblad ‘Vooruit’.
1943: Publicatie van “Epimenides ontwaken“, waar langzaam een eigen stem begint te spreken. We vinden in deze uitgave ook ‘Einde Augustus’ (1941) terug.
1944: Wanneer het ‘Rijk’ een utopie blijkt te zijn, wijken de leiding van DeVlag en enkele duizenden leden uit naar Duitsland. Ook De Belder en zijn vrouw en kinderen vluchten mee.
1945-1948: In mei 1945 keert hij terug en wordt – samen met zijn vrouw Line Lambert – aangehouden.
- Hemzelf wordt aangewreven: 1) met kwaad opzet ’s vijands politiek gediend te hebben, 2) wetens ’s vijands politiek gediend te hebben en 3) drager van een verboden wapen geweest te zijn’. Behoorlijk bezwarend blijken zijn gedichten Ode aan de Führer (gepubliceerd in DeVlag 6 (1944) nr.12 (juli) en Lied’ verschenen in de DeVlag van september 1943
- Hij zat zijn gevangenisstraf uit in Hemiksem, Beverlo en Merksplas, maar werd omwille van zijn wankele gezondheid midden 1946 overgebracht naar Gent, tot zijn invrijheidstelling op 30 juni 1948
- Tijdens zijn proces kwamen verschillende schrijvers getuigen ten gunste van De Belder.
- Het meest markante pleidooi kwam van Maurice Gilliams, waarin hij in een 13 bladzijden tellende tekst De Belders gedicht “Ode aan den Führer” (in: DeVlag 6 (1944), nr 12 (juli) – refererend aan Hölderlin – ontkrachtte als plagiaat en dus afzwakte tot maakwerk zonder persoonlijke motivatie. (voor de geïnteresseerde lezer: Elke Brems, Voor mij een vader. Maurice Gilliams verdedigt J.-L. De Belder. In: Zacht Lawijd13-4 (2014) pp.70-91).
NAOORLOGSE PERIODE
1949: Medewerker bij De Vlaamse Linie.
- De (Vlaamse) Linie was een initiatief van de Vlaamse Provincie van de jezuïeten, die het weekblad zag als een eigentijds strijdend en apostolisch katholiek klankbord.
1949: Eerste uitgeversactiviteiten. Het begint allemaal wanneer hij met zijn vriend, de kunstenaar Jos Hendrickx een aantal artistieke avonden organiseert onder de naam Artifex. Onder diezelfde naam ziet een nieuwe uitgeverij het licht die hij samen met de Lierse boekhandelaar Jef Truyts opricht. Bij de uitgeverij verschijnt slechts één publicatie, namelijk zijn eigen dichtbundel Ballade der onzekerheden (1949)
- De Ballade der onzekerheden is een lang autobiografisch gedicht dat komaf maakt met het verleden. Het is geschreven in het spoor van Bertus Aafjes, Karel Jonckheere en Jan Vercammen.
- Prosodie en beeldspraak blijven zeer traditioneel, maar De Belder is zich van zijn grenzen welbewust:
In DBNL . Schrijvers en dichters (dbnl biografieënproject I) lezen we:
“Het eigen werk van J.L. de Belder wordt meestal gesitueerd bij ‘de dichters van de innerlijkheid’ omdat zijn stijl wordt gekenmerkt door een vage inhoud en etherische sfeer. In zijn romantisch-lyrische wereld, waarin gevoel en verbeelding een hoofdrol spelen, zijn eenzaamheid, verlangen naar het onvervulbare en het absolute, het aanvoelen van het mysterie achter de dingen en de nabijheid van de dood zijn belangrijkste motieven. De toonaard van zijn gedichten is overwegend weemoedig en vol stille melancholie.Met een idealiserende visie op de dichter als ziener-profeet situeert J.L de Belder zich in een lange traditie die teruggaat op de Europese romantiek en vindt hij aansluiting bij de neoromantiek van een generatie die zijn jeugd heeft beïnvloed en waarvan de door hem zo vereerde Maurice Gilliams een belangrijke exponent is. Aan zijn romantisch-elitaire opvatting van het dichterschap beantwoordt een traditioneel-klassieke vormgeving. De Belders poëzie is bij uitstek romantisch-lyrisch met een sterke hang naar weemoed of melancholie. Die opvattingen vinden hun uitdrukking in bundels als ‘Van zuilen, sneeuw en rozen’ (1964), ‘Avondverzen’ (1974) en ‘Avondverzen II’ (1980), bundels waarin de thema’s liefde en dood een belangrijke rol spelen.”
1950: Onder de naam DE EENHOORN, waaronder ze hun uitgeversactiviteiten voortzetten, publiceren De Belder en Truyts twee boeken: een vertaling door hemzelf van The ballad of Reading Goal van Oscar Wilde en een brochure over de houtsneden van Germaine Cluytmans van Denys Peeters.
1951: Omdat een andere uitgeverij onder dezelfde naam actief is, worden de boeken voortaan gepubliceerd onder de naam COLIBRANT, naar een Liers mecenasgeslacht uit de tijd van Rubens.
- De eerste publicatie van de nieuwe uitgeverij – hoewel de naam nog niet expliciet vermeld is – is een plaquette naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van Maurice Gilliams, Maurice Gilliams 1900-1950.
- Jef Truyts – betrokken bij uitgeversactiviteiten vanaf Artifex en die in Lier voor de oorlog de boekhandel ‘De Garve’ had opgericht, waar De Belder’s eerste publicatie in boekvorm was verschenen (de Rilke-vertalingen ‘Wij bouwen aan U’, 1936) – trekt zich korte tijd later uit Colibrant terug, zodat De Belder gedurende bijna 30 jaar de enige uitgever wordt, naast zijn baan als redactiesecretaris van ‘De Periscoop’ en redacteur van de Winkler Prins-encyclopedie.
- In de Colibrant-uitgaven verschijnen 148 bundels van 68 verschillende dichters, waaronder Daniël Billiet, Daan Boens, Bertien Buyl, Mark Dangin, Marcel de Backer, Mark Insingel, Annie Reniers, Jo Verbrugghen en vele anderen
- De Belder streven was om zijn uitgaven, waarmee hij het Vlaamse publiek wou laten kennis maken met zijn dichters, typografisch goed te verzorgen. Vooraanstaande Vlaamse grafici als Jos Hendrickx, Theo Humblet en Michel Bracke namen vaak de vormgeving als de illustraties voor hun rekening.
- In 1979 werd het fonds overgenomen door Uitgeverij Orion.
1951-1959: Redactiesecretaris van De Periscoop.
1953-1977: Redacteur bij de Winkler-Prins-encyclopedieën.
1955: Wanneer zijn echtgenote Line Lambert aangesteld wordt als lerares geschiedenis aan het Onze-Lieve-Vrouw Visitatie-instituut te Gent (tot 1975) vestigt de familie De Belder zich op 15 augustus 1955 in Drongen.
Vanaf de late jaren vijftig: Werkt mee aan bloemlezingen als Van 20 dichters (1959) en Flämische Lyrik (1960). Hij stelt zelf de bloemlezing met vertaalde poëzie samen, Bij de uitverkorenen (1977) , een verzameling “uit het oeuvre van geliefde dichters”.
1961: In een arrest van het Hof van Beroep in Gent van 22 november 1961, krijgt De Belder eerherstel.
1964: Vestigt zich definitief in Deurle-aan-de-Leie, het dorp dat hij oproept in zijn Avondverzen en waar hij uitgroeit tot cultuurdrager.
1969: Als een soort imprint van Colibrant verschijnt het eerste deel van de Cahiers van Deurle
- De reeks Cahiers werd opgezet samen met de Stichting Mevrouw J. Dhondt-Dhaenens en de uitgaven ondersteunen als catalogi de tentoonstellingen in het gelijknamige museum in Deurle.
- Het zijn typografisch mooi verzorgde monografieën – zeg maar bibliofiele uitgaven – onder meer over het werk van Albert Servaes en Maurice Gilliams
Door zijn toedoen komen ook de Vlaamse Poëziedagen voor een tijd terug naar de Leiestreek.
1975: Uit het Colibrant-fonds wordt een bloemlezing samengesteld onder de titel Een jubileumboekje 1950-1975.
- Daarin wordt van elke dichter die tot dan toe in het het fonds had gepubliceerd één gedicht opgenomen. Achteraan biedt het boekje een gedetailleerde bibliografie van alle publicaties die tot dan toe bij Colibrant verschenen zijn.
1979: Overname van het Colibrant-fonds door Uitgeverij Orion.
- Sinds 1970 was zijn gezondheid er erg op achteruitgegaan, zodat hij in 1979 noodgedwongen is om zijn uitgeversactiviteiten te stoppen.
07 december 1981: Overlijden.
Hij is begraven op het kerkhof van Deurle-aan-de-Leie.
Epiloog
- In 1983 werd door de weduwe de J.L de Belder-stichting (Sint-Martens-Latem) opgericht, om de herinnering aan zijn persoon en aan zijn werk levendig te houden.
- Er verschenen nog enkele publicaties onder de naam J.L. De Belder-Stichting, bezorgd door zijn echtgenote, de schrijfster Line Lambert, die hem al die tijd met het uitgeverswerk had bijgestaan.
- Na tien jaar, in 1992 werd ze ontbonden.
Als idealistische uitgever van poëzie heeft hij duidelijk een bescheiden, maar toch niet te onderschatten rol gespeeld in de ontwikkeling van de Vlaamse poëzie. In de loop van zijn literaire carrière ontving hij verscheidene prijzen en onderscheidingen, zowel voor zijn literair werk als voor zijn uitgeversactiviteiten.
BEKRONINGEN
- 1949: Guido Gezelleprijs (periode 1947-1951) voor zijn bundel Ballade der onzekerheden
- 1950: Provinciale prijs van Oost-Vlaanderen (essay en monografie) voor A. Sully Prud’homme
- 1974: Arthur Merghelynckprijs (1973-1975) van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde voor Avondverzen
- 1975: Prijs van de Scriptores Christiani voor zijn Verzamelde gedichten
- 1977: Koopalprijs voor Bij de uitverkorenen.
MEER OVER JOZEF DE BELDER
In boekvorm
- Adriaan Magerman: Jozef L. De Belder (1980). Met o.a. kritisch overzicht van zijn werk en bloemlezing
- Jan Uytterhoeven (red.): Huldiging J.L. de Belder, Lier, 1 juni 1980 (1981)
- In Memoriam J.L. de Belder, 18.06.1912-7.12.1981 (1981)
- Rudolf van de Perre: Jozef L. de Belder (1982). Over leven en persoonlijkheid, de dichter, vertaler en inleider, uitgever van Colibrant, met lijst van de uitgaven en een bibliografie.( Reeks: Grote Ontmoetingen, 1982 )
- Het Morgenrood Avondrood. Herinneringsalbum J.L. de Belder met nagelaten gedichten en dagboek (1983) Gent: J.L. De Belderstichting. -140p.
- G. Durnez e.a. (red.). J.L. de Belder, wereldvreemd zanger van verdroomde poëzie (1987).
In tijdschriften/encyclopedia
- Barnard, B. (red). 1986. ‘Belder, J.L. de’. In: Winkler Prins, lexicon van de Nederlandse Letterkunde: Auteurs, anonieme werken, periodieken. Amsterdam/Brussel: Elsevier, p. 33.
- Claes, Gaston. 1981. ‘Dichter-uitgever Jef de Belder: een van onze hele groten… overleden’. In: Gazet van Antwerpen. 8 december 1981.
- Perre, Rudolf van de. 2002. ‘Belder, Jozef Frans Louis de’. In: Nationaal Biografisch woordenboek, 16. Brussel: Universa Wetteren, p. 74-82.
- Vercammen, J. en red. 1985. ‘Belder, J.L. de’. In: De Nederlandse en Vlaamse auteurs. Van middeleeuwen tot heden met inbegrip van de Friese auteurs. Ed. G.J. van Bork en P.J. Verkruijsse. Weesp: De Haan, p. 66.
- Perre, Rudolf van de. 1988. ‘Jozef L. de Belder’. In: Kritisch lexicon van de moderne Nederlandstalige literatuur. Groningen: Martinus Nijhoff uitgevers. Februari 1988. ) p. 1-6, A-1-2, B-1-2. Met biografie, kritische beschouwing, primaire en secundaire bibliografie.
SMAAKMAKER
Ballade der onzekerheden
Verlangen was in mij te sterven, zeer jong en na wat stille pijn. Ik dacht: het leven kan ik derven, ik zal toch nooit gelukkig zijn. Want ik, verliefde van oktober, leefde aan de rand en wist het niet. Mijn dromen spanden steeds een sober en treurig waas om mijn verdriet. Ik las gedichten die mij leidden en een bucolisch vreedzaam land. Daar wou ik wonen en verblijven. Ik had geen ander vaderland. En in mijn borst bloeide een stille, zacht-rode bloem: een kalme pijn die werd verinnigd door de prille klavierpréludes van Chopin. En elke herfst: het ploffend vallen der vruchten oin het natte gras En hoe de jachthoorns weemoed schallen en van verdriet ik niet genas. * Maar dan zijt gij naast mij gekomen met uwe lange vlechten haar. Gij kwaamt in mijn gedachten wonen en alles werd verblijdend klaar. Geen herfst meer was het die mijn leven omspon met teer-gouden droom. Gij hebt mij het geluk gegeven en heel mijn jeugd werd stout en schoon. De lente werd mijn liefste zuster Die mij steeds nieuwe weelde bood.GERAADPLEEGDE BRONNEN
Websites
- De Belder, Jozef L – Literair Gent
- NEDWEB/Literatuur in context – Belder, Jozef L. de
Referenties
- Prof. Dr. M. Rutten; Prof. Dr. J. Weisgerber (red.): Van “Arm Vlaanderen” tot “De voorstad groeit” 1888-1946. Standaard Uitgeverij 1988. pp.425-426
- Elke Brems, Voor mij een vader. Maurice Gilliams verdedigt J.-L. De Belder. In: Zacht Lawijd 13-4 (2014) pp.70-91.
- Stefaan Goossens, Colibrant ‘Wat stand houdt wordt tot stand gebracht door dichters’ in de rubriek De Schatkamer’. Poëziekrant november/december 2022 jg 46/6 pp 112-113.
BIBLIOGRAFIE
Woordje vooraf
- De bibliografie bevat drie rubrieken:
-
- Chronologisch overzicht van poëzie, vertalingen en essays
- Een alfabetisch overzicht gerangschikt per genre alfabetisch op titel met aanduiding van jaar van publicatie.
- Een selectie uit zijn publicaties in tijdschriften.
De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
- Universiteitsbibliotheek – Katholieke Universiteit Leuven
- Universiteitsbibliotheek – Gent
- POËZIECENTRUM vzw – Gent
- Naast de Poëzieshop biedt het Poëziecentrum voor liefhebbers van antiquarische kleinoden ook een uitgebreid aanbod modern antiquariaat aan. Recentelijk werd het aanbod uitgebreid tot meer dan 3500 titels èn werden alle prijzen geherwaardeerd. Je vindt een overzicht van al de antiquarische titels op Antiqbook.
Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.
A. Chronologisch overzicht
Poëzie, vertalingen, essays
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
| 1936 | Wij bouwen aan u. (Duitse poëzie invertaling) Oorspronkelijke auteur: RAINER MARIA RILKE Vertaling: Jozef De Belder. Omslagteekening van Jos. Henderickx |  |
Lier: De Garve. -z.p. Afmetingen:22.50 x 15 (ingenaaid) Colophon: Van dezen bundel werd 450 exemplaren gedrukt, met de atlas letter op vergé papier: bij DE GARVE. |
| 1938 | Stilte. (poëzie)
1939: Opgenomen in de bundel ‘De gesloten kamer’. |
 |
Mechelen : Bladen voor de poëzie,–17p. Reeks: Bladen voor de poëzie. – Lier jrg.2, nr.7 [eerste serie] Afmetingen: 22.50 x 14.30 (geniet) |
| 1939 | De gesloten kamer. (poëzie) Vignetten Jos Hendrickx. Bevat de cycli: Stilte; Vrees; Verzen voor een doode. |  |
Mechelen: Bladen voor de poëzie. -50p. Afmetingen: 24.50 x 16.70 (ingenaaid) Colophon: Dit boek “De gesloten kamer” van J.L. De Belder werd gedrukt te Mechelen door René Verbeeck in november 1939. De vignetten zijn van Jos Hendrickx. |
| 1940 | De toverschalmei. Sprookjes van Otto Flake. (vertaling)
Onder pseudoniem LUC UYTENDAELE |
Leuven: Uitgeverij Davidsfonds | |
| 1941 | Einde augustus. (poëzie)
1943: Opgenomen in de bundel Epimenides’ ontwaken en andere gedichten. |
 |
Mechelen: Desclée De Brouwer. -14p. Reeks: Bladen voor de poëzie. – Lier jrg.5, nr.7 [eerste serie] Afmetingen: 22.50 x 14 (geniet) |
| 1941 | De Broeders. (roman) Oorspronkelijke auteur: WALTER VOLLMER. Vertaald door Peter Thiry en J. L. de Belder. | Antwerpen: Die Poorte. -329p. | |
| 1943 | Epimenides’ ontwaken en andere gedichten. (poëzie) Bevat de cycli: Envoy; De slaap; Het ontwaken; Het gebed; De jonge dichter; Verzen; Uit de ‘cherubinischer wandersmann’; gedichten van Stefan George. |  |
Brussel: A. Manteau. -79p. Afmetingen:20.20 x 13.60 (ingenaaid) Colophon: Deze verzenbundel van J.L. De Belder ‘Epimenides’ ontwaken en andere gedichten’ werd in juni 1943 gedrukt op de persen van de Drukkerij Erasmus, te Gent, in een oplage van 225 exemplaren. T.N. 3476 |
| 1943 | Münchhausen’s wonderbare avonturen. (navertelling)
Op titelblad: De wonderbare avonturen van Baron von Münchhausen.
Naverteld door J.L. de Belder en Karel Branders. Omslag van Leo De Budt Foto’s uit de UFA-film “Muenchhausen” |
 |
Gent: Uitgeverij S.M. Het licht – Boekhandel “De Vlam”. -160p. Afmetingen: 20 x 14.50 (ingenaaid) |
| 1943 | Friedrich Hölderlin. Vertaalde gedichten en fragmenten. (Duitse poëzie in vertaling) Met voorwoord en biographie. Vertaald door en met een voorwoord van : Jozef De Belder. Oorspronkelijke auteur: FRIEDRICH HÖLDERLIN. |  |
Antwerpen: Uitgeverij Die Poorte. -40p.
Afmetingen: 22 x 14.50 (geniet)
Toelating nr 4577
|
| 1944 | Uit een herfst. (poëzie) |  |
Brussel: Uitgeverij “Steenlandt”. -13p. Reeks: Bladen voor de poëzie. – Lier jrg.8, nr.6 [eerste serie] Afmetingen: 21.30 x 13.50 (geniet) |
| z j [1949] |
Ballade der Onzekerheden. (poëzie)
De typographische verzorging is van de hand van kunstschilder Jos. Hendrickx. Bekroond met de Guido Gezelleprijs (periode 1947-1951) |
 |
Gent: Artifex-Uitgaven. -33 + [VII]p. Afmetingen: 16.25 x 11.50 (ingenaaid– lichtgrijze omslag met titel in zwart en omlijsting in rood) Colophoon: Deze ballade, gezet uit de cursieve Mediaeval 10-punt, werd in december 1949, gedrukt op de persen van Documentex te Antwerpen voor rekening van de Artifex-Uitgaven, Gent. De oplage bleef beperkt tot 250 exemplaren, waarvan 8 exemplaren, genummerd A,B,C,D,E,F,G,H op F.G. headpapier en 242 genummerd van 9 tot 250 op handgeschept. |
| 1950 | A. Sully Prud’homme of de abdicatie van het hart. (essay) | Hasselt: Uitgeverij Heideland.
Reeks: Pantheon der Winnaars van de Nobelprijs voor Literatuur. |
|
| 1950 | De ballade van Reading.
Oorspronkelijke auteur: OSCAR WILDE Oorspronkelijke titel: The ballad of Reading Goal. Nederlandse vertaling van J.L. de Belder en Lode Badts. 1977: Herdruk in de bundel ‘Bij de uitverkorenen’ Colibrant-Uitgaven. |
Lier: De Eenhoorn. -35p. | |
| 1951 | Recitatief. (poëzie) |  |
Lier: Colibrant Uitgaven. -31p. Afmetingen:16 x 11.50 (ingenaaid – in karton gekaft) Colophon: Deze 18 gedichten – geschreven tussen de jaren 1945-1951- werden, in opdracht van de Colibrant-Uitgaven te Lier, in een beperkte oplage gedrukt door “Die Poorte” te Antwerpen, in het najaar van 1951, op houtvrij Engels esparto papier en in de Baskerville-letter. Drie exemplaren ervan, genummerd met I, II, en III werden gedrukt op geschept papier Oud Hollands Van Gelder Zonen. Elk dezer drie exemplaren werden voorzien van een afzonderlijke opdracht. |
| 1956 | Ki Fong. Een Chinese suite. (poëzie) Bewerkingen van Chinese gedichten naar vertalingen uit het origineel |  |
Lier: Colibrant Uitgaven. -61p. Afmetingen:17.80 x 10.75 (gebonden – harde kaft) Colophon: Deze bundel Ki-Fong – een Chinese suite – van J.L. De Belder, gedrukt in het voorjaar 1956, bevat een 60-tal bewerkingen van Chinese gedichten voornamelijk uit de tijd der Tang dynastie, naar diverse vertalingen uit het origineel. “Ki-Fong” werd gedrukt op houtvrij geschept editiepapier, uit de Garamond 10—punt letter. De eerste oplage bedroeg 500 genummerde exemplaren. |
| 1959 | Van twintig dichters. (anthologie) Bloemlezing samengesteld door J.L. de Belder; Adriaan Magerman; Jo Verbrugghen. | Drongen: Colibrant Uitgaven. – 91p. | |
| 1960 | Flämische Lyrik. (bloemlezing) Met Jan Vercammen | München: M. Hueber Verlag. -170p. Afmetingen: 21 x 15 (gebonden – harde kaft stofomslag) Schriftenreihe des Instituts für Auslandsbeziehungen in Stuttgart. Literarisch-künstlerische Reihe. Gemeinsam mit Heinz Graf hrsg. von J. L. De Belder; u.a. | |
| 1962 | Gedichten – Het essay: A. Sully Preud’homme of de abdicatie van het hart – Aforismen, dagboekbladen en gedachten. (vertaling) Oorspronkelijke auteur: SULLY PRUDHOMME. |  |
Hasselt: Uitgeverij Heideland. -452p. In: Pantheon der winnaars van de Nobelprijs voor literatuur. |
| 1962 | ‘Azuren bellen’, een keuze uit Bulles Bleues. ‘Broeikast van het hart’ een keuze uit Serres Chaudes. ‘Pelléas en Mélisande’, lyrisch drama. (vertaling) Oorspronkelijke auteur: MAURICE MAETERLINCK. |  |
Hasselt: Uitgeverij Heideland. -396p. In: Maurice Maeterlinck, Gedichten, Toneel en Proza. Met een Inleiding over Auteur en Werk door Prof. Dr. Mathieu Rutten. Reeks: Pantheon der Winnaars van de Nobelprijs voor Literatuur. Afmetingen: 22 × 13,5. (gebonden – harde linnen kaft met lederen rug). |
| 1964 | Van zuilen, sneeuw en rozen. (poëzie) Bevat de cycli: Balans; van de geliefden; kleine reisroute |  |
Drongen: Colibrant Uitgaven. -58p. Afmetingen:21 x 13.40 (ingenaaid –kartonnen kaft met omslag) Colophon: Deze bundel van J.L. De Belder Van zuilen, sneeuw en rozen kwam in de herfst van 1964 van de persen van Drukkerij NV Erasmus/Ledeberg, in opdracht van Colibrant-Uitgaven Drongen. De gedichten werden gezet uit de Horley-letter, corps 12. Van de eerste oplage, waarvan de gewone exemplaren gedrukt werden op houtvrij editiepapier, verschenen er 26 luxe-exemplaren (gemerkt van A tot Z) op Van Gelder papier. |
| 1964 | Verglaasde spiegel. (bloemlezing) Gedichten uit de bundels: De gesloten kamer; Epimenides’ ontwaken en andere gedichten; Uit een herfst; Ballade der onzekerheden; Recitatief; Ki Fong, een Chinese suite; Van zuilen, sneeuw en rozen. |  |
Hasselt: Uitgeverij Heideland. –79p. Reeks: Poëtisch Erfdeel der Nederlanden nr 27 Afmetingen: 18 x 10.80 (pocket) |
| 1970 | Zoete, lieve, soevereine. De mooiste liefdegedichten uit de Zuidnederlandse literatuur. (bloemlezing)
Samengesteld door J. L. De Belder. Bevat de cycli: In Gods warande gaan; Gekwetst ben ik van binnen; Als het tij u van mij keert; Ik zoek u; Met zuignappen uit de eeuwigheid; Van liefde komt groot lijden; Met zoenen en met zotte zinnen. |
 |
Hasselt: Uitgeverij Heideland-Orbis n.v. –134p. Reeks: Vlaamse Pockets nr 245 Afmetingen: 18 x 10.80 (pocket) |
| 1973 | Ode aan Sint Fransiskus: 40 houtgravuren.
Inleiding en bijschriften van J.L. de Belder. Heruitgave van een suite voor het eerst verschenen in 1937. Het prospectus vermeldt: lay-out van Maurice Gilliams. [Vander Loo, nr. D-13] // Catalogus: Liefde voor het boek. Hasselt 2010, p. 44. |
 |
Deurle: Colibrant Uitgaven. -48p.
Afmetingen: 15 x 21,5 oblong (gebonden in vollinnen met goudopdruk) |
| 1974 | Avondverzen. (poëzie)
Inhoud:
|
 |
Deurle: Colibrant Uitgaven. -53p. Afmetingen:21 x 11.70 (gebonden – harde kaft met stofomslag & ingenaaid met zachte kaft) Colofon: Deze gedichten werden geschreven in het jaar 1973-1974 en in opdracht van de Orion-Colibrant uitgaven te Deurle typografisch verzorgd op de persen van de Drukkerij N.V. Erasmus (Gent-Ledeberg), gezet uit de Bembo letter corps 10 en gedrukt op houtvrij editiepapier. De eerste 55 exemplaren van deze uitgave werden genummerd en verschenen, door de auteur gesigneerd, op getint houtvrij editiepapier en in linnen band met gouddruk. |
| 1975 | De vervulling. (novelle) Illustratie: Pierre Klein. |  |
Leuven: De Clauwaert vzw. -46p. Reeks: Novellenbibliotheek nr 56 Uitgave voor de leden van de Clauwaert Vereniging. Afmetingen: 19.50 x 12.50 (ingenaaid) |
| 1975 | Verzamelde gedichten (1938-1974). (poëzie)
Gedichten uit de bundels: De gesloten kamer; Epimenides’ ontwaken en andere gedichten; Uit een herfst; Ballade der onzekerheden; Recitatief; Ki Fong, een chinese suite; Van zuilen, sneeuw en rozen; Avondverzen; Dagboekbladen. [Heringebonden met harde kaft]; Naast de gewone uitgave werden 50 exemplaren gedrukt op Simili-Japon Van Gelder 100 grs genummerd van 1 tot 50 en door de auteur gesigneerd. |
|
Brugge: Uitgeverij Orion. -272p.
Reeks: De gulden Veder.
Afmetingen: 20.60 x 12.70 (ingenaaid – zachte kaft met flappen & luxe versie: heringebonden in harde linnen kaft) De ‘Verzamelde gedichten’ van J.L. De Belder, gezet uit de Garamond 10 pts, werden in het najaar 1975 gedrukt op 90 grs editie op de persen van de Drukkerij Sanderus te Oudenaarde, in opdracht van de uitgeverij Orion te Brugge. |
| 1975 | Een jubileumboekje: Colibrant 1950-1975.
Verluchte feestuitgave. |
 |
Deurle: Colibrant Uitgaven. -80p.
Afmetingen: 16 x 11 (garenloos gebrocheerd – moskleurige kartonomslag) |
| 1977 | Bij de uitverkorenen. Vertalingen uit het oeuvre van geliefde dichters. (bloemlezing)
Vertaald door Jozef Lodewijk De Belder
.
|
|
Deurle: Colibrant-Uitgaven. -163p.
Afmetingen: 21 x 12 (ingenaaid – zachte kaft met stofomslag) |
| 1977 | Frank Mortelmans of over de betekenis en de noodzaak van het gevoel en de constanten in het kunstwerk. (essay) | Beveren: P. Staut-kring
Drukk. Cools. |
|
| 1978 | Fragmenten. (Duitse poëzie in vertaling)
Oorspronkelijke auteur: NOVALIS
Keuze, vertaling en nawoord. J.L. de Belder.
|
 |
Deurle : Colibrant Uitgaven. -64p. Afmetingen: 17.50 x 11.50 (ingenaaid) Colofon: Deze verzameling van fragmenten uit het oeuvre van Novalis, samengelezen, vertaald en van een nawoord voorzien door J.L.De Belder, werd door de zorgen van Colibrant/Uitgaven/Deurle, gezet uit de Garamond letter, corpsen 11 op 12 en gedrukt op houtvrij editiepapier, door de N.V. Erasmus/Gent/Ledeberg. De lay-out is die welke sinds 1976 voorzien wordt bij het drukken van de courante Colibri-poëziebundels. |
| 1978 | Albert van Dyck. (catalogus)
Auteurs: J.L. De Belder, Fernand Naeyaert, Raphael De Smedt |
Antwerpen: Mercatorfonds. -271p. Ills. in kleur en z/w.
Afmetingen: 30 x 26 (gebonden – linnen kaft met stofomslag in schuifdoos) |
|
| 1978 | Twintig originele houtgravures van Jos Hendrickx. (monografie)
Tekst: J.L. De Belder |
 |
Deurle : Colibrant Uitgaven.
Uitgegeven op 500 genummerde exemplaren, waarvan 250 genummerd. |
| 1979 | De boom van het paradijs (1880-1980): een bloemlezing van 100 gedichten ter gelegenheid van 100 jaar Sint-Gummaruscollege Lier. (bloemlezing) | Lier: Steylaerts. -120p. | |
| 1980 | Avondverzen. II (poëzie) |  |
Melsele : Orbis en Orion. -68p. Afmetingen:21 x 12 (gebrocheerd) Colofon: Avondverzen II werd in opdracht van Orion-Colibrant uitgaven (Brugge) uitgegeven in de herfst van het jaar 1980. Naar een lay-out van de auteur werd de bundel gedrukt op de persen van de Drukkerij N.V. Erasmus (Gent-Ledeberg), gezet uit de Bembo letter corpsen 9 en 11op houtvrij editiepapier. |
| 1980 | Jos Hendrickx. (monografie)
Uitgave ter gelegenheid van de 40ste verjaardag van de oprichting van de Sociale Dienst Vlaams Economisch Verbond. |
 |
Antwerpen : Vlaams Economisch Verbond. Sociale Dienst. -120p.
Afmetingen: 30.50 x 29 (luxe gebonden uitgave met stofwikkel) |
| POSTUME UITGAVEN | |||
| 1981 | Garderobe ; Balans. Jozef Lodewijk De Belder. (bibliofiele uitgave) [2 originele etsen van Ronald Ergo] | Gent: de Prentenier, vereniging ter bevordering van het edele boekambacht. Reeks: prentgedichten vol 1 | |
| 1983 | Het morgenrood, het avondrood : herinneringsalbum J. L. de Belder met nagelaten gedichten en dagboek. | Gent: J.L. De Belderstichting. -140p. Afmetingen: 23 x 19 (zachte kaft met stofomslag) | |
| 1987 | Verzamelde gedichten. (poëzie) ‘Verzamelde Gedichten’ van J.L.DE Belder verscheen als de definitieve verzamelbundel van het werk van J.L. De Belder. Eerder verscheen een editie ‘Verzamelde Gedichten’ bij Orion, Brugge. Deze editie werd ongewijzigd in deze druk overgenomen – echter werden 2 hoofdstukken toegevoegd: -het in 1980 bij Orion-Colibrant verschenen ‘Avondverzen II’ en de nalatenschap van de dichter. Gedichten uit de bundels: De gesloten kamer; Epimenides’ ontwaken en andere gedichten; Uit een herfst; Ballade der onzekerheden; Recitatief; Ki Fong, Een chinese suite; Van zuilen, sneeuw en rozen; Avondverzen I; Avondverzen II; Dagboekbladen; Uit de nalatenschap. |  |
Antwerpen: Nioba. -291p. Afmetingen:19.80 x 12.25 (gelijmd) Colophon: Deze ‘Verzamelde gedichten’ werden gezet uit de Palatino, corps 10, en gedrukt op de persen van Nioba Uitgevers op houtvrij editiepapier 90 grms in opdracht van dezelfde uitgeverij en in samenwerking met de J.L. De Belderstichting te Gent. Ter gelegenheid van het verschijnen van deze uitgave verscheen eveneens een plaquette, met een beschouwende tekst van Henri-Floris Jespers, een interview met en een brief van de dichter en de definitieve bibliografie. Van ‘Verzamelde Gedichten’ verschenen 26 genummerde luxe-exemplaren. |
| 1990 | Brieven aan een dichter. (brieven)
“De dichter J.L. De Belder verbleef gedurende de repressietijd een tijdlang in het hospitaal te Merksplas. Zodra hij kon meldde hij zich voor de sociale dienst. Daardoor kwam hij met het uitdelen van de correspondentie, met meerdere kameraden in contact” |
 |
Gent: J.L. De Belder Stichting. -29p.
Afmetingen: 20 x 12.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) |
| 1992 | Een stil geluk dat blijft. Bloemlezing uit de Verzamelde gedichten. (bloemlezing)
Samensteller: Herwig Verleyen. Met een houtsnede van Jos Hendrickx. Gedichten uit de bundels: De gesloten kamer; Epimenides’ ontwaken en andere gedichten; Uit een herfst; Ballade der onzekerheden; Recitatief; Ki Fong, een chinese suite; Van zuilen, sneeuw en rozen; Vijf egyptische liedjes; Avondverzen |
 |
Gent: J.L. De Belder Stichting. -59p. Afmetingen: 19.90 x 11.80 (gebrocheerd – zachte kaft) Colofon: De bloemlezing ‘Een stil geluk dat blijft’ werd in opdracht van de J.L. De Belder Stichting ter gelegenheid van haar 10-jaar bestaan gedrukt op de persen van Drukkerij Erasmus uit Wetteren naar een lay-out van Geert De Clercq. Samensteller was Herwig Verleyen, die hierbij een inleiding schreef die samen met de bundel wordt verspreid. |
| 2007 | De zachte klaarte: gedichten. (bloemlezing) Voor dit eerste deel adapteerde samensteller Dirk Christiaens een laudatio aan J.L. De Belder, uitgesproken door Anton van Wilderode op 1 juni 1980 te Lier. Gedichten uit de bundels: Stilte; De gesloten kamer; Einde augustus; Epimenides’ ontwaken; Uit een herfst; Recitatief; Van zuilen, sneeuw en rozen; Avondverzen; Avondverzen II; Verzamelde verzen |  |
Leuven: uitgeverij P. -63p.
Reeks: Parnassus retroreeks nr 1
Afmetingen:17 x 11.90 (gebrocheerd) Colofon: ‘De zachte klaarte’, een selectie van gedichten van J.L. De Belder, verscheen begin 2007 als eerste deel in de Parnassus Retroreeks – een initiatief van Dirk Christiaens waarin haast vergeten maar toch belangrijke Vlaamse dichters van de twintigste eeuw gebloemleesd worden. Dit boek kreeg een oplage van 500 exemplaren waarvan er 200 als nieuwjaarsgeschenk 2007 aan de vrienden van Uitgeverij P werden aangeboden. Gezet uit Bembo – Gedrukt op Rives 120g door Drukkerij Overloop, Wilsele |
B. Overzicht per genre alfabetisch op titel
Poëzie
- Avondverzen. (1974)
- Avondverzen. 2 (1980)
- Ballade der onzekerheden. (1949)
- De gesloten kamer.(1939
- De zachte klaarte: gedichten. (2007)
- Een stil geluk dat blijft: bloemlezing uit de Verzamelde gedichten. (1992)
- Einde augustus. (1941)
- Epimenides’ ontwaken en andere gedichten. (1943)
- Garderobe ; Balans. (poëzie – bibliofiele uitgave) (1981)
- Iets is voorgoed voorbij… (1976)
- Recitatief. (1951)
- Stilte. (1938)
- Ki Fong. Een Chinese suite. (1956)
- Uit een herfst. (1944)
- Van zuilen, sneeuw en rozen. (1964)
- Verglaasde spiegel. (1964 of 1974)
- Verzamelde gedichten (1938-1974). (1975)
- Verzamelde gedichten. (1987)
Novelle
- De vervulling. (1975)
Vertaalwerk
- Rilke, Rainer Maria: Wij bouwen aan u . (1936)
- De toverschalmei. Sprookjes van Otto Flake.(1940, onder pseudoniem Luc Uytendaele)
- Vollmer, Walter: De Broeders. Vertaald door Peter Thiry en J. L. de Belder. 1941
- Hölderlin, Friedrich: Gedichten en fragmenten. (poëzie) (1943)
- Wilde, Oscar: De ballade van Reading. Nederlandse vertaling van J.L. de Belder e.a (1950)
- De wonderbare avonturen van baron von Münchhausen. Naverteld door J.L. de Belder en Karel Branders. (1943)
- Maeterlinck, Maurice: ‘Azuren bellen’, een keuze uit Bulles Bleues. ‘Broeikast van het hart’ een keuze uit Serres Chaudes. ‘Pelléas en Mélisande’, lyrisch drama. (1962)
- Bij de uitverkorenen: vertalingen uit het oeuvre van geliefde dichters. (bloemlezing) (1977)
- Fragmenten / Novalis. Keuze, vertaling en nawoord. J.L. de Belder. (1978)
Essays
- Sully Prud’homme. (1950)
- Frank Mortelmans. (1977)
- Albert van Dyck. (1978)
- Jos Hendrickx. (1980)
Bloemlezingen
- Van twintig dichters. Bloemlezing samengesteld door J.L. de Belder; Adriaan Magerman; Jo Verbrugghen. (1959)
- Zoete, lieve, soevereine: de mooiste liefdegedichten uit de Zuidnederlandse literatuur. (1970)
- De boom van het paradijs (1880-1980): een bloemlezing van 100 gedichten ter gelegenheid van 100 jaar Sint-Gummaruscollege Lier (1979)
Luisterspelen
Vanaf 1939 – een dertigtal vertaalde luisterspelen en voor de televisie vertaalde en bewerkte toneelspelen o a van R. Tagore; J.C. Sotelo; Günter Eyck; E. König; E. Landgrebe; E. Wickert; K.M. Chelban; W. Teich; B. Meyer-Wehlack.
- Het klasopstel: luisterspel – Erwin Wickert
- Morgenkoffie: luisterspel – Eduard König
- De vrouw op het kamerscherm: luisterspel -Ima Arube
C. Artikels in tijdschriften & miscelania (bron: Nedweb)
| Jaar | Titel | Tijdschrift/Uitgeverij |
| 1942 | Richard de Cneudt: bij zijn vijf en zestigsten verjaardag’. | In: De Vl. Ag: tijdschrift van de Vlaams-Duitse Arbeidsgemeenschap, 5, nr. 4, p. 214-216. |
| 1943 | Friedrich Hölderlins tragedie (essay) en de vertaling ‘Friedrich Hölderlin, Brood en wijn. | Resp. Westland 1 (1943), pp.664-677 en Westland 1 (1943), pp. 759-763. |
| 1957 | Renaat De Vos vijftig. | Lier: ’t Land van Ryen. 3p. |
| 1960 | ‘Blijde hulde aan een vriend’. | In: Mededelingen, p. 9-12. |
| 1961 | ‘Hulde aan Johan Daisne’. | In: [ Spec. No. Van] Pan, p. 21-23. |
| 1962 | ‘Pieter Magerman zeventig’. | In: Mededelingen, p. 44-47. |
| 1962 | ‘Voor de “Vijfduizend” Uitverkorenen’. | In: De periscoop: Spiegel van het literair en artistiek leven, p. 5. |
| 1964 | ‘Adriaan Magerman’. | In: Toortsen, p. 20-22. |
| 1964 | ‘Marcel Beerten’. | In: Toortsen, p. 35-37. |
| 1965 | ‘Ere-saluut voor Pol le Roy’. | In: De Periscoop: Spiegel van het literair en artistiek leven, p.2. |
| 1968 | ‘Ernest van der Hallen, de realist’. | Lier: ’t Land van Ryen, p. 121-125. |
| 1971 | In Memoriam Jos Hendrickx: 13.III.1906 – 16.XI.1971. Door J.L. de Belder uitgesproken. | s. l., s.n., 11p. |
| 1972 | ‘Fernand Handtpoorter: laureaat van de Prijs voor poëzie; [ met juryrapport door J. L. de Belder]’ | In: Kultureel Jaarb. Oost-Vlaanderen, p. 83-96. |
| 1973 | ‘Daan Boens, dichter van het onbestemde’. | In: Pan, p. 9-13. |
| 1974 | ‘Over een lange reis en een goed hart’. | In: Getuigenissen. Jaarb. Felix Timmermans-genootschap, p. 122-129. |
| 1979 | Ernest van der Hallen. ‘Herinneringen aan een vader’ door J. L. de Belder. | Lier: Davidsfonds, p. 22-27. |
| 1979 | Vier uit de Antwerpse polder: Franck Mortelmans, Pieter De Mets, Marten Melsen, Nicasius De Keyser. Samenstelling door Lutgart Bredael-Smekens. | Tielt: Lannoo. 148p. |
| 1980 | Huldiging J. L. de Belder: Lier – 1 juni 1980. Dankwoord bezorgd door J. L. de Belder. | Lier: Colibrant, p. 24-27; p. 45-54. |
| 1981 | Een portret-album van Maurice Gilliams. Voorw. Van J. L. de Belder. | Beveren: Orbis en Orion. 162p. |
| 1981 | Museum Mevrouw J. Dhondt-Dhaenens, Deurle, Sint-Martens-Latem. | Deurle: Stichting Mevrouw J. Dhont-Dhaenens Deurle. |
| 1987 | Over alle grenzen heen [musica] : een viertal bezinningen rond fragmenten uit het credo; voor vrouwenkoor, fluit en harp. | s. n. s. l. 37p. |
