Maakt deel uit van:Honest Art Movement (H.A.M.)Literaire anti-autoritaire garde van 1960
Marc Andries
Duffel, 11 februari 1939
Dichter en romanschrijver
BIOGRAFIE
11 februari 1939: Geboren te Duffel.
- Al vanaf jonge leeftijd werd Andries door zijn ouders geconfronteerd met literatuur. Zo schreef zijn vader – Flor Andries (1900-1986), onderwijzer, bedrijfsvoeder van kippenkwekerij, -broeierij en veevoederfabrikant, gemeenteraadslid (Duffel), bestuurder van Het Boerenfront en hoofdredacteur van het gelijknamige blad – feuilletons voor Gazet van Antwerpen en voor Het Boerenfront: Schuld en Schande, Julia’s wraak, Het Hof, en In mijnen tijd, onder het pseudoniem Flor Vanduffel.
- Ook de uitgebreide collectie boeken op de boekenplank van zijn moeder inspireerden Marc Andries al vroeg: werken van onder andere Fjodor Dostojevski, Jean-Paul Sartre, Willem Elsschot, Gerard Walschap,… .
1951: Op zijn twaalfde werd Andries naar het Klein Seminarie van Mechelen gestuurd.
- Zijn ervaringen uit deze periode op het strenge internaat verwerkt hij in zijn tweede roman Het geduld (1963). De vakken die hem in deze periode vooral interesseerden zijn Griekse en Romeinse geschiedenis en Nederlands.
Na de middelbare studies trok Marc Andries naar Gent om er psychologie te studeren.
1960: In plaats van zich op de studie te concentreren schreef Andries er zijn in existentialisme gedrenkte, ietwat pessimistische debuutroman Schaduw op de huid (1960).
- De roman werd uitgegeven door De Bezige Bij. Deze eerste roman werd met verdeelde gevoelens onthaald, hij werd opgehemeld en afgekraakt.
- Ondanks de negatieve kritiek die het werk kreeg, bleef Andries in zijn literaire talent geloven en schreef hij zowat 25 boeken en vele essays in verscheidene tijdschriften.
1960: In hetzelfde jaar als de publicatie van zijn debuutroman stichtte Marc Andries, samen met enkele andere auteurs, het tijdschrift Hoos.
- In Hoos heeft hij gedichten gepubliceerd, die hadden moeten uitgroeien tot een bundel met de titel ‘Gedichten in April’. Het zijn gedichten waaruit ‘een gevoel van weemoedigheid spreekt alsook een verlangen naar het onbestemde’.
Andries houdt het in Vlaanderen echter niet langer uit en trekt naar Amsterdam, waar hij hoopt zijn weg in de literaire wereld te kunnen vinden. Hij ontmoet er Willem Jacob Simons, die er de kleine uitgeverij De Beuk runt en bereid is om de gedichten van Andries te publiceren.
1961: Publicatie van de dichtbundel ‘De gebalsemde zoon’ met gedichten die thematisch nauw aansluiten bij de poëzie uit Hoos, al lijkt de levensvisie hier en daar donkerder: “Dood is droefheid gebogen en geslagen in het muzeum van de tijd” (De gebalsemde zoon p. 9)
Na een tijdje in Amsterdam gewoond te hebben trekt Andries naar Ibiza. Zijn ervaringen aan de Middellandse Zee zijn onrechtstreeks terug te vinden in het tweede deel van zijn biografische cyclus Een zeer brave borst – De cycloop.
Samen met o.a. Anthonie Donker en Annie Romein is hij in de jaren zestig redacteur van het tijdschrift De Nieuwe Stem.
1963: Marc Andries keert weer terug naar zijn geboortestad Duffel.
1964: Huwt met Gilberte Van Leemput. In hetzelfde jaar wordt zijn dochter Ann geboren. In 1974 geboorte van zijn zoon David.
1964-1968: Journalist, redacteur bij De Nieuwe Gazet.
1968: Liefdeloosheid, verval, onmacht en doodsangst zijn thema’s die o.m. zijn roman De maagdenhorde beheersen.
1969-1974: Redacteur bij het weekblad De Post
In een aantal van zijn boeken heeft Andries zich maatschappijkritisch opgesteld.
- 1971: De dulle grieten is een satirische roman over de feministische vrouwenbeweging.
- 1976: Kijk ! Mijn maskers, toont aan hoe machteloos de enkeling wel staat tegenover het hele maatschappelijke systeem dat steeds meer steunt op technologie en ont-persoonlijking.
- 1978: En morgen is het revolutie, laat zien hoe de bouw van een fort (symbool van het militarisme) een heel dorp in rep en roer kan zetten.
In een aantal andere boeken verwordt de werkelijkheid tot een niets ontziende nachtmerrie van geweld en seks.
- 1972: De zondvloed: een misdaadroman waarin moord en ondergang centraal staat.
- 1974: Canto flamenco: De naoorlogse repressie loopt uit op allerlei vormen van geweld die men niet anders dan machteloos kan ondergaan.
- 1979: Bericht van het thuisfront: dronken soldaten storten zich, tijdens een rustpauze, in een groteske orgie. Zelfs de dorpsbewoners – het thuisfront – laten zich meeslepen door een duivelse euforie tijdens WO I.
1969: Het schrijverschap van Marc Andries krijgt officiële erkenning wanneer hem zowel de Dirk Martens Prijs als de Yangprijs worden toegekend voor zijn roman uit 1968 ‘De Maagdenhorde’.
1973: Maakt deel uit van de beweging H.A.M.; De Honest Arts Movement, een literaire beweging in het verlengde van Tijd en Mens.
1974- 2000: Manager communicatie bij Agfa-Gevaert te Mortsel
1992-1994: Directeur van het Museum voor Fotografie in Antwerpen.
Tevens bestuurslid van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen.
2000: Publicatie van een historische roman Monseigneur over de prins-regent Karel van Vlaanderen
2009: Negen jaar later, in april (hij is intussen 70 jaar !), verschijnt een tweede historische roman Mijn Max, een royalty-drama over het Mexicaanse avontuur van prinses Charlotte van België, dochter van koning Leopold I en Maximiliaan van Oostenrijk, de jongere broer van keizer Frans Jozef I van de Centraal-Europese mogendheid Oostenrijk-Hongarije.
2011: Publicatie van “Vossenjong” .
- Via het levensverhaal van de eeneiige tweeling Anatole en Ferdinand Vos, vertelt ‘Vossenjong’ de geschiedenis van de Vlaamse Beweging van de 19e eeuw tot na de Eerste Wereldoorlog.
- De tweeling wordt in 1896 geboren als zonen van de beroemde luministische schilder Camille Vos. De jongetjes zijn zo gelijkend dat het best mogelijk is dat ze na de geboorte zijn verwisseld, zodat Anatole misschien toch Ferdinand is en omgekeerd.
- Ze groeien op in het beschermende milieu van het ‘Vossenhol’ en delen alles, zelfs de liefde voor de aantrekkelijke Roza Schoonbeek.
- Dan drijft het lot hen onverbiddelijk uit elkaar. Bij de keuring voor militaire dienst blijkt dat Ferdinand platvoeten heeft. Hij wordt afgekeurd. Zijn broer Anatole belandt na het uitbreken van de oorlog aan de IJzer en wordt als vanzelfsprekend een overtuigde Vlaming. Ferdinand, maakt mede door zijn verloving met Roza Schoonbeek, carrière in het Belgicistische industriële milieu.
2013: “Vossenjong” krijgt een vervolg onder de titel “Belg”. Het boek werd nooit in boekvorm gepubliceerd. Lang werd het aangeboden als E-Book te verkrijgen of te lezen via een website “marcandries.be”. Maar deze is sedert enige tijd gesloten.
In zijn bericht schrijft de auteur hierover het volgende:
De roman ‘BELG’ is het vervolg op de eind 2011 verschenen roman ‘VOSSENJONG’. Het manuscript werd aan vijf uitgevers toegestuurd. Drie Vlaamse en twee Nederlandse. Van de Vlaamse kwam geen reactie. Niet eens bericht van ontvangst. De twee Nederlandse uitgevers meldden ontvangst en bezorgden een reactie. Waarom dit verschil ? Joost zal het weten. Dat wil zeggen: hij weet het. De eerste Nederlandse uitgever was bondig: de literaire kwaliteit van ‘BELG’ werd zeer geprezen. Maar commercieel zag men dit soort literaire fictie niet zitten. Spijtig. De tweede nam uitgebreid contact, prees het boek in alle toonaarden, maar begon daarna ook over de moeilijke tijden en de verkoopbaarheid van literaire fictie als het niet om een thriller gaat. Uiteindelijk kwam de aap uit de mouw: ze wilden ‘BELG’ graag uitgeven als de auteur financieel zou participeren of garant stond voor afname van een paar honderd exemplaren. Wat hetzelfde is natuurlijk. Ik heb daar even over nagedacht, maar heb snel besloten dat toch niet te doen. Ik ga op mijn leeftijd niet meer beginnen met het betalen van mijn eigen uitgaven. Conclusie is dat er blijkbaar voor literaire romans weinig of geen belangstelling meer is bij uitgevers. Omdat er te weinig lezers voor dit soort werken zouden zijn. Wat een loze bewering is. Maar uitgevers en media spelen er op in en maken het zodoende nog erger. Alleen , gezien ik mijn werk tot op heden toch nog altijd uitgegeven en verkocht heb gekregen, bewijst dit dat ik nog lezers heb. Niet veel misschien. Maar trouw. Hen wil ik niet in de steek laten. […] Tegelijk verschijnt een tweede tot de cyclus behorende verhaal onder de titel DOOD IS DOOD als bibliofiele uitgave bij Arsenaal. Net als vorig jaar het verhaal HET BEZOEK bedoeld als nieuwjaarsgeschenkje voor speciale vrienden. Heerlijk met tekeningen van Eddy Ausloos verluchtigd. Meteen kan ik ook melden dat ik ondertussen volop werk aan het laatste deel van de ‘VOSSEN’-reeks met als voorlopige titel ‘BERICHTEN UIT HET GRAF’. Daarmee wordt een periode van de Vlaamse, en Belgische, geschiedenis van het begin van de 19de eeuw tot op de dag van vandaag via het tumultueuze wedervaren van de familie Vos, afgesloten.2014: De trilogie is intussen afgewerkt. Het laatste deel Leon werd zoals Belg lange tijd via zijn website“marcandries.be”, als E-book aangeboden om te lezen en/of te downloaden. Maar zoals eerder gezegd, is deze sedert enige tijd gesloten.
2015: Marc Andries meldt dat hij volop bezig is met een volgend boek Jef van Extergem. Als rook over de bergen. Een eerste hoofdstukje verscheen in het TIENJARIG TIJDSCHRIFT met als titel ‘Karl Marx en de IJskoningin’.
2016: Bij uitgeverij Ludion verschijnt de historische roman Jef van Extergem. Als rook over de bergen, dat ons het levensverhaal vertelt van Jef van Extergem, overtuigd socialist, gedreven links flamingant, activist en later communist.
- Jef van Extergem gaf tijdens de Eerste Wereldoorlog mee vorm aan het socialistisch activisme. In 1920 werd hij door de Belgische staat wegens zijn activistische activiteiten veroordeeld tot twintig jaar gevangenisstraf, maar werd het jaar daarop vrijgelaten op voorwaarde dat hij zich niet meer met politieke activiteiten in zou laten. Hij stoorde zich daar niet aan, waardoor hij opnieuw in de gevangenis belandde van 1925 tot 1928.
- We zien hem duwend en knokkend het politieke handwerk doen ten dienste van zijn idealen: het internationale socialisme én de Vlaamse ontvoogding.
- 1928: steunt August Borms als kandidaat voor de Fontpartij, toetreding tot de Belgische communistische partij, meetings in de Antwerpse volkshuizen, in het Berlijn der Spartakisten, in de gevangenis, op de Kalmthoutse heide. De autoritaire katholieke strekking in de Vlaamse Beweging doet hem huiveren. Verzetsstrijder tijdens WO II wordt hij verklikt, gefolterd in Breendonk en naar het arbeidskamp Ellrich gestuurd, waar hij van ontbering sterft en als rook over de bergen in de tijd verdwijnt.
- Marc Andries evoceert hier een niet onbelangrijk en al te vaak onderbelicht deel van onze geschiedenis: het linkse flamingantisme. Niet verteld als droog feitenmateriaal, maar neergezet met mensen van vlees en bloed, zorgvuldig gezet in hun tijdsgebonden kader, zonder pedanterie, levensecht, verteld door de rasverteller die de auteur is.
2019: Een dichtbundel – in privé beheer – Geheime verzen.
- In het colofon lezen we : “Vele jaren geleden liet ik weten dat ik geen poëzie meer zou publiceren. Stiekem kon ik het niet laten nu en dan toch nog eens een gedicht neer te schrijven. Een aantal van die “Geheime verzen” heb ik onlangs uit de map gehaald en enigszins gefatsoeneerd. Een vijftigtal worden hier gebundeld. Elk exemplaar ondertekend en voorzien van een origineel en dus uniek omslag. De verspreiding is onvoorspelbaar”.
2020: Twee literaire hebbedingetjes – een samenwerking van de schrijver en de graficus Eddy Ausloos – in een beperkte oplage: Nieuwe verzen, een speeldoos zo opgevat dat de lezer naar eigen smaak en inzicht de verzen kan herschikken. Als toemaat bevat elke doos ook een originele aquarel van E. Ausloos.
Even later gaven ze een leporello uit met 8 gedichten van de schrijver, waarbij de graficus de bundel verrijkt met 4 illustraties, de omslag van een kleurige tekening voorziet en als frontispies een zwart-wit-tekening, gehoogd met een calcomanie toevoegt.
- Lees ook Een creatieve samenwerking: Marc Andries en Eddy Ausloos (klik op de link) in de Berichten van Schrijversgewijs
Bij het werk van Marc Andries
Uit: Lukas De Vos in ‘Knack.be/boekenburen 05 augustus 2009’:
” Gestart met in existentialisme gedrenkte, pessimistische romans (Schaduw op de Huid, 1960; De Gebalsemde Zoon, 1961), en dus opgehemeld door cultuurpaus Jan Walravens, verdiepte hij zich snel in vormexperimenten.
Groter talent was zelden gezien, vond De Bezige Bij, dat meteen drie romans op rij publiceerde in de vorm van een monologue intérieur, de trilogie De Grote Reis van Simon Kimrooi (1963-1964). Andries is daarna geleidelijk naar de marge verdrongen, zelfs het Kritisch Lexicon vindt de schrijver onvoldoende relevant om hem op te nemen.
En dat is vreemd, want Andries bleef nooit te beroerd om te poken in de duistere kanten van de mens en zijn doodsbeklemming (De Maagdenhorde, 1968) of tegen zere schenen te schoppen van would-be progressieven (De Dulle Grieten, 1971, over de Dolle Mina’s) of nutsidioten (Kijk, Mijn Maskers !, 1976). Zijn literaire faam verzwond.”
Uit : F. de Vree en G.J. van Bork, in: Andries, Marc – DBNL . Schrijvers en dichters (dbnl … :
” Schrijft in sartriaans existentialistische geest gedichten, zoals in De gebalsemde zoon (1961). De korte roman Schaduw op de huid (1960, uitgegeven tezamen met de verhalen Een witte vlinder en Het ongeval) wordt gekenmerkt door een pessimistische levensvisie. Liefdeloosheid, verval, onmacht en doodsangst zijn thema’s die o.m. zijn roman De maagdenhorde (1968) beheersen. Deze roman werd in 1969 bekroond met de Dirk Martensprijs. Later werk behandelt ook sociale thema’s, zoals de Dolle Mina-beweging in De dulle grieten (1971), of de gevolgen van de beide wereldoorlogen in Canto flamenco (1974) en Berichten van het thuisfront (1979). Voorts schreef hij een geromantiseerde Belgische volksgeschiedschrijving over de armoejaren rond 1900 En morgen is het revolutie (1978) “
BEKRONINGEN
- 1969: Literaire prijs Dirk Martens van de stad Aalst en de Yangprijs voor De maagdenhorde (1968)
MEER OVER MARC ANDRIES
- Andries, Marc. 1984. De glimlach van de beroemde filmster was hoopgevend. Een autobiografische schets. Antwerpen: Soethoudt, p. 129-134.
- Brems, Hugo en De Geest, Dirk. 1989. Barbaar in mijn mond. Poëzie in Vlaanderen 1955-1965. Leuven/ Amersfoort: Acco, p. 173.
- Brems, Hugo en de Geest, Dirk. 1991. Opener dan dicht is toe. Poëzie in Vlaanderen 1965-1990. Leuven/Amersfoort: Acco, p. 50.
- Marc Andries, ‘Interview’, in: Tmuzet 3 (1980) 26, p. 4-9;
- N. Verschoore, ‘Marc Andries: de wrede karikaturist met het gekwetste hart’, in: Boek en bibliotheek 1 (1978-1981) 5, p. 97-104.
- Malfliet, Geert, Marc Andries : het vroege proza : een analyse. RUG. Faculteit Letteren en Wijsbegeerte. 1985 -184p. [Diss. lic. Germaanse filologie]
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Websites
- Andries, Marc – DBNL . Schrijvers en dichters (dbnl …
- NEDWEB/Literatuur in context – Andries, Marc
- Literaire balling – Marc Andries 70. Lukas Devos in Knack
Referenties
- Vermeiren, Koen. 1988. Geboekstaafd. Vlaamse prozaschrijvers na 1945. Leuven: Davidsfonds, p. 35-37.
BIBLIOGRAFIE
Woord vooraf
De bibliografie van Marc Andries heeft twee afdelingen
- Chronologisch overzicht van zijn scheppend werk uitgegeven in boekvorm
- Een greep uit zijn essays gepubliceerd in tijdschriften.
De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
- Koninklijke Bibliotheek van België -Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
- Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007.
Chronologisch overzicht
a. Scheppend werk
B. Essays in tijdschriften.
Jaar | Titel | Vindplaats Tijdschrift |
1961 | ‘Over de verfilming van Fons Rademakers van : Claus, Hugo. Het mes.’ | In: Hoos. 2, nr. 3, p. 13 |
1964 | ‘2 jongeren – 2 bundels.’ | In: De nieuwe stem. 19, nr. 11, p. 702-703 |
1964 | ‘Edwin Vanvugt is een dief’. | In: De nieuwe stem. 19, nr. 8, p 499-500 |
1964 | ‘Huilen met Louis Paul Boon.’ | In: De nieuwe stem. 19, nr. 8, p. 501 |
1965 | ‘Brief aan de redactie.’ | In: Nieuw Vlaams Tijdschrift. 18, nr. 7, p; 742-743 |
1965 | ‘Een broek voor een octopus.’ | In: De nieuwe stem. 20, nr. 8, p. 511-512 |
1965 | ‘Jan Walravens: geraffineerd verschalker.’ | In: De nieuwe stem. 20, nr. 11, p. 701-702 |
1965 | ‘Lofzang op de flap.’ | In: De nieuwe stem. 20, nr. 1, p. 67-68 |
1965 | ‘Een levenloze schooldag.’ | In: De nieuwe stem. 20, nr. 12, P. 765-767 |
1965 | ‘Literaire voyeurs.’ | In: De nieuwe stem. 20, nr. 11, p. 693-694 |
1966 | ‘Hubert Lampo.’ | In: Boemerang. nr. 2, p. 13-14 |
1966 | ‘Marcel van Maele; Kraamanijs uitkramen.’ | In: De nieuwe stem. 21, nr. 9, p. 567-568 |
1966 | ‘Wolkers schrijft de schaamte van zich af.’ | In: De nieuwe stem. 21, nr. 4-5, p. 260-261 |
1966 | ‘Schrijven, lezen en eten in Vlaanderen.’ | In: De nieuwe stem. 21, nr. 10, p. 627-630 |
1966 | ‘Jan Gerhard Toonder.’ | In: De nieuwe stem. 21, nr. 10, p. 630-631 |
1966 | ‘Schrijversacties in Vlaanderen.’ | In: De nieuwe stem. 21, nr. 8, p. 497-500 |
1967 | ‘Een literair humanistisch individualisme.’ | In: Confrontatie poëzie. Speciaal nr. van: Yang-kahier. 1, nr.6, p. 3-4 |
1967 | ‘Galgenaas, of Het leven ondanks.’ | In: De nieuwe stem. 22, nr. 2-3, p. 164-165 |
1970 | ‘Boeken van jaar tot jaar: de literaire productie in Vlaanderen.’ | In: Snoecks. 46, p. 197-203 |
1971 | ‘Nederlandse slagen onder Vlaamse gordel.’ | In: Heibel. 6, nr. 3-4, p. 76-78 |
1977 | ‘Over Ruysbeek, Erik van. De dood van de dageraad. Meditaties over leven en sterven. Antwerpen, 1977.’ | In: De Vlaamsche Gids. 61, nr. 5, p. 71-72 |
1979 | Ontmoeting met Willem M. Roggeman.’ | In: Willem M. Roggeman nummer. Dimensie’ 3, nr. 3, p. 31 |
1980 | ‘Schrijven? dat is scheppen vanuit een verlangen om voort te bestaan…’ | In: Tmuzet. 3, nr. 26, p. 4-9 (met Caremans, Clement en Van Hee, Maryse) |
1986 | ‘Hubert Lampo: verkenning in het grensgebied.’ | In: Contact. nr.11, p. 4-8 |
1987 | ‘De nooit voleindigde pelgrimage’. | In: Liefdesbrieven aan Antwerpen. p. 13-16. |
1991 | ‘Het discrete weten.’ | In: Diogenes. 7, nr.6, p. 43-44. |
1994 | ‘Beeldspraak.’ | In: Dietsche Warande en Belfort. 139, nr. 4, p. 446-448. |
1996 | ‘Kandidaat voor een Vlaams Lintje.’ | In: Tijdschrift van de Vereeniging ter Bevordering van het Vlaamsche Boekwezen: tijdschrift voor uitgevers en boekhandelaren. Nr.11, p. 6 |
2000 | ‘Brief aan Roger van de Velde.’ | In: Gierik. 18, nr. 67, p. 47-49. |