home | Inloggen
Aantal schrijvers: 577 | Aantal boeken:

16435

 

 

Van den Eynde, Frans Marten

Maakt deel uit van:

Frans Marten van den Eynde

Lier 24 december 1828 – Asse , 19 augustus 1899

Frans Marten van den Eynde schreef toneelstukjes voor scholen en enige raadgevingen aan ouders en opvoeders.

 

BIOGRAFIE

24 december 1828: Geboren te Lier

1850 tot 1859: Hoofdonderwijzer te Dworp. (bij Halle, prov. Brabant)

1859: Hoofdonderwijzer te Assche.

1863 – ??: Literaire activiteit begon vrij laat en beperkte zich tot toneelstukjes voor schoolgebruik.

  • Thema’s als de verdediging van het schoolgaan ( o a in Waarom de arme leeren moet, of wat men met schoolgaan wint, 1886) en het afkeuren van hoogmoed staan centraal (Baas Peter, of Hoogmoed breekt den hals, 1877).
  • Een belangrijk bijkomend thema is de spaarzaamheid, kaderend in de burgerlijke moraal die voorhield dat iedereen door spaarzaamheid een zekere welstand kon bereiken.

Blijkbaar voelde hij zich ook geroepen tot het schrijven van enkele “Raadgevingen aan de ouders en opvoeders”.

19 augustus 1899: overleden te Asse.

Geraadpleegde bronnen

Website

Referentie

  • Lectuurrepertorium
  • Jan van Coillie & Staf Loots, ’s Levens kweekschool. Overzicht van de kinder- en jeugdliteratuur in Vlaanderen in de negentiende eeuw.in: Refleks 2-3 viesies op de jeugdliteratuur jg. 1984  Uitgeverij Van In, Lier / NBLC, Den Haag.-136p.

SMAAKMAKER

2e Koepleet

Onze stiel van snuisteryen
Brengt maer kleine winsten mêe:
Doch, ik wil het luid belyen,
‘k Ben met mynen stand te vrêe.

Ik weet wel dat vele menschen
Zoo als ik niet zyn gezind,
Maer wat zou men beters wenschen
Als men goed zyn broodje wint ?

   Hedaer ! Jufvrouw ! mynheer !…hebt gy niets noodig van daeg ? —- Ziet eens wat nieuwe sortering van brillen, met en zonder glazen, voor zieke en gezonde ogen, brillen om by ’t licht te werken, om wandelen te gaen en … nog meer andere brillen, LORGNONS, enz.  — Zoo als ge ziet, ik verkoop van alles, en, God zy dank !  ik win deftig myn brood en kan van myne winst myne ouders reeds eenigen onderstand verleenen, die, hoop ik, niet lang meer op den armboek zullen staen, als God my maer de gezondheid laet ! …

Sommige menschen durven zeggen,  dat myn stieltje maar eene armzalige broodwinning, dat het een arm stieltje is; maer lieve deugd ! alle stielen zyn goed, als men maer eerlyk is en er zyn brood mêe wingt. En ik ben in dat geval; — ik ben dubbel verheugd omdat ik nu zeggen mag dat ik door eigen werkzaamheid verdien. O ! VERDIEND brood smaekt zooveel zoeter dan GEBEDELD brood; dit laetste heeft zulken bitteren smaek ! Ik ken nu het verschil, en ik hoop dat al de armen dit verschil ook eens smaken zullen.
Ja, als men JONG en GEZOND is, dan is het onze eigene schuld als men BEDELEN moet; men moet vlytig zyn en het werk zoeken tot men et gevonden heeft; vlytige en bekwame werklieden zyn er nooit teveel.

Daarom, gy vooral, jonge lieden, de handen uit de mouwen ! Bedelen voor u is eene schande, een teeken van luiheid; weg met de bedelary !  —Laet de aelmoes voor oude en ziekelyke menschen; leert werken en gy zult de hand niet moeten uitreiken, en gy zult het geluk hebben zelf uwe arme ouders te kunnen ondersteunen. Door het werk alleen kunt gy nuttig zyn en uw tydelijk en eeuwig geluk bewerken. Wat my betreft, ik ben dubbel tevreden met myn lot; en die met weinig vergenoegd is, is nog van de gelukkigsten; dus zing ik maer altyd voort:

Koop gy wat ?
Dit of dat ? enz.

(onder het zingen treedt hij af)

 Uit: F.M. van den Eynde, Waerom bedelen ? Alleenspraek, in: Vlaemsche en Fransche Tooneelstukjes van zedelijken en aengenaemen inhoud, opzettelijk voor gemeentescholen vervaerdigd. Lier, 1864.

BIBLIOGRAFIE

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

  • Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience -Antwerpen
  • Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel – Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
  • Staf Loots (m.m.v. Marianne Dossche), De Engel-bestierder. Bio-Bibliografie over de Vlaamse kinder- en jeugdliteratuur uit de negentiende eeuw. Uitgeverij Dedalus, Guldensporenstraat 29, 2200 Antwerpen.199p.

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klik op de foto

Chronologisch overzicht

Jaar   Titel  Fotogalerij  Uitgeverij 1ste druk
1863  De groote kleine of de kleine groote.  Lier
1863  Eene twee- en eene vierspraek voor prijsdeelingen. Lier: J. Van In en Cie. -geen paginering
1863 Vlaemsche en Fransche tooneelstukjes van zedelijken en aangenamen inhoud, opzettelijk voor gemeentescholen vervaerdigd. Lier: J. Van In en Cie. -geen paginering
1864 Vlaemsche en Fransche tooneelstukjes van zedelijken en aangenamen inhoud, opzettelijk voor gemeentescholen vervaerdigd.

Tweede bundeltje
Bevat: Voor vele ouders en opvoeders, die het noodig hebben, of onbetaelbare geneesmiddels. – Waerom bedelen? Alleenspraak. – Hoe de spaerpot moet besteed worden. – Les tentations d’un écolier.
  Lier: J. Van In en Cie. -32p.
 1864  Vier tweespraken voor prijsuitdeelingen.

Bevat: Ik wil naar stad schole gaan. –Niets zonder moeite. –Wanneer moet men een stiel leren? Wie heeft het best voor ?
  Lier: J. Van In en Cie.
z.d. Vlaemsche en Fransche tooneelstukjes van zedelijken en aangenamen inhoud, opzettelijk voor gemeentescholen vervaerdigd.
Vierde bundeltje		  Lier: J. Van In en Cie. -geen paginering
1866 Allernieuwste Vlaemsche en Fransche tooneelstukjes van zedelijken en aangenamen inhoud, opzettelijk voor gemeentescholen vervaerdigd.

Bevat: Waerom de arme leeren moet, of wat men met schoolgaen wint. –Vlucht slechte gezellen. –Je veux être grand graçon. –De liedzanges op onze merkten.
(vier bundeltjes)
  Lier: J. Van In en Cie. -geen paginering
1866 Vlaemsche en Fransche tooneelstukjes van zedelijken en aangenamen inhoud, opzettelijk voor gemeentescholen vervaerdigd.

Vijfde bundeltje
  Brussel: Gebr. Callewaert. –zp.
 1867  Eenige raadgevingen aan ouders en opvoeders tot de zedelijke opvoeding hunner kinderen, of gemakkelijke middelen om de kinderen deugdzaam op te brengen.

1877: 3e uitgave bij Van In te Lier
  Lier: J. Van In en Cie.
1867 Vlaemsche en Fransche tooneelstukjes van zedelijken en aangenamen inhoud, opzettelijk voor gemeentescholen vervaerdigd.

Zesde bundeltje
  Brussel: Gebr. Callewaert. –zp.
1867 Vlaemsche en Fransche tooneelstukjes van zedelijken en aangenamen inhoud, opzettelijk voor gemeentescholen vervaerdigd.

Zevende bundeltje
Bevat: Een staaltje uit ’s onderwijzers leven. Een nuttige sociëteit. Soyons polis. Leerts eerst wel kennen uw gebreken, gij zult geen kwaad van andren spreken. In plaats van de koffietafel. [voor de meisjes]. – Twee losse stukjes om door een twintigtal der jongste leerlingen gelijktijdig opgezegd te worden.
  Brussel: Gebr. Callewaert. –zp.
 1868  Eenige raadgevingen aan ouders en opvoeders tot de zedelijke opvoeding hunner kinderen, of gemakkelijke middelen om de kinderen deugdzaam op te brengen.

2de uitgave van 1867
  Mechelen: Van Moer. -107p.
1870 Mundis vult decipi. [De wereld wil bedrogen worden]Tooneelstuk in één of twee bedrijven van zedelyken en aangenamen inhoud, opzettelijk voor gemeenstescholen vervaerdigd. Brussel: J.B. van der Vorst. -38p.
 1877  Baas Peter of Hoogmoed breekt den hals / boertig tooneel in één bedrijf met zang opgesteld door F. M. Van den Eynde  Lier : imp. et lib. J. Van In et Ce -37p.
 1888  Eenige raadgevingen aan ouders en opvoeders tot de Zedelijke opvoeding hunner kinderen, of gemakkelijke middelen om de kinderen deugdzaam op te brengen / door F.-M. Van den Eynde, oudhoofdonderwijzer te Assche

4de uitgave.
  Courtrai : C. Duboccage. 99p.