Korneel Goossens

Foto Letterenhuis

Mechelen, 30 november 1900 – Borgerhout, 27 november 1971

Debuteert met vertellingen in de trant van Felix Timmermans (Mastelijntjes opstand (1926), Judocus, (1928) en  Marionet speelt zelf (1929).
Medestichter van de uitgeverij Het Kompas (1929-1956) – initiatiefnemer voor de reeksen Het zilveren Bronneke en de Feniksreeks.
Uitbater boekhandel ‘Plantin’ annex kunstgalerij in de Adegemstraat te Mechelen (1935-1945).
Tijdens WO II secretaris bestuurslid van de nieuw ingerichte Kamer van Letterkundigen.

Ontwikkelt zich tot een gerespecteerd kunsthistoricus. Schrijft in 1954 een monografie over de Mechelse David Vinckboons (1576 – ca 1632), een navolger van Pieter en Jan Brueghel de Oude, en in 1956 door een boek over Dirk Baksteen 1886-1956.

 

BIOGRAFIE

30 november 1900: Geboren te Mechelen. Korneels moeder was de zus van de Mechelse toneelschrijver Emiel Buskens (1879 – 1948).

Volgt de humaniora aan het Sint-Romboutscollege, waarna hij bediende wordt.

Zijn echtgenote, Livine de Weert, is verwant met Felix Timmermans.

LITERAIR DEBUUT

1924 – 1926: Geregeld verschijnen er gedichten van zijn hand  in “De Vlaamse Gids” (zie
Korneel Goossens – DBNL, waar u deze gedichten kan lezen.

1926 – 1929: Verwerft enige bekendheid met vertellingen als Mastelijntjes opstand (1926), Judocus, (1928) en Marionet speelt zelf (1929), alle in de folkloristische trant van Felix Timmermans.

UITGEVER – HET KOMPAS

De gegevens van deze paragraaf steunen op Ludo Simons, Het boek in Vlaanderen sinds 1800. Een cultuurgeschiedenis. Uitg. Lannoo te Tielt. (pp 372-378)

September 1929: Met de hulp van de Amsterdamse uitgeverij De Spieghel  richt Goossens de firma Goossens en Co op.

• De Spieghel was in 1926 opgericht en werd geleid door Jantian “Tine” van Klooster, een gepromoveerde angliste en haar vriendin Jacoba “Koos” Schregardus.
• De firma Goossens en Co zou zich toeleggen op het importeren van boeken uit Nederland en het uitgeven van eigen boeken, in samenwerking met uitgeverij De Spieghel, onder het imprint Het Kompas.
• De jonge firma krijgt de alleenvertegenwoordiging van de uitgeverijen De Spieghel, Van Loghum Slaterus en Nijgh en Van Ditmar.
• Eind 1929 geeft ze twee eigen boeken uit, een letterkundige almanak voor Vlaanderen, die veel succes had, en een oorspronkelijk Kerstvertelsel van Stijn Streuvels, in een beperkte oplage (175 ex.), gedrukt op de  persen van De Eikelaar te Kortrijk.

1930 – 1932: Uitgeverij Het Kompas geeft de bibliofiele reeks HET ZILVEREN BRONNEKE uit, gedrukt in een oplage van 250 exemplaren in een door Elza van Hagendoren ontworpen band, met o a werk van Maurice Roelants (Twee helden), Theo Bogaerts (De Bajadère) en Lode Zielens (De roep). De reeks is een groot succes.

1933: Het kompas wordt verder uitgebouwd tot een nv, met onder de zeven comparanten, behalve de dames Van Klooster, Schregardus en Korneel Goossens ook Felix Timmermans.

In hetzelfde jaar wordt een belangrijk nieuw initiatief opgestart: de FENIKSREEKS.

• De reeks wordt redactioneel geleid door Maurice Roelants, Marnix Gijsen en Julien Kuypers en belooft ‘de beste boeken tegen de laagste prijzen’ te zullen aanbieden: 75 frank voor de reeks van zes goedverzorgde boeken. In de loop van het eerste jaar klimt het aantal intekenaars tot drieduizend, de derde reeks begint met vierduizend abonnees.

1935: Het Kompas komt in financiële moeilijkheden.

• De uitgeverij heeft inmiddels twee andere reeksen op stapel gezet. De reeks Vragen van onzen tijd moet na 8 nummers worden stopgezet en de ambitieuze reeks Wetenschappelijk Bibliotheek, legt zo’n beslag op het beperkt aandelenkapitaal dat het aanhouden ervan niet kon worden gerealiseerd.

Bovendien blijkt Korneel Goossens nogal creatief met de rekeningen te zijn omgesprongen, waardoor de Nederlandse aandeelhouders en bestuurders zich verplicht zien om zelf het heft in handen te nemen en Korneel de laan uit te sturen.

BOEKHANDELAAR, KUNSTGALERIST  EN ROMANSCHRIJVER – COLLABORATIE

1936 – 1945: Drijft tot het einde van de tweede wereldoorlog zijn boekhandel ‘Plantin’ annex kunstgalerij in de Adegemstraat te Mechelen.

Wordt tijdens de oorlog secretaris bestuurslid van de nieuw ingerichte Kamer van Letterkundigen met Filip De Pillecyn als voorzitter. Albe, Richard de Cneudt, Willem Putman en Dirk Vansina waren de gouwafgevaardigden.

Goossens herneemt zijn literaire arbeid.

1941: Drie publicaties: een etnografische studie Al in dit soete Nieuwe-Jaer – het leven van het Nieuwjaarslied. Een uitgave over zijn stad Mechelen:  Mechelen, het paradijs aan de Dele, en een heuse roman Het verzonnen geluk. Alle drie uitgegeven bij N.V. De Nederlandsche Boekhandel te Antwerpen:

• Het verzonnen geluk kent een zeker succes. Het wordt bekroond met de Driejaarlijkse prijs van de Vlaamse Provincies en in het Duits vertaald als Agnes und Lieva (Kessler Verlag, Mannheim).

1943: Niet minder dan 2 romans verschijnen:  Het schepsel Gods Brussel: Uitgeverij Steenlandt) en De prins van Babel (Oude God-Antwerpen: De Boekengilde “Die Poorte”) en een novellenbundel  De Glimlach van het Grafbeeld. (Brussel: Uitgeverij “Steenlandt”).

1943: Lid van de door Bert Peleman opgerichte kunstenaarskring ‘De Meivisch’

Studeert enige jaren kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Gent.

Na de tweede wereldoorlog wordt hij van collaboratie beschuldigd.

KUNSTHISTORICUS

Na de naoorlogse perikelen met het gerecht omtrent tenlastelegging van collaboratie, verhuist hij naar Antwerpen, wordt er boekhouder en evolueert gaandeweg tot een gerespecteerd kunsthistoricus.

1954:  Schrijft een indrukwekkende monografie over de Mechelse schilder David Vinckboons (1576 – ca 1632), een navolger van Pieter en Jan Brueghel de Oude, gevolgd in 1956 door een boek over kunstschilder en etser Dirk Baksteen 1886-1956

Een van de vroegste aanwinsten die het Rubenianum verwierf en integreerde, was de beelddocumentatie van letterkundige en historicus Korneel Goossens.

27 November 1971: Goossens overlijdt te Mechelen. Hij ligt begraven op het Schoonselhof te Antwerpen.

 

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Website

• Objectbeschrijvingen Letterenhuis – Anet

Referentie

• Ludo Simons, Het boek in Vlaanderen sinds 1800. Een cultuurgeschiedenis. Uitg. Lannoo te Tielt, 2013,  pp 372-378.

BIBLIOGRAFIE

Woordje vooraf

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience –Antwerpen.
• Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
• Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klik op de foto

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
1926	Mastelijntjes opstand (verhalen)		Mechelen: uitgave van de persen der Moderne Drukkerij Gebroeders Lautrent op de Zandpoortvest, nr 7. -76p. Afmetingen: 16 x 12.25 (ingenaaid)
1928	Judokus (verhalen) Met een teekening van Felix Timmermans		Amsterdam: Uitgeversbedrijf “De Spieghel”. -105p. Afmetingen: 20.75 x 15 (ingenaaid & gebonden met stofomslag) Colophon: Van dit boek werden gedrukt vijftig exemplaren op Hollandsch Van Gelder genummerd I-L en door den schrijver van handteekening voorzien.
1929	Marionet speelt zelf (novelle)		Amsterdam: Uitgeversbedrijf “De Spieghel”. -86p. Afmetingen: 20.25 x 14 (ingenaaid & gebonden) Colophon: Tien exemplaren van Marionet speelt zelf werden gedrukt op Holl. Antiek “Ossekop”, genummerd van I-X den door de schrijver geteekend.
1941	Al in dit soete Nieuwe-Jaer… Het leven van het Nieuwjaarslied. (etnografische studie) De editie voor Nederland (met overgeplakt Nederlands uitgeversadres). Amsterdam, A.J.G. Strengholt’s Uitg. Mij., 1942.		Antwerpen: N.V. De Nederlandsche Boekhandel. -126p. (waarvan 14p. bibliografie) + 8 platen. Afmetingen: 17.30 x 11 (ingenaaid – harde kartonnen kaft) Reeks: De Seizoenen vol. 6. Druk: drukkerij G. Braet, Vleminckveld 74, Antwerpen.
1941	Mechelen, het paradijs aan de Dele. (essay) Met 22 documentaire foto’s in zwart-wit. Met een bibliografie over Mechelen. 1979: Heruitgave bij J. Stevens te Mechelen, 1979. 24,5 x 16 cm – 71 p – originele omslag (soft cover) – mooi geïllustreerd met oude postkaarten		Antwerpen: N.V. De Nederlandsche Boekhandel. -60p. + 22  Ill. Afmetingen: 17.30 x 11 (ingenaaid – harde kartonnen kaft) Reeks: “De seizoenen” vol. 7 Druk: drukkerij G. Braet, Vleminckveld 74,  Antwerpen
z d [1941]	Het verzonnen geluk (roman) Met boekband met tekst van Felix Timmermans en Urbain van de Voorde. 1942: 2de editie 1964: 3de editie bij uitgeverij Heideland te Hasselt als VP nr 111		Antwerpen: N.V. De Nederlandsche Boekhandel. -246p. Afmetingen: 20 x 14 (ingenaaid en gebonden) 1951: Vertaald in het Duits als ‘Agnes und Lieve, Roman einer gefährdeten Ehe’. Vertalers: Günther Reubel en Thea Staedtler. Uitgever: Kessler Verlag, Mannheim.
1942	De spelers. (verhaal) Omslag: Hilda Leynen		Uit de bundel: Bloei. Eenentwintig verhalen van Vlaamsche schrijvers. -371 (pp 145-156) Uitgever: Dit boek verscheen in den herfst van 1942 bij de uitgeverij “PRO ARTE”” p.v.b.a. te Diest, onder leiding van Jos Philippen, beheerder-directeur. De omslagteekening werd ontworpen door Hilda Leynen en de druk verzorgd door N.V. Vonksteen te Langemark. Afmetingen: 19 x 14 (ingenaaid – licht gekartonneerde kaft met flappen)
1943	De prins van Babel (roman) Omslagvignet door Luc de Jaegher.		Oude God-Antwerpen: De Boekengilde “Die Poorte”. -194p. Afmetingen: 19 x 12.75 (ingenaaid en gebonden met stofomslag) Dit is het zesde deel van de Boekengilde “Die Poorte” Jaargang 1943. Gedrukt op de persen der firmadrukkerij.
1943	Het Schepsel Gods (roman) Illustraties van Pistor		Brussel: Uitgeverij “Steenlandt”.-194p. Afmetingen: 18 x 12 (ingenaaid en gebonden met stofomslag) Toelatingsnummer 4567
1943	De Glimlach van het Grafbeeld. (novellen)		Brussel: Uitgeverij “Steenlandt”. -174p. Afmetingen: 20 x 13.25 (gebonden met gekartonneerde kaft) Toelatingsnummer 7642
1943	Reineke. (verhaal)		Westland: kultureel-letterkundig tijdschrift voor Vlaanderen. – Oude-God. – Vol. 1, 1943, nr. 6, p. 478- 490
1950	Felix Timmermans en de Mystieke Blijdschap. (essay) Met portrettekening van Felix Timmermans.		Averbode: Uitgeverij Goede Pers N.V.Altiora. -24p. Reeks: ‘Averbode’s Brochurenreeks’ Afmetingen: 19.50 x 13.30 (geniet)
z d [1951]	Mechelen, De Heerlijke. Met 33 prachtige zwart-wit foto’s voorafgegaan door 19 blz. informatie. Ontwerp: Jos. Leonard. Opnamen: Lode van Zeir. Clichés: Huis Adrianssens en Swillens, Brussel. Nota: het boekje is een ingekorte versie (van 660 naar 53 van een gelijknamig boek uitgegeven in 1947  door  ‘Plantin’ en geschreven werd door Emile Buskens (oom van Korneel Goossens), Juliana Gabriels, Robert Foncke, Louis Lebeer (illustrator), August de Rees en Korneel Goossens		Brugge: Wiek op.  -54p.  ill. Afmetingen: 22 x 17 (ingenaaid) Reeks Dietse Landschappen en Steden nr. 4. Colophon: Dit boekje over Mechelen werd gedrukt op de persen van de drukkerij Vonksteen te Langemark, voor de uitgeverij “Wiek op” te Brugge naar het ontwerp van Jos. Leonard. De opnamen zijn van Lode van Zeir. De clichés werden vervaardigd door het huis Adrianssens en Swillens te Brussel. Het is het vierde boekje in de reeks Dietse landschappen en steden.
1954	David Vinckboons. (kunstmonografie) Met 74 illustraties waaronder frontispice in kleur. Bevat oeuvre-catalogus.		Antwerpen: Ars Patriae /  ’s Gravenhage: Martinus Nijhoff. VIII + 158 + (2)p.
z d [1956]	Dirk Baksteen 1886-1956. (kunstmonografie) Met 16 afbeeldingen van etsen – bevat catalogus van het volledige grafische werk tot en met februari 1956		Antwerpen: Het Grafisch Genootschap. -30p. + 16 pag z-w illustraties. Afmetingen: 28 x 21,2 (ingenaaid – kaft met flappen).Colofon: Van dit boek, dat gezet werd in de Cochin-letter, 14 punt, werden gedrukt op de persen van de drukkerij Van Dieren te Antwerpen: 15 ex. op luxepapier Arches, genummerd van A tot N. 49 exemplaren op luxepapier Arches, genummerd van I tot XLIX en 236 ex. op papier alpha, genummerd van 1 tot 236. De reproducties in lichtdruk werden uitgevoerd door de firma E. Thill te Brussel, de omslag werd ontworpen door D. Acket. Dit is nummer …