Joris (Georges) Vriamont
Lijsem (prov Luik), 23 november 1896 – Brussel, 28 februari 1961
Prozaschrijver van fantastische en ironische boeken.
Tot zijn vrij beperkte oeuvre behoren onder meer Sebbedee (1923), De exploten van Tabarijn (1927) en December (1928).
In 1963, na de dood van de schrijver, werd zijn Verzameld proza gepubliceerd.
BIOGRAFIE
23 november 1896: Joris (Georges) Isidoor Jozef Vriamont werd geboren in Lijssen (provincie Luik)
- Joris Vriamont groeide op in de Zoutstraat in Sint-Truiden waar zijn vader een ververij-wasserij uitbaatte.
Hij deed zijn humaniorastudies aan het college van Sint-Truiden. In die tijd werden in de Vlaamse scholen de meeste vakken nog in het Frans onderwezen. Hij verwierf een grondige kennis van de Franse literatuur maar zijn belangstelling ging ook uit naar de Engelse en Duitse letteren.
Levenslang verdiepte hij zich in de ‘schone letteren’ en bepaalde deels de lectuurkeuze van zijn vriend Stijn Streuvels.
- Al tijdens zijn humaniora maakte hij kennis met Streuvels via een eerste brief.
- Later voerden beiden een uitgebreide correspondentie, doorgaans over lectuur, bibliofiele uitgaven en uitgevers.
Was muziek- en pianohandelaar te Brussel.
- Hij was vertegenwoordiger van het pianomerk Pleyel in Brussel.
- Als muziekuitgever zorgde hij voor de uitgifte van “La Gamme d’amour” van James Ensor (tekst en muziek die Ensor schreef voor het gelijknamige marionettenspel).
- Ook gaf hij meerdere liederen van Paul Magritte uit. (vaak met voorbladillustraties door zijn broer René Magritte).
Hij voelde zich een echte Brusselaar, die graag het Brussels-Vlaams-Frans van de Marollen sprak en die in de kroegen rond de Brusselse Zavel geen onbekende was.
1924: Verantwoordelijk voor de muziekafdeling van de Brusselse boekhandel La lecture Universelle in de Bergstraat nr 86.
22 mei 1924: Trouwt met Diane Herreman, een zus van de schrijver Raymond Herreman. Het huwelijk houdt niet lang stand.
- Vriamont woont vervolgens tot zijn dood samen met Marcella Raes.
1926: Maakt zich los van La Lecture Universelle en vestigt zich zelfstandig met een eigen muziek en boekhandel onder de naam Les Editions Modernes, met als toevoeging ‘Ancien Département Mausicale de la Lecture Universelle. Onder andere René Magritte en Margot Daco zullen zijn partituren illustreren.
1926: Eind 1926 verschijnt – formeel bij A.A.M. Stols te ‘s-Gravenhage, maar in feite in eigen beheer – de novelle Sebbedee. De oplage is klein (60 exemplaren) en is niet voor de handel bestemd.
1927: In oktober publiceert Stols 45 exemplaren van De exploten van Tabarijn. Opnieuw komt het boekje niet in de handel. Pas in 1932 zal het boek in een gewijzigde versie voor het grote publiek beschikbaar zijn.
Vriamont liet maar een klein oeuvre na: zijn Verzameld Werk telt amper 160 pagina’s.
Toch verdient hij een meer eervolle vermelding dan hem tot nu toe door kritiek en literatuurgeschiedenis is gegund.
- In een tijd waarin het Vlaamse proza door een overmaat aan folklore en regionalisme werd gekenmerkt, stond Vriamont een kunst voor die op het intellect en de cultuur is gebaseerd.
- Geliefkoosde procédés in zijn verhalen zijn: de ironie, de satire, het luchtige spel met en het zinspelen op de cultuur – zowel eigentijdse toestanden als christelijke en klassieke mythologieën worden bij zijn verhalen ingelijfd.
- Zijn levensbeschouwing is vrij van idealisme en metafysica – deze worden zelfs mikpunten van zijn spottend relativisme. Zijn personages zijn door en door heidense levensgenieters die het absolute van de hand wijzen en van aardse wijsheid en eclecticisme getuigen.
- Evenals Pallieter van Felix Timmermans zijn Tabarijn uit De exploten van Tabarijn (1927), de faun Fideel uit December (1928) en Sebbedee, de molenaar uit Sebbedee (1923), ‘dagjesmelkers, levensgenieters’. Maar van pantheïstisch getinte mystiek en het blinde geloof in de voorzienigheid waarbij Pallieters levensdrang aanleunde, is hier niets te merken.
- Vriamont stond sceptisch tegenover het modernisme, vooral tegenover het humanitair expressionisme. Maar door zijn vrij omspringen met traditionele vertelcategorieën en -maatstaven sluit hij daar toch in zekere zin bij aan.
- Wat hem blijkbaar tegen de borst stootte was het O-Mensch-Dichtung, de kosmische betrokkenheid van het lyrische ik en de cerebraliteit die de mens doet zweven. Hij is voorstander van aardse zinnelijkheid, zintuiglijkheid en realiteitszin.
28 februari 1961: Overleed te Brussel
Epiloog
Na Vriamonts overlijden werd zijn uitgebreid archief geveild.
- Het AMVC verwierf zijn correspondentie met Stijn Streuvels (Brieven in AMVC, dossier S 935), met wie hij heel zijn leven hartelijke, intellectuele en vriendschappelijke contacten had onderhouden. (www.streuvels.be/bio_vriamont_joris.html)
Meer over Joris Vriamont
- Van Campenhout Frans: Joris Vriamont (Limburgse monografieën 44), XI, nr. 3, sept. 2000.
- Jan Greshoff, ‘Pallieter en de Antipallieter’ In: Forum. Jaargang 1 (1932)
Geraadpleegde bronnen
Websites
Referenties
- Michel Dupuis, ‘IV. De vernieuwing van de romankunst1913-1941door prof. dr. M. Dupuis’ In: Prof. Dr. M. Rutten; Prof. Dr. J. Weisgerber (red.): Van “Arm Vlaanderen” tot “De voorstad groeit” 1888-1946. Standaard Uitgeverij 1988.p. 452-453.
- Sjoerd van Faassen, De brieven van Joris Vriamont aan J. Greshoff, 1924-1926. In: Zacht Lawijd, jaargang 10 nr 2, 2011 pp. 70-99.
BIBLIOGRAFIE
De gegevens voor de bibliografie werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique –Bruxelles
- Universiteitsbibliotheek – Leuven
- Universiteitsbibliotheek – Gent
- Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007
Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klik op de foto
Chronologisch overzicht
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
| 1926 | Sebbedee. (novelle) | Maastricht en Brussel, A.A.M. Stols. -40p. (in feite eigen beheer). Afmetingen: 20 x 16 (ingebonden met stofomslag) De zetting is Garamond. Lichtgrijs boekje met zwarte belettering. Colofon: Deze novelle werd in Februari 1926 gedrukt door A.A.M. Stols. De oplage bedraagt: 10 exemplaren op Antiek Ossekop van Van Gelder Zonen (I – X) en 50 exemplaren op geschept Hollandsch papier van Van Gelder Zonen (1 – 50), welke niet in den handel zijn. | |
| 1927 | De exploten van Tabarijn. (novelle) Gepubliceerd onder auteursnaam Georges Vriamont. | Maastricht en Brussel, A.A.M. Stols. -61p. Afmetingen: 22.25 x 17 (ingebonden met stofomslag) Colofon: ‘De Exploten van Tabarijn’ door G. Vriamont, gezet uit de letter ‘Lutetia’ van J. Van Krimpen werd in October 1927 gedrukt door A.A.M. Stols te Maastricht. De oplage bedraagt 45 genummerde exemplaren op geschept papier Van Gelder welke niet in den handel zijn. | |
| 1928 | December. (novelle) | ||
| 1932 | De exploten van Tabarijn. (novelle) Met houtsnede van J.Franken Pzn. Nota bij de uitgave van 1932:”Wat deze vrijheid betreft, toen enkele jaren geleden (nvdr 1927) de Exploten in slechts een paar tientallen exemplaren voor vrienden van den schrijver en den uitgever gedrukt werden, in een uitgave die gestreng buiten den handel gehouden werd, was zij nog wel wat groter dan thans. Hoewel ook nu, bij deze eerste voor het publiek bestemde editie, de genummerde oplage nog slechts 150 ex. omvat (zij is als tiende en laatste deel in de serie Luchtkastelen opgenomen), is de tekst, vergeleken bij den oorspronkelijken, op sommige plaatsen aanmerkelijk gekuist.”Bespreking van het boekje door Victor E. Van Vriesland . Te consulteren bij Victor E. van Vriesland, ‘Een gekuiste vrijbuiter’ In: Onderzoek en vertoog 1 (1958) | Maastricht en Brussel, A.A.M. Stols. -48p. Reeks: Luchtkasteelen 10. | |
| 1932 | De exploten van Tabarijn. (novelle) Derde en goedkope druk. Met omslagtekening van Marcel Stobbaerts. De omslagtekening komt echter maar op een zeer beperkt aantal exemplaren voor. Blijkbaar heeft Stols na een klacht van Vriamont de tekening vervangen. | Maastricht en Brussel, A.A.M. Stols. -48p. | |
| 1945 | Sabbat. (novelle) [met ill. van Charles Roelofsz.]. | Utrecht: De Bezige Bij. -13p. Reeks: Bibl.: De Jong. Het vrije boek in onvrije tijd 904. Afmetingen: 16.50 x 12.50 (ingebonden met stofomslag) Colofon: Sabbat door Joris Vriamont verscheen voor de eerste maal in ’t Fonteintje, tweede jaargang n° 3. Het werd met handgekleurde illustraties ___________ in Februari 1945 in het verborgene herdrukt en uitgegeven in een oplage van 100 genummerde exemplaren door DE BEZIGE BIJ | |
| 1950 | December (novelle) | Overdruk uit de Vlaamse Gids Brussel. -17p. Afmetingen: 24.50 x 17.50 (geniet) Tekst 1928 – nawoord 1950 | |
| z. j. | Melsen (Marten), door Joris Vriamont, met zelfportret en 7 andere illustraties. (monografie) | ||
| POSTUUM UITGEGEVEN | |||
| 1963 | Verzameld proza. Met een inleiding van A Roland Holst. Bevat: Sebbedee; Sabbat; December; De exploten van Tabarijn, Bevat ook: Déviations: poèmes en prose / Karel van de Woestijne; trad. de J. Vriamont |  |
‘s-Gravenhage A.A.M.Stols / J.-P. Barth. -159 p. |
| 1963 | De exploten van Tabarijn. Met 18 litho’s door Mart Kempers, deels in 2 kleuren. Typografie Mart Kempers | Utrecht: Stichting de Roos. -56p. . Gezet uit de Garamond en gedrukt door Meijer op Hahnemühle-Bütten in een oplage 175 genummerde exemplaren. | |
| 1976 | Sebbedee.
|
Utrecht: Stichting de Roos. -66p. Oplage: 175 ex. | |
| 1994 | Verzameld proza. Omslagillustratie en omslagontwerp: Dooreman. De in deze uitgave verzamelde teksten verschenen eerder bij Uitgeverij A. A. M. Stols/J. P. Barth in de bundel ‘Verzameld proza van Joris Vriamont. Inhoud: 1). A. Roland Holst: Over het proza van Vriamont (1963). 2). Sebbedee. 3). Sabbat. 4). December. 5). De exploten van Tabarijn. Met verantwoording. | Leuven: Uitgeverij Kritak. -149 + (3) pag. Gezet uit de Bembo. | |
| 2016 | Joris Vriamont. Proza. (verzameld werk – teksteditie)
Bezorgd door Els van Damme en Yves T’Sjoen. Omslagillustratie: Letterenhuis, Antwerpen. Boekverzorging: Stéphane de Schrevel. Inhoud: De boomen (pp 7-12); Sabbat (pp 13-18); Sebbedee (pp 19-42); De exploten van Tabarijn (pp 43-68); December (pp 69-92) – Nawoord (Koen Rymenants) (pp 93-114). Editieverantwoording (pp 115-119). |
 |
Gent: Academia Press. -119p.
Reeks: Literatuur in Vlaanderen 1900-1950. Afmetingen: 22.10 x 14 (paperback) |
.
