Bart Van Loo
Herentals, 1 februari 1973
Auteur en spreker.
Bevlogen kenner van de Franse literatuur, getuige zijn literaire Frankrijktrilogie. Hij trekt met causerieën door Nederland en Vlaanderen om over zijn boeken te spreken. Samen met Vitalski toert hij met “Oot kwisien literair. Een zoektocht naar het lekkerste gerecht aller tijden”.
BIOGRAFIE
- Overgenomen uit de biografische gegevens van zijn website Bart Van Loo: Auteur en spreker
1 februari 1973: Baande zich schreeuwend een weg naar het leven in het Sancta-Maria Moederhuis in Herentals.
- Trotse moeder en vader zijn Jules Van Loo en Maria Verelst. Drie jaar later voegt zus Els zich nog bij het gezelschap. In het landelijke en (dan nog) ongeschonden Bouwel breekt mijn zorgeloze jeugd aan, gevuld met schoollopen (jongenschool in het dorp, nadien het bijzondere College in Herentals), voetballen (heerlijk spelletje, maar minder leuke entourage) en vooral onvergetelijke jaren in de plaatselijke jeugdbeweging (waar ik naast onophoudelijk plezier allerhande ook mijn eerste stappen zet op het gebied van het geschreven woord als hoofdredacteur van het onvolprezen ledenblad ’t Penoentje). De volledigheid in deze nastrevend, moet nog vermeld dat mijn allereerste bibliotheekbezoek (november 1979) meteen het startschot blijkt van een nog lang niet volbrachte tocht, en dat ik op 13-jarige leeftijd mijn eerste boek schrijf: De geschiedenis van de familie Van Loo en van vele andere (1987). U begrijpt dat een bestsellerauteur geboren was. Alle gekheid op een stokje, in zekere zin is dit bijzondere geschrift een voorbode van Parijs retour (2006). Ik hees me op de fiets en reed ijverig alle gemeentehuizen uit de buurt af. Mijn hoofd stak amper boven de toonbank uit, maar ik mocht ongestoord neuzen in de gemeente-archieven. Nadien puzzelde ik thuis een boekje samen met al die gegevens. Zou ik later niet hetzelfde doen door eerst kilo’s Balzac, Maupassant en Flaubert te lezen, vervolgens met de auto, de trein, per boot of opnieuw met de fiets Frankrijk te doorkruisen, om dan tenslotte thuis “met al die gegevens” Parijs retour in elkaar te “puzzelen”? Inderdaad, eigenlijk hetzelfde.
Verder dit nog.
- Mijn moeder las boeken, een trekje van haar vader zaliger. Ze ging naar de bibliotheek en op de tafel lagen altijd wel een paar boeken. En ik, wel ik las die boeken mee, aanvankelijk denk ik achter haar rug, want het waren allemaal doktersromans met verboden affaires en vervelende problemen, maar ik las, ik las… en ik ben blijven lezen. Ik ben er vandaag dankbaar om, boeken zijn mijn leven geworden, en al waren die boeken vroeger dan niet in grote getale aanwezig, ze wáren er, en, vooral, ik ZAG mijn moeder lezen. Dus las ik ook. Zo gaat dat nu eenmaal. Ik wens het alle kinderen toe.
- De ambitie om met die passie iets te doen, de wil om mijn eigen plaats op te eisen en mijn stem te verheffen… die heb ik dan weer van mijn vader gekregen.
1 oktober 1991: Romaanse Filologie in Antwerpen.
- De mysterieuze en tegelijk enthousiasmerende lessen van Herman Geudens in het college van Herentals stuwen mij naar de Romaanse Filologie in Antwerpen. Een enorme intellectuele verrijking. De kennismaking met Balzac zal ik niet licht vergeten. De lessen van Bruno Tritsmans over de negentiende eeuw evenmin. Ze resulteren in een eindwerk over de half vergeten Charles Nodier. Mijn passie voor de negentiende eeuw laait op en zal vooreerst niet gaan liggen.
1995: Afgestudeerd aan de Universiteit Antwerpen in de Romaanse taal en letterkunde.
- Samen met enkele vrienden huur ik bij het afstuderen een parmantig herenhuis in de Antwerpse Harmoniestraat. Opnieuw breken een vijftal jaren aan van intellectuele en vriendschappelijke verrijking.
1996: Begin van een tijdelijke carrière in het onderwijs. Leerkracht Frans. Eerst voltijds, daarna deeltijds.
Voor de hand liggende vraag: hoe is het allemaal begonnen?
“Het nulpunt was 1997. Ik was 24 jaar en gaf Franse les aan een technische school. Ik maakte een schoolkrant met de leerlingen, nam ze mee naar Franse films. Ze vonden me wel een toffe gast, maar ze zeiden ronduit dat mijn vak hen geen fluit interesseerde.
“Op een dag kreeg ik een uitnodiging van de bibliotheek van Merelbeke om drie avonden te komen praten over de negentiende-eeuwse Franse literatuur. Ik werkte een jaar aan een syllabus van 150 pagina’s. Ik kreeg 75 euro per avond. De mensen waren tevreden en ik mocht terugkomen met lezingen over de twintigste-eeuwse Franse literatuur.
“Uiteindelijk kwam ik bij Tertio terecht. Hoofdredacteur Bert Claerhout gaf me vrij spel en veel ruimte. Toen ik hem op een dag vertelde over Guy de Maupassant, zei Claerhout me dat ik naar Normandië moest gaan, in de voetsporen van de schrijver. Daar ontstond het idee voor Parijs retour: reizen door Frankrijk met literatuur als kompas. Struinen door het decor van een roman. Zo komt literatuur tot leven. “Net toen ik op punt stond te tekenen bij Davidsfonds, ontmoette ik Harold Polis. Die werkte toen nog bij Nijgh & Van Ditmar, maar nam me mee naar Meulenhoff-Manteau en daarna naar De Bezige Bij Antwerpen.”
Uit: bleu.blanc.rouge: Terugblik 2012: interview in ‘De Morgen
1999: Einde van de Harmonie-saga en gaat met zijn lief samenwonen, een relatie die enkele jaren later zal stranden. Neemt zich voor om volledig te kaart te trekken van wat hij écht belangrijk vindt: de schone letteren, en voornamelijk de Franse dan.
27 april 2002: Ontmoeting met de uitgever Harold Polis.
- Mijn goede vriend en vertaler Kris Lauwerys wordt dertig, en ik ben goed ziek. Geen gemaar, ik wil en zal aanwezig zijn op zijn feestje. Inderdaad, in een hoekje op een stoeltje, ietwat in elkaar gedoken, kijk ik naar de dansende menigte. Gaat u nu zelf ook even zitten. Attent als ie is, had Kris ook zijn squashpartners uitgenodigd, waaronder een zekere dame die haar echtgenoot had meegetroond. Om een lang verhaal kort te maken: die echtgenoot geeft nu mijn boeken uit, die man was niemand minder dan Harold Polis van het bijzondere Meulenhoff/Manteau-fonds. Vooraleer u helemaal in sprookjes gaat geloven, Harold had natuurlijk al wel wat teksten van mij gelezen in tijdschriften her en der (enfin, zo bleek) en mij opgeschreven in zijn boek van te contacteren personen. Maar wanneer zou ie dat werkelijk gedaan hebben? Misschien staat ook u er wel tussen, en heeft hij u ooit al gebeld? Soit. Bovendien stond ik op het punt om een contract te tekenen bij Davidsfonds-Infodok. Monsieur Polis heeft dat werkelijk à la dernière minute verijdeld. Ik heb er geen spijt van.
18 mei 2006: Parijs retour wordt boven de doopvont gehouden in het Franse Consulaat in Antwerpen. Consul-generaal Jocelyne Caballero verwelkomt meer dan 100 aanwezigen in het mooie decor van haar ambtswoning.
Uit het voorwoord: “Ik zocht de plekken op waar de auteurs leefden en werkten, maar ook de plaatsen die we met hun romans in de hand nog kunnen bezoeken. Victor Hugo, Alexndre Dumas père, George Sand, Honoré de Balzac, Emile Zola, Alphonse Daudet, Guy de Maupassant en Gustave Flaubert leidden me naar de meest diverse uithoeken van Frankrijk, en natuurlijk ook naar Parijs, de literaire hoofdstad van de 19de eeuw. ‘Parijs retour’ is een bescheiden poging om de zogenaamde bellelettrie uit het hoekje van misplaatst intellectualisme en stoffige saaiheid te kegelen, zonder daarom meteen in simplisme en slogans te vervallen.”
2006: Beslist om van zijn pen en stem te leven.
2008-2010: In april 2008 verschijnt Als kok in Frankrijk. Literaire recepten en culinaire verhalen. Zijn derde boek O vermiljoenen spleet! Seks, erotiek en literatuur volgt in 2010. De drie boeken vormen een Frankrijktrilogie.
2009: Schrijft samen met Vitalski de dialoog Oot Kwizien Literair. De twee voerden de voorstelling op in de theaterseizoenen 2009-2010 en 2010-2011. Zelf geeft Van Loo ook talrijke lezingen en causerieën in Vlaanderen en Nederland. De voorstelling is gebaseerd op het door de pers bijzonder lovend ontvangen boek Als kok in Frankrijk.
- Verkleed als engelen glippen smulpapen Van Loo en Vitalski langs de poorten van de hemel naar binnen om daar de potten en pannen van schrijvers, dichters en prinsessen te inspecteren.
- Het duo stoot op bizarre eetgewoonten bij historische figuren en gaat op zoek naar het verband tussen Marie-Antoinette en de croissant en hoe het komt dat erwten en chocolade tot een hype uitgroeien in het Versailles van Lodewijk XIV. Ze grasduinen in het kookboek van de Boerinnenbond, ontmoeten Nostradamus en zijn getuige van de uitvinding van de Bechamelsaus.
2011: Chanson. Een gezongen geschiedenis van Frankrijk (Radio Klara, 16 uur radio, met Warre Borgmans en Claude Blondeel, reeks geproduceerd door Rolly Smeets en Annick Lesage, genomineerd voor de Prix Europa.)
2013: Samen met Karl Vannieuwkerke trekt Van Loo in een oude Citroën DS ‘Titine’ door Frankrijk, een queeste naar de roots van De Ronde van Frankrijk met ook aandacht voor gastronomie, literatuur en chanson. Dat resulteert in een reeks van vier afleveringen die op Radio 1 uitgezonden werden in juni 2013 onder de titel God in Frankrijk.
2014: Verzorgt de muzikale theatershow Une belle histoire, samen met Eddy et les Vedettes.
- Verteller Bart Van Loo en het ijzersterke Eddy Et Les Vedettes zorgen voor een avond zingend flaneren over de Parijse Pont Neuf om zo via Karel de Grote bij France Gall uit te komen. Die leidt op haar beurt naar Claude François, naar Lodewijk XIV en Charles Aznavour. Van ‘Alexandrie Alexandra’ over ‘Route Nationale 7’ tot ‘La Bohème’.
2014: Waagt zich aan een boeiend stuk Franse en Europese geschiedenis met een boek over Napoleon: Napoleon. De schaduw van de revolutie.
- Bart Van Loo gaat op zoek naar de mens achter de mythe. Hij vindt antwoorden in de boeiende en uiterst woelige periode van de Franse Revolutie, toen de oude wereld verging en alles anders werd. De schaduw van die revolutie zou altijd over Napoleon blijven hangen.
- Het boek groeide uit tot een conference die twee seizoenen lang volle zalen trok.
2016: In De Bourgondiërs. Aartsvaders van de lage landen beschrijft Van Loo wervelend de vroege eerste eenwording van De Lage Landen.
- Het is een wonderlijk relaas van ontbolsterende steden, ontwakend individualisme en uitstervende ridderidealen. Van schizofrene koningen, doortastende hertogen en geniale kunstenaars. Terwijl de Bourgondische hertogen met veldslagen, huwelijken en hervormingen de versnipperde Lage Landen tot één geheel smeedden, ontstonden onder hun impuls de onvergetelijke werken van Klaas Sluter, Jan van Eyck en Rogier van der Weyden.
- Het boek blijkt een instant succes met meer dan 40.000 exemplaren verkocht in de eerste maand na verschijning.
2022: In het verzamelboek Mijn Frankrijk brengt Van Loo in duizend-en-enige bladzijden zowat alles bijeen wat hij in Chanson en de Frankrijktrilogie over Frankrijk schreef: van Brel tot Balzac, van Château Pétrus tot Chateaubriand en van De Sade tot Brigitte Bardot.
2023: Als gevolg van de Franse vertaling van zijn boek over Napoleon, breidde Van Loo zijn biografie over de Franse keizer fors uit. Deze Franse vertaling werd dan weer de basis voor een vernieuwde Nederlandstalige versie.
7 december 2023: Benoemd tot Chevalier des Arts et des Lettres vanwege de bijdrage aan de uitstraling van de Franse cultuur.
BEKRONINGEN
- 2006: Groene Waterman Publieksprijs voor Parijs retour. Literaire reisgids voor Frankrijk .
- 7 december 2023: Benoemd tot Chevalier des Arts et des Lettres vanwege de bijdrage aan de uitstraling van de Franse cultuur.
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Websites
SMAAKMAKER
Uit: O vermiljoenen spleet p.20-21
Meestal in de marge van hun officiële oeuvre of vertaalwerk krabbelen dichters eigenzinnige ontboezemingen neer. Eten, drinken en vrijen reiken elkaar daarbij vaak de hand. ‘Door de geslachtelijke betrekkingen gaan de vrouwenbuiken zo zwellen dat zij barsten als oude zakken vol nieuwe wijn’, noteert Marbodus van Rennes (1123) en een eeuw later plaatst Walter van Coincy (1236) het effect van vrouwen doodgemoedereerd naast dat van wijn: ‘sterke wijn en een mooi wijf/ doden het lijf, verdoemen de ziel / en maken de wijsten seniel.’ Volgende anonieme verzen uit de vijftiende eeuw putten dan weer uit het rijke arsenaal van alimentaire woordspelingen:
‘De ene vrouw eet het liefst een saucijsje, terwijl een tweede het meest naar beuling dorst. En geeft u mij, zo vraagt een derde meisje, tussen de beide hammen maar één voet worst.’Uit: Als kok in Frankrijk p. 12
“Wat ! Alweer een boek over voeding ? het publiek wordt sinds enkele jaren werkelijk overspoeld door een vloedgolf van dergelijke geschriften.” (Menon, Manuel des officiers de bouche, 1759)
Amuse Gueule
Gastronomie wordt in Frankrijk gekoesterd als een van de kostbaarste schatten van het vaderlandse patrimonium. Je hoeft daarom niet per se zelf een maître de cuisine te zijn, maar elke rechtgeaarde fransoos weet een succulente maaltijd altijd naar waarde te schatten en kan er ook moeiteloos een tijdje over oreren. De gastronomische hoogtepunten uit zijn leven zal hij bij tijd en wijle met veel zwier nakauwen. De francofiele Engelse koning Edward VII (1841-1910) voer ooit heftig uit tegen een Duitse ambassadeur toen die een uitstekende bordeaux zonder omhaal naar binnen goot. “Mijnheer, als je de eer hebt een wijn van die kwaliteit te drinken, dan bekijk je hem eerst, ruik je eraan en je drinkt er ten slotte mondjesmaat van. En na afloop praat je er lang over….”
BIBLIOGRAFIE
De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel – Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto
Chronologisch overzicht
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
| 2006 | Parijs retour. Literaire reisgids voor Frankrijk.
Boekverzorging: Dooreman & Houbrechts. |
 |
Amsterdam: J.M. Meulenhof bv / Antwerpen: Manteau. -414p.
Afmetingen: 21.50 x 14 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) |
| 2008 | Als kok in Frankrijk. De beste literaire recepten.
Ingeleid, samengesteld en vertaald door Bart Van Loo. |
 |
Amsterdam: J.M. Meulenhof bv / Antwerpen: Manteau. -208p.
Afmetingen: 21.50 x 14 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) |
| 2009 | Oot kwisien literair. (theaterdialoog)
Samen met Vitalski |
|
|
| 2010 | O Vermiljoenen spleet ! Seks, erotiek en literatuur.
Boekverzorging: Dooreman. |
 |
Amsterdam: J.M. Meulenhof bv / Antwerpen: Manteau. -296p.
Afmetingen: 21.50 x 14 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft met flappen) |
| 2010 | Elsschot, Antwerpen en Coraline.
Met foto’s van Alain Giebens. |
 |
Antwerpen: Houtekiet. -160p.
Afmetingen: 21 x 17 (paperback – kaft met flappen) |
| 2011 | Eten ! Lezen ! Vrijen ! De Frankrijktrilogie.
Bevat: Parijs retour: literaire reisgids voor Frankrijk (2006) – Als kok in Frankrijk (2008) en Vermiljoenen spleet ! (2010) |
 |
Antwerpen: De Bezige Bij. -1024p.
|
| 2011 | Chanson. Een gezongen geschiedenis van Frankrijk.
In de marge van het boek werd in samenwerking met EMI en Klara een dubbel CD met Franse chansons samengesteld. |
 |
Antwerpen: De Bezige Bij. -336p.
Afmetingen: 21.50 x 14 (paperback) |
| 2012 | Bleu Blanc Rouge. Reis door Frankrijk in 80 vragen. (quizboek)
2013: Bij deze herdruk is een gratis CD bijgevoegd met 20 chansons. Het boek heet nu: Bleu Blanc Rouge. Reis door Frankrijk in 80 vragen en 20 chansons. |
 |
Antwerpen: De Bezige Bij. -121p.
|
| 2014 | Napoleon. De schaduw van de revolutie. (biografie)
2023: herziene en uitgebreide editie bij dezelfde uitgever. |
 |
Antwerpen: De Bezige Bij. -464p.
Afmetingen: 23.60 x 1650 (paperback – zachte kaft) |
| 2019 | De Bourgondiërs. Aartsvaders van de Lage Landen. (historisch fresco)
Januari 2019: drie herdrukken. |
 |
Amsterdam: De Bezige Bij. -607p.
Afmetingen: 23.80 x 16.60 (gebonden – harde kaft met stofomslag en leeslint) |
| 2022 | Mijn Frankrijk. Literatuur, cuisine, erotiek en chanson. (verzamelboek)
Bundeling van eerder verschenen titels: |
 |
Amsterdam: De Bezige Bij. -1238p.
Afmetingen: 23.70 x 16.40 (gebonden – harde kaft met stofomslag) |
| 2023 | Napoleon. De schaduw van de revolutie. (biografie)
18de herziene en uitgebreide versie van het in 2014 verschenen boek. |
 |
Amsterdam: De Bezige Bij. -544p.
Afmetingen: 21.10 x 15.10 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
|
BART VAN LOO IN VERTALING
CHINEES
[(De Bourgondiërs)]. Vertaler niet gekend. Uitgeverij: China Renmin University Press, Beijing. Non-fictie, Vertaling van De Bourgondiërs. Amsterdam: De Bezige Bij, 2019.
DUITS
2020: Burgund. Das verschwundene Reich; Eine Geschichte von 1111 Jahren und einem Tag. Vert. uit het Nederlands door Andreas Ecke. Uitgever: C.H. Beck, München. Non-fictie, gebonden. Vert. van De Bourgondiërs. Amsterdam: De Bezige Bij, 2019.
Diverse herdrukken
ENGELS
2021: The Burgundians. A Vanished Empire, A History of 1111 Years and One Day Vertaald uit het Nederlands door Nancy Forest-Flier. London: Head of Zeus, 2021 (An Apollo book). Non-fictie, gebonden. Vertaling van De Bourgondiërs. Amsterdam: De Bezige Bij, 2019.
FRANS
2020: Les Téméraires Quand la Bourgogne défiait l’Europe . Vertaald uit het Nederlands door Isabelle Rosselin & Daniel Cunin. Uitgeverij: Flammarion, Parijs. Non-fictie, Vertaling van De Bourgondiërs. Amsterdam: De Bezige Bij, 2019.
2023: Napoléon. L’ombre de la Révolution. Vertaald uit het Nederlands door Mireille Cohandy en Isabelle Rosselin. Uitgever: Flammarion, Parijs. Parijs. Non-fictie, Vertaling van Napoleon. De schaduw van de revolutie. Amsterdam: De Bezige Bij, 2014.
ITALIAANS
2021: Il regno scomparso. Quando la Borgogna sfidò l’Europa Vertaald uit het Nederlands door Franco Paris, Stefano Musilli. Uitgever: Milano: Mondadori, 2021 (Le scie). Non-fictie, gebonden. Vertaling van De Bourgondiërs. Amsterdam: De Bezige Bij, 2019
KOREAANS
2023: (De Bourgondiërs). Vertaler niet gekend. Uitgeverij: Sejong-si: Marco Polo, Non-fictie, Vertalig van De Bourgondiërs. Amsterdam: De Bezige Bij, 2019.
POOLS
1922: (De Bourgondiërs). Vertaler niet gekend. Uitgeverij: Kraków: Znak, Non-fictie, Vertaling van De Bourgondiërs. Amsterdam: De Bezige Bij, 2019.
RUSSISCH
2014: Chanson kak neobchodity komponent istorii Francii]. Vertaald uit het Nederlands door Irina Grivnina. Uitgeverij: Fluid Free Flay Publishers, Moskva. Non-fictie, paperback. Vertaling van Chanson. Antwerpen: De Bezige Bij Antwerpen, 2011.
SERVISCH
2024: (De Bourgondiërs). Vertaald uit het Nederlands door Jelena Stakić. Uitgeverij: Loznica: Karpos Books, Non-fictie, Vert. van De Bourgondiërs. Amsterdam: De Bezige Bij, 2019.
SPAANS
2023: (De Bourgondiërs). Vertaler niet gekend. Uitgeverij: Madrid: Siruela, Non-fictie, Vertaling van De Bourgondiërs. Amsterdam: De Bezige Bij, 2019.
