Lize SPIT

Lier, 12 november 1988

Schrijfster van  scenario’s, proza en poëzie.

BIOGRAFIE

12 november 1988: Geboren te Lier, groeide op in Viersel, een plattelandsgemeente in de Kempen

2006: Verhuist naar Brussel waar ze aan het RITS ‘Scenario Schrijven’ gaat studeren.

2010: Studeert af aan het RITS met een master Scenario Schrijven.

Schrijft poëzie en korte verhalen voor tijdschriften als Tirade, De Gids, Het Liegend Konijn en Das Magazin.

Doceert als gastdocent Creative Writing aan de LUCA School of Arts

2013: Mede initiatiefnemer van VZW RAW, die werkruimte ter beschikking stelt voor jonge filmmakers en schrijvers.

2013: Wint zowel de jury- als de publieksprijs van Write Now!, een wedstrijd die op zoek gaat naar de beste jonge schrijver tussen de 15 en 24 jaar oud van Nederland, Suriname en Vlaanderen met het verhaal ‘Ordehandhaver’

2016: Debuteert met de roman Het smelt bij uitgeverij DasMag  dat dan ook pas in de startblokken staat.

• Het boek is een instant succes. Meer dan 200.000 exemplaren zijn verkocht. Er volgden vertalingen in zestien landen en een verfilming die in het najaar van 2023 werd uitgebracht.
• Het smelt won zowel de publieks- als juryprijs van de Bronzen Uil, haalde de shortlist van de Libris Literatuurprijs 2017 en werd door NRC Handelsblad uitgeroepen tot Boek van het jaar 2016.

December 2016:  Lize Spit en het Symfonieorkest Vlaanderen werken samen in de productie Aladdin en De Wolf, waarbij ze delen voorlas uit haar debuutroman tegen de achtergrond van de Aladdin Suite van Carl Nielsen en The Wolf van Tan Dun.

2017: Schrijft wekelijks een column voor de krant De Morgen

December 2020: Een tweede roman rolt van de persen, Ik ben er niet, eveneens bij uitgeverij Das Mag.

December 2022: De verfilming van Lize Spits bestseller Het smelt, is geselecteerd voor de World Cinema Dramatic-competitie van het Sundance Film Festival (19-29 januari 2023) in Salt Lake City.

• De regie is in handen van Veerle Baetens die hiermee haar speelfilmdebuut maakt.
• De productie van Het smelt is van Bart Van Langendonck voor Savage Film (De Patrick, Rundskop, D’Ardennen).

2023: Schrijft voor de Boekenweek 2023 de novelle ‘De eerlijke vinder’

 

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Website

BEKRONINGEN

• 2013: Wint zowel de jury- als de publieksprijs van Write Now!, een wedstrijd die op zoek gaat naar de beste jonge schrijver van Nederland, Suriname en Vlaanderen met het verhaal ‘Ordehandhaver’
• Metro Vlaanderen Publieksprijs.
• Hebban Debuutprijs
• 2016: Ontvangt voor “Het smelt” de Bronzen Uil voor het beste Nederlandstalige literaire debuut.
• 2018: De Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs voor de roman Het smelt.

SMAAKMAKER

Zie verhaal ‘De ordehandhaver’ na de bibliografie

BIBLIOGRAFIE & FILMOGRAFIE

Woordje vooraf

De bibliografie bestaat uit 2 delen

1. Chronologisch overzicht
2. Vertalingen van Het smelt

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience –Antwerpen.
• Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klik op de foto

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
2013	De ordehandhaver. (verhaal)
2016	Het smelt. (roman) Art direction: Toine Donk Omslagontwerp: Studio Vruchtvlees. Productiebegeleider: Tim Beijer. Foto auteur: Keke Keukelaar Opmaak: Anne Lint.		Amsterdam: Das Mag Uitgeverij BV.  -480p. Afmetingen: 20 x 12.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
2020	Ik ben er niet.  (roman) Omslagontwerp: Studio Vruchtvlees. Typografie: Frank August. Productiebegeleider: Tim Beijer. Foto auteur: Lieve Blancquaert		Amsterdam: Das Mag Uitgeverij BV.  -570p. Afmetingen: 20 x 12.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
2023	De eerlijke vinder.  (novelle) Redactie: Das Mag Uitgeverss. Omslagillustratie: Verve Agency Vormgeving: Frank August. Auteursfoto: Shody Careman. 2024: 2de druk bij uitgeverij Das Mag Uitgeverij bv,		Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek ter gelegenheid van de Boekenweek 2023.  -91p. Afmetingen: 19 x 11.50 (garenloos gebrocheerd – harde kartonnen kaft) Druk- en bindwerk: GGP Media GmbH.

 

VERTALINGEN VAN HET SMELT

ARABISCH

• [(Het smelt)]. Arabisch / vert. uit het Nederlands door n.n.. Uitgever:  s.l.: Madarek, sinds november 2017 Fictie, Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.

BULGAARS

•  [Topi se]. Bulgaars / vert. uit het Nederlands door Maria Encheva. Uitgever: Plovdiv: Janet 45, 2019. Fictie, Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.

CATALAANS

•  El desgel. Catalaans / vert. uit het Nederlands door Maria Rosich Andreu. Uitgever: Barcelona: Ara Llibres, 2017. Paperback. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.

DEENS

•  Det smelter. Deens / vert. uit het Nederlands door Aino Roscher. Uitgever: København: Rosinante, 2018. Gebonden. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.
• Jeg er her ikke. Deens / vert. uit het Nederlands door Miriam Boolsen. Uitgever: København: Gutkind, 2022. Gebonden. Vert. van Ik ben er niet. Amsterdam: Das Mag, 2020.

DUITS

• Und es schmilzt. Duits / vert. uit het Nederlands door Helga van Beuningen. Uitgever: Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch, 2018 (Fischer Taschenbuch; 29837). Paperback. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016. 1e druk: 2017.
• Und es schmilzt. Duits / vert. uit het Nederlands door Helga van Beuningen. Uitgever: Berlin: Fischer, 2017. Gebonden. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.
• Ich bin nicht da. Duits / vert. uit het Nederlands door Helga van Beuningen. Uitgever: Frankfurt am Main: S. Fischer, 2022. Gebonden. Vert. van Ik ben er niet. Amsterdam: Das Mag, 2020.

ENGELS

• The Melting. Engels / vert. uit het Nederlands door Kirsten Gehrman. Uitgever: London: Picador, 2022. Paperback.  Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.

FRANS

• Débâcle. Frans / vert. uit het Nederlands door Emmanuelle Tardif. Uitgever: Arles: Actes Sud, 2018 (Lettres néerlandaises). Paperback. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.
•  Je ne suis pas là. Frans / vert. uit het Nederlands door Emmanuelle Tardif. Uitgever: Arles: Actes Sud, 2023. Paperback. Vert. van Ik ben er niet. Amsterdam: Das Mag, 2020.

GRIEKS

•  [To ftiari]. Grieks / vert. uit het Nederlands door Claire Neve, Evi Siugari. Uitgever: Athéna: Metaichmio, sinds februari 2019 Fictie, Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.

HEBREEUWS

• [(Het smelt)]. Hebreeuws / vert. uit het Nederlands door Irith Bouman. Uitgever: Rosh HaAyin: Tchelet Books (Steimatzky), 2020. Fictie, Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.

HONGAARS

• Olvad. Hongaars / vert. uit het Nederlands door Szabolcs Wekerle. Uitgeverij Pécs: Jelenkor, 2021. Paperback. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016

ITALIAANS

•  Si scioglie. Italiaans / vert. uit het Nederlands door David Santoro. Uitgever: Roma: Edizioni e/o, 2017 (Dalmondo). Paperback. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.

KROATISCH

• Rastapanje. Kroatisch / vert. uit het Nederlands door Maja Weikert. Uitgever: Zagreb: Hena Com, 2020. Gebonden. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.

NOORS

•  Smeltet. Noors / vert. uit het Nederlands door Hedda Vormeland. Uitgever: Oslo: Cappelen Damm, 2018. Gebonden. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.

POOLS

•  Szpadel. Pools / vert. uit het Nederlands door Łukasz Żebrowski. Uitgever: Warszawa: Marginesy, 2018. Paperback. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.

SPAANS

• El deshielo. Spaans / vert. uit het Nederlands door Marta Arguilé Bernal & Catalina Ginard Féron. Uitgever: Barcelona: Seix Barral, 2017. Paperback. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.

TSJECHISCH

•  Tání. Tsjechisch / vert. uit het Nederlands door Adéla Elbel. Uitgever: Brno: Host, 2017. Gebonden. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.

ZWEEDS

• Det smälter. Zweeds / vert. uit het Nederlands door Anna Rosenqvist. Uitgever: Göteborg: It-lit, 2022. Paperback. Vert. van Het smelt. Amsterdam: Das Mag, 2016.
•  Jag är inte här. Zweeds / vert. uit het Nederlands door Anna Rosenqvist. Uitgever: Göteborg: It-lit, 2022. Paperback. Vert. van Ik ben er niet. Amsterdam: Das Mag, 2020.

 FILMOGRAFIE

2023

Titel: HET SMELT

• Regie: Veerle Baetens
• Scenario: Veerle Baetens, Maarten Loix
• Gebaseerd op de gelijknamige roman van Lize Spit.
• Cast: Rosa Marchant (jonge Eva); Anthony Vyt (jonge Tim); Matthijs Meertens (jonge Laurens); Charlotte Van der Eecken (jonge Elisa); Amber Metdepenningen (jonge Tess); Sebastien Dewaele (vader); Naomi Velissariou (moeder); Charlotte De Bruyne (volwassen Eva); Spencer Bogaert (volwassen Tim); Simon Van Buyten (volwassen Laurens); Femke Van der Steen (volwassen Tess).
• Productie: Bart Van Langendonck voor Savage Film (De Patrick, Rundskop, D’Ardennen).
• Verder werkten o.a. Thomas Pooters (montage), Frederic Vanzandycke (fotografie), Robbe Nuyens (art direction), Manu Verschueren (kostuums), Geert Vlegels (geluid), Diana Dreesen (make-up) en Bjorn Eriksson (muziek) mee aan de productie.

Duur: 110 minuten

SMAAKMAKER

Ordehandhaver

#

Als Wanda een wedstrijdkanarie was, dan zou ze op vorm niet veel punten krijgen. Haar jurk zat zo krap dat ze tijdens het diner geen broodmandjes doorgaf, geen flessen wijn optilde. De nauwe mouwtjes rond haar zachte, mollige armen lieten dat niet toe. De aanblik van zijn vrouw, onbeweeglijk aan tafel gezeten, nestelt zich als een conclusie in Filips hoofd terwijl hij wandelt. Een zin waarvan alle medelijden is afgeschud. Een joker die hij zal uitspelen op een onbewaakt moment. Het is vroeg, half vijf. In de berm zwerft afval. Voorwerpen waarvan onduidelijk is hoe men deze onopgemerkt kan verliezen. Een schoen, het kinderzitje van een fiets, het handvat van een koelkast. Al drie uur lang wandelt hij, zolang de sluipwegen het toelaten, in een rechte lijn naar huis. Vilvoorde, Mechelen, Ranst. Wanda rijdt al heel de tijd in de wagen achter hem aan, heen en weer knipperend tussen mistlicht en grootlicht. Hij concentreert zich zo min mogelijk op zijn voetenwerk. Wandelen lukt beter als hij er niet bij nadenkt. Hij zou nog perfect in staat zijn geweest een voertuig te besturen. Wanda overdreef. Op de parking naast het feestzaaltje weigerde ze in de wagen te stappen als hij zou rijden.

‘Een volle fles Chardonnay, een trappist en nog veel andere viezigheid,’ somde ze op, met uitgestrekte hand. Ze slaagt er altijd in hem te schetsen als het soort man waarmee hij zelf ook moeilijk overweg kan.

Enkele voorbijgangers volgden de vertoning. Zwijgend gooide Filip de autosleutels aan Wanda’s voeten, keek toe hoe ze bukte om deze op te rapen. De naden van haar jurk kraakten. Hij keerde zich om, begon naar huis te wandelen. Dat het een tocht van vijfendertig kilometer zou worden, kon hem aanvankelijk niet schelen. Het ging hem om het principe.

#

Gedurende de eerste kilometers die Wanda in eerste versnelling achter haar man aanreed, overwoog ze hem overhoop te rijden. Een kleine duw op het gaspedaal zou volstaan. Maar een aanrijding aan deze snelheid zou niets ingrijpend veranderen. Misschien zou er een plof klinken als bij een karton melk dat neervalt op de tafel. Wanda liet het liever over aan de kracht van haar verbeelding. De oude Peugeot wordt op de proef gesteld. Ze kochten deze gezinswagen twintig jaar geleden, voor hun tiende huwelijksverjaardag. Verschillende lampjes op het dashboard knipperen. De benzinetank raakt langzaam leeg.

Het begin van de avond verliep min of meer volgens verwachting. Filips moeder was jarig. Er waren onder haar drie zonen allerlei voorbereidingen getroffen. De jongste zou zijn discobar opstellen. De andere had naar gewoonte al ruim op voorhand de wijn aangekocht, dan pas besproken wat ze erbij zouden eten. ‘Met kaas kan je niets verkeerd doen,’ had iemand gezegd. Wanda en Filip zouden verschillende soorten meenemen.

Al schuifelend liep iedereen langs de tafel waarop de kazen uitgestald lagen. Wanda’s schoonmoeder mompelde dat het allemaal niet had gehoeven. Ze vroeg herhaaldelijk naar de naam van elke kaas. Pas als ze deze kon uitspreken, durfde ze ervan te eten. Tante Sels kwam wat later, had weer documentaires zitten kijken. ‘We hebben hier niet te klagen,’ zuchtte ze. Intussen gleden haar ogen hebberig over de tafel richting de Maredsous, waar moeder een groot stuk afsneed.

Na de maaltijd begonnen tantes en aangetrouwde zussen te dansen op de met stroboscopen verlichte dansvloer. Hun uitwaaiende kledij zigzagde heen en weer tussen hun plompe knieën. Wanda was aan de andere kant van de zaal blijven zitten, in het donkere hoekje, bij de broers met de knokige knieën, de bodemloze glazen.

‘Ga toch wat dansen met de rest.’ Filip sprak het woord ‘rest’ uit of hij het over kaasrandjes had. Wanda had voor hem nieuwe schoenen gekocht, met harde zolen die klikklakken op de vloer. Ze had gehoopt dat hij net genoeg zou drinken om los te komen.

‘Dansen, dansen!’ hij maakte enkele grove bewegingen, stootte zijn glas om.

‘Weet je nog, die kanarie die altijd op het bovenste stokje zat, om het overzicht te behouden?’ vroeg Wanda. Als het om vogels gaat, doet Filip meestal meer inspanning haar te begrijpen. Hij schudde zijn hoofd op het ritme van de muziek, schonk ook haar glas vol met wijn.

Ze moest een kamp kiezen.

Wanda stond recht, verplaatste zich dwars over de dansvloer, op zoek naar de toiletten. Ze bleef een tijdje op de bril zitten, opgelucht dat haar bewegingen niet langer door knipperlicht onderbroken werden. Ze vulde een kruiswoordraadsel in. Het derde verticale woord kon ze niet vinden.

#

De alcohol lost langzaam op. Behalve twee pijnlijke voeten blijft er weinig over wat zijn drift aanwakkert. Hij had zijn nieuwe schoenen op voorhand moeten inlopen. Zijn rechterschoen knelt harder dan de linker. Deze voet voelt aan als één grote blaar. Een klomp mozzarella in een zakje vocht. Hij heeft honger. Hij snakt naar een slokje water.

Wanda’s koplampen draaien weg. Het asfalt onder Filips voeten kleurt enkele seconden pikzwart. Zou Wanda opgeven? Hij wandelt gewoon verder. Achteromkijken zou toegeven zijn dat deze tocht zonder toeschouwer een andere dimensie krijgt. Dat zijn lijden enkel tot zijn recht komt onder haar meelevende blik. Als hij opgeeft, zal Wanda zegevieren. Maar als zij opgeeft, toont ze alsnog de absurditeit van zijn dwarsheid aan. Het is een ongelijke strijd.

Hij went aan de donkerte, in zijn ooghoeken ziet hij hun rode Peugeot de parkeerplaats van een tankstation oprijden. Zijn strijdvaardigheid komt weer opzetten. Wanda zal tanken en zoetigheid kopen, met volle mond opnieuw achter hem aan komen rijden. Hij moet nu enkel voet voor voet blijven verplaatsen. Met een zeker gemak wandelt hij verder.

De souplesse van een bijna zekere overwinning.

#

Politie? Dit woord dekt de juiste betekenis, telt zeven letters, maar eindigt niet op een medeklinker. Wanda werpt nogmaals een blik op de omschrijving van het derde verticale woord, denkt enkele minuten na terwijl ze naar de rug van Filip kijkt. Zijn smalle silhouet dat tot voor kort vastberaden heen en weer zwalpte in het schijnsel van haar koplampen doet nu denken aan een lucifer: breekbaar middelste, afhangend kopje, opgebrand.

Het schriftje met kruiswoordraadsels ligt opengeslagen op de passagiersstoel. Opdat ze langer met één boekje zou toekomen, heeft Wanda de regels voor het spel verscherpt. Een puzzel dient altijd in chronologische volgorde te worden ingevuld. Eerst verticaal, dan horizontaal. Het is doorbijten, maar eens de eerste helft correct ingevuld is, wacht een beloning: de horizontale woorden zijn bijna geheel af te lezen. Al is de voldoening achteraf niet altijd wat ze ervan verwacht, nog nooit heeft Wanda deze regels gebroken