Jos Murez
Oudenaarde 13 februari 1927 – Gent 1 november 1996
Journalist kunstcriticus, auteur, dichter
Als journalist en later rubriekleider van Geestesleven van de krant Vooruit schreef hij meer dan vijfhonderd artikels over het artistiek leven in Gent en Gentse kunstenaars ; elf gedichtenbundels ; twaalf prozaboeken en romans ; meer dan twintig catalogi en monografieën over plastische kunstenaars. Bovendien was hij correspondent van La Wallonnie voor berichtgeving uit Gent en omgeving, schreef hij ook nog voor televisie en vertaalde twee lijvige romans (François Richard-Bessière en Raymond Dumay) uit het Frans.
Hij publiceerde ook onder het pseudoniem Henri Dubois
BIOGRAFIE
13 februari 1927: Geboren in Oudenaarde.
Van opleiding regent Germaanse talen
1954 tot 1981: Redacteur van het dagblad Vooruit, waarin hij o.m. de rubriek Geestesleven verzorgt als opvolger van Louis Paul Boon.
1954: Stichter en bezieler van het tijdschrift Het Antenneke (1954-1959), waarvan echter, in tegenstelling tot Tijd en Mens, De Tafelronde en Gard Sivik geen vernieuwing is uitgegaan en waarvan de medewerkers ook nooit ruime bekendheid of waardering hebben gekregen.
- Het Antenneke : literair en artistiek tijdschrift (1954-1959) werd gesticht door de in hetzelfde jaar opgerichte Gentse Kunstgroep “Het Antenneke”, op initiatief van Jos Murez en Marcel de Rijcke. Bedoeling was, los van elke politieke en godsdienstige overtuiging, voor alles klare en heldere schrifturen te brengen, voor elkeen leesbare literatuur. Het bevatte poëzie, proza, toneel (éénmaal) en kritische bijdragen over literatuur en kunst.
- De kunstgroep zelf bestaat uit een merkwaardige verzameling Gentse artiesten : Het betreft de schilders Roger De Cuyper, Gustaaf Prils, Richard Foncke, Jaques Vermeulen, Marcel Ysewijn, Hugo De Clercq, Amedee Cortier, Gaston Homblé, Pierre Van Fleteren en Pierre Vlerick. De lijst is uiteraard niet uitputtend. Later duiken binnen die entourage ook de namen op van Bert De Clercq, Jan Burssens en Octave Landuyt
Na het verdwijnen van Vooruit in 1978 werkte Murez nog tot 1981 voor De Morgen.
Dichtbundels, romans, verhalen, essays en monografieën.
1951: Debuut als dichter met de bundel Amor tui
- Aanvankelijk stond de poëzie van Murez nog onder invloed van Karel van de Woestijne en Bert Decorte, zoals in zijn debuut Amor tui (1951) en de daarop volgende bundel Ingekeerde groei (1952).
- Geleidelijk verwerft hij in latere bundels een eigen stem en raakt zijn poëzie meer en meer sociaal geëngageerd, zoals in de bundels Vivarium (1982) en de postuum gepubliceerde maar door hem nog geredigeerde bundel Retrogradus (1997).
1967: Voor zijn debuutroman Tantalus kreeg Murez in 1967 de provinciale prijs van Oost-Vlaanderen.
- In 1981 verscheen van deze roman een herwerkte versie onder de titel De steen der goden.
Autobiografisch en sterk geëngageerd is zijn romantrilogie Weekends zonder woorden (1974), Het bad van de waterman (1975) en Brusselse bijzit (1976), door Paul van Aken ‘de kroniek van een familiale schipbreuk’ genoemd.
Verhalend proza van Murez verscheen in De zwevende galblaas (1979) en Schampere verhalen (1986).
In zijn essays en monografieën over beeldende kunst toont Murez een voorkeur voor het surrealisme, zoals blijkt uit zijn boeken over Jos Trotteyn, surrealistisch schilder (1970), Aglane de Nivelles, surrealistisch schilder (1972), Bert de Clerck (1980) en zijn monografie Universeel surrealisme (1972).
1989: Over het letterkundig leven in Gent en over Louis Paul Boon schreef hij het autobiografische De progressieven.
- Het boek behandelt zijn journalistieke loopbaan bij de krant Vooruit (1 oktober 1954 – 31 november 1978) en daaropvolgend bij De Morgen (1 december 1978 tot 28 februari 1981).
- Het bevat zowel nuchtere feiten als eerder pamfletachtige meer persoonlijke passages, regelmatig aangevuld met flash-backs met Gent als bakermat van de socialistische beweging.
- Vele persoonlijke herinneringen aan Gentse literaire figuren passeren de revue oa Johan Daisne, René Ide, Pliet van Lieshout, Achilles Mussche, Richard Minne, Gustave van Hecke en de eerder geciteerde Louis Paul Boon.
1 november 1996: Overlijden te Gent.
EPILOOG
1997: Rosanne Murez-François, de weduwe van Jos Murez, geeft in eigen beheer postuum de gedichtenbundel “Retrogradus” uit.
MEER OVER JOS MUREZ
- van Aken, ‘Jos Murez’, in: Oostvlaamse literaire monografieën (dl IX, 1989), p. 97-128.
- de Smet, ‘Kennismaking: Jos Murez’, in: Concept 6 (1992) 4, p. 248-251.
- Boontje, ‘Gedichten van Jos Murez’, in: L.P. Boon. Het literatuur- en kunstkritisch werk (dl IV, 1997), p. 991-993.
- ‘In memoriam Jos Murez’, in: Cultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen 50 (1998), p. 196.
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Website
- Jos Murez · dbnl
- Daniel Van Ryssel, Vergeten schrijvers in de reeks Gent Blogt: Vergeten schrijvers: Jos Murez (1) 30 april 2007 – Vergeten schrijvers: Jos Murez (2) 10 mei 2007 – Vergeten schrijvers: Jos Murez (3) 19 mei 2007
- Jos Murez – Literair Gent
SMAAKMAKER
Het woord opstand
Mijn tong, een giftspleet,
raderwerk voor radde taal,
teken van tegenspraak,
bruisend woord,
ergernis voor pingelaars en lauwen.
Zich goed noch kwaad bloed maken,
rechters, advokaten
vivisektie laten plegen op dame Justitia,
aanmoedigen, onder andere en meer,
geparfumeerde grijsaards
tot het dragen
van hun patriottische linten.
In naam der heren en der hoeren
muiten onder de banier van kerk en (bank)kluis.
Uit: Antidotum
Hoogbouw
Wie ’t zieke lijf verpandt aan ’t organisme
waren koopt in winkels van ’t marxisme
het syndikaat aanhangt
partijlid is, lezer van de krant
zich dag en nacht geheugt
dat ’t ander systeem niet deugt,
krijgt op de duur een flatje aangemeten:
tien meter lang bij zes, de grootste breedte,
versneden in de ruimte, een kooi, een koekeloer,
waaruit men kijkt op ’t stadsbeeld of de boer.
Vivat ’t koncern, dat zo geen hemels brouwt van waarde,
toch stevige blokken bouwt in moeder aarde.
Uit: Vivarium
BIBLIOGRAFIE
Woordje vooraf
De bibliografie bestaat uit twee rubrieken:
- Een chronologisch overzicht
- Een beknopt overzicht gerangschikt per genre
De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience –Antwerpen.
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
- Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007
- POËZIECENTRUM vzw – Gent
Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klik op de foto
POSTUUM
BEKNOPT OVERZICHT PER GENRE
Poëzie
- Amor tui (1951)
- Ingekeerde groei (1952)
- Drie gedichten – Treurnis der dingen (1952)
- Het menselijke woord (1953)
- Diafragma (1956)
- Antidotum: gedichten. (1969)
- Tempera (1971)
- Astrolabium : gedichten (1972)
- Vincula (1974)
- Vivarium (1984)
- Retrogradus: lila-gedichten. 1997 (bloemlezing – poëzie)
Romans – novellen – kronieken
- Executie. (novelle) 1953
- Kroniek van een parvenu. (novelle) 1956
- Tantalus (roman) 1967
- Weekends zonder woorden. (roman) 1974
- Het bad van de waterman. (roman) 1975
- De Brusselse bijzit. (roman) 1976
- De zwevende galblaas. (verhalenbundel) 1979
- Adagio voor Jenny. (roman) 1979
- De steen der goden. (roman) 1981 Herwerkte versie van ‘Tantalus’ uit 1967.
- De teugelloze rechter. (roman) 1984
- Schampere verhalen. (verhalenbundel) 1986
- De progressieven. (kroniek) 1989
- Lyssemonde : een waarachtig fictief verhaal (roman) 1990
- De makromaan: een eigentijds verhaal. (roman) 1992
Essays en monografieën over beeldende kunst
- Richard Foncke als xylograaf. 1955
- Kunstschilder Jef Wauters: anecdotisch essay 1962
- Tentoonstelling Latemse School (tentoonstellingscatalogus) 1969
- Jos Trotteyn : surrealistisch schilder. (kunstmonografie) 1970
- Hugo De Putter : monografie. 1971
- Aglane de Nivelles. Surrealistisch schilder (monografie) 1972
- Wilfried Sybrands, kunstschilder : monografie 1972
- Universeel surrealisme. (essay) 1972
- Zes Gentse Surrealisten en Joris De Keyser ; Gaston Taevernier (catalogus) 1972
- Rudy Robert stelt tentoon (catalogus) 1974
- Wolfgang Hagedorn. (tentoonstellingscatalogus) 1977
- Het Bretagne van kunstschilder Wolmans. 1977
- Retrospectieve Antoon Catrie. (tentoonstellingscatalogus) 1978
- Winterlanden : zevenenvijftig schilderijen van Bogaert 1978
- Julien Van Langenhove. Latemse Landschapschilder. Monografie. 1978
- Tekeningen van Christian Sylvain. (catalogus) 1978
- Leonor Fini (tentoonstellingscatalogus) 1980
- Maurice Sijs. (kunst monografie) 1980
- Beeldhouwer Willy de Meester. 1980
- Albert Servaes en zijn Latemse tijdgenoten. 1981
- Maurice Schelck : tentoonstelling Latem, 1981
- Wilfried Sybrands tekenaar – kunstschilder – etser 1984
- Antoon Catrie ter nagedachtenis (1924 – 1977) – Retrospektieve Antoon Catrie 1987
- René Bruynseraede : een Gentse artistieke figuur 1988
- Lea Vanderstraeten (kunstmonografie) 1991
- Een humaan en technisch bedreven schilderstalent Georges De Koker 1992
- Gustaaf Van den Meersche – Beeldhouwer. : technische vormgave en etisch hoogstaande kunst. 1992
- Herdenkingstentoonstelling Beeldhouwer Leon Sarteel 1882-1942 1993