Maakt deel uit van:de frontgeneratie WO I
AUGUST VAN CAUWELAERT
Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek, 31 december 1885 –Antwerpen, 4 juli 1945
Advokaat en frontsoldaat, dichter, romanschrijver, essayist en vertaler uit het Duits.
BIOGRAFIE
31 december 1885: Geboren in een landbouwersgezin te Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek in het Pajottenland. Hij was de jongste uit en gezin dat zowel langs vaders- als langs moederszijde generaties lang in de landbouw actief was.
- Hij was de broer van de Vlaamse politicus Frans Van Cauwelaert, de latere burgemeester van Antwerpen en minister van staat.
1898-1905: Volgde de klassieke humaniora aan het Kleinseminarie van Hoogstraten, waar de priester-dichter Aloïs Walgrave tot zijn docenten behoorde.
1905-1911: Studeert Rechten aan de KU Leuven.
- Tijdens zijn studententijd nam hij actief deel aan de Vlaamsche Studentenbeweging, was voorzitter van het Katholiek Vlaamsch Studentenverbond en presideerde het eerste Grootnederlandsch studentencongres.
- Spoedig behoorde hij ook tot de bekende literaire studentenkring ‘Met tijd en vlijt’.
1909: Onder de auspiciën van het genootschap ‘Met tijd en vlijt’ werd zijn eerste bundel ‘Verzen’ uitgegeven. Men vindt er onmiskenbaar de invloed van Karel Van de Woestijne en Guido Gezelle in terug.
1911: Behaalde het doctoraat in de rechten aan de universiteit van Leuven. Hij vestigde zich als advocaat te Antwerpen.
- Was stichter en redacteur van het geïllustreerde damestijdschrift ‘De Lelie’ (1909-1914) en redactie-lid van ‘Vlaamsche Arbeid’.
1913: Legde zijn tweede bundel ‘Verzen’ ter perse.
1914: Bij het uitbreken van Wereldoorlog I nam hij vrijwillig dienst in het Belgisch leger.
- Hij werd bevorderd tot officier en geraakte op 7 april 1916 zwaar gewond in de loopgraven van Passendale. Hij werd door granaatscherven aan de longen getroffen. Maandenlang zweefde hij tussen dood en leven, de daaropvolgende revalidatie te Cannes heeft hem weliswaar geholpen, maar volledig hersteld is hij nooit geraakt.
1918: De uitgave “Liederen van droom en daad” (1918) is een bundeling van tijdens de oorlogsjaren aan het front geschreven gedichten.
Mei 1919: Werd vrederechter te Kontich, rechter in de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen (1922) en tenslotte voorzitter van de Politierechtbank eveneens te Antwerpen.
1920: Huwde met Marie de Vriendt. Het echtpaar kreeg twee dochters.
1924: Nam van Jules Persijn de leiding over van het katholieke tijdschrift Dietsche Warande en Belfort, daarin bijgestaan door de jonge Gerard Walschap.
Lid Pelgrimbeweging. Deelname aan Pelgrimtentoonstellingen 1927 en 1930. Medewerking aan tijdschrift “De Pelgrim”. (voor een historiek : Historiek van de Pelgrim-Beweging – Vlaanderen. Jaargang 19 · dbnl)
1929: In zijn vitalistische getinte roman “Het licht achter den heuvel” (1929) profileert hij zich als een voorloper van Gerard Walschap en Lode Zielens
1930-1937: Corresponderend lid van Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde.
- In hun tijdschrift ‘Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Academie’ verscheen het merendeel van zijn essays.
1932 – 1945: Hoofdredacteur van “Dietsche Warande en Belfort“.
- Als essayist verwierp August van Cauwelaert alle tendensliteratuur, incl. de christelijke, omdat hij eigenheid en waarachtigheid als de eerste criteria van alle waardevolle kunst beschouwde. Een doelbewuste en met pathos voorgestane ideologie was onverenigbaar met deze criteria. Hij voelde dan ook niets voor het doctrinaire van Léon Bloy of de overdreven gevoelsromantiek van Cyriel Verschaeve. Hij had een hekel aan geleerddoenerij en stond afwijzend tegenover de ‘zuivere poëzie”. Hij was, naar het woord van Gerard Walschap, op zoek naar ‘edele menselijkheid’.
Sommige van zijn gedichten werden op muziek gezet.
Hij publiceerde ook in ‘Dietsche Warande en Belfort’, ‘Forum’, Gemeenschap’. Een selectie hiervan is elektronisch beschikbaar in August van Cauwelaert · dbnl.
4 juli 1945: Overlijden te Antwerpen.
- Op het erepark N van de srad Antwerpen siert een beeldhouwwerk van Albert Poels het grafmonument (klik voor foto) van August van Cauwelaert.
Meer over August van Cauwelaert
- Oosthoek; WP-lexicon;
- ‘In memoriam August van Cauwelaert’, spec. nr. van Dietsche Warande & Belfort 45 (november 1945) nummer 6; Pag. 329- Bijdragen van o.a. Belpaire, Marnix Gijsen, Fritz Francken, A. Westerlinck, Aug. van Cauwelaert, Jozef Muls, M. Roelants, G. Walschap, A. Demedts, Toussaint van Boelaere.
- J. Rombouts. August van Cauwelaert en zijn tijd (1951);
- Marnix Gijsen. August van Cauwelaert (Ontmoetingen, 1968);
- André Demedts, ‘August van Cauwelaert ter gedachtenis’, in: Dietsche Warande & Belfort 131 (1986) 2, p. 101-107;
- S. van den Bossche, ‘August van Cauwelaert: de zielen rijpen van verdriet’ in: Het Pajottenland door schrijvers heen (1992), p. 45-59.
BEKRONINGEN
1935: Bekroond met de Driejaarlijkse De Letterkundige Prijs der Vlaamsche Provinciën voor het tijdvak 1932-1934 voor de roman Harry
SMAAKMAKER
In de nacht van 7 op 8 april 1916 raakte luitenant August van Cauwelaert zwaar gewond door granaatscherven. Hij werd verzorgd in het ziekenhuis van Hoogstade, waar hij volgende verzen schreef.
Beide gedichten werden gepubliceerd in ‘Van onzen tijd’ jg. 13, nr 8, 1917. Later opgenomen in ‘Liederen van droom en daad’ (1918)
Draagt me zacht…
Draagt me zacht: door al mijn leden Klopt het haemren van uw voet: Draagt me zacht: bij iedre schrede Drupt mijn klare, levend bloed. Draagt me zacht:door de ijle landen Waait de nijd’ge wind zoo koel: Of zijn ’t al uw kille handen, Dood, die ‘k om mijn slapen voel. Draagt me zacht: gelijk een blanke Lampevlam in woel’ge lucht, Eer dees kostbaar-laatste spranke Leven doove met een zucht. Draagt me zacht: hoe daalt zoo dicht en Hel de hemel over mij… Ben ik reeds de sterrelichte Poort der eeuwigheid nabij…
Verwonding
Een schicht in duizlende oogen… Een donder laag en bang;… Ten rug, als staal gebogen, Het gloeien van een stang. De onvast handen dwalen; Onwillig wankt de voet; ‘k voel uit één bron drie stralen Uitborlen van mijn bloed. Plots of de zon ging dansen…. Een stem die schaterlacht…. Dan: over alle transen De stilt’, de dood, de nacht.
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Websites
- Vlaamse schrijvers/Louis Jacobs: August Van Cauwelaert
- August Van Cauwelaert – Wikipedia
- DBNL . Schrijvers en dichters (dbnl biografieënproject I)
- Dietsche Warande en Belfort, Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1945 (1945)
Referenties
- Prof. Dr. M. Rutten; Prof. Dr. J. Weisgerber (red.): Van “Arm Vlaanderen” tot “De voorstad groeit” 1888-1946. Standaard Uitgeverij 1988
- Gerard Walschap. August van Cauwelaert (Monografieën Vlaamse Letterkunde nr 11, 1959); Brussel, Manteau, 1959, 37pp. + 8pp.buitentekstillustraties.
BIBLIOGRAFIE
Woordje vooraf
- Na het chronologisch overzicht is er een overzicht per genre
De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel – Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
- Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007
- POËZIECENTRUM vzw – Gent
- Naast de Poëzieshop biedt het Poëziecentrum voor liefhebbers van antiquarische kleinoden ook een uitgebreid aanbod modern antiquariaat aan. Recentelijk werd het aanbod uitgebreid tot meer dan 3500 titels èn werden alle prijzen geherwaardeerd. Je vindt een overzicht van al onze antiquarische titels op Antiqbook.
Om de foto’s in de fotogalerij re vergroten klikt u op de foto
Chronologisch overzicht
Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
1909 | Verzen. (dichtbundel)
Inhoud en deeltitels: |
Leuven: De Vlaamsche Drukkerij (Samenw. Maatsch.) Bestuurder Hugo Bomans. -94p.
Afmetingen: 19.30 x 14 (ingenaaid) Colofon: Deze “Verzen” werden uitgegeven door het Taal- en Letterlievend Studentengenootschap MET TIJD EN VLIJT te Leuven. |
|
1913 | Verzen, nieuwe reeks. (dichtbundel) Deeltitels: Van vier getijden; Wat in de Stilte zong; Van de lieve dood (fragmenten). | Antwerpen: “Veritas”, H. en C. Courtin kipdorp / S. Venn. Volksontwikkeling “Ons Volk” Montignystraat 74. -82p.
Afmetingen: 22.40 x 19.30 (ingenaaid)
Gedrukt bij Wwe Verbeke Loys en Cie 10, Wulfhagenstraat Brugge.
|
|
1918 | Liederen van droom en daad. (dichtbundel) Bekroond in 1920 met de August Beernaertprijs. Met een borstbeeld van Stephan de Vriendt en teekeningen van Sam. de Vriendt. Deeltitels: Liederen eener lente; De dubbele kroon; Door dagen en nachten; De bloeiende wonden; Als de strijd verademt. | Bussum: C.A.J. Van Dishoeck. -109p.
Elektronisch beschikbaar in August van Cauwelaert, Liederen van droom en daad • dbnl
1919: 2de druk Brussel. 1921: 3de druk bij Bussum: C.A.J. Van Dishoeck. 1927: 4de druk bij Leeslust te Antwerpen. |
|
1920 | Zangers van het recht. Lezing gehouden op de openingszitting van de Vlaamsche conferentie der Antwerpsche Balie den 21sten December 1919. | Leuven: De Vlaamsche Boekenhalle. -16p. Afmetingen: 25.50 x 17 (geniet) | |
z.j. [1924] |
Liederen voor Maria. (dichtbundel) 1946: heruitgave bij Standaard boekhandel, Antwerpen. | Leuven: S.V. De Vlaamsche Boekenhalle, (België) / Hilversum: N.V. Uitgevers-Maatschappij v/h P. Brand (Nederland) -46p.
Afmetingen: 16.80 x 12.30 (ingenaaid – harde kartonnen kaft met vignet) Druk: Vromant en C°, Brussel |
|
1927 | De Vlaamsche Jongeren van Gisteren en Heden 1910 – 1927. (bloemlezing) Inleiding – onder de titel ‘Terugblik’ – door A Van Cauwelaert pp 7-21. | Antwerpen: N. V. Leeslust / Eindhoven: N. V. Lecturis. -158 p.
Afmetingen: 19.30 x 15.40 (ingenaaid) Druk. V. Van Dieren & Co, Antwerpen. |
|
1929 | Het licht achter den heuvel. (roman) | Amsterdam: P.N. Van Kampen & Zoon. /Antwerpen: Standaard-Boekhandel -304p. Afmetingen: 18.75 x 12.75 (ingenaaid & gebonden – linnen kaft) | |
1929 | Gesprekken met de bruidegom. (bloemlezing)
Oorspronkelijke auteur: CONSTANCE TEICHMANN. Saamgelezen door Aug. van Cauwelaert. |
Brussel ; Antwerpen ; Leuven: N.V. Standaard-Boekhandel. -117+1p.
Afmetingen: 16 x 12.50 Druk. V. Van Dieren en Co, Antwerpen. |
|
1931 | Daar hapert iets. (essay) | Gent: Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal en Letterkunde, Juni 1931. | |
1932 | Mathias. (verhaal) Traduit du flamand par Roger Kervyn de Marcke ten Driesche. | Bruxelles: Goemaere, imprimeur du Roi, Editeur. -12p.
Afmetingen:24 x 15.50 (geniet) Extrait de la Revue Belge du 15 juin 1932. |
|
1934 | Harry. (roman)
Omslag: EVH 1935: Bekroond met de Driejaarlijkse De Letterkundige Prijs der Vlaamsche Provinciën voor het tijdvak 1932-1934. 1937: vertaald in het Duits door Hanns Roland Floerke onder de titel Der Gang auf den Hügel : Roman. Uitgave Herder & C° GmbH Freiburg |
Amsterdam: Van Kampen & Zn. / Brussel: N.V. Standaard-Boekhandel. -315p. Afmetingen: 19 x 12.50 (ingenaaid – zachte kaft) | |
1935 | Vertellen in toga. (novellen)
Inhoud: En toen begon de ezel (pp 9-28); Mathias (pp 29-44); De draad die verloren liep (pp 45-64);Buken (pp 65-94); Robbetje (pp 95-138). 1942: Heruitgegeven in gewone- en volksuitgave onder titel ‘En de Rechter vertelt…’ |
Amsterdam: N.V. Uitgevers-Maatschappij Elsevier / Antwerpen: N.V. Standaard-Boekhandel. -140p. Afmetingen: 21.50 x 15.50 (ingenaaid) Drukkerij P. Lombaerts te Schoten | |
1937 | Religieuze poëzie en religieus fabrikaat. (essay) | Gent: Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal en Letterkunde, Mei 1937. | |
1938 | Meneer de rechter (novelle)
1944: opgenomen in de bundel ‘En de rechter vertelt opnieuw .Vertellen in toga II’. 1959: opgenomen in ‘Vertellingen van de rechter’ (pp 87-116) door Uitgeverij Heideland te Hasselt in de reeks ‘Vlaamse Pockets’ nr 6 |
In de anthologie: Vlaanderen roept: een bundel novellen, schetsen, verzen en artikelen. pp 115-137.
Uitgave Bosch en Keuning te Baarn. -224p. Afmetingen: 24.20 x 18.50 (gebonden – met harde linnen kaft) Geïllustreerd met talrijke foto’s. Onder red. van Emile Buysse ; Bandversiering door Karel Hoekendijk |
|
1938 | Liederen van deemoed. (dichtbundel) Bevat de gedichten: Gebed voor het nieuwe jaar; Gebed voor Vlaanderen; Gebed voor de kinderen die slapen gaan…; Gebed voor de overvaart; Gebed voor het dagelijksch brood; Gebed voor deemoed. | Mechelen: Drukkerij Henri Kamp. -14p.
Afmetingen: 22.40 x 14 (geniet) Reeks: Bladen voor de poëzie. Jrg.2, nr.3 [eerste serie] |
|
1940 | Verzen van het leven en de overvaart. (dichtbundel) Deeltitels: Voorhang; Vijf gebeden; Waken; Getijden; Gestalten voor den rechter; Verzen van de overvaart. | Antwerpen: Standaard-Boekhandel. -106 p. Afmetingen:25 x 16.50 (ingenaaid) Dit boek werd gedrukt op de persen der Drukkerij P. Lombaerts te Schoten. | |
1942 | Meneer de Procureur is gek geworden. (verhaal) 1944: opgenomen in de bundel: En de rechter vertelt opnieuw .Vertellen in toga II. | In de verhalenbundel: „Bloei – Een en twintig verhalen van Vlaamsche schrijvers” pp 223-244.
Colofon: Dit boek verscheen in den herfst van 1942 bij de uitgeverij “PRO ARTE”” p.v.b.a. te Diest, onder leiding van Jos Philippen, beheerder-directeur. De omslagteekening werd ontworpen door Hilda Leynen en de druk verzorgd door N.V. Vonksteen te Langemark. Afmetingen: 19 x 14 (ingenaaid – licht gekartonneerde kaft met flappen) |
|
1942 | En de rechter vertelt… (vertellen in toga) (novellen)
Volksuitgave van ‘Vertellen in Toga ‘ uit 1935. Inhoud: En toen begon de ezel (pp 5-19); Mathias (pp 20-30); De draad die verloren liep (pp 31-44);Buken (pp 45-66); Robbetje (pp 67-99). |
Antwerpen: N.V. Standaard-Boekhandel. -100p.
Afmetingen: 19.40 x 13 (ingenaaid) Drukkerij Periodica, Brussel. |
|
1943 | Fantaisie zei meneerke. (roman) Verluchtingen Hélène van Raemdonck. | Gent: Snoeck Ducaju en Zoon. -130p. Reeks: Kunstsnoeckjes-reeks nr 4. Afmetingen: 19 x 13.50 (gebonden in kartonnen kaft met stofomslag) Colofon: Dees Blauw Boekje nr 4 van de reeks, werd naar een typografisch ontwerp van de Nationale Hoogere School voor Bouwkunst en Sierkunsten te Brussel door de firma Vanmelle te Gent gezet, op de persen van Snoeck-Ducaju en Zoon te Gent gedrukt en met teekeningen opgeluisterd door Hélène Van Raemdonck, Anno MCMXLII | |
1943 | Karel Van de Woestijne, een synthese. (essay) Bevat: De dichter van het getal (pp 5-23); De volkomen belijdenis (pp 24-52); De gelouterde ijlte (pp 53-71). | Diest: Pro Arte P.V.B..A. (Jos Philippen, beheerder-directeur). -71p.
Reeks Die suverlicke boexskens nr. 7. Afmetingen: 16.50 x 11.20 (ingenaaid) Toelatingsnummer: 2591 Gedrukt : anno MCMXLIII |
|
1944 | En de rechter vertelt opnieuw .Vertellen in toga II. (novellen) Bevat: Meneer de rechter (pp 5-38); -Zoo is ’t begonnen (pp 39-64); – Meneer de Procureur is gek geworden (pp 65-86); – Vooruit voor wereldrevolutie (pp 87-110); -De zonen van Baert (pp 111-148). | Antwerpen-Brussel-Gent-Leuven: NV Standaard-Boekhandel. -149p. Afmetingen: 20 x 14 (ingenaaid – geïllustreerde omslag) | |
1944 | Het individualisme van “Van nu en straks”. (essay) | In: Van Nu en Straks , Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal en Letterkunde, Gent. Reeks X, nr. 1 1944, pp 53-72
Uitgegeven door Uitgeversmij Standaard-Boekhandel, Antwerpen-Brussel-Gent-Leuven. |
|
1944 | De romancier en zijn jeugd [over de jeugdervaringen van een aantal Vlaamse schrijvers]. (essay)
Buitentekstillustraties: Tussen p 32 en 33: De “Rijke Beuckelaerstraat” te Antwerpen, de straat van Antoinette, de heldin uit “De gele roos” roman door Lode Zielens en Geboortehuis van E. Claes Tussen p 48 en 49: Jeugdportret van Lode Baekelmans en Communieportret van G.Walschap ! |
Antwerpen/Brussel/ Gent/Leuven: N.V. Standaard-Boekhandel. -68p.+ 4p.
Afmetingen: 20.70 x 13.50 (ingenaaid) Toelatingsnummer: 8892. Drukkerij De Vos-Van Kleef (P.V.B.A.), Roodestraat 44, Antwerpen. Deze studie verscheen eerst in de Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vl. Academie, juni 1945. |
|
POSTUME UITGAVEN | |||
1946 | Liederen voor Maria. (poëzie) Deeltitels: Opdracht; Meilied. Eerder uitgegeven in 1924. | Antwerpen/Brussel/ Gent/Leuven: Standaard-Boekhandel. -44p. Afmetingen: 19.40 x 12.80 (ingenaaid – harde kaft) | |
1955 | Gedichten. Een keur uit het volledig dichtwerk samengesteld en van een nawoord voorzien door Albert Westerlinck. (poëzie – bloemlezing) Bevat: Verzen; Verzen, nieuwe reeks; Liederen van droom en daad; Liederen voor Maria; Verzen van het leven en de overvaart. | Brussel/Amsterdam: Elsevier. -89 + (4) p. Afmetingen:22.20 x 13.60 (ingenaaid –kaft met flappen) Colofon: ‘Gedichten’ door August van Cauwelaert werd in opdracht van uitgeverij Elsevier te Brussel gezet uit ‘Bembo-monotype” corps 13 en gedrukt op eigen persen in het najaar 1955. De oplage bedraagt 450 exemplaren genummerd van 1 tot en met 450. Nummer 214. | |
1959 | Vertellingen van de rechter. (novellen)
Selectie van verhalen uit “Vertellen in toga I en II”. Uitgezocht en ingeleid door Paul Hardy. Bevat: En toen begon de ezel (pp 13-30); Matthias (pp 31-44); De draad die verloren liep (pp 45-60); Buken (pp 61-86); Meneer de rechter (pp 87-116); Zo is’t begonnen (pp 117-138); Meneer de procureur is gek geworden (pp 139-158); De zonen van Baert (pp 159-191). 1971: Het verhaal ‘Mathias’ werd opgenomen in de bundel ’54 Vlaamse verhalen‘, deel 1, samengesteld door Karel Jonckheere en Marnix Gijsen, Uitgeverij Paris-Manteau, Antwerpen pp 113-119. |
Hasselt: Uitgeverij Heideland. -192p. Reeks:Vlaamse pockets nr. 6 Afmetingen: 18 x 10.75 (pocket) | |
1967 | De zielen rijpen van verdriet. (poëzie – bloemlezing) Bloemlezing uit zijn gedichten verzameld en ingeleid door G.W. Huygens. Bevat gedichten uit: Verzen; Verzen, nieuwe reeks; Liederen van droom en daad; Liederen voor Maria; Verzen van het leven en de overvaart; Liederen van deemoed; Nagelaten gedichten. | Hasselt: Uitgeverij Heideland. -77p. Reeks: Poëtisch erfdeel der Nederlanden nr 57 Afmetingen: 18 x 10.75 (pocket) | |
1971 | Gedenkschriften 1895-1918. |
Vertalingen
Overzicht per genre
Poëzie
- Verzen. Uitg. Met Tijd en Vlijt (Vlaamsche Drukkerij Leuven) 1909
- Verzen. Nieuwe Reeks. Uitg. Veritas, Antwerpen 1913.
- Liederen van Droom en Daad. Uitg. Van Dishoeck, Bussum. 1918
- Liederen voor Maria. Uitg. Vaamsche Boekenhalle, Leuven. 1924, 1946².
- Liederen van Deemoed. Uitg. Bladen voor de Poëzie, Mechelen 1938.
- Verzen van het Leven en de Overvaart. Uitg. N.V. Standaard-Boekhandel, Antwerpen 1940
Verhalend proza
- Het Licht achter den Heuvel. Uitg. N.V. Standaard-Boekhandel, Antwerpen 1929.
- Harry, Roman. Uitg. P.N. Van Kampen, Amsterdam 1934
- Vertellen in Toga, Verhalen. Uitg. N.V. Standaard-Boekhandel, Antwerpen 1935. Heruitgegeven in gewone- en volksuitgave onder titel ‘De Rechter vertelt’ 1942.
- Fantaisie, Verhaal. Uitg. Snoeck-Ducaju. Gent 1943.
- De Rechter vertelt opnieuw (Vertellen in Toga II). Uitg. N.V. Standaard-Boekhandel, Antwerpen 1944.
Essay’s
- De Vlaamsche Jongeren van Gisteren en Heden 1910 – 1927.Uitg. N. V. Leeslust. Antwerpen.
- Karel Van de Woestijne. Uitg. Pro Arte, Diest 1943.
- De Romancier en zijn Jeugd. Uitg. N.V. Standaard-Boekhandel, Antwerpen 1944.
- Bovendien vertalingen en een tweetal bloemlezingen