Maakt deel uit van:Neo-experimenteel rond het tijdschrift ‘Morgen’ & ‘Impuls’
Wilfried Adams
Leuven, 23 november 1947 – Antwerpen, 13 januari 2008
Actief als dichter, redacteur, criticus en vertaler.
Aanvankelijk sterk beïnvloed door Hugues C. Pernath en Jos De Haes.
BIOGRAFIE
23 november 1947: Geboren te Leuven als Wilfried Maria Gustaaf Adams.
- Hij groeide op in Heverlee: Berkenhof (1951-1960) en Boskant (1960-1969).
- Adams liep kleuterschool bij de Zusters Annunciaten op de Naamsesteenweg.
- 1953-1959: Lagere school bij de Broeders van Liefde op de Waversebaan.
- 1959-1965: Volgde Grieks-Latijnse humaniora in het Sint-Pieterscollege, met als jaargenoten Geert van Istendael en Ivo Carmen.
- 1967: Kandidaat rechten aan de KUL.
- 1972: Licentiaat Germaanse filologie.
1969: Huwelijk.
- Blijft tot 1973 in Leuven wonen.
- Publiceert sinds 1969 gedichten in tijdschriften als DW&B, NVT, De Vlaamse Gids, Morgen, Impuls, Yang, Poëziekrant, Deus ex Machina en Diogenes.
- Schreef tevens artikels over enkele Vlaamse dichters voor NVT, Ons Erfdeel en Poëziekrant.
1970: Zijn eerste bundel is Graafschap, sterk abstracte en gesloten poëzie waarin de taal de functie krijgt van zuivering en herschepping van de werkelijkheid. Poëzie entte zich op de door hem bestudeerde experimentele dichter Hugues C. Pernath, over wie hij in 1972 een universiteitsverhandeling zal schrijven en in 1981 een opstel wijdt in Ons Erfdeel (1981).
- Wilfried Adams debuteert mede onder invloed van de door hem bestudeerde experimentele dichter H.C. Pernath, in de lijn van de talige dichters als M. Bartosik, R.M.J. De Neef en M. Obiak.
- Adams verdedigt een autonomistische opvatting van de poëzie, waarin de scheppende en beeldende mogelijkheden van de taal en verwijzingen naar andere teksten centraal staan, als reactie tegen het neo-realisme dat volgens de talige dichters een devaluatie van de taal tot verbruiksgoed inhoudt. In zijn eerste nogal abstracte en gesloten poëzie produceert Adams een autonoom taalkunstwerk, en tracht hij de werkelijkheid via een formalisering te zuiveren en te herscheppen. Het gaat dan om zijn eerste bundel Graafschap (1970) en zijn latere bundels Dagwaarts een woord (1972) en Geen vogelkreet de roos (1975).
- In zijn latere meer toegankelijke bundels, Aanspraak (1981) en Uw afwezigheid, een strategie van het verdriet (1986), evolueert hij naar een minder autonomistische poëzie die een afwijzing van de wereld inhoudt, met sterk retorisch en metaforisch geladen ‘complaintes’ en regelrecht maatschappijkritisch engagement.
- Vertrouwde thema’s in zijn oeuvre zijn de tweespalt leven en dood, sacraliteit en weigering, gevend altruïsme en gereserveerd solipsisme.
Bron: Adams, Wilfried Maria Gustaaf | Literatur im Kontext
1970-1971: Redacteur van Nieuwe Stemmen.
1971-1972: Redacteur van het tijdschrift Morgen.
- ‘Morgen’ was een gestencild blaadje dat in 1967 was opgericht door de postexperimentele poète maudit Leopold M. van den Brande. Het is gericht tegen het nieuw-realisme dat in die tijd gepropageerd werd door het tijdschrift Kreatief van Lionel Deflo en Thierry Deleu.
- In 1971 verschijnt in Morgen als eerste een nummer dat integraal in het teken staat van ‘Neo-experiment 70’, een poging om de neo-experimentele jongeren te verenigen. Het nummer bevat een manifest waarin Van den Brande de neo-experimentele poëtica uiteenzet, gevolgd door een sympathiebetuiging in briefvorm aan Hedwig Speliers en poëtisch werk van veertien dichters. Daarbij treffen we namen aan van jongeren als Wilfried Adams, Dirk Christiaens, Roger de Neef, Rob Goswin, naast meer gevestigde namen als Speliers, Lucienne Stassaert en Roger Serras.
Bron: Hugo Brems en Dirk De Geest, Opener dan dicht is toe. Poëzie in Vlaanderen 1965-1990 (Leuven 1991, Acco), p30.
1972: Promoveert als licentiaat in de Germaanse filologie.
- Zijn afstudeerverhandeling (KUL, Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, 1972; promotor: prof. dr. M. Janssens) is een analyse van de bundel Mijn gegeven woord (1966) van Hugues C. Pernath, waarin hij zich vooral geboeid voelt door diens gebruik van verhullingstechnieken die, net als bij Jos de Haes, zo’n beslissende invloed had op zijn eigen inwendig universum. Verhullen is immers ook een onthulling – een waarheid (ά-λήθ-єία, ont-hulling, dé-voile-ment).
1972-1977: Redacteur van het tijdschrift Impuls.
- Impuls werd in 1968 opgericht als orgaan van de ‘Cultuurgroep Jong’ te Niel, met als doel cultuurverspreiding in de Rupelstreek.
- Pas vanaf de derde jaargang (1971) wordt het een volwaardig literair blad, voornamelijk onder impuls van de charismatische dichter en VUB-literatuurwetenschapper Jan de Roek. Rond hem ontstaat er een kring van dichters die deels uit V.U.B. –studenten (Bartosik, Dupuis, Christiaens, De Neef) bestaat, deels uit figuren uit het Antwerpse modernistische of maniëristische milieu (Jespers, Conrad, Van Vliet, Stassaert, Nolens). Verschillenden onder hen (Adams, Christiaens, De Neef) hadden al eerder tegen het Nieuw-realisme geageerd in het tijdschrift Morgen.
- De tenoren in Impuls zijn universitairen die weinig of geen affiniteit hebben (of, meer hebben) met de chaotische bohémiensfeer van de vorige generatie.
Bron: Hugo Brems en Dirk De Geest, Opener dan dicht is toe. Poëzie inVlaanderen 1965-1990 (Leuven 1991, Acco), p56-57.
1972: Wordt lid van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen.
1973: Verhuist met zijn vrouw en zijn zoontje naar Antwerpen, waar hij van 1975 tot 1979 werkzaam was als leraar Nederlands in het Stedelijk Onderwijs.
1974: Publiceert de bibliografie Reizende Bladen, literaire tijdschriften van Noord en Zuid na 1945.
- Breugelmans Roland, Borgers Gerrit, Adams Wilfried. 1974. Reizende bladen: literaire tijdschriften van Noord en Zuid na 1945: catalogus. Eindhoven: Stichting Literaire Dagen. 125p.
1974-1975: Stelt samen met Cyriel Verleyen een documentatiemap samen over Zuid-Nederlandse jeugdauteurs (1974-1975) en een map over Zuid-Nederlandse schrijfsters (1975).
1975: Samen met zijn vriend Michel Bartosik – eveneens redacteur van het tijdschrift Impuls – schreef hij Proeve voor een Impuls-manifest. (jrg. 6, nr 1, p. 5-21), dat meteen een toetssteen werd voor een nieuwe generatie experimentele dichters.
1975-1979: Leraar Nederlands (en Engels) in het stedelijk onderwijs te Antwerpen.
- In het destijds scherp verzuilde Antwerpen kreeg hij te kampen met de nadelen van een ‘foute’ diploma’s, maar dr. Michel Oukhow pp wist die plooien met de hem kenmerkende hardnekkigheid en bevlogenheid wel krachtig glad te strijken.
- Na zijn beslissing zich geheel te wijden aan de bonae litterae gaf hij nog af en toe les in het Joodse hoger middelbaar onderwijs en kreeg hij opdrachten van de Nederlandse Taalunie in het kader van het project “Certificaat Nederlands als Vreemde Taal” te Louvain-la-Neuve (die hij steevast “Louveuve” noemde).
- Ondertussen studeerde hij zelfstandig Catalaans en Hebreeuws.
1977: Wordt lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in Leiden, een vereniging die gevraagd werd zich uit te spreken over aard en de omvang van de Nederlandse literaire canon.
1984-1992: Redacteur van het tijdschrift Diogenes.
- Diogenes, is een erfgenaam van het Nieuw Vlaams Tijdschrift, dat vanaf 1984 begint te verschijnen. Het blad groepeert een groot aantal van de belangrijkste medewerkers aan het NVT en zet ook qua geest en opvattingen de lijn daarvan verder.
- Het combineert het ideeëngoed van een taalgerichte poëzie uit Impuls enerzijds met de voornaamste opvattingen van de Pink Poets anderzijds.
- Ideologisch is er verschil met het NVT want een literair blad dat aanspraak wilde maken op subsidie van de Vlaamse overheid moest een eigen nestgeur hebben. ‘Dietsche Warande en Belfort’ was van oudsher het blad van de katholieken, ‘De Vlaamse Gids’ kon rekenen op de steun van de liberalen, ‘Diogenes’ hoorde bij de Volksunie en ‘het Nieuw Wereldtijdschrift’ werd gezalfd door de socialisten.
1984-1986: Poëziecriticus voor het weekblad De Nieuwe.
Ondertussen evolueert zijn poëzie steeds meer naar een maatschappijkritische stellingname, zoals in de bundels Aanspraak of de school der onvermoede grenzen (1981) of Uw afwezigheid, een strategie van het verdriet (1986).
1984: Samen met Henri-Floris Jespers, stichtend lid en thans Sec. Gal. Hon. Van de CDR, alias het Centrum voor Documentatie en Reëvaluatie, dat zich vooral toelegt op de studie van de Vlaamse (inclusief Franstalige) literatuur uit het Interbellum.
1994: Socio van de Peňa “Los que faltaban” in Calatayud, Aragón.
13 januari 2008: Overleden te Antwerpen.
Postuum
19 januari 2008: Afscheidsplechtigheid van Wilfried in de aula Chrysant van het crematorium van Antwerpen.
- Op uitnodiging van zoon Arne nam boezemvriend Rein Douze de honneurs als ceremoniemeester waar, nam Lucienne Stassaert afscheid met de hierna gepubliceerde brief, en las Vera Alexander Beerten drie gedichten van de dichter voor. Zoon Arne Adams en vader Frans Adams brachten openhartige en indrukwekkende getuigenissen, waarbij ze niet nalieten de zelfgekozen band van Wilfried met de Joodse religieuze traditie te benadrukken.
31 mei 2008: Werd op het Schoonselhof herbegraven naast zijn goede vriend Michel Bartosik. Het grafmonument voor Wilfried Adams bevindt zich op perk R, rij 11.
BEKRONINGEN
- 1971: Prijs van de Vlaamse Poëziedagen met het gedicht ‘Engel’.
- 1976: de premie poëzieprijs Knokke-Heist.
- 1988: Poëzieprijs Provincie Antwerpen voor de bundel Uw Afwezigheid (1986).
MEER OVER WILFRIED ADAMS
- Oosthoek; WP-lexicon;
- J. Uyttendaele, ‘Mondriaan in een vers ver-taald’, in: Germania 18 (1970-1971) 2, p. 8-16;
- Hugo Brems, ‘Graden van abstractie’, in: Dietsche Warande & Belfort 116 (1971) 7, p. 524-529;
- Veyt, ‘Met de logica van een verwaaide engel’, in: Dietsche Warande & Belfort 122 (1977) 3, p. 216-220;
- H.F. Jespers, ‘Adams lyriek’, in: Het bed van Procrustes (1978), p. 109-111;
- L. Pay, interview in: Poëziekrant 13 (1989) 4, p. 2-6;
- Van Hoof, Guy. 1997. ‘Wilfried Adams: elk gedicht is een liefdesdaad’. In: Deus ex Machina: bezield artistiek kreatief tijdschrift. 21, nr. 83, p. 9-10.
- K. Segers, ‘Wilfried Adams, ‘Mijn gedichten zijn zo nauwkeurig mogelijke omschrijvingen’, interview in: Poëziekrant 22 (1998) 3, p. 45-47.
- De poëzie van Wilfried Adams | Inktspat
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Website
- Wilfried Adams • dbnl
- Wilfried Adams – Le blog de CDR-Mededelingen
- Adams, Wilfried Maria Gustaaf | Literatur im Kontext
Referenties
- Hugo Brems en Dirk De Geest, Opener dan dicht is toe. Poëzie in Vlaanderen 1965-1990. Leuven Acco 1991.
SMAAKMAKER
“MARIA IN DE PATIO
Soms, in de zon, wordt Maria stil,
ooit wandelde zij met de dood.
Gestalten gilden in het schaarhout:
Maria,
een schaduw rilt over haar wang.
Soms rust zij argeloos in het licht,
haar oogleden nauwelijks trillen.
Een glimlach is zij,
Maria,
een rimpeling van water, een glimlach.
Soms spreekt Maria zachte woorden
en zoent me, haar lippen zijn warm.
Zoent me en fluistert in mijn mond,
Maria,
teder speeksel en woorden van vrede.
Soms wordt Maria stil,
zij rust nu in de binnentuin.
Schaduwen sneden door het schaarhout:
Maria.
In het Zuiden wandelde zij met de dood.”
BIBLIOGRAFIE
Woordje vooraf
Deze bibliografie is ingedeeld als volgt:
- Scheppend werk in boekvorm
- Essayistisch werk
- Recenties
- Vertalingen
- Bloemlezingen
De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
- Koninklijke Bibliotheek van België -Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
- Adams, Wilfried Maria Gustaaf | Literatur im Kontext
Chronologisch overzicht
Scheppend werk
PUBLICATIES IN BOEKVORM PER GENRE, ALFABETISCH OP TITEL
Dichtbundels
- Aanspraak, of De school der onverhoede grenzen. (1981)
- Dagwaarts een woord. (1972)
- Geen vogelkreet de roos (1975)
- Graafschap. (1970)
- Met name. (1997)
- Uw afwezigheid. (1986)
Bibliofiele uitgaven
- Ontginning (1976, met drie etsen van zijn broer Dirk Adams,+ 2007);
- Lettre de cachet (1982, met vijf zeefdrukken van Guy Vandenbranden)
- Zayin (1993, met dertien zeefdrukken van Luc Tuymans).
ESSAYISTISCH WERK (selectie)
Jaar | Titel | Vindplaats |
1970 | ‘Sintaktise strukturen bij Hugues C. Pernath’. | In: Morgen: literair kreatief, krities & polemies tijdschrift. 4, nr. 4, p. 12-17. |
1975 | Michel Bartosik, Wilfried Adams. ‘Manifest’. | In: Impuls. 6, nr. 1, p. 5-21. |
1976 | ‘Mijn gegeven woord’ van Hugues C.Pernath. Een syntaktische benadering’. | In: Nieuw Vlaams Tijdschrift. 29, nr. 6-7, p. 468-480. |
1977 | Georges, Adé; Adams, Wilfried; Bartosik, Michel; Neef, Roger M. de e.a.. ‘Pentapoësis’. | In: Nieuw Vlaams tijdschrift. 30, nr. 6, p. 476-487. |
1981 | ‘Van concentratie tot concertatie : de poëzie van Hugues C. Pernath’. | In: Ons erfdeel: Algemeen Nederlands tweemaandelijks cultureel tijdschrift. 24, nr. 4, p. 560-568. |
1981 | ‘Jan de Roek: verzamelde gedichten & verzamelde essays’. | In: Poëziekrant: tweemaandelijks tijdschrift. 5, nr. 5, p. 6&11. |
1983 | ‘Hugues C. Pernath’. | In: Koriander. 2, nr. 8, p. 9-10. |
1986 | ‘Een keuze voor Coda’. | In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 3, nr. 9-10, p. 469-472. |
1986 | ‘Tonko Brems tweede bundel’. | In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 3, nr. 1, p. 33. |
1988 | ‘Herdrukken’ | In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 5, nr. 1, p. 86-89. |
1988 | ‘Karel Sergen’. | In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 5, nr. 4, p. 378-379. |
1989 | ‘Otto, of De liefde spiegelziek ontluisterd’. | In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 6, nr. 3, p. 54-57. |
1990 | ‘Van Orpheushanden tot absolute ernst’. | In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 6, nr. 4, p. 45-51. |
1991 | ‘Tractatus anthologico – coquinarius : stoofpot voor een eigentijdse bloemlezing’. | In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 7, nr. 5, p. 68-70. |
Recensies
- 2002. ‘Over: Claeys, Herman J. Vlaams Dialectenwoordenboek. Antwerpen: Artus uitgevers. 2001. ’. In: Leesidee. 8, nr. 1, p. 73.
- 2002. ‘Over: Rombouts, Tony. De witte wandelaar: gedichten 1960-2000’. In: Leesideeën off line: 2000-2003.
- 2001. ‘Over: Wils, Lode. Waarom Vlaanderen Nederlands spreekt. Leuven: Davidsfonds. 2001.’. In Leesidee. 7, nr. 6, p. 511.
- 2001. ‘Over: Christiaens, Dirk. Harnas van glas: gedichten 1960-2000’. In: Leesidee / Leesideeën off line: 2000-2002.
- 2001. ‘Over: Carette, Hendrik. Pact met Pound’. In: Leesideeën off line: 2000-2002.
- 1990. ‘Over: Van Veen, P.A.F. en Van der Sijs, Nicoline. Etymologisch woordenboek : de herkomst van onze woorden. Utrecht [etc.] : Van Dale Lexicografie. 1989.’. In Diogenes: letterkundig tijdschrift. 7, nr. 1-2, p. 74-78.
- 1990. ‘Over: Clement, Jan. De voorbijganger. Brugge. 1988.’. In: Diogenes : letterkundig tijdschrift. 7, nr. 1-2, p. 99.
- 1989. ‘Over: Van Hoof, Guy. De wetten van Copernicus. Antwerpen. 1988.’. In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 6, nr. 3, p. 58-59.
- 1988. ‘Over: Germonpré, Christiaan. Van weelde en weinig. [2e dr.] Gent. 1987.’. In Diogenes: letterkundig tijdschrift. 5, nr. 4, p. 377-378.
- 1988. ‘Over: Debuysere, Marc. La Malcontenta. Gent. 1987.’. In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 5, nr. 4, p. 376-377.
- 1988. ‘Over: De Roover, Adriaan. Ik ruik de sterren al. Gent. 1987.’. In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 5, nr. 4, p. 375-376.
- 1988. ‘Over: Van Toorn, Willem. De aardse republiek. Amsterdam. 1988.’. In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 5, nr. 3, p. 277-278.
- 1988. ‘Over: Vroomkoning, Victor. Klein museum. Houten. 1987.’. In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 5, nr. 3, p. 276-277.
- 1988. ‘Over: Bayar, Maris. Parade der paladijnen: een wagenspel in onverbloemde verzen met herdenking der grijze pijnen van het ontsnapte Zelf. Antwerpen. 1986.’. In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 4, nr. 4, p. 356-359.
- 1987. ‘Over: Zaal, Wim. Vlak bij Vlaanderen: een Hollander over het zuiden. Antwerpen. 1986.’. In: Diogenes: letterkundig tijdschrift. 4, nr. 3, p. 259-261.
- 1986. ‘Over: Schouten, Rob. Een grimmig maar interessant dichter’. In: De Nieuwe (13/03/1986).
- 1985. ‘Over: Gruuwez, Luuk. De feestelijke verliezer.’. In: De Nieuwe (28/11/1985).
- 1972. ‘Over: Verlinde, Hedwig. Van Eden tot Ararat. Gent. 1970.’. In: Morgen: literair kreatief, krities & polemies tijdschrift. 6, nr. 1, p. 49-50.
- 1972. ‘Over: Verhegghe, Willie. De Vlaamse guerillero’s. Brugge. 1971.’. In: Morgen: literair kreatief, krities & polemies tijdschrift. 6, nr. 1, p. 43-48.
- 1972. ‘Over: Lasoen, Patricia. Recepten en verhalen. Brussel enz. 1971.’. In: Morgen: literair kreatief, krities & polemies tijdschrift. 6, nr. 1, p. 38-42.
- 1971. ‘Over: Goswin, Rob. De huid van Mechelen. Brugge enz. 1970.’. In: Morgen: literair kreatief, krities & polemies tijdschrift. 5, nr. 2, p. 27-29.
- 1971. ‘Over: Alstein. De goddelijke waanzin. Wilrijk. 1971.’. In: Morgen: literair kreatief, krities & polemies tijdschrift. 5, nr. 3, p. 26-28.
Vertalingen
- 1985. ‘Antonio Machado’. In: Diogenes. 2, nr. 2, p. 70-74.
- 1985. ‘Vijf Azteekse gedichten (XVIe eeuw). Vert.: W. Adams’. In: De brakke hond. 2, nr. 7, p. 44-47.
- 1986. ‘Antonio Machado, Uit: Spreuken en deuntjes; Uit mijn schrijfmap. Vert.: W. Adams’. In: De tweede ronde. 7, nr. 3, p. 193.
- 1991. ‘Antonio Machado, Gedichten. Vert.: W. Adams’. In: Diogenes. 7, nr. 6, p. 64-65.
Bloemlezing
- Van Tienen Harry, De Vree Freddy, Adams Wilfried. 1982. Een Vlaams eiland: bloemlezing. Baarn: Hollandia. 118p.