Maakt deel uit van:Neo-experimenteel rond het tijdschrift ‘Morgen’ & ‘Impuls’
Hedwig Speliers
Diksmuide 12.6.1935
BIOGRAFIE
12 juni 1935: Geboren te Diksmuide.
- Na zijn middelbare opleiding aan het Sint-Amandscollege te Kortrijk, bezocht hij anderhalf jaar het priesterseminarie in Brugge.
- In de loop der jaren distantieerde hij zich steeds meer van zijn katholieke West-Vlaamse milieu dat hij als bekrompen provincialistisch en kwetsend ervoer.
1957: Na zijn legerdienst in Euskirchen (Duitsland) begon hij de lerarenopleiding aan de Rijksnormaalschool in Gent.
1959: Werd leraar Nederlands aan de Rijksmiddenschool Nieuwpoort en woonde lang in de H. Consciencelaan te Nieuwpoort-Bad.
1961: Officiële debuut met Ons bergt een cenotaaf. De weinige respons op deze en de volgende bundel Een bruggehoofd zorgde ervoor dat Speliers een polemist werd.
1963: Vormde samen met Paul de Wispelaere en Jan van der Hoeven de redactie van het tijdschrift Diagram.
In hetzelfde jaar nodigde Julien Weverbergh hem uit om mee te werken aan het gestencilde tijdschrift BOK, gevolgd door medewerking aan Mep en Daele .
Van Speliers verschenen vanaf dan ook vooral polemieken, kritieken en essays, toch bleef hij aan zijn dichtkunst sleutelen.
Daarnaast verzorgde hij columns voor o.a. Elseviers Literair Supplement, De Nieuwe, Vrijdag en Knack.
1971: Redacteur aan het tijdschrift Restant, dat zijn voedingsbodem had in de Gentse Rijksuniversiteit en de Universitaire Instelling Antwerpen.
Vanaf 1974 besloot hij zich volledig aan poëzie en de poëzietheorie te wijden. Hij sloot zich aan bij de post-experimentele stroming in de poëzie en verzette zich hevig tegen de nieuw-realistische dichtkunst binnen de Nederlandstalige literatuur.
1989: Verhuisde naar Oostende, waar hij een art-deco huis met bel etage betrok.
1992: Met de dichtbundel Bel-etage werd zijn poëzie heel wat toegankelijker.
1994: Schreef Speliers het eerste deel van een biografische Streuvelstrilogie.
- Dag Streuvels. “Ik ken den weg alleen”. (1994)
- Als een oude Germaanse eik. Stijn Streuvels en Duitsland. (1999)
- Met politiek bemoei ik mij niet : tussen democratie en dictatuur : de literatuur in Vlaanderen tijdens het interbellum. (2003)
De biografieën deden heel wat stof opwaaien, vooral omwille van de zgn. Duitse connecties van Streuvels.
In een interview in de Standaard van donderdag 24 februari 2000 met Mark Schaevers stelt Speliers het echter zo:
,Gisteren heb ik de hele dag televisie in huis gehad, drie kranten hebben me gebeld, en het is voor een studax erg het te moeten zeggen maar geen enkele van die interviewers had mijn boek gelezen. Er waren er zelfs die mijn boek niet hadden. En de eerste vraag was altijd: is Streuvels een collaborateur? Luister eens, zeg ik dan, zo zit het niet in elkaar. Ik schrijf niet over collaboratie, ik schrijf over Duitse vertalers, Duitse uitgevers, over twee wereldoorlogen, over het opkomende fascisme en het corporatisme. Dat zit er allemaal in: dat is een heuvel die je beklimt tot je eindelijk aan de top bent. Maar iedereen wil meteen naar de top. Dat is de mentaliteit die we al in de tijd van Bok bevochten. Nee, bestudeer de dingen, lees het boek en besluit dan of Streuvels een collaborateur was.”
Bron: Hedwig Speliers en de Duitse connecties van Streuvels .
2001: Publicatie van Suites Françaises dat samen met Occitaans dagboek (2009) de neerslag vormt van dat enorme inspiratieveld dat Frankrijk voor de dichter bleek te zijn.
2009: Met de tweetalige dichtbundel Len de l’el (2009) situeert hij Maurice de Guérin in zijn natuurlijke biotoop.
- In het colofon van de omvangrijke verzamelbundel ‘Als God in Frankrijk’ waarin Len de l’el in 2016 zal worden opgenomen meldt Speliers het volgende: “ In Len de l’el worden impressies verwoord rond de site Cayla (Andillac) – gelegen in Zuid-West Frankrijk de streek van Aveyron en de Tarn-Garonne. Cayla is het kasteel-familiehuis van Maurice Guéron, waarover Speliers het volgende jaar een biografie zal publiceren.
2010: Dichter naast God, een biografie van de onbekende en jong gestorven Franse romanticus Maurice de Guérin (1810 – 1839).
2011: Schreef de bundel Moissac, mijn Middeleeuwen voor de zomertentoonstelling 2011 in de Abdij ten Duinen te Koksijde.
- Deze bundel zal in 2016 worden opgenomen in ‘Als God in Frankrijk’
2011: Ter gelegenheid van Speliers’ verjaardag stelde zijn neef, dichter Peter Theunynck, een boeiende bloemlezing samen uit zijn werk, met de titel ‘Fortuna’s lieveling’ (Poëziecentrum).
- Het is een mooie, dubbelzinnige titel, want het kan zowel naar de dichter verwijzen, die als uitverkorene van het lot zich al ettelijke decennia lang aan de poëzie heeft kunnen wijden, maar ook naar de vrouw, als muze.
- Op de voorflap van de bundel staat trouwens een foto van de echtgenote van de dichter, toen ze jong was.
Hedwig Speliers schrijft geregeld voor Poëziekrant en begeleidt ook de publicaties van jonge dichters bij het Poëziecentrum in de Bel-etagereeks.
2012: Hedwig Speliers is ‘niet-officiële’ stadsdichter van de stad Brugge. Hij is aldus de eerste vrije stadsdichter, die 530 jaar na het overlijden van de vijftiende-eeuwse Brugse stadsdichter Anthonis de Roovere.
- Het stadsdichterschap voor Brugge is een vrij initiatief. Het begon met een officiële vraag van de bosdichters van de Lappersfort Poets Society in 2006. In 2012 wordt Hedwig Speliers de een eerste officieus stadsdichter als geschenk voor Brugge. Peter Theunynck volgde hem op in 2013 en Lies Van Gasse als vrije Brugse stadsdichteres in 2014. In 2015 kreeg Marcus Cumberlege de stadsdichtersmegafoon door. In 2016 wordt Herman Leenders de vijfde (vrije) stadsdichter van Brugge
- Dit resulteerde in 2018 in de uitgave De kanten stad (bij de Leuvense uitgeverij P) waarin de vijf stadsdichters hun liefde voor de stad uitzingen. Naar het Engels vertaald door Annemarie Sauer.
2013: Bundelt de stadsgedichten in de publicatie De stem van de stad. Brugse stadsgedichten
2016: Speliers verzamelt alle gedichten die hij over Frankrijk schreef in de omvangrijke bundel ‘Als God in Frankrijk’. In een uitgebreid colofon verheldert Speliers zowel inhoud als werkwijze (klik op de scans voor vergroting):
BEKRONINGEN
- 1969: Heidelandprijs van Noord en Zuid voor de bundel De astronaut.
- 1972: Provinciale prijs voor letterkunde van West-Vlaanderen voor de bundel Horribile dictu
- 1984: Provinciale prijs voor letterkunde van West-Vlaanderen voor de essaybundel Met verpauperde pen.
- 1984: Literaire prijs Dirk Martens van de stad Aalst voor zijn dichtbundel Het heraldieke dier
- 1995: Henriëtte de Beaufortprijs voor Dag Streuvels. “Ik ken den weg alleen”.
- 2006: De Publieksprijs voor de beste poëziebundel 2006 voor de bundel ‘Engelen geduld’ (Hedwig Speliers – Meander – Recensies)
Uit: G.J. van Bork en P.J. Verkruijsse, De Nederlandse en Vlaamse auteurs (1985):
Hoewel zijn eerste dichtbundels reeds een origineel, eigenzinnig en weerbarstig talent lieten vermoeden (Ons bergt een cenotaaf, 1961; Een bruggehoofd, 1963) kwam Speliers voorgoed in de belangstelling door zijn aandeel in de `gestencilde revolutie’ en zijn medewerking aan het tijdschrift Bok (1963-1964), waaruit belangrijke kritische en polemische publicaties voortvloeiden.
Als dichter is Speliers niet alleen belangrijk wegens zijn heel aparte plaats in de post-experimentele richting, o.m. door de sterk metaforische poëzie met constructivistische en rationele inslag, maar ook door de theoretische grondslagen waarop zijn vers berust. Van meet af aan legde Speliers de nadruk op de structurele eenheid van de bundel, waarvan de versch. geledingen en onderdelen slechts in de globale context volledig kunnen worden verklaard. Dat geldt met name voor het woord, dat bij hem een uiting van een sterk universeel werkelijkheidsbegrip is, waarin zowel persoonlijke, emotionele aandelen als cultuurhistorische componenten liggen samengevat.
In het essay De ongeleefde lijnen van ons lichaam, of Het metaforische denken (1975-1976) wordt een afgeronde poëtica ontworpen. Het gedicht is `tot metafoor gestolde gedachtenformatie’. Dit is het uitgangspunt voor nog strakkere linguïstische benaderingen van de poëzie, met name via het fonologische, syntactische en semantische niveau, waardoor de subjectiviteit van de poëzie en het poëtisch beleven een objectieve basis krijgen.
Meer over Hedwig Speliers
- Aken, P. van. ‘Hedwig Speliers’. In: G.J. van Bork & P.J. Verkruijsse (red.). De Nederlandse en Vlaamse auteurs. Van middeleeuwen tot heden met inbegrip van de Friese auteurs. Weesp: De Haan.
- Gerrits,Joris. 1980. Hedwig Speliers. In: Hugo Brems, Tom van Deel, Ad Zuiderent (red.). Kritisch lexicon van de Moderne Nederlandstalige Literatuur. Groningen: Martinus Nijhoff Uitgevers, augustus 1987.
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Websites
- NEDWEB/Literatuur in context – Speliers, Hedwig
- DBNL auteur – Hedwig Speliers
- Hedwig Speliers en de Duitse connecties van Streuvels.
SMAAKMAKER
Langzaam
Langzaam in het bezit komend
van de adembenemende aarde,
zo is van oudsher
en omslachtig in zijn protokol
de dood. Zij die hem honen,
lopen op zijn toorn vooruit.
Misschien, op de meteloze horizont
is mateloos de stem geketend,
zij zonnen zich tot schakels en de sluiting
een naam die meer en meer
zijn meervoud vreest.
Uit: De Astronaut. 1969.
BIBLIOGRAFIE
De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
- Universiteitsbibliotheek – Leuven
- Universiteitsbibliotheek – Gent
- POËZIECENTRUM vzw – Gent
Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.
Chronologisch overzicht
OVERZICHT PER GENRE ALFABETISCH OP TITEL
Poëzie
- Alpestre. (poëzie) 1986
- Als God in Frankrijk. Gedichten. 2016
- Beeldsonnetten (bibliofiele uitgave) 2016
- Bel-etage. (poëzie) 1992
- De astronaut. Gedichten. (poëzie) 1969
- De eliassonnetten. 2007
- De mens van Paracelsus. (poëzie) 1977
- De stem van de stad. Brugse stadsgedichten. (poëzie) 2013
- Een bruggehoofd. (poëzie) 1963
- Engelen geduld. (poëzie) 2006
- Exotische diergedichten 1956-1957. (poëzie) 1957
- Fortuna’s liveling. Bloemlezing 1956-2011. (poëzie – bloemlezing) 2011
- Grote gevleugelde. (poëzie) 1994
- Heen: gedichten. 2004
- Het heraldieke dier. (poëzie) 1983
- Het land Gods. (poëzie) 2011
- Het oog van Hölderlin. Vijf gedichten. (poëzie) 1994
- Horribile dictu. (poëzie) 1972
- Len de l’el: een poëtische tocht in de Midi : gedichten = Len de l’el : un séjour poétique dans le Midi : poèmes. (poëzie) 2009
- Leven met Lorenz, of het duizendjarig dier. 1973
- Lichtgevoelig. (poëzie) 1992
- Magica Materia . (poëzie) 1990
- Met Priapus een dag in de hel. (vertaalde erotische poëzie) 1964
- Ongehoord. Een keuze uit de gedichten 1957-1997. (poëzie – bloemlezing) 1997
- Ons bergt een cenotaaf. Gedichten. (poëzie) 1961
- Spiegel van Horta. 1990
- Suites françaises. (poëzie) 2001
- Ten zuiden van. (poëzie) 1973
- Van het wolkje af. (poëzie) 1980
- Villers-la-Ville. (poëzie) 1988
- Zonder titel / Hedwig Speliers; Bedenkingen bij Klimt 1997
Essays – monografieën
- Afscheid van Streuvels. (essay) 1971
- Album Stijn Streuvels. (essay) 1983
- Als een oude Germaanse eik. Stijn Streuvels en Duitsland. (essay)1999
- Dag Streuvels. “Ik ken den weg alleen”. (essay) 1994
- De ongeleefde lijnen van ons lichaam, of Het metaforische denken. (essay) 1975
- De pool van de droom. Van en over Johan Daisne. (essay) 1983
- Dichter naast God. Biografie van de romanticus Maurice de Guérin. (essay) 2010
- Die verrekte gelijkhebber. Polemieken. (essay) 1973
- Gerard Kornelis van het Reve & De groene anjelier. (essay) 1973
- Hans Faverey, dichter van de nulhypothese. (essay) 1983
- Met politiek bemoei ik mij niet : tussen democratie en dictatuur : de literatuur in Vlaanderen tijdens het interbellum. (essay) 2003
- Met verpauperde pen. Essays over de verarmingsverschijnselen in onze poëzie. (essay) 1984
- Omtrent Streuvels. Het einde van een myte. Een anti-essay. (essay)1968
- Tiaar van mijn taal : poets poet Jan van der Hoeven. (essay) 1986
- Wij, galspuwers. Een bundel polemieken. (essay) 1965
- Willem Vermandere. (monografie) 2010
VERTALINGEN VAN HET WERK VAN HEDWIG SPELIERS
FRANS
- 1994: Villers la-ville Frans / vert. uit het Nederlands door Willy Devos. Z.pl.: Éditions de Vallongues. Poëzie, Oorspronkelijke titel: Villers-la-ville. Amsterdam: Manteau, 1988
SERVISCH
- 1995: Brat. Servisch / vert. uit het Nederlands door Ivana Šćepanović. In: Knjizevne novine, jrg.46, nr. 904, 8. Poëzie. Bloemlezing.