Joris (Georges) Vriamont
Lijsem (prov Luik), 23 november 1896 – Brussel, 28 februari 1961
Prozaschrijver van fantastische en ironische boeken.
Onderwijzer en later zelfstandige uitbater van een muziek- en boekhandel / uitgeverij
Tot zijn vrij beperkte oeuvre behoren onder meer Sebbedee (1923), De exploten van Tabarijn (1927) en December (1928).
In 1963, na de dood van de schrijver, werd zijn Verzameld proza gepubliceerd.
BIOGRAFIE
23 november 1896: Georges (Joris) Isidoor Jozef Vriamont werd geboren in Lincent (Lijsem), een provincieplaatsje in het noordwesten van de provincie Luik.
- Hij was de oudste van drie kinderen in een streng katholiek gezin waar meestal Frans gesproken werd.
1904: Het gezin verhuist naar Sint-Truiden omdat zijn vader er een wasserij-ververij opstart.
1911 – 1915: Volgt les aan de Bisschoppelijke Normaalschool van Sint-Truiden. Hij bezocht er ook de Stedelijke Muziekschool.
- In de Vlaamse scholen werden de meeste vakken nog in het Frans onderwezen. Hij verwierf een grondige kennis van de Franse literatuur maar zijn belangstelling ging ook uit naar de Engelse en Duitse letteren.
- Al tijdens zijn humaniora maakte hij kennis met Stijn Streuvels via een eerste brief. Later voerden beiden een uitgebreide correspondentie, doorgaans over lectuur, bibliofiele uitgaven en uitgevers.
ONDERWIJZER – MUZIEKLERAAR – MUZIKANT
1916: Rond zijn twintigste verlaat hij Sint-Truiden, gaat korte tijd in Waterloo wonen en later op verschillende plaatsen in het Brusselse.
Eerst werkt hij enkele jaren als onderwijzer in Etterbeek, daarna als muziekleraar aan het atheneum van Laken. Inmiddels had hij aan het conservatorium van Antwerpen klavier en contrapunt gestudeerd.
- Vriamont blijkt een uitstekend improvisator op orgel en piano en treedt in zijn jonge jaren ook op als bioscooppianist. Gedurende een korte periode schrijft hij als muziekrecensent voor Het Laatste Nieuws.
1917: Debuteert onder het pseudoniem Frank Pardoen met een impressionistische natuurschets ‘De boomen’ in het Brusselse tijdschrift Vlaamsch Leven.( jrg. 2, nr. 41, juli 1917, pp. 647-648)
Zijn eerste gedichten en verhalen onder eigen naam verschijnen in ’t Fonteintje en in De Vlaamsche Gids. Zijn eerste bijdrage aan in het tijdschrift ’t Fonteintje is het prozagedicht ‘Sabbat’
1923: Krijgt hij de letterkundige Prijs van de provincie Brabant voor zijn prozagedichten, gebundeld als Zonnespectrum, die echter nooit worden gepubliceerd.
NA ZIJN ONDERWIJSCARRIÈRE STAPTE VRIAMONT IN DE MUZIEKHANDEL.
1924: Wordt verantwoordelijke van de muziekafdeling van de Brusselse boekhandel La Lecture Universelle in de Bergstraat nr 86.
22 mei 1924: Trouwt met Diane Herreman, een zus van de schrijver Raymond Herreman. Het huwelijk houdt niet lang stand. Na de scheiding leeft hij samen met Marcella Raes (Conchita genoemd), met wie hij kort voor zijn dood trouwt.
1926: Twee jaar later betrekt hij een pand in de Koningstraat, waar hij als vertegenwoordiger van de Parijse pianofabrikant Pleyel goede zaken doet.
Hij start tevens een eigen muziek- en boekhandel, onder de naam Les Editions Modernes, met als toevoeging ‘Ancien Département Musicale de la Lecture Universelle. Onder andere René Magritte en Margot Daco zullen zijn partituren illustreren.
- Als muziekuitgever zorgt hij voor de uitgifte van “La Gamme d’amour” van James Ensor (tekst en muziek die Ensor schreef voor het gelijknamige marionettenspel) en van meerdere liederen van Paul Magritte (vaak met voorbladillustraties door zijn broer René Magritte). Ook gaf hij partituren uit van August de Boeck en Paul Gilson, bij wie hij zijn muziekopleiding in Antwerpen had voltooid.
- Onder de uitgeversnaam ‘Les Editions Ùn Coup de Dés’ geeft hij enkele bibliofiele werken uit, onder andere van Charles van Lerberghe La Chanson d’Eve; van Tristan Derème La Verdure Dorée; van Paul-Jean Toulet Les Contrerimes
Na de crisisjaren verhuist hij zijn zaak naar de Regentschapsstraat. Aan de muziekhandel is ook een boekhandel en een bespreekbureau voor concerten verbonden, wat hem een behoorlijk inkomen verschaft.
Hij had nauw contact met de Nederlandse bibliofiel en uitgever A.A.M. Stols, die hij aanspoorde om naar Brussel te verhuizen, wat die in het najaar van 1927 deed. Hij bemiddelde bij Stols onder meer voor uitgaven van Vermeylen en Streuvels.
1926-1930 : EEN KORTE LITERAIRE CARRIÈRE
1926: Eind 1926 – formeel bij A.A.M. Stols te ‘s-Gravenhage, maar in feite in eigen beheer – verschijnt de novelle Sebbedee. De oplage is klein (60 exemplaren) en is niet voor de handel bestemd.
1927: In oktober publiceert Stols 45 exemplaren van De exploten van Tabarijn. Opnieuw komt het boekje niet in de handel. Pas in 1932 zal het boek in een gewijzigde versie voor het grote publiek beschikbaar zijn.
- Vriamont krijgt enige bekendheid met zijn boeken Sebbedee (1926) en De exploten van Tabarijn (1927-32). Hij voelt zich een echte Brusselaar, die graag het Brussels-Vlaams-Frans van de Marollen spreekt en graag vertoeft in de kroegen rond de Brusselse Zavel.
Na 1930 heeft hij nauwelijks nog iets geschreven. Veel van zijn werk verscheen in zeer beperkte oplagen die niet in de handel kwamen. In 1963 werd zijn Verzameld proza uitgegeven, met een inleiding door Adriaan Roland Holst
Eind november 1960 werd hij ernstig ziek.
28 februari 1961: Overlijdt te Brussel.
ENKELE BESCHOUWINGEN
Vriamont liet maar een klein oeuvre na: zijn Verzameld Werk telt amper 160 pagina’s.
Toch verdient hij een meer eervolle vermelding dan hem tot nu toe door kritiek en literatuurgeschiedenis is gegund.
- In een tijd waarin het Vlaamse proza door een overmaat aan folklore en regionalisme werd gekenmerkt, stond Vriamont een kunst voor die op het intellect en de cultuur is gebaseerd. Geliefkoosde procédés in zijn verhalen zijn: de ironie, de satire, het luchtige spel met en het zinspelen op de cultuur – zowel eigentijdse toestanden aks christelijke en klassieke mythologieën worden bij zijn verhalen ingelijfd.
- Zijn levensbeschouwing is vrij van idealisme en metafysica – deze worden zelfs mikpunten van zijn spottend relativisme. Zijn personages zijn door en door heidense levensgenieters die het absolute van de hand wijzen en van aardse wijsheid en eclecticisme getuigen.
-
- Evenals Pallieter van Timmermans zijn Tabarijn uit De exploten van Tabarijn (1927), de faun Fideel uit December (1928) en Sebbedee, de molenaar uit Sebbedee (1923), ‘dagjesmelkers, levensgenieters. Maar van pantheïstisch getinte mystiek en het blinde geloof in de voorzienigheid waarbij Pallieters levensdrang aanleunde, is hier niets te merken.
- Vriamont stond sceptisch tegenover het modernisme, vooral tegenover het humanitair expressionisme. Maar door zijn vrij omspringen met traditionele vertelcategorieën en -maatstaven sluit hij daar toch in zekere zin bij aan.
-
- Wat hem blijkbaar tegen de borst stootte was het O-Mensch-Dichtung, de kosmische betrokkenheid van het lyrische ik en de cerebraliteit die de mens doet zweven. Hij is voorstander van aardse zinnelijkheid, zintuiglijkheid en realiteitszin.
EPILOOG
Na Vriamonts overlijden werd zijn uitgebreid archief geveild.
- Het AMVC verwierf zijn correspondentie met Stijn Streuvels (Brieven in AMVC, dossier S 935), met wie hij heel zijn leven hartelijke, intellectuele en vriendschappelijke contacten had onderhouden. (www.streuvels.be/bio_vriamont_joris.html)
- In het Jaarboek 18 van het Stijn Streuvelsgenootschap 2012. Stijn Streuvels en ‘Ingoyghem’, bespreken de literatuuronderzoekers Kevin Valgaeren en Steffi Coolkens een aantal van deze brieven.
MEER OVER Joris Vriamont
- Van Campenhout Frans: Joris Vriamont (Limburgse monografieën 44), XI, nr. 3, sept. 2000.
- Jan Greshoff, ‘Pallieter en de Antipallieter’ In: Forum. Jaargang 1 (1932)
GERAADPLEEGDE BIOGRAFISCHE BRONNEN
Websites
- www.streuvels.be/bio_vriamont_joris.html
- DBNL auteur – Joris Vriamont
- Joris Vriamont – Wikipedia
- Lut Missine, ‘Joris Vriamont’ in: : Kritisch lexicon van de moderne Nederlandstalige literatuur. 2006;
Referenties
- Michel Dupuis, ‘IV. De vernieuwing van de romankunst1913-1941 door prof. dr. M. Dupuis’ In: Prof. Dr. M. Rutten; Prof. Dr. J. Weisgerber (red.): Van “Arm Vlaanderen” tot “De voorstad groeit” 1888-1946. Standaard Uitgeverij 1988.p. 452-453.
- Sjoerd van Faassen, De brieven van Joris Vriamont aan J. Greshoff, 1924-1926. In: Zacht Lawijd, jaargang 10 nr 2, 2011 pp. 70-99.
BIBLIOGRAFIE
De gegevens voor de bibliografie werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique –Bruxelles
- Universiteitsbibliotheek – Leuven
- Universiteitsbibliotheek – Gent
- Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007
Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klik op de foto
Chronologisch overzicht
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
| 1917 | De Boomen. (verhaal)
Onder pseudoniem FRANK PARDOEN |
In: Vlaamsch Leven, jrg. 2, nr. 41, juli 1917, pp. 647-648. | |
| 1908 | Een uit Limburg: Robert Mouling’ (essay over de Limburgse componist (1886 – 1950))
Onder pseudoniem FRANK PARDOEN |
In: Vlaamsch Leven, jrg. 3, (1918), pp. 407-410. | |
| 1924 | Andante Cantabile. (gedicht) | In: De Vlaamsche Gids, jrg. 12, nr. 4, 1924, p. 310, | |
| 1924 | Ballet. Drie dansen op één Motief. (proza). | In: De Vlaamsche Gids, jrg. 12, 1924, pp. 432-436 | |
| z j [1925] |
Melsen (Marten), door Joris Vriamont, met zelfportret en 7 andere illustraties. (monografie) | In: Elseviers Geïllustreerd Maandblad jg 35 (1925) pp 80-88 Ill. pp [XVII – XX] | |
| 1926 | Sebbedee. (novelle)
Postume herdukken |
|
Maastricht en Brussel, A.A.M. Stols. -40p. (in feite eigen beheer).
Afmetingen: 20 x 16 (ingebonden met stofomslag)
De zetting is Garamond. Lichtgrijs boekje met zwarte belettering.
Colofon: Deze novelle werd in Februari 1926 gedrukt door A.A.M. Stols. De oplage bedraagt: 10 exemplaren op Antiek Ossekop van Van Gelder Zonen (I – X) en 50 exemplaren op geschept Hollandsch papier van Van Gelder Zonen (1 – 50), welke niet in den handel zijn. Nota: Op de papierkeuze na zijn beide versies identiek. |
| 1927 | De exploten van Tabarijn. (novelle)
Gepubliceerd onder auteursnaam Georges Vriamont.
Er werden tijdens zijn leven 5 drukken op de markt gebracht: 1931/32: 2de druk bij A.A.M. Stols te s’Gravenhage. in de reeks Luchtkastelen nr 10. 1932: 3de en goedkope druk bij A.A.M. Stols te s’Gravenhage (2 drukken wegens wijziging van de tekening op de kaft) 1943: 5de druk bij Manteau, in de reeks De Brug, nr. 4.Postume heruitgaven 1963: Gewijzigde versie in ‘Verzameld Proza’ (pp 91-142) bij A.A.M. Stols te ‘s Gravenhage. 1963: Bibliofiele uitgave bij Stichting De Roos te Utrecht. 1994: In De exploten van Tabarijn. Verzameld proza. Uitgeverij Kritak, Leuven. 2016: Joris Vriamont. Proza. (verzameld werk – teksteditie) – (pp 43-68) – Gent: Academia Press. -119p. Reeks: Literatuur in Vlaanderen 1900-1950 |
 |
Maastricht en Brussel, A.A.M. Stols. -61p. Afmetingen: 22.25 x 17 (ingebonden met stofomslag) Colofon: ‘De Exploten van Tabarijn’ door G. Vriamont, gezet uit de letter ‘Lutetia’ van J. Van Krimpen werd in October 1927 gedrukt door A.A.M. Stols te Maastricht. De oplage bedraagt 45 genummerde exemplaren op geschept papier Van Gelder welke niet in den handel zijn. |
| 1931 – 1932 |
De exploten van Tabarijn. (novelle)
Met houtsnede van J.Franken Pzn. |
 |
Maastricht en Brussel, A.A.M. Stols. -48p.
Reeks: Luchtkasteelen 10. |
| 1932 | De exploten van Tabarijn. (novelle) Derde en goedkope druk. Met omslagtekening van Marcel Stobbaerts. De omslagtekening komt echter maar op een zeer beperkt aantal exemplaren voor. Blijkbaar heeft Stols na een klacht van Vriamont de tekening vervangen (=4de druk). |  |
Maastricht & Brussel: Uitgeverij A.A.M. Stols. -48p.
Afmetingen: 21 x 13.50 (ingenaaid – zachte kaft) |
| 1943 | De exploten van Tabarijn. (novelle)
Het titel blad vermeldt 5de druk. |
 |
Brussel: Uitgeversmij A. Manteau N.V. -52p.
Afmetingen: 21.50 x 14 (ingenaaid – zachte kaft met flappen) |
| 1945 | Sabbat. (novelle – bibliofiel uitgegeven)
Herdruk als klandestiene uitgave (oorlogsperiode) met illustratie van Charles Roelofsz; Latere herdrukken 1922-1923: Eerder gepubliceerd in het tijdschrift ’t Fonteintje jg. 2 nr 3 pp 88-93. 1963: Gewijzigde versie in ‘Verzameld Proza’ (pp 47-51)- A.A.M. Stols te s’Gravenhage. 1994: In ‘De exploten van Tabarijn. Verzameld proza’. Uitgeverij Kritak, Leuven 2016: Joris Vriamont. Proza. (verzameld werk – teksteditie) – (pp 13-18) – Gent: Academia Press. -119p. Reeks: Literatuur in Vlaanderen 1900-1950 |
|
Utrecht: De Bezige Bij. -13p. Reeks: Bibl.: De Jong. Het vrije boek in onvrije tijd 904. Afmetingen: 16.50 x 12.50 (geniet – zachte kaft met flappen) Colofon: Sabbat door Joris Vriamont verscheen voor de eerste maal in ’t Fonteintje, tweede jaargang n° 3. Het werd met handgekleurde illustraties ___________ in Februari 1945 in het verborgene herdrukt en uitgegeven in een oplage van 100 genummerde exemplaren door DE BEZIGE BIJ |
| 1946 / 1947 | Stijn Streuvels, de onverstoorbare. (essay) | In: Nieuw Vlaams Tijdschrift jg 1 (1946-1947) pp 729-736. | |
| 1950 | December. (novelle)
1963: In ‘Verzameld Proza’ (pp 53-90)- A.A.M. Stols te s’Gravenhage. |
 |
Overdruk uit De Vlaamsche Gids, jrg. 34, nr. 12, 1950, pp. 705-721,
Afmetingen: 24.50 x 17.50 (geniet – zachte kaft) |
| 1950 | Deviations. Poèmes en prose de Karel van de Woestyne. (vertaling naar het Frans)
Oorspronkelijke auteur: Karel van de Woestyne. |
Brussel: Editions Un Coup de Dés. | |
| 1954 | Joris Vriamont. Aforismen. | In: De Nieuwe Stem. Jaargang 9 pp 541-542 | |
POSTUUM UITGEGEVEN |
|||
| 1963 | Verzameld proza. Met een inleiding van A Roland Holst: Over het proza van Joris Vriamont (pp 5-6) Bevat: Sebbedee (pp 7-46); Sabbat (pp 47-52); December (pp 53-90); De exploten van Tabarijn (pp 91-142). Bevat ook: Déviations: poèmes en prose / Karel van de Woestijne; trad. de J. Vriamont (pp 143-154). |  |
‘s-Gravenhage A.A.M.Stols / J.-P. Barth. -159 p.
Afmetingen: 21.70 x 17 (gebonden – harde roodlinnen band met stofomslag) |
| 1963 | De exploten van Tabarijn. (bibliofiele uitgave)
Met 18 litho’s door Mart Kempers, deels in 2 kleuren.
Typografie Mart Kempers. Gezet uit de Garamond en gedrukt door Meijer op Hahnemühle-Bütten in een oplage 175 genummerde exemplaren. |
 |
Utrecht: Stichting de Roos. -56p. .
Afmetingen: 34.20 x 25 (gebonden – harde kaft). colofon
|
| 1976 | Sebbedee. (bibliofiele uitgave)
|
|
Utrecht: Stichting de Roos. -66p.
Oplage: 175 ex. Afmetingen: 25.50 x 19(gebonden – harde zwarte kartonnen kaft met afbeeldingen)  colofon
|
| 1994 | De exploten van Tabarijn. Verzameld proza.
Omslagillustratie en omslagontwerp: Dooreman.
De in deze uitgave verzamelde teksten verschenen eerder bij Uitgeverij A. A. M. Stols/J. P. Barth in de bundel ‘Verzameld proza van Joris Vriamont. Inhoud: 1). A. Roland Holst: Over het proza van Vriamont (1963). 2). Sebbedee. 3). Sabbat. 4). December. 5). De exploten van Tabarijn. Met verantwoording. |
Leuven: Uitgeverij Kritak. -149 + (3) pag. Gezet uit de Bembo. | |
| 2016 | Joris Vriamont. Proza. (verzameld werk – teksteditie)
Bezorgd door Els van Damme en Yves T’Sjoen. Omslagillustratie: Letterenhuis, Antwerpen. Boekverzorging: Stéphane de Schrevel. Inhoud: De boomen (pp 7-12); Sabbat (pp 13-18); Sebbedee (pp 19-42); De exploten van Tabarijn (pp 43-68); December (pp 69-92) – Nawoord (Koen Rymenants) (pp 93-114). Editieverantwoording (pp 115-119). |
 |
Gent: Academia Press. -119p.
Reeks: Literatuur in Vlaanderen 1900-1950. Afmetingen: 22.10 x 14 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) |
.
