Maakt deel uit van:de theaterwereld
Frans Depeuter
Lichtaart, 4 april 1937
Frans Jozef Maria de Peuter, dichter, romancier, jeugdschrijver, essayist en toneelauteur.
Medeoprichter van het tijdschrift Heibel, samen met Walter van den Broeck en Robin Hannelore.
BIOGRAFIE
4 april 1937: Geboren te Lichtaart, op het gehucht Achterlee, waar zijn vader (Modest) en zijn moeder (Maria Wouters een klein landbouwbedrijf uitbaten.
Na zijn lager onderwijs in de gemeenteschool van Lichtaart, kan hij verder studeren aan het St. Jozefscollege te Herentals, waar hij in 1955 de Grieks-Latijnse humaniora beëindigt.
1955–1957: Behaalt het diploma van geaggregeerde voor het lager secundair onderwijs (afdeling letteren, d.w.z. Nederlands Frans, aardrijkskunde en geschiedenis) aan het St.-Thomasinstituut te Brussel.
1957 tot 1997: Leraar Frans en Latijn aan het Sint-Jozefcollege te Herentals.
1961: Debuteert als dichter onder het pseudoniem L.I. Veke met de bundel Als een gat in de wand en sindsdien is hij bedrijvig op zowat alle domeinen van de literatuur.
- De bundel – jeugdige poëzie duidelijk beïnvloed door de toen pas overleden Gerrit Achterberg – werd goed bevonden voor de Prijs van de Jong-Nederlandse Literaire Dagen (1962) voor de beste debuutbundel.
1962: Debuteert – ditmaal onder eigen naam – met de gedichtenbundel Opium schuiven bij “De Bladen voor de Poëzie”.
1963: Medeoprichter van de Herentalse Kunstkring, met o.a. Walter van den Broeck, Robin Hannelore, toneelacteur Rik Andries, kunstschilder Renaat Veris, dichter Bertiven…
Helaas bleef de Herentalse Kunstkring geen lang leven beschoren. Na enkele bijeenkomsten en twee onsuccesvolle culturele avonden was de fut eruit en werd de Kring in 1965 opgedoekt.
Maar drie diehards Depeuter, Hannelore en Van den Broeck vonden dat er iets moest gebeuren.
1964: Medeoprichter van het tijdschrift Heibel (met Walter van den Broeck en Robin Hannelore), waarvan hij redacteur blijft tot in 1975.
- In de beginselverklaring van het tijdschrift klinkt het zo: ‘Art. 7: Heibel zal zich niet gebonden voelen aan religieuze, politieke of andere vooropgestelde waarden, en evenmin aan tegenwaarden. Dit om de volledige objectiviteit te waarborgen. Art. 8: Het tijdschrift is kritisch zonder meer’. In 1975 hield de redactie ermee op en werd een overgangsjaar ingelast.
- Heibel was een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de zgn. “gestencilde revolutie”, waarbij de gestencilde vorm werd gezien als protest tegen de gangbare uitingsvormen van de gevestigde cultuur. (Ook de tijdschriften Bok, Mep … hoorden hierbij)
1967: Zijn scherpzinnigheid als criticus bewijst hij in zijn essay over Bert Schierbeek (Dichten uit het nulpunt) en later ook in het essay over Paul Snoek (De zwarte doos van Icarus, 1990, bekroond door de Koninklijke Academie voor Taal- en Letterkunde).
1968: Zijn eerste roman Om niet te verstenen verschijnt, gevolgd in 1970 door De hand aan jezelf.
1974: Medeoprichter van de Literaire Kamer ‘Lichtelier’, met o.a. Walter van den Broeck en Jos Borré.
1980: Medeoprichter van het literair genootschap De Eerste Woensdag, met Walter van den Broeck, Leo Pleysier, Jos Borré, Luc Vancampenhout, Fons Schoeters, Koen Vermeiren, Gaston van Camp.
1982: Oprichter van het éénmanstijdschrift ‘Quousque tandem?’
1989: Debuut als toneelauteur.
- De meeste van zijn theaterstukken behandelen een historische figuur of een sociale actualiteit, waarbij evenmin humor ontbreekt. Vooral bekend werd zijn satirische trilogie over het Belgisch vorstenhuis: Leopold I, het orakel van Europa – Cleopold, koning der Belgen (over Leopold II)– Leopold III, de gevangene van Laken.
- Ook met zijn monologen, zoals Hoe schoon was mijn school, oogstte Depeuter een steeds groeiend succes.
- Verder staan op zijn palmares ook enkele geslaagde openlucht-spektakelstukken.
- Voor zijn toneelwerk kreeg hij o.m. de Guido Gezelleprijs van de stad Brugge (1995) en de prijs van de provincie Antwerpen (1996).
Depeuter: “Het succes van mijn toneelstukken verzette voorgoed de koers van mijn creativiteit. Het genoegen echt ‘gehoord’ te worden had ik nooit zo direct en spontaan ervaren. Zo is het nu eenmaal met theater: als je in de zaal zit en je voelt het publiek meegaan, kan elke minder goede recensie je rug op.”
2006: Uit onvrede met het literaire establishment doet Depeuter, samen met Robin Hannelore, het kritisch-satirische tijdschrift Heibel uit de as herrijzen.
2014: Met Wolken schoven boven ons voorbij verschijnt zijn veertiende dichtbundel.
- In 36 gedichten, verdeeld over twee afdelingen, bladert hij door het gezinsfotoalbum en laat, zijn leven van jong geliefden tot ouder echtpaar overziend, de beelden spreken. We leren vrouw en kinderen bij naam kennen, gaan mee op vakantie, bezien hun leven tegen de veranderende maatschappelijke en wereldpolitieke achtergrond, krijgen een beeld van de zich aan de leeftijd aanpassende huwelijkse erotiek.
2019: Twee nieuwe publicaties: Een lijvige documentaire Heerke De Laet, een hond in het kegelspel. opgedragen aan Jan De Laet (1885-1954), sociaal geëngageerde dromer en schelmachtige Don Quichote, die in de jaren ’20 van de vorige eeuw in Lichtaart de strijd opnam vóór het gewone volk en tégen de heersende klasse.
en
Een kritische – in de ware zin van het woord – (anti)-essay over Jef Geeraerts De ‘held’ van Congo met als veelzeggende ondertitel, Hoe Jef Geeraerts de Congo bekeerde met zijn ‘storkpomp’ en zijn zweep van nijlpaardenhuid. Het is een uitgave van Berghmans uitgevers & Heibel VZW in een nieuwe reeks met als titel: ‘Stoute Boeken’.
BEKRONINGEN
- 1961: Prijs Jong-Nederlandse Literaire Dagen voor de beste debuutbundel (“Als een gat in de wand“)
- 1967: Prijs van de uitgeverij Monas (‘Hermetisme en Hermeneutiek’, essay in Heibel jg. 1 nr. 4)
- 1970: Arthur-Mergelynckprijs van de Koninklijke Vlaamse Academie voor beste Vlaamse roman (“De hand aan jezelf“)
- 1971: Poëzieprijs Heist-Knokke, en proza- en poëzieprijs Nieuwe Stemmen
- 1973: Provinciale prijs provincie Antwerpen voor het kinderboek (“De kleine oorlog van Koddige Koen“)
- 1975: Tweede prijs in de nationale wedstrijd voor filmscenario’s (“De Siamese tweeling“)
- 1980: Poëzieprijs Vlaamse Club Brussel
- 1987: Prijs voor Letterkunde van de Koninkl. Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (“De zwarte doos van Icarus“)
- 1989: Provinciale prijs provincie Antwerpen voor de roman (“Groene zwanen, witte zwanen“)
- 1989: Poëzieprijs Stad Leuven
- 1994: Laureaat toneelwedstrijd Theater Ivonne Lex voor Mama Carlota“
- 1995: Guido-Gezelleprijs van de stad Brugge voor Villon, heer van de raven
- 1996: Provinciale prijs Antwerpen voor toneelwerk, tv- en radiospel voor Leopold I, het orakel van Europa
- 2001: Poëzieprijs Stad Nieuwpoort
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Websites
SMAAKMAKER
Het was een blauwe zomer
Het was een blauwe zomer, zo hoog als nooit een zwaluw zijn vleugels boog. Er glansden vijvers op de daken, het licht viel op de grond aan scherven. Zij zat naast mij, in de baljurk van een boom, haar vinger las mij voor van draken en prinsessen, van god en duivel. Van leven en van sterven. Haar hand, gerimpeld als de filigrein van ‘t leder, ging door mijn haar en in dat één handtastelijk gebaar werd al haar weemoed doorgeseind. Toen het avond werd, sloot zij het boek en ging heen. Haar stem bleef narollen als een dobbelsteen.Uit: Landschap met duif. (2005)
Paradise lost
Gezegend zij het huis. De wanden zijn getekend. De paarden draven door de kamers. De stemmen drukken sporen in de natte flanken. In glazen ogen worden brood en melk gedeeld. En wordt gebeden. En daar in de tuin met de verborgen kinderen die roepen “Kom maar heks” en dan zwijgen, roerloos als wandelende takken, en plots hun lijf uitstorten en rennen, hijgen naar de muur waarop zij driemaal bonzend met hun vuisten slaan, en dan opnieuw: tellen, schuilen, zoeken en rennen, rennen om de heks steeds vòòr te gaan.Uit: Op vleugels van was (1996)
BIBLIOGRAFIE
- Na het chronologisch overzicht volgt een overzicht per genre alfabetisch op titel.
De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
- Universiteitsbibliotheek – Katholieke Universiteit Leuven
- Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007
- POËZIECENTRUM VZW – Gent
Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.
Frans Depeuter heeft ook allerlei kleine monologen geschreven geschikt voor festivals ed
- Victor
- Inhoud: Victor is een weduwnaar van 50-60 jaar. Hij heeft moeite om met de moderne tijd mee te kunnen. Hij haalt herinneringen op aan zijn vrouw…
- DÉSIRÉ
- Inhoud: Désiré is een homofiel van 30-40 jaar. Zijn vriend heeft zijn benen gebroken tijdens het skiën. Dat brengt allerlei problemen mee…
- Hans
- Inhoud: Hans is een punker van zowat 20 jaar, die in een car-wash heeft gewerkt. Hij baalt van werken en van de maatschappij tout court…
- Zozef
- Inhoud: Zozef (Jozef) is een geestelijk gehandicapte van 25-30 jaar, die inwoont bij een pleeggezin. Hij ‘wacht’ op zijn echte moeder…
- Theo
- Inhoud: Theo is een gescheiden man van zowat 50 jaar, die ook zijn werk is kwijtgeraakt en in armoede leeft. Hij houdt nog altijd van zijn ex…
- Modest of JAPPEN
- Inhoud: Modest is een man van 40-50 jaar, die bijklust als behanger. Hij heeft het de hele tijd over de ‘Japannezen’ en hun cultuur…
- Madame Leflot
- Inhoud: Madame Leflot (50-60jaar) is een weduwe met een stadsmentaliteit, die op de buiten is komen wonen. Zij weet over alles en iedereen wat…
- Babette
- Inhoud: Babette is een raamprostituée die voor een paar dagen met vakantie is op de buiten. Zij praat voluit over haar beroep…
- Liza
- Inhoud: Liza is een hevige royaliste van zowat 50 jaar. Zij komt van de ‘blijde intrede’ van prins Filip en Mathilde, die hun stad bezochten…
- Magrit
- Inhoud: Magrit (± 40 jaar) is een simpele volksvrouw met een kroostrijk gezin. Haar man is een even simpele ‘bricoleur’ die in een Engels kamp heeft gewerkt…
- Cecilia
- Inhoud: Cecilia (40-45 jaar) is de vrouw van een schooldirecteur. Zij kijkt neerbuigend neer op haar oude vriendin en denkt dat ze beter is dan de anderen…
- Gaby
- Inhoud: Gaby is een vrouw van zowat 26 jaar, simpel van geest, die op het punt staat om te trouwen. Ze heeft het over haar ‘verloofde’…
BIBLIOGRAFIE GERANGSCHIKT VOLGENS GENRE
Poëzie
- Als een gat in de wand (onder pseudoniem L.I. Veke, 1961)
- Opium schuiven. (1962)
- Tussen Heliopolis en Knossos. (1964)
- Rakelings in Pamir. (1965)
- Breaking Point. (1967)
- Evangelie volgens. (1969)
- Uit zeven kelen. (1975)
- Beginselen van de natuurwetenschappen. (1979)
- De reet van Jan Kleyn. (1989)
- De etter van de steen. (1991)
- Op vleugels van was. (1996)
- Het drijvende erf. (2000)
- Landschap met duif. (2005)
- Wolken schoven boven ons voorbij. (2014)
Romans
- Om niet te verstenen. (1968)
- De hand aan jezelf. (1969, Arthur-Mergelynckprijs van de Koninklijke Academie)
- Trojka voor spoken. (briefroman met R. Hannelore en W. van den Broeck, 1970)
- De Siamese tweeling. (1973)
- De rode cirkel. (1975)
- Een driehoek. (1976)
- De tocht. (1980)
- De laatste zomer. (1984)
- Groene zwanen witte zwanen. (1987, prijs van de provincie Antwerpen)
- Wat gebeurde er met Frida Eredijck. (1993)
Verhalenbundels
- Emmi. (in ‘De purperen vogel’, 1966)
- Zeven slagen op de gong. (1970)
- Het sneeuwmeisje. (1971)
- Wachten op. (1974)
- .30. (1977)
- Het land van mijn jeugd is roodgespikkeld. (in ‘Vlaams Letterland’,1989)
Novellen
- De tuimelaar (1982)
Jeugdboeken
- De kleine oorlog van Koddige Koen. (1970, prijs van de provincie Antwerpen)
- Oeki met je krullenbol. (1972)
- Gedeeld door 2. (2008)
- Door dik en dun. (2010)
Toneel
Volavondstukken
- Cleopold, koning der Belgen. (1990)
- Leopold III, de gevangene van Laken. (1992)
- Leopold I, het orakel van Europa. (1994, prijs van de provincie Antwerpen)
- Villon, heer van de raven. (1995, Guido-Gezelleprijs Brugge)
- Xantippe, de vrouw van de horzel. (1995)
- Mama Carlota. (1996, laureaat prijs Ivonne Lex)
- Een hemd vol vlooien. (2001, Deel 1 van cyclus Mauriske Vermeulen)
- Avondgenoegen. (2003, deel 2 van cyclus Mauriske Vermeulen)
- Als oude schuren branden (????, deel 3 van cyclus Mauriske Vermeulen)
- Buizerds. (2005)
- De ziekenkas. (2006)
- Boudewijn, le roi triste. (2008)
- Een doodgewone liefde.
- Zand op de tong.
Monologen
- De reet van Jan Kleyn. (1990)
- Hoe schoon was mijn school. (1993)
- God save the Queen. (1996)
- Het kleine verschil. (1998)
- Leopold den Twiede. (1999)
- Oewij, Bodoewijn. (1999)
- Van liefde en smeerkaas. (2002)
- Mannen. (2007)
Openlucht-/spektakelstukken
- De maagd en de duivel. (1997, voor de Heggeviering in Poederlee))
- Voor outer en heerd. (1998, voor de herdenking van de Boerenkrijg)
- Gheelamania. (2005, over de geschiedenis van de stad Geel)
- Jeske. (2007, kerstspel tijdens avondwandeling)
- Thorn grandeur en gruwel. (2011, over de geschiedenis van Thorn)
Monologen (reizend) voor kinderen en scholen
- Ouders te koop. (2006)
- Stampen met de voeten. (2007)
- Ikke en ikook (????)
Essayistisch werk
- Dichten uit het nulpunt. (over Bert Schierbeek, 1967)
- De toegepaste relativiteitstheorie. (1970)
- Bijdragen tot de literatuursociologie. (1973)
- Alstein revised. (over Marc van Alstein, 1983)
- Het mytisch symbolisme. (over eigen werk, in samenwerking met Frank Tubex, 1989)
- De zwarte doos van Icarus. (over Paul snoek, 1990, Prijs Letterkunde van de Koninklijke Academie)
- Het verborgen leven van Gerard Walschap. (2009)
- Jef Geeraerts.’De held’ van Kongo. (2019)
- Heerke De Laet, een hond in het kegelspel. (2019)