Maakt deel uit van:Collaboratie WO II

Bert Ranke

Borgerhout, 9 maart 1914-1997

Eig. Frans Edmond Maria Van der Auwera.  Schreef ook onder het pseudoniem Frans Hendrickx.

Schreef verhalen voor de jeugd , kritische opstellen en essays.

BIOGRAFIE

9 maart 1914: Geboren te Borgerhout als Frans Edmond Maria Van der Auwera.

Aanvankelijk in het onderwijs werkzaam.

Als literair criticus schreef hij voor Wereldoorlog II literaire beschouwingen in onder meer Hooger Leven, Nieuw Vlaanderen.

1940-1944: Wereldoorlog II

Tijdens de bezetting verzorgde hij de prozakroniek in Het Laatste Nieuws en was hij redactiesecretaris van Westland.  Bovendien vervulde hij de functie van secretaris van de Vlaamse Cultuurraad.
Hij werkte eveneens mee aan het orgaan van de Vlaamsch-Duitsche Arbeidsgemeenschap, het tijdschrift DeVlag.

Frans Van der Auwera was zeer actief in de collaborerende organisaties van de Nieuwe Orde.

• Naar het einde van de bezetting bekleedde hij binnen de DeVlag de functie van ‘Landsorganisatieleider’. Dit is een belangrijke functie binnen het kader van de DeVlag in Vlaanderen, hij stond rechtstreeks onder dr. Van de Wiele, de ‘Landsleider’ van de DeVlag in Vlaanderen.
• Het weekblad ‘Balming’ brengt verslag van vele propaganda-gebeurtenissen van de DeVlag waarbij hij – met vermelding van zijn functie – verschillende keren als gast aanwezig was.

Hij verzorgde in deze periode de prozakroniek in Het Laatste Nieuws.

• Rankes essays, lezen we in het Lexicon van de Nederlandse Letterkunde, “getuigen van een scherp analytisch en synthetisch vermogen”.

Hij vervulde tevens de functie van secretaris van de Vlaamse Cultuurraad.

1941-1944: Eindredacteur van het tijdschrift ‘Westland’ en secretaris van de Vlaamse Cultuurraad.

• Te samen met Filip De Pillecyn had Bert Ranke het plan opgevat om één groot, representatief tijdschrift voor Vlaanderen op te zetten. Dat tijdschrift moest ‘Dietsche Warande en Belfort’ vervangen met een meer aan de tijd aangepast credo van bewuste volkse samenhorigheid.
• Op 22 mei 1942 werd het nieuwe tijdschrift “ Westland” aan de pers voorgesteld.
• In zijn inleidende tekst pretendeert De Pillecyn nog de literatuur in Vlaanderen te willen dienen; volgens zijn redactiesecretaris Bert Ranke wil het blad de Nieuwe Orde beginselen (zoals ze door DeVlag worden voorgestaan) uitdragen. Volgens Ranke zijn tolerantie, humanisme, pacifisme niet langer aan de orde; volksgemeenschap, daar gaat het over.
• Van zodra de Duitse inmenging te groot werd, haakte De Pillecyn af en nam Ranke het hoofdredacteurschap verder alleen op zich.

Preciezere informatie ontbreekt op dit moment.

1941: Een eerste essay van zijn hand Rederijkers in de Branding  verschijnt in de reeks ‘De Seizoenen’ als nr 4, uitgegeven door N.V. De Nederlandsche Boekhandel te Antwerpen.  Het boekje wordt in diverse tijdschriften besproken, maar zelden enthousiast.

• ‘Boekbespreking’  In: De Gulden Passer. Jaargang 19  door Herman F. BOUCHERY
  • Dit vulgarisatiewerkje, dat bezwaarlijk een ‘studie’ kan heeten

• ‘Boekbespreking’ In: Streven. Jaargang 9 door Em. Janssen
  • Stellig behandelt dit boekje een interessant (we schreven haast: een actueel) onderwerp; maar de auteur heeft zich onvoldoende met de materie vertrouwd gemaakt. Noch de herhaaldelijk aanvechtbare inleiding over de Rederijkers en hun tooneel (blz. 5-12) kan ons voldoen

In het zelfde jaar verschijnt een veel interessantere studie over Filip de Pillecyn. Een proeve van synthese der persoonlijkheid, die – terecht – een veel lovender ontvangst te beurt valt.

• ‘Boekbespreking’ Em Janssen In: Streven. Jaargang 8

Na de oorlog was hij literair medewerker bij  Het Laatste Nieuws, Dietsche Warande & Belfort en De Standaard der Letteren.

In feite zal Ranke slechts twee genre’s bespelen enerzijds boeken voor de jeugd en anderzijds literaire essays en kritieken.

1997: Overlijden van Bert Ranke.

 

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Websites

• Bert Ranke · dbnl

Referenties

• Literatuur-repertorium 1953    p.2023

 

BIBLIOGRAFIE

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
• Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
1932	Van een avontuur dat bijna slecht afliep. (jeugdboek) Onder pseudoniem van FRANS HENDRICKX.		Deurne. -16p. Reeks: Onze jongens- en meisjesboeken ; 33
1939	De dienster. (roman) Onder eigen naam: EDMOND VAN DER AUWERA		Antwerpen: Drukkerij ‘Brabo’. -121p.
1940	Kantjesrapsodie. (kortverhalen) Onder eigen naam: EDMOND VAN DER AUWERA 1941: 2de druk ibidem		Antwerpen: Drukkerij ‘Brabo’. -83p. Afmetingen: 23 x 15 (ingenaaid)
1941	Rederijkers in de branding : met 12 illustraties. (essay) Titelblad: Rederijkers in de branding. Het Vlaamsche rederijkerstooneel en de opstand der XVIe eeuw. (essay) Opmerking: Het boekje is geïllustreerd met elf (niet twaalf, zoals op het titelblad staat vermeld) platen, waarvan er echter slechts vier rechtstreeks op de Rederijkers betrekking hebben: de overige zijn documenten in verband met de godsdienstoorlogen		Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel. -56p. Afmetingen: 17.30 x 11 (ingenaaid – harde kaft) Reeks: De Seizoenen nr 4
1941	Filip de Pillecyn. Een proeve van synthese der persoonlijkheid. (monografie) Achteraan 22 foto-illustraties van een hele pagina.		Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel. -66p. + 10 p. foto’s Reeks: De Seizoenen nr 5 Afmetingen: 17.25 x 11 (gebonden – harde kaft)
1941	Proefvluchten boven den Parnassus. (essays) Bevat: De kunstenaar en de criticus – bij wijze van verantwoording. (pp. 5-25); Karel van de Woestijne’s jeugd. (pp. 26-56); Paul de Vree, essayist en criticus. (pp. 57-69); Karel de Stoute en de late Middeleeuwen. (pp. 70-88); Jan Greshoff au serieux ? (pp. 89-98); Paul de Vree als prozaschrijver. (pp. 99-106); Het gecommenteerd scenario of literatuur voor uitwendig gebruik. (pp. 107-113); Willem Elsschot of de verholen menschelijkheid. (pp. 114-124); ‘De stille man’ van Albert Hoogenboom. (pp. 125-133); Hoe men mensch en schrijver wordt. ‘Kinderjaren’ van N.E. Fonteyne. (pp. 134-146); Een waker van den Parnassus: Joris Eeckhout. (pp. 147-154); Een merkwaardig debuut: ‘Het experiment’ van Paul Lebeau. (pp. 155-169); “Vlaanderen, ook de stillen werken aan U” (pp. 170-176).		Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel. -176p. Afmetingen: 18.50 x 12.50 ( ingenaaid)
1942	Erfgoed. III: Leesboek bij de geschiedenis onzer letterkunde, ten dienste van het middelbaar en normaal onderwijs / Bert Ranke, René Verbeeck		Brussel: Uitgeverij  “Steenlandt”. -639p.
1942	Hoe Christoffel Columbus de Nieuwe Wereld ontdekte. Een verhaal voor de jeugd. (jeugdboek) Bandversiering en boekverluchting: Bert Ranke.		Leuven: Davidsfonds. -91p; Reeks: Jeugdreeks; vol. 31/ 1942 vol. 3 Davidsfonds nr 39 Druk: Scheerders-Van Kerchove N.V., Sint Niklaas. Prijs: 12 fr.
1942	Vlaamsche bloei II : de Nederlandsche letterkunde in beeld en schrift: een verzameling origineele portretten en handschriften van hedendaagsche Vlaamsche schrijvers, met levensbericht en volledige opgave hunner werken. Verzameld en ingeleid door Bert Ranke. Dit boekje bevat, voor 44 auteurs, het portret, de foto van een handschrift, de volledige lijst van hun werken.		Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel. -122p. +88 illustraties Reeks: De Seizoenen extra nummer.
1944	Heer Halewyn. Met een historische beschouwing van het lied door Bert Ranke. / [reconstructieve navolging door Prudens van Duyse]. Met 9 volblad-gravures z/w. van Luc de Jaegher		Oude God: Uitgeverij  “Die Poorte”. -48p. Afmetingen: 23 x 17 (Gebrocheerd onder kartonomslag, titelpagina in zwart en rood) Colofon: Ter gelegenheid van het Tweede lustrum gedrukt op de persen der firmadrukkerij voor de medewerkers en aangesloten leden der Boekengilde “Die Poorte”.
1954	Het geheim van het oude klooster. (jeugdboek) Illustraties van Jan Lutz		Antwerpen: Sheed & Ward N.V. -127p. Afmetingen: 23 x 16 (gebonden– harde linnen bedrukte kaft met stofomslag)
1959	Gezellebrevier. Een bloemlezing / Guido Gezelle Samengesteld en ingeleid door Bert Ranke.		Hasselt: Uitgeverij ” Heideland “. –199p. Reeks: Vlaamse Pockets nr 5 Afmetingen: 18 x 11 (pocket)
1960	Boekuiltjes. Over het letterkundig leven in Vlaanderen van 1944 tot 1948 / Raymond Herreman. Een keuze samengesteld en ingeleid door Bert Ranke pseud. v. Frans E.M. van der Auwera. De foto op de achterzijde van het omslag werd genomen door M. De Backer, Gent.		Hasselt: Uitgeverij ” Heideland “. –189p. Reeks: Vlaamse Pockets nr 11 Afmetingen: 18 x 11 (pocket)
1960	Mijn moeder was een heilige vrouw. Vlaamse moederlyriek. (bloemlezing). Samengesteld door Bert Ranke.		Hasselt: Uitgeverij ” Heideland “. –190p. Reeks: Vlaamse Pockets nr 28 Afmetingen: 18 x 11 (pocket)
1968	Magelhaen zeilt om de wereld. (jeugdboek) Omslag en tekeningen: : Stef Van Stiphout.		Antwerpen/Utrecht: Standaard Uitgeverij. -127p. Reeks: Zegel Vikings nr 4 Afmetingen: 21.50 x 14 (gebonden – harde geïllustreerde kaft)
1970	Zeevaarders omnibus voor de jeugd. (historische jeugdverhalen) Bevat: Christoffel Columbus ontdekt de Nieuwe Wereld. (pp 7-94); Vasco da Gama ontdekt de zeeweg naar Indië (pp 95-192); Magelhaen zeilt om de wereld (pp 193-309). Omslagontwerp: Stef van Stiphout. Illustraties: Wim van Beers en Stef van Stiphout		Antwerpen/Utrecht: Standaard uitgeverij. -312p. Afmetingen: 20.80 x 13.40 (gebonden – simili lederen kaft met stofomslag

 

Enkele publicaties in tijdschriften

1942. ‘Oud en nieuw Vlaamsch proza’. In: De Vl. Ag. Tijdschrift van de Vlaams-Duitse Arbeidsgemeenschap. 4, nr. 11, p. 574-575.

1943. ‘Een Vlaamsche humoristische roman’. In: De Waag. Algemeen cultureel, politiek en economisch weekblad voor Nederland. 7, nr. 48, p. 762-763.

1960. ‘Xanthippe en Lucina, of Wat is waarheid?’. In: Dietsche warande en Belfort. Tijdschrift voor letterkunde, kunst en geestesleven. 105, nr. 6, p. 454-456.