Maakt deel uit van:vertellers over de zee
Libera Carlier
Nijlen, 19 januari 1926 – Ekeren, 25 april 2007
Schrijver van romans, jeugdboeken en een reisverhaal over Chinese Volksrepubliek ‘Het oosten is rood’ en scenario’s.
Libera Carlier tekent in zijn romans de wereld van de lange vaart, de binnenvaart, het loodswezen, waarheidsgetrouw vanuit eigen ervaring, gelardeerd met technische gegevens en zeevaartsjargon. Nooit en nergens opteert de auteur voor valse zeemansromantiek. Hij toont zich bewogen door sociaal engagement, observeert, oordeelt en belijdt zijn overtuiging. De individuen uit zijn boeken reageren, niet omdat een filosofie hen daartoe aanzet, maar omdat de eigen integriteit het onrecht niet duldt.
BIOGRAFIE
19 januari 1926: Geboren te Nijlen als Libera Bruno Carlier.
1942: Tijdens de oorlog loopt hij op zestienjarige leeftijd van huis weg en probeert Engeland te bereiken. Hij geraakt niet verder dan Frankrijk en wordt terug naar huis gestuurd.
1942-1944: Engageert zich als lid van het verzet.
Hij studeert aan de Hogere Zeevaartschool te Antwerpen.
Vaart enkele jaren als officier van de Belgische koopvaardijvloot.
1949-1986: Wordt Staats-loods op de Schelde. Die job oefent hij uit tot aan zijn pensionering in 1986.
Tot 1965 is hij eveneens leraar en examinator bij het Belgische Loodswezen.
1957: Debuteert met ‘De Zondagsslepers’. Libera Carlier schrijft over wat hij het beste kent: het water, de scheepvaart, de mensen in de haven.
Met dit onderwerp -dat realistisch wordt uitgewerkt – brengt hij in de toenmalige literatuur een nieuw onderwerp aan. (want met Gaston Duribreux was geen vergelijking mogelijk). Carlier toont zich een rasverteller, en stoot meteen door naar de literaire topgroep van zijn tijd.
Het debuut is meteen goed voor de vijfjaarlijkse prijs van het Willemfonds en de Provinciale prijs van Antwerpen.
Voor zijn tweede roman Duel met de tanker – eveneens in 1957 gepubliceerd – ontvangt hij de Lode Baekelmansprijs van de Koninklijke Vlaamse Academie .
1959: Wint de Arkprijs van het Vrije Woord met ‘Action Station Go!’
Jaren 60: Hoewel hij nog verscheidene romans schrijft, zal Carlier tijdens de jaren 60 langzaam nieuwe literaire genre’s uitproberen, en schrijft een zevental boeken voor de jeugd. Hij gaat ook luisterspelen vertalen.
- Het boek wordt door de kritiek opgemerkt (P. Hardy in de Gazet van Antwerpen 29/6/1965) als een voorbeeld van vrij onderzoek op basis van een bedachtzame, kritische mentaliteit.
- Niet iedereen denkt er zo over, want zijn zonen worden vanwege de deelname aan de Chinareis aan het staatsexamen van justitie geweigerd, ondanks het zeer vaderlandslievend gedrag van hun vader tijdens de oorlog.
Jaren 70: Carlier schrijft nu hoofdzakelijk nog scenario’s. Het zijn zowel originele scenario’s, als bewerkingen van eigen vroeger werk en werk van Vlaamse schrijvers als Conscience, Streuvels, Walschap, Roger van de Velde.
Voor zijn interpretatie van ‘De blijde dag’ van Stijn Streuvels wordt hij genomineerd voor een Emmy Award.
25 april 2007: Libera Carlier overlijdt in Ekeren en wordt er ook begraven.
Zijn werk is sociaal geëngageerd en wordt gekenmerkt door een dynamische bondigheid. Zijn hoofdpersonen zijn vaak door het uitvoeren van gevaarlijke heldhaftige acties op zoek naar een soort zelfbevestiging.
BEKRONINGEN
- 1957: Vijfjaarlijkse prijs van het Willemfonds voor ‘De Zondagsslepers’
- 1958: Lode Baekelmans-prijs (KANTL) voor ‘Duel met de tanker’
- 1958: Nationale prijs van de Weerstand, toegekend door het Secretariaat-Generaal van de Weerstand (Luik) – oorkonde en BEF 25.000 – voor ‘Action Station Go!’
- 1959: Arkprijs van het Vrije Woord voor ‘Action Station Go!’.
- 1960: Prijs van de provincie Antwerpen (eersteling / eerste werk) voor ‘De Zondagsslepers’
- 1964: Referendum Vlaamse Jeugd- en Kinderboek (VBVB) voor ‘Het geheim van de Altamare’
- Maritieme Prijs Toulon voor Duel met de tanker
- Noord-Zuid Trofee, nominatie Emmy Award USA voor De blijde dag
- Noord-Zuid Trofee voor De cantate, derde en zesde deel Tussen wal en schip
- 1984: 24ste Bert Leysenprijs voor Het koperen schip
- 1989: Sabamprijs voor audiovisuele uitdrukkingsvormen voor Langs de kade
MEER OVER LIBERA CARLIER
- C.J.E. Dinaux, ‘Libera Carlier op zoek naar de mens’, in: Weerklank (1965) p. 108-112;
- F. Depeuter, ‘Een schommelstoel, Carlier genaamd’, in: Heibel 1 (1965) 5, p. 35-41;
- L. Carlier, ‘Turend naar een gebarsten spiegel’, in: L. de Vos (red.). Een onberaamd verbond. 50 jaar Arkprijs voor het Vrije Woord . De vrienden van de Zwarte Panter (2000), p. 89-91.
- Yves ’T Sjoen, Ludo Stynen (red.), De vergankelijkheid van het schrijverschap.Onderstroom. Academia Press Gent. (2004), p. 39-48 Electronisch beschikbaar Onderstroom : de vergankelijkheid van het schrijverschap: … – Resultaten voor Zoeken naar boeken met Google
GERAADPLEEGDE BRONNEN
- Documentatiecentrum Antwerpse Noorderpolders
- De Morgen van zaterdag 28/4/2007
- Yves ’T Sjioen, Ludo Stynen (red.), De vergankelijkheid van het schrijverschap.Onderstroom. Academia Press Gent. (2004), p. 39-48
- G. Goedemé, ‘Carlier, Libera Bruno’, in: M. Janssens e.a. (red.). Geboekstaafd. Vlaamse prozaschrijvers na 1945 (1988), p. 77-80;
SMAAKMAKER
Ondanks de aanlokkelijke voorwaarden en de ‘naar onze maatstaven fantastische oplage’, zei ik toch ‘neen’ toen men mij vroeg om een jongensboek te schrijven. Niet dat ik principiële bezwaren heb tegen de jeugdliteratuur, maar ik vreesde dat ik de toon niet zou kunnen treffen om jonge mensen te boeien. En wie de kinderharten niet vermag te openen beleeft een droeve oude dag.
Als kind heb ik een verhaal moeten lezen dat me telkens opnieuw met de grootste afschuw vervulde, omdat de auteur me aansprak met ‘beste jongen’, liefste meisje’, of ‘kleine lezertjes’ op een leeftijd waarop men alle familieleden de spieren van zijn bovenarm laat betasten.
Een van mijn ooms beweerde dat mijn spieren aan de onderkant van mijn pols hingen en datzelfde mispunt gaf me dat ‘beste-jongetjes-gedoe’ ten geschenke. Daar bleef het niet bij. Om te bewijzen dat ik wel kon lezen moest ik af en toe een hoofdstuk vertellen.
Er werd in heel dat boek geen klap uitgedeeld. De schrijver achtte het zich niet wenselijk dat een koene ridder zijn slagzwaard greep om een stelletje boeven in de pan te hakken. Hij hield veel van tuinieren en had het steeds over citroengele vlindertjes die op citroengele bloemetjes neerstreken om de citroengele honing op te zuigen. Iemand met geelzucht, maar vertel het eens na !
Wat mij betreft kon zelfs de meest exotische mot de citroengele koorts krijgen. Ik wenste een man te zien die niet bang was voor een emmer bloed en die desnoods zelf bereid zou kunnen gevonden worden om moeder-overste, mijn muziekprofessor , het hoofd te bieden. Even later nadat ik van de hoofdonderwijzer een pak slaag had gekregen omdat ik op tienjarige leeftijd bij de poort van de parochiale meisjesschool stond te wachten op mijn verloofde, las ik het stichtend proza over een woesteling die veedieven uitroeide. Dat mocht niet. Wie op de hoogte was van de jeugdproblemen of vast benoemd werd door de staat (in een dorp komt dat op hetzelfde neer), voorspelde dat het met mij zeer verkeerd zou aflopen. Ze hebben nog gelijk gekregen.
Uit: Tijdschrift, 1966
BIBLIOGRAFIE & FILMOGRAFIE
- De bibliografie bevat de volgende rubrieken
- Chronologisch overzicht
- Filmografie
- Beknopt overzicht per genre – alfabetisch op titel
- Libera Carlier vertaald
- Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.
- Erfgoedbibliotheek Hendrik – Antwerpen.
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
- Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007
A. Chronologisch overzicht
RADIO-HOORSPELEN VERTAALD DOOR LIBERA CARLIER EN UITGEZONDEN DOOR BRT
Bron: Catalogus Vlaamse openbare omroep 1931-1998
Samengesteld door Herman Van Cauwenberghe en geredigeerd door John van Houten.
De catalogus verstrekt, voor zover te achterhalen, relevante informatie over uitgezonden hoorspelen door de Vlaamse openbare omroep. Het merendeel van de gegevens is afkomstig uit de jaarverslagen van de Vlaamse openbare omroep en de Nederlandse omroepbladen en die zijn vaak heel summier met betrekking tot de hoorspelen van de Vlaamse omroep. Derhalve is catalogus vooralsnog onvolledig.
1966
De vuurtoren.
Auteur: Djordje Lebović. – Der Leuchtturm, 30-06-1966 Rundfunk der DDR.
Vertaald door Libera Carlier
Uitgezonden door BRT op 23-01-1966
Herhaald op 25-01-1966
1967
De nachtwaker.
Auteur: G.K. Saunders. – The Nightwatchman, 15-12-1965 BBC Light Programma – Midweek Theatre.
Vertaling: Libera Carlier
Uitgezonden door BRT op 05-10-1967 in een regie van Herman Niels.
1968
Ten oosten van Christmas.
Auteur: Peter Yeldham. – East of Christmas, 24-07-1963 BBC Light Programme – Midweek Theatre.
Vertaling: Libera Carlier
Uitgezonden door BRT op 16-06-1968 in een regie van Herman Niels.
Herhaald op 20-06-1968
1968
De sloper.
Auteur: Saul Bellow. -The Wrecker, in: New World Writing 6, New York, New American Library, 1954.
Vertaling: Libera Carlier
Uitgezonden door BRT op 27-10-1968 in een regie van Herman Niels.
Herhaald op 31-10-1968
1968
Een winterse tocht.
Auteur: James Hanley. – A Winter Journey, 24-02-1958 Third Programme.
Vertaling: Libera Carlier
Uitgezonden door BRT op 17-11-1968 in een regie van Herman Niels.
Herhaald op 21-11-1968 & 22-12-1973
1969
De eenzame weg
Auteur: Giles Cooper. – The Lonesome Road werd op 23 mei 1964 door de BBC uitgezonden
Vertaling: Libera Carlier
Uitgezonden door NCRV op 24-10-1969 in een regie van Johan Wolder.
FILMOGRAFIE
1972 | Even bewesten Ouessant. (BRT – TV Film)
|
1977 | Tussen Wal en schip. (BRT – TV Reeks)
|
1979 | Tabula Rasa. BRT- TV FILM naar de roman van Roger Van de Velde.
|
1980 | “De blijde Dag’ BRT – TV FILM naar een novelle van Stijn Streuvels
|
1981 | De Konsul (BRT – TV Film naar de novelle van Gerard Walschap)
|
1982 | Het koperen schip. (BRT – TV film)
|
1983 | De geschiedenis mijner jeugd. (BRT – TV Film naar het werk van Hendrik Conscience)
|
1984 | Het leven een bries. (TV film)
|
1985 | Cantate. (BRT – TV Film naar de roman van Ann Wadman)
|
1988 | De kleine reder. (TV-bewerking van het verhaal uit 1965)
|
1988 | Langs de kade. (vierdelige BRT – TV Reeks – 15 afleveringen)
|
B. Overzicht per genre, alfabetisch op titel
ROMANS
- Action Station Go. (1958)
- De kleine Reder. (1965)
- De Luipaard e.a. verhalen. (1966)
- De vlucht. (1962)
- De zondagsslepers. (1957)
- Duel met de tanker. (1957)
- Even bewesten Ouessant. (1973)
- Geschiedenis mijner jeugd, faction naar Conscience. (1983)
- Het Kanaal. (1961)
- Het koperen schip. (1980)
- Het Oosten is rood. (1967)
- Langs de kade. (1988)
- Piraten. (1960)
- Teder als Trotyl. (1963)
- Tussen wal en schip. (1977)
- Varen in ballast. (1970)
- De blijde dag. (1980)
- De cantate. (1985)
- De Consul. (1981)
- Duel met de tanker.
- Even bewesten Ouessant. (1973)
- Geschiedenis mijner jeugd (7 delen). (1983)
- Het koperen schip (1982
- Het leven van een bries. (1984)
- Langs de kade. (1987)
- De grote Wedstrijd.(1965)
- De kikvorsman. (1964)
- De zeekapitein. (1967)
- De zeeloods. (1968)
- Het geheim van de Altamare (1963)
- Het yacht Bernard. (1984)
- Zeevaart. (1961)
- De nachtwaker.(1967) Saunders G.K.
- De sloper. (1968) Saul Bellow
- De vuurtoren.(1965) George Lebovitch
- Een winterse tocht.(1968) Hanley James
- Ten oosten van Christmas. (1968) Peter Yeldham.
- De eenzame weg. (1969) Cooper Giles
LIBERA CARLIER IN VERTALING
DUITS
- 1993: Das Geheimnis der “Altmare”. Duits / vert. uit het Nederlands door n.n.. s.l.: n.n.W,. Kinder- en jeugdliteratuur, Vert. van Het geheim van de Altamare. Antwerpen: Standaard, 1963.
FRANS
- 1966: ‘Opération Flandre’ Frans / Vertaald uit het Nederlands door E. Van Elslande Uitgever: Editions Die Poorte, Antwerpen, 196p. Vert. van Action, station go
LETS
- 1982: “Altamares” noslēpums Lets / vert. uit het Nederlands door Lubova Hilimonoka. Riga: Liesma, Kinder- en jeugdliteratuur, Vert. van Het geheim van de Altamare. Antwerpen: Standaard, 1963.
RUSSISCH
- 1990: [Taina “Al’tamare”] Russisch / vert. uit het Nederlands door E. Makarova, K. Fedorova. Moskva Pravda,. Kinder- en jeugdliteratuur, gebonden. Vert. van Het geheim van de Altamare. Antwerpen Standaard, 1963. In één band met twee romans van niet-Nederlandse auteurs.
- 1969: [”Forum” vychodit v efir] Russisch / vert. uit het Nederlands door I. Volevic, L. Seckova, S. Belokrinickaja. Moskva Progress,. Fictie, paperback. Vert. van Het kanaal. Antwerpen De Sikkel, 1961. voorw. I. Skunaeva