Maakt deel uit van: Frans-Belgische 'Vlaamse school'
Georges Rodenbach
Doornik, 16 juli 1855 – Parijs, 25 december 1898
Symbolistisch dichter en romancier.
BIOGRAFIE
16 juli 1855 : Geboren te Doornik als Georges Raymond Constantin Rodenbach
- Zijn moeder is van Picardische afkomst, zijn vader komt uit een rijkere Duitse familie.
- Zijn vader is ambtenaar bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken (vérificateur des poids et mesures);
- Zijn grootvader is, Venerable van de enige Brugse Vrijmetselaarsloge (La Réunion des Amis du Nord), chirurg en volksvertegenwoordiger. Hij is één van de stichters van België;
- Zijn groot-oom Alexander Rodenbach richt de brouwerij Rodenbach op.
- Georges Rodenbach brengt zijn jeugd door te Gent, waar zijn familie kort na zijn geboorte is neergestreken.
- Hij is een schitterende leerling op het college Sint Barbara, waar hij Emile Verhaeren leert kennen.
- Hij studeert rechten aan de Universiteit van Gent, nadien te Parijs en wordt medewerker van de advokaat Edmond Picard, een gerenommeerd strafpleiter.
- Hij had er de dubieuze reputatie van ‘L’avocat-cravate’ wegens zijn dandyesk voorkomen.
- Hij had een neef Albrecht Rodenbach, die als Vlaams Studentenvoorman in de Vlaamse Beweging furore zou maken.
1877 : Publicatie van de eerste verzenbundel, Le Foyer et les Champs.
1878 : Eerste verblijf in Parijs. Hij komt in contact met de ‘cercle des Hydropathes’. Daar ontstaan zijn eerste Parijse contacten : Catulle Mendès, François Coppée, Maurice Barrès …
1881 : Verlaat de balie en wijdt zich aan de literatuur. Hij schrijft bijdragen voor La Flandre libérale en aan het eerste nummer van La Jeune Belgique.
Hij publiceert ‘La Mer élégante’.
1886 : La Jeunesse blanche is een succes zowel in België als in Frankrijk.
- Gedreven bezieler van het tijdschrift ‘La Jeune Belgique’.
- Hij slaagt erin om een toernee te organiseren doorheen België voor de schrijver Villiers de l’Isle-Adam.
- Via voordrachten poogt hij ook de pessimisme van het denken van Arthur Schopenhauer, dat zijn werk zal beïnvloeden, te promoten.
1888 : Wordt correspondent van ‘Journal de Bruxelles’ in Parijs, waar hij zich definitief vestigt.
- Hij raakte er bevriend met niet de minsten uit de Franse literatuur : Alphonse Daudet, Edmond de Goncourt en de voorlopers van het symbolisme : de proza- en dramaschrijver Villiers de l’Isle-Adam en de dichter Stéphane Mallarmé.
- Hij leert er ook Auguste Rodin kennen, die hij met vuur verdedigt in de Figaro.
1892 : Publicatie van de roman ‘Bruges La Morte’ (1892), eerst onder de vorm van een feuilleton in de Figaro van 4 tot 14 februari en in juni in boekvorm, bij Flammarion.
- Hier moet worden verwezen naar de wederzijdse invloed van en op de symbolistische schilder Fernand Knopf, die rond die periode deelneemt aan de salons van Rose+Croix de Sâr Péladan. Fernand Khnopff ontwierp de tekening voor de voorkaft van het boek.
- In Brugge –waar zijn vader geboren werd- heeft de schrijver nooit gewoond en daardoor kon de stad voor hem gemakkelijk legendarische vormen aannemen. Rodenbach heeft, zoals Rilke schreef, de stad in Bruges-la-Morte tot een innerlijk landschap omgevormd. Dat gebeurt doordat hij voortdurend een analogie legt tussen de stad en de dode vrouw die in het hoofd van het hoofdpersonage voortleeft.
Hij huwt met Anna-Maria Urbain.
1894 : Voor het eerst wordt een toneelstuk ‘Le Voile’ van een Belgisch schrijver opgevoerd door Comédie-Française. De hoofdrol wordt gespeeld door de jonge Marguerite Moreno.
1896 : Publicatie van ‘Les Vies encloses’, een gedichtenbundel geïnspireerd het occultisme (Novalis) en het Duitse romantisme.
Hoewel hij reeds een paar jaar aan een slepende ziekte lijdt, verschijnt er nog een meesterwerk, eveneens gesitueerd te Brugge : ‘Le Carillonneur’ (1897), die met realisme de debatten weergeeft tussen de voorstanders van het project Bruges-port-de-mer of Zeebrugge en de verdedigers van een kunststad bestemd voor de elite van de mensheid.
1898 : Overlijden op 43 jarige leeftijd ten gevolge van typhlitis op kerstdag 1898.
- Hij ligt begraven te Parijs op het kerkhof Père Lachaise. Het grafmonument toont de dichter die uit het graf stapt met een roos in de hand. Op het onderste deel van het graf is een tempelierskruis gegraveerd.
- En verder de tekst:
- Seigneur, donnez-moi donc cet espoir de revivre
- Dans la mélancholique éternité du livre
EPILOOG
Het Fonds Georges Rodenbach kan worden geraadpleegd bij de Koninklijke Bibliotheek van België, Afdeling ‘Archives et musée de la littérature’. Zijn meubels en zijn bibliotheek bevinden zich in het ‘Musée de la vie tournaisienne’ in Doornik.
- Georges Rodenbach behoorde tot een pleiade schrijvers, die in de jaren 1880-1890 aan de Frans-Belgische letterkunde eindelijk de ‘Vlaamse’ werken schonken. Deze werken waren geschreven in een literaire taal die bewust afweek van het Standaardfrans.
- Wat Rodenbach betreft vinden we dit ontluiken reeds in ‘La Jeunesse blanche’ (1886) : hij toont zich hier dichter van het stille ingetogen Vlaanderen , van de rustige begijnhoven en van de verlaten, regenachtige straten in wegkwijnende of dode provinciestadjes (Bruges-la-Morte, 1892).
- Dit nieuwe aspect van het Vlaamse ‘mirage’ kreeg een eigen dimensie dankzij het symbolisme : correspondenties, analogieën, synesthesieën gesteund op een poëtica die gebruik maakt van nuanceringen, alluderende formuleringen en indirecte beeldspraak.
Uit : Hoofdstukken uit de geschiedenis van de Vlaamse letterkunde in de 19de eeuw.Deel 2 Gent, KANTL 2001 125-127.
Geraadpleegde bronnen
Websites
- Georges Rodenbach – Wikipedia (bevat onder meer een foto van het graf van Rodenbach)
- Site consacré à Georges Rodenbach.
Referenties
- Christian Berg, De Frans-Belgische literatuur en haar ‘Vlaamse school’ (1830-1880) In: Ada Deprez: Walter Gobbers; Karel Wauters (red.): Hoofdstukken uit de Vlaamse letterkunde in de 19de eeuw. Deel 2. KANTL Gent 2001 p.125-127.
SMAAKMAKER
Douceur du soir ! Douceur de la chambre sans lampe !
Le crépuscule est doux comme une bonne mortEt l’ombre lentement qui s’insinue et rampe
Se déroule en fumée au plafond. Tout s’endort. Comme une bonne mort sourit le crépuscule
Et dans le miroir terne, en un geste d’adieu,
Il semble doucement que soi-même on recule,
Qu’on s’en aille plus pâle et qu’on y meure un peu. Des tableaux appendus aux murs, dans la mémoire
Où sont les souvenirs en leurs cadres déteints,
Paysage de l’âme et paysages peints,
On croit sentir tomber comme une neige noire. Douceur du soir ! Douceur qui fait qu’on s’habitue
A la sourdine, aux sons de viole assoupis ;
L’amant entend songer l’amante qui s’est tue
Et leurs yeux sont ensemble aux dessins du tapis. Et langoureusement la clarté se retire ;
Douceur ! Ne plus se voir distincts !
N’être plus qu’un ! Silence ! deux senteurs en un même parfum
Penser la même chose et ne pas se le dire.
BIOGRAFIE & FILMOGRAFIE
Woordje vooraf
- Na het chronologisch overzicht van de werken van Georges Rodenbach, vindt u bibliografische gegevens met betrekking tot de naar het Nederlands vertaalde romans van de auteur.
- De filmografie sluit het overzicht af.
Chronologisch overzicht
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
| 1877 | Le Foyer et les Champs. (poëzie) | Paris et Bruxelles: V. Palmé et Lebrocquy, in-8°, -88 p. | |
| 1879 | Les Tristesses. (poëzie) | Paris, A. Lemerre, in-12°: -122 p. | |
| 1880 | La Belgique (1830-1880) – (historisch gedicht) | Bruxelles: Office de Publicité, in-8°, -24 p. | |
| 1881 | La mer élégante. (poëzie) Préface de Jean Aicard. | Paris: A. Lemerre, in-12°, -116 p. | |
| 1884 | L’Hiver mondain. (poëzie) Illustré de 2 croquis de Jan Van Beers. Publié dans La Jeune Belgique et La Revue Moderne. | Bruxelles: Henry Kistemaeckers, in-12°, -142 p. | |
| 1884 | Vers d’Amour. (poëzie) 25 ex. numérotés Revue de La Jeune Belgique du 15 juillet-15 août 1884. | Bruxelles: Jeune Belgique, in-8°, -26 p. | |
| 1884 | La Petite Veuve, Saynette en un acte et en prose. (toneel) | Bruxelles : J. Fink, En collaboration avec Max Waller. -22p. | |
| 1885 | La Jeunesse Blanche, Union Littéraire Belge, Concours 1884-1885. Rapports et Œuvres Couronnées. | Bruxelles: P. Weissenbruch, in-12°, 50 ex. | |
| 1886 | La Jeunesse blanche. (poëzie) | Paris: Alphonse Lemerre, in-12°, -164p. | |
| 1887 | Anthologie Contemporaine des Ecrivains Français et Belges: Georges Rodenbach. | Bruxelles: A. de Nocée, in-12°, br. de 8 p. | |
| 1887 | Matinées Littéraires, Artistiques et Scientifiques,conférence de Georges Rodenbach le 13 avril 1887 sur Le Pessimisme dans la Littérature. | Bruxelles: F. Larcier, in-8°. | |
| 1888 | Du Silence. (poëzie) Réimprimé dans ‘Le Règne du Silence’ (1891). | Paris: Alphonse Lemerre, in-16° -52 p. | |
| 1888 | L’ Amour en Exil. (novelle) | Paris: Revue de Paris et de Saint-Pétersbourg du 15 mai 1888, gr. in-4°, -38 p. | |
| 1889 | L’ Art en Exil. (roman) | Paris: Librairie Moderne, in-8° -254 p. | |
| 1891 | Le Règne du Silence. (poëzie) | Paris: Bibliothèque Charpentier, in-12° -240 p. | |
| 1892 | Bruges La Morte. (roman) Frontispice de Ferdinand Khnopff et 35 illustrations photographiques, Publié dans le Figaro du 4 au 14 Février 1892. |  |
Paris: Librairie Marpon et Flammarion in-12° -223 p. Elektronisch beschikbaar via Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren |
| 1893 | Le Voyage dans les yeux. (poëzie) Réimprimé dans ‘Les Vies Encloses’ (1896). | Paris: Ollendorf, 1893, in-16°. -48 p. | |
| 1894 | Musée de Béguines. (novelle) | Paris: Charpentier, in-12°. -237 p. | |
| 1895 | La Vocation. (roman) Illustrations de H. Cassiers. | Paris: P. Ollendorf, in-12° oblong. -188 p. | |
| 1895 | Les Tombeaux, Images de James Pitcairn-Knowles. | Paris: Chamerot et Renouard. -20 p Afmetingen: 25.00 x 17.00, in-8°. | |
| 1896 | Les Vierges. (proza) Illustrations de J. Rippl-Ronaï | Paris: Chamerot et Renouard. -20p. Afmetingen: 25.00 x 17.00, in-8°. | |
| 1896 | Les Vies Encloses. (poëzie) réimprimé en 1902 | Paris:, E. Fasquelle, in-12°. -230 p. | |
| 1897 | Le Carillonneur. (roman) Voorgepubliceerd in 42 afleveringen in een Brussselse krant en in 1897 in een Parijse krant. 2003: Vertaald door Jan Mysjkin als ‘De beiaardier’ met een nawoord van Hans van de Voorde. 2003 Houtekiet/Antwerpen. | Paris: E. Fasquelle, in-12°. -325 p. | |
| 1897 | Villes Mortes, Quatres Poèmes. (poëzie) Réimprimés dans ‘Le Miroir du Ciel Natal’ (1898). | Antwerpen: J. B. Buschman, in-4°, 8 feuillets | |
| 1897 | Le Voile, Théâtre, Un Acte en vers. (toneel) Joué à la Comédie Française le 21 mai 1894. | Paris: Ollendorf,, in-12°, -42 p. | |
| 1898 | L’ Arbre. (novelle) Illustrations de R. Pinchon. | Paris: P. Ollendorff, in-12° oblong. -151 p. Reeks: Collection Ollendorff illustrée nr 16 | |
| 1898 | Le Miroir du Ciel Natal. (poëzie) | Paris: E. Fasquelle, in-12°. -223 p. |
POSTUME UITGAVEN
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
| 1899 | L’ Elite, Ecrivains, Orateurs Sacrés, Peintres, Sculpteurs. | Paris: E. Fasquelle, in-12°. -294 p. | |
| 1901 | Le Rouet des brumes. (verhalen) Couverture de Géo Dupuis. | Paris: Ollendorf, in-12, -284 p. | |
| 1901 | Le Mirage, Drame en 4 actes. (toneel) Drame tiré de ‘Bruges La Morte’. | Paris: P. Ollendorf, in-12°, -168 p. | |
| 1903 | Anthologie des Ecrivains Belges de Langue Française: Georges Rodenbach. | Bruxelles: Dechenne et Cie, in-12° oblong, -120 p. | |
| 1923 | Œuvres de Georges Rodenbach, Poésie, I – La Jeunesse blanche; Vers d’amour; Le Livre de Jésus -Le Règne du silence. | Paris: Mercure de France. -312 p. | |
| 1924 | Evocations. Notice de Pierre Maes. | La Renaissance du Livre, in-18°, -320 p. | |
| 1925 | Œuvres de Georges Rodenbach, Poésie, II – Les vies encloses; Le miroir du ciel natal; Plusieurs poèmes. | Paris: Mercure de France, 2 ème volumes, in-8° -320 p. | |
| 1948 | Choix de Poésies de Georges Rodenbach. Préface de Louis Piérard, Notice biographique de Pierre Maes. | Paris: Fasquelle. | |
| 1949 | L’ Amitié de Stéphane Mallarmé et de Georges Rodenbach. Préface de Henri Mondor de l’ Académie Française. | Genève: Pierre Cailler, in-18, -169 p. | |
| 2008 | Oeuvre poétique 2 vol. | Archives Karéline, 2008 |
Vertalingen naar het Nederlands
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
| 1978 | Brugge-de-dode. Vertaling uit het Frans van ‘Bruges La Morte’ door Marjolein Jacobs en Jolijn Tevel. Met een nawoord van Wim Zaal. Omslagontwerp: Robert Nix |  |
Amsterdam: Van Kampen / Antwerpen: Standaard Uitgeverij. -122p. Afmetingen: 20 x 12.25 (gelijmd – met stofomslag) |
| 2003 | De beiaardier. Oorspronkelijke titel: Le Carilllonneur Vertaling uit het Frans: © Jan Mysjkin Met een nawoord van © Hans van de Voorde. Omslag: Jan Hendrickx Zetwerk: Intertext. |  |
Antwerpen: Uitgeverij Houtekiet. -302p. Afmetingen: 21.50 x 13.50 (gebonden – harde kartonnen kaft) |
FILMOGRAFIE
| 1981 | Brugge die stille. (naar de roman Bruges la Morte uit 1892)
|
