PLIET VAN LISHOUT

Gent, 22 januari 1920 – Namen, 11 april 1982

Journalist, dichter, auteur van romans en verhalen, toneel- en dagboekschrijver

BIOGRAFIE

22 januari 1920: Geboorte van Hippoliet Joanna Livinus van Lishout te Gent.

• Vader Jozef (Achel 1877 – Gent 1925) is tolbeambte aan de haven van Gent. Moeder Helena Acke (Oostakker 1879 – Gent 1951) is huishoudster.

1927: Basisschool en nadien de Grieks-Latijnse humaniora aan het Sint-Lievenscollege.

1936-1938: Besluit journalist te worden. Stopt met de Grieks-Latijnse humaniora  en volgt de lessen aan het Provinciaal Handels- en Taalinstituut.

1937: Het openbaar leven van Pliet Van Lishout begint als zeventienjarige in 1937. Hij is een charmante dandy, met zijn te lang haar de eerste “zazou” in Gent, die net zijn studies aan het Sint-Lievenscollege gestaakt heeft, toneel speelt en muziek, maakt met de door hem opgerichte orkest-cabaretgroep Het Wit Cabaret. Geestig, joviaal en rad van tong, beweegt hij zich vlot in de uitgaanswereld en de artiestenmilieus.

Winter 1939-1940: Leert op een vernissage in zaal Pan Paul Rogghé en de Faun-groep (intellectuelen en latere professoren) kennen.

• Zij zullen de jonge man in zijn schrijverschap stimuleren. Hij heeft intussen al een eerste roman klaar- en wanneer ook De Obsessie (1941) en De zaak dr. Jaminez (1948) verschijnen, promoveren ze hem prompt maar fel overdreven tot “onze Vlaamse Dostojevski”.

• Nota: op 12 maart 1939: hadden Johan Daisne, Adolf Herckenrath, Paul Rogghé, Jozef Vermeulen en Daan Boens de literaire kring Pan : Kring van Oostvlaamse Letterkundigen gesticht. Men wilde iets doen aan “… de vaststelling dat auteurs in betreurenswaardige afzondering van andere kunstenaars, uitgevers en publiek leven”. De kring bleef bestaan tot circa 1974-1975.

1940: Vlucht voor de bezetter en trekt voor een paar maanden per fiets naar Frankrijk. Bij zijn terugkeer volgt hij kortstondig colleges kunstgeschiedenis aan de R.U.G.

Om aan verplichte tewerkstelling in Duitsland te ontsnappen moet hij aan de slag, maar geregeld werk trekt hem niet erg aan en om in het handelsleven te slagen is hij te goedhartig en te lichtgelovig. Ontgoocheld besluit hij uiteindelijk om thuis te blijven en schrijver te worden.

1941: Van Lishout is pas 21 wanneer zijn eerste roman Op het asphalt (over zijn vlucht per fiets naar Frankrijk en de terugkeer naar Gent) verschijnt; het werk vertoont meer gebreken dan kwaliteiten

1942: Publicatie van de psychologische roman De Obsessie. Velen beschouwen dit als zijn beste werk. Hijzelf vindt het stilistisch zwak (in 1968 was hij om die reden van plan het boek te herschrijven).

1945: Legerdienst te Antwerpen, Overijse en Mechelen samen met o a Antonin van Elslander, Jaak Stervelynck en Jacques Verthé

31 augustus 1946: Huwt met Jacqueline Coppine.

1946: Na zijn legerdienst helpt zijn schoonvader hem aan een betrekking bij Het Laatste Nieuws.

1946-1958: In deze periode had Het Laatste Nieuws een rubriek “Gentse kanttekening” waarvoor o.a. Pliet Van Lishout af en toe bijdragen schrijft, niet over literatuur maar over sociale en algemeen culturele onderwerpen uit Gent en Oost-Vlaanderen: Kunstwerken in Zuid-Vlaanderen, Het Meetjesland, Het Museum Vanderhaeghen, Biogeografisch Instituut der Rijksuniversiteit, enz.

1948:  Publicatie van De zaak Dr. Jaminez,  eveneens een psychologische, cerebrale en zwaartillende roman.

31 augustus 1949: Wordt ingewijd in de Gentse vrijmetselaarsloge De Zwijger.

1951: Met de publicatie van ‘Eva en ik. De kroniek van een jonge dwaas’ – waarin alle verhalen over vrouwen handelen – krijgt Van Lishout bekendheid bij een ruim publiek; het boek getuigt van een heldere zeggingskracht en het zit vol humor.

1951: De zaak Dr. Jaminez – verschenen in 1948 – wordt bekroond met de letterkundige prijs van de stad Gent.

De eerste helft van de jaren vijftig zijn het hoogtepunt van zijn artistieke carrière: hij geniet naam en faam als auteur.

In de tweede helft van de jaren ’50 begint de neergang: zijn journalistiek werk laat hem geen tijd voor creatief werk.

Ter compensatie begint Van Lishout films te maken (Gent-Gand, De eenzamen, Le carnaval de Valentine) maar onervaren en goedgelovig als hij is, wordt het een regelrechte financiële ramp. Zijn huwelijk loopt op de klippen.

1958: Verlaat Gent definitief en stapt van de journalistiek over op het schrijven van reclameteksten.

Tot 1970 blijft hij reclametekstschrijver bij het agentschap Lintas, het agentschap bij de Unilever-groep. Dat beroep geeft hem de mogelijkheid om zowat overal in Europa rond te reizen. Hij leert er ook Madeleine Pierre – van Waalse afkomst – kennen,

1963: Is stichtend lid van de Brusselse vrijmetselaarsloge Erasmus

29 augustus 1964: Tweede huwelijk met Madeleine Pierre.  Spoedig wordt hij vader van twee dochters.

1964: Vestigt zich definitief te Rhisnes nabij Namen.

1967: Richt met George Velle de uitgeverij Wellprint op. Doel: de Vlaamse literatuur toegankelijk te maken voor de Waalse landgenoten. Het wordt een flop en Van Lishout dreigt alles wat hij bezit te verliezen.

1970: Keert van Unilever terug naar Het Laatste Nieuws, maar de fut is eruit. Zijn werkterrein beperkt zich tot de rubriek gebroken armen en benen, de redactievergaderingen worden ongeïnteresseerd bijgewoond.

1976: De verhalenbundel Adam betaalt… bestaat eveneens als ‘Eva en ik’ uit 1951 uit verhalen over vrouwen. De toon is deze keer echter ernstig en bitter.

1 februari 1980: Kan opgelucht met brugpensioen gaan.

December 1981: Wordt opgenomen in het ziekenhuis te Namen. Kan niet meer schrijven.  De diagnose luidt longkanker met metastasen in het beenderstelsel.

11 april 1982: Overlijdt te Namen.

• Verassing in het crematorium te Ukkel op 14 april.

EPILOOG

1983: Ongetwijfeld is Leven met Emilie : een puzzel van 69 stukken uit een puzzel van 70, zijn belangrijkste werk uit de laatste periode. De roman verheerlijkt het dagelijkse, het huiselijk geluk, de morele vrijheid en vooral de vrouw. Niet ten onrechte beschouwt Van Lishout deze roman als zijn levenswerk. Het boek blijft echter zo goed als onopgemerkt.

Over zijn werk.

• Ondanks zijn duidelijk talent liet hij een eerder bescheiden en onvoltooid oeuvre na.
• Hij schreef niet meer dan negen gedichten maar ze getuigen van talent om tot een verdienstelijk traditioneel dichter uit te groeien.
• Slechts één van zijn toneelteksten werd gedrukt: Nette kamers te huur (in Yang toneel kahier, 1981, nr. 5) en slechts twee van zijn stukken werden opgevoerd. In zijn nalatenschap bevinden zich  de synopsis, onafgewerkte teksten en aanzetten of ideeën, voor vijfentwintig stukken.
• Flarden uit mijn levens is een nagelaten dagboek uit de periode 1962-1982 waarvan enkel fragmenten verschenen in het tijdschrift Yang. Hier is een man aan het woord die barst van levensdrift, alle facetten van het leven de moeite waard vindt, overloopt van plannen en verwachtingen. Het schrijven staat helemaal centraal in zijn leven. De allerlaatste zin lijkt wel een synthese van Van Lishouts leven te zijn: “Als romantische twintigjarige heb ik nooit gehoopt dat ik de leeftijd van Dostojevski zou halen. Toch heb ik het ‘m gedaan.” (dagboek, 11 december 1981).

BEKRONINGEN

1951: Literaire prijs van de stad Gent voor de roman De zaak Dr. Jaminez

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Websites

• Pliet van Lishout – Literair Gent (tekst is van Daniël van Ryssel)

Referenties

• Daniel van Ryssel, Pliet van Lishout, in: Oostvlaamse Monografieën nr 38 pp 97-128 Uitgegeven in het  Kultureel Jaarboek Oost-Vlaanderen Bijdragen nieuwe reeks – nr 24 , door het Provinciebestuur Oost-Vlaanderen, Gent 1985 196p.

BIBLIOGRAFIE

Woordje vooraf

De bibliografie bestaat uit drie delen

1. Chronologisch overzicht
2. Het poëtisch werk
3. Verspreide bijdragen

De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
• Koninklijke Bibliotheek van België -Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
• Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
1941	Op het asphalt. (roman) Met een teekening van Oscar Bonnevalle		Gent: Uitgeversfirma Snoeck-Ducaju en Zoon. -202p. Afmetingen: 19.25 x 14.25 (ingenaaid) Reeks: De Faun reeks. Colofon: “Op het asphalt” een roman van Pliet van Lishout, met een teekening van Oscar Bonnevalle, kwam April 1941 van de persen der Uitgeversfirma Snoeck-Ducaju en Zoon, in een oplage van 1000 exemplaren, waarvan 300 genummerd en gesigneerd door den auteur. Van deze 300 zijn er 25 genummerd van A tot Y. deze laatste kwamen niet in den handel.
1941	De Obsessie. (roman) Bandversiering van Jozef Cantré		Gent: Uitgeversfirma Snoeck-Ducaju en Zoon. -287p. Afmetingen: 22 x 15.50 (ingenaaid) Reeks: De Faun reeks. Colofon: Dit werk van Pliet van Lishout, kwam als laatste der Faunreeks 1941 van de persen der Uitgeversfirma Snoeck-Ducaju en Zoon, Begijnhoflaan, 76, Gent, in een oplage van 2000 exemplaren, waarvan 10 exemplaren in houtvrij papier. Bandversiering van Jozef Cantré.
1948	De zaak Dr Jaminez. (misdaadroman) 1967: Heruitgegeven als nr 208 in de reeks Vlaamse Pockets. door Heideland Hasselt.		Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Contact. -216p. Reeks: Proloog-reeks Afmetingen; 8.50 x 10.50 (gevonden met stofomslag) Copyright 1948 by Contact/Amsterdam Gedrukt te Amsterdam bij N.V. J.F. Duwaer
1951	Eva en ik. De kroniek van een jonge dwaas. (roman) Nota: auteursnaam op het voorplat: Pliet van Lieshout. Auteirsnaam op het frontspice: Pliet van Lishout.1966 : Heruitgegeven door Heideland Hasselt als nr 174 in de reeks Vlaamse Pockets. 1966: Vertaald in het Frans als ‘Eve et moi: souvenirs d’un jeune écervelé’. Uitgever: Wellprint, Brussel. Vertaler: Roger Midrolet.		Amsterdam / Brussel: Elsevier. -189p. Reeks: De Dolfijnreeks vol 3 Afmetingen: 20 x 13.25 (gebonden met stofomslag & garenloos gebrocheerd met zachte kaft) Colofon: Dit boek is het derde in de dolfijnreeks. Het werd in opdracht van de N.V. Elsevier te Brussel, gedrukt op de persen van Scheerders Van Kerchove te St. Niklaas in het voorjaar 1951.
1952	De IJskast (novelle)		Uit de bundel: Zes Vlaamse novellen. pp. 137-160. Uitg.: Nijgh & Van Ditmar N.V. Rotterdam / ’s Gravenhage. Reeks: Nimmer Dralende Reeks nr 36. Afmetingen: 20 x 12 (gebonden – stofomslag)
1952	De tocht van Lia Peters met één E (verhaal) Houtgravure van Désiré Acket op p. 122. Het boek ‘Klaverblad van vier’ bevat 4 novellen van Maurits Dekker, B. Stroman, Tony van der Horst en Pliet van Lishout. Met houtsneden van Thijs Mauve, Pam G. Rueter, Désiré Acket en Maarten de Jong.		Uit de bundel ‘Klaverblad van vier’ pp 123-141. Afmetingen: 20.50 x 12.50 (ingenaaid) Colofon: KLAVERBLAD VAN VIER werd gedrukt in de werkplaatsen van de Wereldbibliotheek te Amsterdam als uitgave voor de leden van de W. B. -Vereniging. De typografische verzorging en het omslagontwerp zijn van Johan H. van Eikeren.
1966	Eva en ik. De kroniek van een jonge dwaas. (roman) 1951: 1ste druk bij Elsevier, Amsterdam/Brussel.		Hasselt: Heideland. -153p. Reeks: Vlaamse pockets nr 174 Afmetingen: 18 x 10.80 (pocket)
1976	Adam betaalt… (verhalen) Omslagontwerp/ George J. Van Aerschot		Uitgever: Vlaamse Volksboekerij. -108p. Afmetingen: 22 x 14.50 (ingenaaid) Drukkerij: Beschermde Werkplaatsen Leuven Zavelstraat, 47 Kessel-Lo.
1981	Nette kamers te huur. (toneel) Opgenomen in de bundel Kamers, drie eenakters van Achilles Gautier (De laatste trap) , Omar Robinson (Het vonnis) en Pliet van Lishout (Nette kamers te huur).		Drongen: Yang. -71p. In: Yang toneel kahier, 1981, nr. 5
POSTUUM
1983	Leven met Emilie. 69 stukken uit een puzzel van 70 (roman) Omslag: Studio Soethoudt		Antwerpen: Soethoudt (Perenstraat 13, 2000) -192p. Reeks: Soethoudt proza Afmetingen: 20 x 13 (ingenaaid) Gedrukt in België

POËZIE

Het poëtisch werk van Pliet van Lishout is uiterst beperkt: alles amen niet meer dan 9 gedichten, gespreid over een tijdspanne van ruim 35 jaar.

1945	Film	in: De Faun, jg. I, nr. 3, februari 1945
1945	Gebed zonder eind.	in: De Faun, jg. I, nr. 9, mei 1945
1945	Grootmoeder	in: De Faun, jg. I, nr.20, oktober 1945
1945	Vrouw	in: De Faun, jg. I, nr.21, november 1945
1946	Lager 21	in: De Faun, jg. II, nr. 5 april 1946
1960	Bij het huwelijk van een gehate vrouw	in: Pan, jg. VII, nr. 1, februari 1960
1960	Genoeg	in: Pan, jg. VII, nr. 3, oktober  1960
1961	Zwerven	in: Pan, jg. VIII, nr. 2, mei 1961
1981	Waarom ?	in: Spectraal-Kunst-Poëzieboek, Gent, 1981.

VERSPREIDE BIJDRAGEN

• Journalistiek werk in dagblad Het Laatste Nieuws 1946-1958 en 1970-1976. In de eerste periode o.a. de rubriek Gentse kanttekening op de streekbladzijde.
• De fiets van Wouter van Dam, kinderverhaal, 1945 (?), integraal opgenomen in zijn dagboek, 9 november 1980
• Boekbesprekingen en kritisch proza (De Faun, 1945, De Vlaamse Gids, 1948, De Vlaamse Elsevier, 1974)
• Zin en onzin van de vrouwenmode (Gent, Snoecks 1970)
• Herbeginnen (onafgewerkte roman). Hoofdstuk I “Peter”, De Vlaamse gids, jg. LV, nr. 11, november 1971. Hoofdstuk II “Sanserre”, Yang, jg. XVI nr 92, februari 1980.
• Bewerkingen van De exorcist, Keetje Tippel en Tommy verschenen als vervolgverhalen in het Weekblad Kwik, 1974-1975.
• Flarden uit mijn levens (onuitgegeven dagboek 1962-1981). Onder de titel dagboekflarden verschenen 7 reeksen aantekeningen in Yang. [I: Yang 76-77, oktober 1977; II; Yang 98, januari 1981; III: Yang 99, april 1981; IV: Yang 102, november 1981; V: Yang 105, april 1982; VI: Yang 106, juni 1982; VII: Yang 110, januari 1983]
• Het Vlaamse proza 1945-1965 (Yang, jg. XVIII, nr. 100-101, 1981)
• En zo werd het laatste een nieuw begin (Gent, Spectraal)Kunst-Prozaboek, 1982)
• Verhaal zonder einde (in samenwerking met Carlos de Vriese) (Yang, jg. XIX, nr 110, januari, 1983)