Maakt deel uit van:Koloniale literatuur

QUINTEYN Frans

Aalst, 13 februari 1925

Auteur van twee autobiografische romans.

BIOGRAFIE

13 februari 1925: Geboren te Aalst

Volgt de lessen aan het Atheneum te Aalst en studeert vervolgens Economische Wetenschappen aan de Rijksuniversiteit te Gent.

1949: Vertrekt naar het voormalige Belgisch Kongo in dienst van de Banque du Congo belge.

Verblijft achtereenvolgens te Elisabethstad, Kindu, Luluaburg, Bunia en wordt tenslotte bankdirecteur te Stanleyville (het huidige Kisangani) waar hij in 1964 de bezetting meemaakte door de Simba.

1965: Na zijn koloniale tijd, vestigt hij zich in Gent, waar hij een directiefunctie uitoefent in dienst van de Bank van Parijs en de Nederlanden.

1974: Publiceert Als er geen hoop meer is : Stanleystad ’64, een roman met unieke getuigenissen over de terreur, uitgeoefend in Stanleystad (thans Kisangani) door de rebellerende Simba’s in hun strijd tegen het Congolese regeringsleger.

• In 1964 breidt de volksopstand zich vanuit Kwilu – waar hij het jaar ervoor ontstond- uit naar het Zuit Oosten en het Noorden van Kongo. Op 5 augustus veroveren de Simba Stanleyville ( het huidige Kisangani). Gedurende vier maanden bezetten zij de stad, sluiten haar van de buitenwereld af en gijzelen op het einde de Belgische bevolking.
• Op 24 november worden 600 Belgische paracommando’s in Stanleystad en Paulis door Amerikaanse vliegtuigen gedropt en slagen zij erin meer dan 2.000 landgenoten te bevrijden. Honderden Belgen blijven vermoord achter. Onder de Congoleese bevolking vindt ondertussen een genocide plaats, waarbij in totale wetteloosheid de ene stam de andere vermoord.
• De roman is opgevat als een dagboek zonder data, geschreven in een nerveuze stijl enbeschrijft de simba terreur gezien door negen blanken.

1987: In zijn tweede roman, Ontworteld (1987), schetst Quinteyn zijn Vlaamse jeugd en de onvoorziene problemen van ontworteling tijdens de Tweede Wereldoorlog, zijn studentenjaren in Gent en zijn verblijf in Belgisch Congo, waar hij werk vond in Elisabethville.

2004: Bij L’Harmattan te Parijs verschijnt een Franstalige versie van Als er geen hoop meer is : Stanleystad ’64 onder de titel Mateka : le temps des ombres : 1964, Stanleyville sous la terreur simba : document-fiction / avant-propos de Benoît Verhaegen ; préface de Jean-Pierre Orban. -xvii, 167 p.

 

Addendum: Op dit kaartje van voormalig Belgisch Congo waarop is aangegeven in welke regio verschillende schrijvers – waaronder Frans Quinteyn (7) – actief waren. Het kaartje is van de hand van Julien Vermeulen en werd gepubliceerd in het themanummer van het Tweemaandelijkse Tijdschrift Vlaanderen nr 225 jg. 38 (1989) nr 2.

Voor vergroting en helderheid => klik op het kaartje !

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Website

Quinteyn, Frans – Literair Gent (artikel van Nicole Verschoore)

 

SMAAKMAKER

   Mijn hart is vol haat. Ik stroom ervan over. Nog erger. Ik veralgemeen: dat al die negersoort kreveert: mannen, vrouwen, grijzaards, kinderen en oude wijven. Ook hun honden, geiten, kippen en schapen.
Is gijzelaars nemen dan niet de afschuwelijkste misdaad ? Wist ik vroeger wat het was gijzelaar te zijn ? Weten zij het die het nooit geweest zijn wat het is ? Al diegenen die op dit moment eten, drinken, dansen, lachen, zich met vrouwen amuseren…
…
Buiten gaan stemmen op. Stemmen van beesten. Banden en remmen krijsen. Deuren worden dichtgeslagen. Zware stappen en kreten in de gang. Een doodse stilte daalt over de gijzelaars. Ik zie de schrik in hun ogen. Mijn benen beven.
De deur wordt open gestampt. Inspektie van de doofstomme majoor. Zijn bloeddoorlopen ogen fusilleren ons. Hij stinkt naar drank en smeerlapperij. Met zijn flodderige baard, de stukken dierenhuid rond zijn kepi en zijn mitraillette op ons gericht.uit zijn mondhoeken loopt zeverig speeksel. Woede verwringt zijn gelaat en hij stoot onverstaanbare klanken uit als een razend beest.
Zal hij deze keer schieten ? Neen. Hij wil alleen de gijzelaars schrik aanjagen. De angst van de opgejaagde dieren in hun ogen zien. Ze bleek zien en staan beven. Welke voldoening voor hem ! Hij, die vroeger niets was. Uit de gemeenschap gestoten wegens zijn zielig gebrek.
De inspectie is van korte duur. De gijzelaars herademen. Gerard staat naast mij. Tranen van razernij in zijn ogen. Hees fluistert hij: “Kon ik die smeerlap maar met mijn handen de keel toeknijpen.“
Goede vriend Gerard. Ik voel mij heel klein naast hem. Hij die zo sterk is. Ik doe mijn ogen toe en zie het gebeuren. Gerard nijpt die smeerlap de keel toe. Langzaam, zeer langzaam. Om hem veel te doen afzien. Ik sta erbij en steek hem de ogen uit.
…

   Sedert tien dagen weet ik wat het is gijzelaar te zijn.  Vijftig gijzelaars samen in het Militair Kamp op vier kilometer van de stad. Ik die hier gekomen ben om in de Bank te werken. Wat is er eigenlijk allemaal gebeurd sedert drie maanden ? Droom ik, leef ik, ben ik gek geworden ? Wat is waar en wat is het niet ?  Welk drama speelt zich hier af ? Wat zal het einde zijn ? Is zoiets mogelijk in oktober 1964 ? Ik wil niet sterven. Ik wil leven. Er moet een mirakel gebeuren.

Uit: Als er geen hoop meer is, 1974,  pp  9-10

BIBLIOGRAFIE

Woordje vooraf

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience –Antwerpen.
• Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
• Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klik op de foto

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
1974	Als er geen hoop meer is in Stanleystad ’64 (koloniale roman)		Gent: De Backer Publishers pvba. (Christian De Backer Penitentenstraat 14 Gent). -157p. Afmetingen: 21 x 15 (ingenaaid – zachte kaft) Colofon: Als er geen hoop meer is in Stanleystad ’64 door Frans Quinteyn, is uitgegeven door De Backer Publishers P.V.B.A. Penitentenstraat 14 B-9000 Gent/België en werd gedrukt opp de persen van de drukkerij Snoeck-Ducaju & Zoon N.V. / Gent op editiepapier 110 Gr. in lettertype Garamond C/ 12/12 Copyright 1974.
1987	Ontworteld (koloniale roman)		Uitgegeven ten voordele van de sociale werken van Rotary Club Gent-Noord. -123p. Afmetingen: 22 x 15 (ingenaaid) Drukkerij L. Vanmelle N.V. Gent (Mariakerke)
2004	Mateka : le temps des ombres : 1964, Stanleyville sous la terreur simba : document-fiction. Avant-propos de Benoît Verhaegen ; préface de Jean-Pierre Orban.		Parijs: L’Harmattan. – XVII + 167 p.