Roger Serras

Gent, 7 september 1942 – Gent, 2 juni 1978

 Dubbeltalent
Dichter, prozaïst, schilder, linosnijder en graficus.

 

BIOGRAFIE

7 september 1942: Geboorte van Roger Serras te Gent. Woont in de Tongstraat.

November 1953: Verhuist naar het Heldenplein, Gent.

1954: Serras krijgt, op 12-jarige leeftijd, door het Willemfonds de “Emile Bijlsprijs tot bevordering van de zuivere uitspraak van de Nederlandse Taal” toegekend.

februari 1956: Verhuist naar de Breendonkstraat, Gent.

Studeert middelbaar onderwijs aan de Gentse kunstacademie Ottogracht. Serras werd door onderwijzer Frank Demey (schoonzoon van Stijn Streuvels) gestimuleerd in het schrijven van gedichten en proza. In deze periode ontmoet Serras de latere dichter en romanschrijver Jan Emiel Daele.

Serras werd erg geboeid door de 19e eeuwse Franse poètes maudits. Hoewel hij psychisch erg kwetsbaar was (hij was aangeboren manisch depressief), was hij had hij erg veel inspiratie en was hij enorm productief.

Na de normaalschool volgde hij de schilderklas van de Koninklijke Akademie voor Schone Kunsten te Gent.

Hij werd artistiek leider voor zeefdruk aan het Kultureel Konvent aan de RUG en aan de Volkshogeschool De Sirkel te Drongen. Hij gaf les aan de kunstacademie te Maldegem.

1960: In het jaar 1960 (hij was toen pas 18) begon hij sporadisch te exposeren.

Vanaf 1960 tot aan zijn dood organiseerde hij, of werkte hij mee aan talloze individuele en collectieve (schilders)tentoonstellingen in binnen- en buitenland.

• Tal van prijzen en onderscheidingen vielen hem daarvoor te beurt: onderscheiding in de “Prijs voor schilderkunst – Vrienden van het Begijnhof” (1970); eerste prijs schilderkunst “Landschap te Heusden” ingericht door het Vermeylenfonds; weerhouden in de Prijs van de stad Ronse (1972) en de Prix de la Jeune Peinture (1972); selectie Forumprijs voor grafiek (1973) en selectie Provinciale prijs Oost-Vlaanderen voor grafiek (1973); geselecteerd Pro Civitate (1975). Hij was stichtend lid en eerste ondervoorzitter van de Vereniging voor Plastische Kunstenaars.

1961: Debuteert als dichter met Cavalcade, dat hij uitgeeft in eigen beheer; al gauw gevolgd door een tweede bundel met de titel Tweeluik, gedichten van Roger Serras en Daniël Van Ryssel, eveneens in eigen beheer.

Zomer 1962: Publicatie dichtbundel Gevoelig moment.

Serras vat het idee op om een literair tijdschrift op te richten, ‘Beatnik’, een verwijzing naar de door Serras zo geliefde roman On the Road van Jack Keruoac. Serras en enkele bevriende dichters en schilders hielden vergadering in hun stamcafé, “De Draak”, op de Groentemarkt.
Dit plan werd desondanks nooit uitgevoerd.

1964: Medestichter en redacteur van het literaire tijdschrift ‘Yang’ waar een aantal van zijn bundels zullen worden uitgegeven.

• Yang werd opgericht aan de Rijksmiddelbare Normaalschool te Gent door onder meer Roger Serras, Jan-Emiel Daele en Louis Michael.De titel verwijst naar de afwezigheid van vrouwelijke studenten aan de Normaalschool. Een Yang zonder Ying dus.
• Onverwacht – o m door toevallige contacten met gerenommeerde auteurs – swingde het blad de woelige jaren ’60 binnen, wat meteen tot een conflict binnen de redactie leidde. Hans Plomp en Jan-Emiel Daele wilden Yang inschakelen in de contestatiebewegingen van de jaren ’60, Daniël Van Ryssel en Roger Serras waren daar resoluut tegen.
• 1965: Tegelijk verschijnt er een Yang met zwarte kaft (door Plomp en Van Daele) en een Yang met gele kaft door Serras en Van Ryssel (hg. 3 nr 16)

      

• Jan-Emiel Daele zal na dit nummer Yang verlaten en een eigen tijdschrift Daele

September 1966: Verhuis naar de Graslei, Gent.

1967: Het huis van de zachtmoedige negerkoning. Roman naar de nieuwe school. Het werkje bleef ongepubliceerd. De Erfgoedbibliotheek bezit een typoscript met begeleidend aanbevelingsbriefje van Louis Paul Boon.

1968: Eervolle vermelding in de Tweede Poëzieprijs van de stad Tielt.

1969: Publicatie dichtbundel Het vijfde seizoen.

Februari 1969: Verhuis naar de Visserij, Gent.

1969: Naast het tijdschrift Yang werd de Yang Poëziereeks opgestart.

• De eerste vier bundels waren van Daniël Van Ryssel, Julien Vangansbeke, Roger Serras en Roland Jooris.
• Julien Vangansbeke, die in een offsetdrukkerij werkte, wist een goedkope formule te bedenken om de gedichtenbundels aan te maken, Roland Jooris zorgde ervoor dat Raoul De Keyser de vier omslagen ontwierp. De boekjes werden bij Daniël van Ryssel thuis afgewerkt en hij zorgde ook voor de verspreiding. Roger bracht zijn aanwezigheid mee.

1970: Publicatie dichtbundel Inventaris voor analfabeten.

Publicatie een monografie Document van onze tijd 3 hedendaagse Belgische kunstenaars : Pol Mara, Bram Bogart, Jacques Moeschal.

“Prijs voor schilderkunst – Vrienden van het Begijnhof”.

1971: Een vierde dichtbundel Veertien variaties rolt van de persen.

1972: Publicatie van Zonder masker zonder kleren, waarvoor Herman Schepens de houtgravures maakte.

• Serras maakt deel uit van de Werkgroep voor toegepaste literatuur.
• Tussen Serras en Louis Paul Boon ontstond een intense vriendschap.
• Boon ontdekte zijn talent, verwachtte veel van hem en beschouwde hem als zijn literaire erfgenaam.

1972: In het voorjaar richten Martin Baeyens, Herman Schepens, Roger Serras en Carly Van Overbeke in Gent het kunstenaarscollectief ‘Honest Graphics’ op. Zij willen: “maatschappijkritische ideeën in een esthetisch en technisch verantwoorde vorm uitbeelden”. Het wapen dat ze hiervoor gebruiken zijn grafiekuitgaven waarin ze hun kritische houding tegenover het maatschappijbeeld vorm geven.

1973: Selectie Forumprijs voor grafiek. Selectie Provinciale prijs Oost-Vlaanderen voor grafiek.

Stichtend lid en eerste ondervoorzitter van de Vereniging voor Plastische Kunstenaars (VPK).

1974: Testbeeld made in Belgium.

Medestichter en redacteur van het tijdschrift ‘Honest Arts Movement’.

Op 30 januari 1974 neemt het collectief ‘Honest Graphics’ een nieuwe wending. Ten huize van auteur Louis Paul Boon wordt op die dag ‘Honest Arts Movement’ (H.A.M.) opgericht.

• Een aantal schrijvers, waaronder Marc Andries, Hugo Raes, Willy Verhegghe en Simon Vinkenoog, sluiten zich aan bij de beweging.
• Ook het doel wordt verscherpt weergegeven in een beginselverklaring. H.A.M. wil ijveren voor het herstel van een ‘kritisch intellectuele houding’ van kunstenaars tegenover de maatschappij door zich te engageren in projecten en manifestaties die ingaan tegen ontwikkelingen die zich keren tegen de mensen.
• P. Boon en R. Serras waren in beide disciplines (grafiek en literatuur) actief.

April 1975: Verhuist naar de Kunststraat (nu: Kunstenaarsstraat) in Sint-Amandsberg waar hij tot aan zijn dood zal blijven wonen. Het werd na zijn overlijden verhuurd aan de kunstschilder Camille D’Havé.

Selectie Pro Civitate (1975)

Publicatie in eigen beheer van Heimwee was een grote honger, geïllustreerd met 27 pagina’s foto’s van de hand van fotograaf Jo Boon, de zoon van Louis Paul Boon.

1976: Publicatie van de dichtbundels Met kennis van zaken en Pierrot in gekauwd papier. Beide bundels uitgegeven in eigen beheer gestencild op 200 exemplaren.

Schrijft ook een toneelstuk Hoeders, loeders of de voyeurs in hun ruimtekapsule.

Nacht van 1 op 2 juni 1978: Overlijden van Roger Serras te Gent. Zelfmoord door verhanging.

• “Ongetwijfeld zullen huiselijke moeilijkheden en problemen op het werk (hij gaf toen les in de academie te Maldegem) daar een rol hebben in gespeeld. Maar waarschijnlijk al evenzeer het slechte voorbeeld van Jan Emiel Daele die op Sint-Valentijn van datzelfde jaar moord en zelfmoord had gepleegd. Bovendien het besef dat hij noch als dichter noch als schilder de hoogte had bereikt waarvan hij waarschijnlijk zijn leven lang had gedroomd dat hij die wel zou bereiken.” (- Daniël Van Ryssel, Gentblogt.be, ‘Vergeten schrijvers – Roger Serras’)

Serras werd begraven op Campo Santo in Sint-Amandsberg (park C, graf 2361; rij 1, 14de graf), aan de zijde van zijn bevriende collega Jan Emiel Daele.

1979: Postuum verscheen nog van zijn hand: de dichtbundel Met verliefde aandacht en bibliofiele H.A.M. uitgave Een beter verstaander voor Camille D’havé een beter verstaander.

 

MEER OVER ROGER SERRAS

• Gaby Fonck: Roger Serras schrijft en schildert (1969)
• Michel Storme: Roger Serras, van dichter naar schilder (1971)
• Frans Vyncke en Hugo Raes: Roger Serras als schilder (1973)
• Opgedragen aan Roger Serras. 7/1942 – 2/6/1978 ( 1978). Bijdragen van o.a. Roger Serras, L.P. Boon (een gedicht; een tweetal boontjes en een los portret van Serras in lino!), Willy Verhegghe, Daniël van Ryssel, Willem M. Roggeman, Prof. Dr. Frans Vyncke, Jo Boon. ‘Roger Serras – nummer’. H.A.M. Jrg. 5, nr. 3-4. Z.p., H.A.M., (1979). -52+4p.

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Website

• Roger Serras · dbnl
• Serras, Roger – Literair Gent  (bijdrage van Daniël van Ryssel)
• Daniël Van Ryssel, Gentblogt.be,
  • ‘Vergeten schrijvers: Roger Serras (2) » Gentblogt
  • Vergeten schrijvers: Roger Serras (1) » Gentblogt
  • Vergeten schrijvers: Roger Serras (3) » Gentblogt

Referentie

• Opgedragen aan Roger Serras 7/1942 – 2/6/1978 ( 1978). Bijdragen van Willie Verhegghe, Daniël van Ryssel, Willem M. Roggeman, Frans Vyncke en Louis Paul Boon.

 

SMAAKMAKER

dit lichaam wordt regelmatig gevoed,
dit lichaam wordt gewassen en gekleed
of wast zich en kleedt zich.

dit lichaam maag en dit lichaam nier,
dit lichaam pisblaas en darm en hoofd
en zitvlak en water en ijzer en kalk,

mag nooit meester worden over mezelf
noch over mijn duistere betrachtingen.

wat dit lichaam verbergt is niet te koop,
niet voor geld en niet voor liefde
en evenmin voor woorden of akkoorden.

dit lichaam moet mij door de woestijn
dragen als een onvermoeibare kameel,
dit lichaam moet lang genoeg duren
om mij eenmaal die sensatie te geven
hoe het is dit lichaam te verlaten.

Uit: met verliefde aandacht. Gedichten oktober 1976-april 1978. S.l. , 1979 Stichting Dichtersgroep Dimensie.

 

Voorbarig huis

zo is de situatie…
droevig als de humor van een dronken hoer
(men kan haar moeilijk au sérieux nemen)

in een land waar ik mijn eigen feniks ben
waar geen mensen nog wonen: dode stad
van spoken en van luchtballons

-trieste fanions der vertwijfeling-

vóór de ramen van dit voorbarig huis
ben ik de eenzame tik op de ruiten

maar zelfs de regen mijmert het
de melankolieke ouwe vrijster

morgen zal het zwoele zomernacht zijn
-ik wacht

 

Herzeggen

stapvoets en op blote voeten
komen de woorden tot ons
die van niet beter weten
spreken: de overdade dagen
schuiven aan en gaan

de woorden verleppen
als van ook zwarte rozen
na hun eerste gouden bloei

we hebben geen handen genoeg
om de afgevallen regen op te vangen
in de beslotenheid van ons vers
nieuw leven in te blazen

bereid mij op dezelfde woorden
lieve schim voor wie uw woorden zijn
van laatste hoop

Uit: Gevoelig moment

 

BIBLIOGRAFIE

Woordje vooraf

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience –Antwerpen.
• Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
• POËZIECENTRUM vzw – Gent

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klik op de foto

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
1961	Cavalcade. (dichtbundel)		Gent: Eigen beheer.
1961	Tweeluik (dichtbundel) Samen met Daniël Van Ryssel		Gent: Eigen beheer. Afmetingen: 21 x 13.70 (geniet)
1962	Gevoelig moment. Gedichten 1962 (dichtbundel)		Gent: eigen beheer. -15p. Afmetingen: 21.50 x 14 (geniet) Colofon: van Cavalcade waarvan reeds 127 ex. werden verspreid, is dit een aangevulde en meer volwassen uitgave. Dit is nr. …
1963	Voorbarig huis. (dichtbundel)		Gent: eigen beheer.
1967	Het huis van de zachtmoedige negerkoning. Roman naar de nieuwe school.		Ongepubliceerd: De erfgoedbibliotheek bezit een typoscript met begeleidend aanbevelingsbriefje van Louis Paul Boon
1969	Het vijfde seizoen. (dichtbundel) Grafische vormgeving: Julien Vangansbeke Omslag: Raoul De Keyser. Bevat de cycli: ben ik door mijn woord; met andere handen gewapend; een ontwapende hand kan ploegen; vrees ik de dood niet; wat staat aan vaster staven; verantwoording		Gent: Yang – 64p. Afmetingen: 20 x 11.80 (pocket) Reeks: Yang poëziereeks nr 3
1970	Inventaris voor analfabeten. (dichtbundel) Schilderijen: Christ Michiels Omslag: Christ Michiels		Gent: Yang – 41p. Afmetingen: 20 x 11.80 (pocket – garenloos gebrocheerd) Reeks: Yang poëziereeks nr 13
1970	Document van onze tijd. 3 hedendaagse Belgische kunstenaars : Pol Mara, Bram Bogart, Jacques Moeschal. (kunstmonografie) Drietalige publicatie: = Document de notre temps : 3 artistes Belges contemporains : Pol Mara, Bram Bogart, Jacques Moeschal = Record of our time3 contemporary Belgian artists : Pol Mara, Bram Bogart, Jacques Moeschal		Oudenaarde: Uitgeverij “Vita”. – 64p. Afmetingen:20 x 14.50 (ingenaaid) Tekst-Texte-Text: Roger Serras. Foto’s-Photos-Photos : Marc Wouters. Artistiek direkteur – Directeur artistique – Artistic director : A. De Busschere. Vertaling-Traduction-Translation: Theo Sterck Drukkerij Dirk Martens, Aalst
1971	Camille D’Havé. (kunstmonografie) Camille D’Havé, met teksten van Jo Verbrugghen, Roger Serras en John Bultinck, in offset gedrukt door de drukkerij E. Veys te Tielt voor rekening van de uitgaven Henry Fagne, 105 François Bossaertstraat 1030 Brussel, verscheen in oktober 1971, naar aanleiding van een éénmanstentoonstelling van de kunstenaar in de galerij Kaleidoskoop te Gent, als zesde nummer van de Aleph kunstmonografieën.		Brussel: Uitg. Henry Fagne. Niet gepagineerd) Afmetingen;: 24.20 x 31.50 (gebonden – harde simililederen kaft met goudopdruk) De eerste oplage, – buiten enkele persexemplaren – beperkt tot 400 ex., is onderverdeeld als volgt: 25 ex. , – waarvan vijf buiten handel bestemd voor de kunstenaar en de medewerkers, – gedrukt op Arches 180 gr., onder verzorgde simililederen band, genummerd van I tot XXV, alle getekend door de kunstenaar en de auteurs. Elk van deze exemplaren bevat de genummerde en getekende originele koperets “Kleine feesttafel” waarvan de volledige oplage voor deze uitgave werd voorbehouden. De plaat werd vernietigd en bij ex. 1 gevoegd. 375 ex. op Alba Luxor papier onder simililederen band.
1971	Veertien variaties. (dichtbundel) Tekeningen : Gilbert De Smet. Zeefdruk : Kristien De Witte. Layout : Luk Vermeire.		Gent: eigen beheer. -81p. Afmetingen: 27 x 21 (gebrocheerd geïllustreerd z/w.) Totale oplage 600 exemplaren. Genummerde exemplaren: van 1 tot 200. Colofon: Deze dichtbundel van Roger Serras VEERTIEN VARIATIES werd voor het eerst aan het publiek voorgesteld tijdens de zwoele nacht van St. Lievens-Esse 3 december 1971. Verleenden daaraan hun gewaardeerde medewerking: Louis Paul Boon, Ria Scarphout met de groep Jeugd en Woord, Armand de Pauw met zijn Vélectrophone.
1972	Zonder masker zonder kleren. (dichtbundel) Geïllustreerd met oorspronkelijke houtgravures van Herman Schepens. ‘Zonder masker zonder kleren’ werd voor het eerst aan het publiek voorgesteld door Dr. Jur. Piet van Eeckhaut, met voordracht door Eddy Daese, in de Socialistische Studiekring te Gent, ter gelegenheid van 1 mei 1972.		Ledeberg: Drukkerij Erasmus. –[48]p. Afmetingen:27 x 21.40 (ingenaaid) Colofon: Zonder masker zonder kleren, dichtbundel van Roger Serras, met negen originele en authentieke houtgravures van Herman Schepens, werd gedrukt op de persen van N.V. Drukkerij Erasmus te Ledeberg. De oplage bedraagt 300 exemplaren gewone editie. Eveneens op houtvrij editiepapier van 110 gram werden bovendien 100 genummerde exemplaren getrokken. Er bestaat een luxe-editie met een afzonderlijke houtgravure, los maar op dezelfde wijze genummerd als het boek, gehandtekend door de auteurs en genummerd volgens het alfabet, op Van Gelder papier van 110 gram. Voor de lay-out werkten de dichter en de kunstenaar amen met Geert De Clercq.
1974	Testbeeld made in Belgium.		Gent: eigen beheer. –[24]p. Afmetingen: 24 x 15.70
1975	Heimwee was een grote honger (dichtbundel) Geïllustreerd met 27 pagina’s foto’s. Foto kaft: Jo Boon. Drukkerij E. Veys, Tielt Gedicht nr 1, gedicht nr 2 en gedicht nr 3 werd reeds gepubliceerd in Het Nieuw Vlaams Tijdschrift. Proklamatie nr 1, Proklamatie nr 2 en Proklamatie nr 3 verscheen in het tijdschrift Yang. De gedichten ‘Vrede in het gras’, ‘De milde dansers’, ‘De vlinders van de dichter’ en ‘Winter’ bezorgden de dichter een premie in de wedstrijd Nieuwe Stemmen en werden teven in het gelijknamige tijdschrift opgenomen.		Gent: eigen beheer. -64p. Afmetingen: 24.30 x 15.50 (ingenaaid) Colofon: Gedrukt in offset met een totale oplage van 500 exemplaren., waarvan 200 genummerd van 1 tot 200.  Februari 1975.
1976	Hoeders, loeders of de voyeurs in hun ruimtekapsule. (toneel)		Gent: eigen beheer. -58p. Afmetingen: 29.80 x 20.60 (geniet) Reeks: erresboekenreeks nr 2. Colofon: Hoeders, loeders of de voyeurs in hun ruimtekapsule, tonelspel in 4 bedrijven doo Roger Serras door de auteur gestencild in een oplage van 200 exemplaren zome 1976 erresboekenreeks nr 2 copyright by Roger Serras kunststraat, 115 9110 sint-amandsberg (gent) printed in Belgium. +++ Gedrukt op gerecycleerd papier d.w.z. papier vervaardigd in belgië van oude kranten en tijdschriften door: een alternatieve groep het is milieu-vriendelijk papier
1976	Pierrot in gekauwd papier. (dichtbundel)		Sint-Amandsberg: eigen beheer. –[56]p. Afmetingen: 29.50 x 21.20 gelijmd) Colofon: door de auteur gestencild in een oplage van 200 exx. lente 1976. Reeks: erresboekenreeks nr 3. Gesigneerd en genummerd. dit is nr….van 200
1976	Met kennis van zaken. (dichtbundel)		Sint-Amandsberg: eigen beheer. – [64]p. Afmetingen: 29.50 x 21.20 (gelijmd) Colofon: door de auteur gestencild in een oplage van 200 exx. lente 1976. Reeks: erresboekenreeks nr 4
POSTUME UITGAVEN
	Met verliefde aandacht. Gedichten oktober 1976 april 1978 (dichtbundel) Voorwoord Louis Paul Boon. Inleiding van Willie Verhegghe. Omslag: Camille D’Havé. Vormgeving: Etienne Van Hyfte. Bevat de cycli: woordschurft; beeldkoorts; met verliefde aandacht; mijn wereldreis naar jou		Antwerpen: Van Hyfte. Stichting Dichtersgroep Dimensie. -79p. Afmetingen: 21 x 13.80 (ingenaaid)
	Een beter verstaander voor Camille D’havé een beter verstaander. (poëzie – bibliofiele uitgave) Met originele en genummerde etsen van Camille D’Havé. Inleiding: Louis Paul Boon. Titels van de 2 etsen:  Ménage en manège &  Schilder krijgt les van oeroude meester.		Aalst: Honest Arts Movements (H.A.M.).   – [XXVIII] bladen. Afmetingen: 49 x 39.50 (losse bladen in zwart linnen doos met bruine rug; titel en facsimilé vann de handtekening van de auteur op de voorzijde)  Colofon: ‘Deze uitgave met gedichten van Roger Serras en 2 etsen van Camille D’Havé met een voorwoord van Louis Paul Boon verscheen in maart 1979 bij v.z.w. Honest Arts Movement (H.A.M.) De teksten werden in Times Corpus 20 gezet en door Drukkerij Guasta-vino in typo gedrukt op Vélin d’Arches 300 gr. De uitgave werd volgens de wettelijke bepalingen terzake geregistreerd onder nummer 2815-79-1 door v.z.w. H.A.M. Paviljoenweg 40 – 9110 Gent. De oplage bedraagt tien exemplaren van I tot X en 50 exemplaren van 1 tot 50, alle met de hand genummerd en gesigneerd door Camille D’Havé, Lieve Serras en Louis Paul Boon. De etsen werden alle afzonderlijk genummerd en gesigneerd door Camille D’Havé. Dit is exemplaar nummer …/50′