Gwij Mandelinck

Wakken, 23 januari 1937 – Aartrijke, 5 april 2024

Dichter en schrijver
Stichter en bezieler van de  Poëziezomers van Watou.

Mandelinck publiceerde zeven poëziebundels, een boek over de Westhoek, een over Willem Vermandere.
En het dagboek (2019) dat hij bijhield over de Poëziezomers.

Zijn pseudoniem komt van de rivier de Mandel die in de Leie vloeit.
Vanaf 1992 verandert de schrijfwijze van de voornaam Gwij in Gwy Mandelinck

BIOGRAFIE

23 januari 1937: Geboren te Wakken – tussen Mandel en Leie, halverwege Kortrijk en Deinze-   als Guido Haerynck. Hij was de zoon van Gaston Haerynck een timmerman-meubelmaker.

• Aan zijn ouders heeft Mandelinck de mooie cyclus Spraakzaam in de spreuken in De wijzers bij elkaar (1974) gewijd. De langdurige ziekte en de dood van zijn moeder in 1989 vormen de voedingsbodem van zijn bundel De buitenbocht.

Na het lager onderwijs aan de gemeentelijke jongensschool te Wakken, volgt hij de Grieks-Latijnse humaniora aan het H. Hartcollege te Waregem en het regentaat Nederlands aan de Vrije Middelbare Normaalschool te Torhout.

1959 tot 1975: Leraar Nederlands aan het Sint Jozefscollege te Tielt.

• Tussen zijn 20^ste en 25^ste jaar is hij sterk geboeid door het hedendaags toneel. Vooral de vormvernieuwing, los van het klassieke decor, los van de scène-opstelling en van chronologische opbouw houden hem bezig. In die jaren schreef hij de eenakters De Wake (1962) en Proeve van heldhaftigheid (1963), waarvan enkel ‘werkteksten’ bestaan.

1963: Na deze twee in eigen beheer uitgegeven toneelstukken verschijnt in 1971 zijn eerste dichtbundel Het oogbad.

• De bundel wordt onmiddellijk opgemerkt. Nog voor de publicatie wordt het gedicht Ontloken cirkel uit de bundel in 1970 bekroond met de Basiel de Craeneprijs van de Vlaamse Poëziedagen.

1974: De bundel De wijzers bij elkaar verschijnt als nummer 5 in de 22^ste jaargang van De Bladen voor de Poëzie. De cyclus Spraakzaam in de spreuken ontving in 1972 de Prijs van de Vlaamse Poëziedagen en de bundel in zijn geheel wordt nog tweemaal bekroond.

1975: Verlaat de wereld van het onderwijs en wordt stadsbibliothecaris te Poperinge.

1976: Wordt coördinator van het Nationaal Hopmuseum in Poperinge.

1979: Vestigt zich definitief te Watou in de oude kapelaanswoning, een doodstil huis, het laatste van het dorp, vlak bij de Frans-Belgische grens.

1979: Op vraag van uitgeverij Lannoo te Tielt schrijft hij zijn beeldend verhaal over De Westhoek. Het boek kent zo’n succes dat het in 1987 in een gewijzigde, meer vulgariserende vorm wordt heruitgegeven door Artis-Historia te Brussel, in de reeks “Verkenningen van een streek”.

1980: Richt de Poëziezomers van Watou op, waarvan hij tot 2008, samen met zijn echtgenote Agnes Hondekyn, de leiding op zich nam.

• Gwij Mandelinck  is de oprichter en bezieler van de Poëziezomers in Watou, gelegen op de ‘schreve’ van Vlaanderen en Frankrijk. Hij combineert in het evenement telkens poëzie, fotografie en beeldende kunst, vaak in verlaten stallen en boerderijen en lokt daarmee jaarlijks 10.000 tot 15.000 bezoekers. Vooral Roger Raveel en Hugo Claus waren steeds nauw bij het project betrokken. Mandelinck zocht al jaren een opvolger voor de Poëziezomer in Watou, maar vindt die niet.
• De 28e editie van Watou, die tot 7 september 2008 liep, met als thema Dat de verte nabijer dan ooit was, was dus meteen ook de laatste.

1981-1997: Tussen de drukke bedrijven door verschijnen een aantal dichtbundels: De droefheid is in handbereik (1981); De buitenbocht (1989); Dwangschrift: een keuze uit de gedichten 1972-1997 (bloemlezing ter gelegenheid van zijn 60^ste verjaardag  in 1997) en Overval, eveneens in 1997.

2009: Start in Brugge een nieuw poëzieproject op.

• Na 28 jaar lang actief te zijn geweest in de Westhoekgemeente, die hij daardoor op de kaart zette maar er naar eigen zeggen niet al te veel respect voor terugkreeg van het gemeentebestuur, snijdt Mandelinck nu in de provinciehoofdstad een nieuw, groots project aan.
  Het was voorzitter van het Concertgebouw Hugo Van Damme die hem de kans aanbood om in het historische Brugge een project rond kunst en poëzie op te zetten. Om dat te verwezenlijken krijgt Gwij Mandelinck van het stadsbestuur nu het aanzienlijke budget van 250.000 euro toegeschoven, samen met een team van medewerkers.
  In het kunstparcours zal het Gezellemuseum een belangrijke plaats innemen. Een groot bedrag zal geïnvesteerd worden in een facelift ervan. Ook de figuur van Guido Gezelle zelf komt in de kijker te staan. Daarvoor wordt onder meer acteur Dirk Roothooft aangesproken.
  Naast Gezelle zal het evenement heel wat aandacht besteden aan Hugo Claus, die in Brugge werd geboren. Een resem beeldende kunstenaars zal gevraagd worden om beide legendes uit de Nederlandstalige literatuur op een passende manier te eren.

2014: Een dichter op leeftijd die zijn horizon zoveel mogelijk verruimt, dat ligt niet voor de hand. Maar Gwij Mandelinck doet het met verve  in de bundel Lotgenoten, zo schrijft Paul Demets in De Morgen Boeken op 14 mei 2014.

Lees:  Meandermagazine » De lotgenoten van Mandelinck <

2019: Het boek ‘Dat was Watou. Dagboek van de Poëziezomers 1980-2008‘, geeft een inkijk in de manier waarop Gwy Mandelinck het zomerse evenement tot stand bracht. In zijn vroegere woning in Watou, met zicht op de Franse grens, is nu het Huis van de Dichter gevestigd, een schrijfresidentiewoning waar vaak auteurs verblijven en werken.

5 april 2024: Overlijden te Aartrijke op 87-jarige leeftijd.

BEKRONINGEN

• 1970: Basiel de Craeneprijs van de Vlaamse Poëziedagen voor het gedicht Ontloken cirkel.
• 1972: Prijs van de Vlaamse Poëziedagen voor de cyclus Spraakzaam in de spreuken.
• 1973: Driejaarlijkse poëzieprijs Arthur Merghelynck van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde voor het manuscript van De wijzers bij elkaar.
• 1977: Provinciale Poëzieprijs van West-Vlaanderen voor De wijzers bij elkaar.
• 1982: Vijfjaarlijkse Guido Gezelleprijs van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde voor De droefheid is in handbereik
• 1982: Yangprijs voor De droefheid is in handbereik
• 1985: Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provincies (periode 1981-1985) voor De droefheid is in handbereik
• 1992: G.H. ’s Gravesandeprijs van de Jan Campertstichting en het Gulden Boek.
• 1998: Maurice Gilliamsprijs voor Overval
• 1999: G.H. ‘s-Gravesande-prijs voor literaire verdienste, in het bijzonder voor de organisatie van een cultureel evenement (Watou).
• 2003: Tweejaarlijkse PEN-prijs uitgereikt aan Gwij Mandelinck, als organisator van de jaarlijkse Poëziezomers in zijn dorp Watou (Poperinge).
• 2004: Prijs Fonds Professor Eric Suy gaat naar dichter Gwij Mandelinck, de initiatiefnemer van de Poëziezomers van Watou.

 

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Websites

• Wakkens Auteur – Gwy Mandelinck

Referenties

• Rudolf Van de Perre, Gwij Mandelinck: visuele bezetenheid, Torhout, Vereniging van Westvlaamse Schrijvers, 1989.

SMAAKMAKER

Verlies

Uit ‘Overval’ (1997)

Er zit een dreiging in de wallen onder onze ogen

en op de bedrand hebben wij onszelf

met moeheid zo belogen dat er onverwacht

wat aarzeling ontstaat, een nacht die liefde overslaat.

 

Wij leggen ons –ontmaskerd als een paar – de afstand op,

die egels met hun stekels prikken voor elkaar.

Zo wennen wij aan een verlies dat lijkt

op wat bij het bukken uit de zakken glijdt.

 

Spraakzaam in de spreuken I

Uit: De wijzers bij elkaar (1974)

In het dialekt van een mus hoor ik

mijn moeder roepen; verdwaald tussen

de bloemen moet ik haar zoeken. Purper

valt haar mantel op het koningskruid.

 

Zij is mijn moeder: hoe bedrijvig

waren de mieren in het handwerk

van haar vreugde.

 

Ik heb mij vaak in haar huis betrapt.

 

In niets werd zij misleid: aan de wijnkleur

van de daken was de liefde te herkennen.

 

Nog wiedt zij een hemel van kers

en radijs, op zachte knieën maakt zij

onderscheid tussen waarheid en leugen.

En waar zij van loutere goedheid spreekt,

wordt haar tong met laurier bedekt.

 

Een zachter regel heeft de liefde niet.

 

BIBLIOGRAFIE

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

• Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
• POËZIECENTRUM VZW – Gent

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto

Nota: Vanaf 1992 verandert de schrijfwijze van de voornaam Gwij in Gwy Mandelinck

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
1962	De wake. (theatertekst)		Wakken: Eigen beheer.
1965	Proeve van heldhaftigheid (theatertekst)		Tielt: Eigen beheer.
1971	Het oogbad. (gedichtenbundel) Bevat de cycli: Ontloken cirkel; Gezichtsverruiming; Perspectief Onder de naam Gwij Mandelinck		Brugge: Uitgeverij ” Orion ” / Utrecht: Desclée De Brouwer. -37p. Reeks: Noorderlicht. Afmetingen: 19.30 x 13.10 (ingenaaid) Gedrukt op de persen van de Drukkerij De Windroos te Beernem in opdracht van uitgeverij Orion – Desclée De Brouwer te Brugge – Utrecht.
1974	Billy Bal en de rode ballons. (jeugdliteratuur Oorspronkelijke auteur: Reiner Zimnik Oorspronkelijke titel: Bills Ballonfahrt Vertaling: Gwij Mandelinck.		Tielt: Lannoo.
1974	De wijzers bij elkaar. (gedichtenbundel) Omslag: Piet Janssens, Kessel. De illustraties zijn van Toon Lambrecht. Onder de naam Gwij Mandelinck		Brugge: Uitgeverij Orion – NV Desclée De Brouwer. -32p. Reeks: De bladen voor de poëzie. Vol 22-5 Afmetingen: 21 x 13.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) Colofon: “De wijzers bij elkaar” van Gwij Mandelinck werd in de maand augustus 1974 gedrukt op de persen van drukkerij Sanderus te Oudenaarde, in opdracht van Uitgeverij Orion – NV Desclée De Brouwer als vijfde nummer van de tweeëntwintigste jaargang van “De bladen van de poëzie”.
1977	André Demedts, of de kringloop om “de Elsbos”. (monografie) In 1976 geschreven ter gelegenheid van diens 70ste verjaardag.		Antwerpen: Vlaamse Toeristenbond. -16p. Reeks: Vlaamse toeristische bibliotheek nr 219
1979	Wilfried Vancraeynest. ‘De verdichte verwondering’. (monografie)		Torhout:Vereniging der Westvlaamse Schrijvers vzw. Reeks: VWS-Cahiers (Bibliotheek van de Westvlaamse Letteren). Jrg. XIV nr 4B – Winter 1979
1979	De Westhoek. Een beeldend verhaal over het Heuvelland, Ieper, Poperingen, Veurne-ambacht. (fotoboek) Foto’s: Paul Van den Abeele. Omslagfoto en grafische verzorging: Paul Van den Abeele. Omslagontwerp: Willy De Sauter.		Tielt-Amsterdam : Lannoo. -179p. Afmetingen: 24.50 x 20.50 (ingenaaid – zachte kaft) Gezet, gedrukt en gebonden bij Drukkerij-Uitgeverij Lannoo pvba, Tielt.
1981	De droefheid is in handbereik. (gedichtenbundel) Omslagontwerp en grafische vormgeving: Winnie. Bevat de cycli: In woord en wederwoord; Op lemen voeten; Jichtig langs de grote dingen. Onder de naam Gwij Mandelinck		Tielt / Bussum: Uitgeverij Lannoo. -47p. Reeks: Golfbreker Afmetingen: 22 x 14 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft met flappen) Gezet, gedrukt en gebonden bij Drukkerij-Uitgeverij Lannoo pvba, Tielt
1983	Van lied en steen. Brieven aan Willem Vermandere. Met 35 zwart-wit foto’s van Jan Decreton en grafische vormgeving van Philippe Boxy. Onder de naam Gwij Mandelinck		Tielt / Bussum: Uitgeverij Lannoo. -224p. Afmetingen: 24 x 17 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) Gezet, gedrukt en gebonden bij Drukkerij-Uitgeverij Lannoo pvba, Tielt
1987	De Westhoek. Vijfmaal. Tekst : Gwij Mandelinck ; kleurenfoto’s : Luc Sobry ; toeristische kaarten : Pol Bonduelle. Herwerkte uitgave van De Westhoek uit 1979 . Bevat: De Westkust en Veurne Ambacht; Het heuvelland; Het Hoppeland; Ieper; en een geheel nieuw deel: De Frans-Vlaamse Westhoek.		Brussel: Artis-Historia. -120p.
1989	De buitenbocht. (gedichtenbundel) Bevat de cycli: Wat langzaam scheidt, blijft altijd duren; Hoe blijf ik binnendringen, zoekend naar je hand ?; Het rinkelen der scherven. Omslagontwerp en grafische vormgeving: Studio Lannoo. Onder de naam Gwij Mandelinck		Tielt: Uitgeverij Lannoo. -47p. Reeks: De Golfbreker Afmetingen: 22.50 x 13.80 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft met flappen) Gezet, gedrukt en gebonden bij Drukkerij-Uitgeverij Lannoo nv, Tielt
1992	De twaalf kunstzomers van Watou : mentale moeite in een vol dozijn. Oorspronkelijke titel: poeziezomers Watou 1980-1992.		Watou : Stichting Orde Driekoningen. –niet gepag.
1993	Poëzie rond Roger Raveel: Watou, 3 juli – 5 september 1993.		Watou: Wek/Roep cultuur. -niet gepagineerd. Afmetingen: 21 x 14.80 (ingenaaid)
1997	Dwangschrift: een keuze uit de gedichten 1972-1997. (gedichtenbundel) Publicatie t.g.v. de zestigste verjaardag van de dichter. Onder pseudoniem: Gwy Mandelinck		Wakken: Drukkerij Desmet-Dhondt. –niet gepag.
1997	Overval. (gedichtenbundel) Omslagontwerp: Marjo Starink Bevat de cycli: Moeten wij elkaars gevangene verzinnen?; Tegenspraak. Oktober 1997: Eerste druk, Juli 1998: Tweede druk		Amsterdam: De Arbeiderspers. -43p. Afmetingen:21 x 13 (ingenaaid) Colofon: ‘Overval’ van Gwy Mandelinck werd in 1997 in opdracht van Uitgeverij De Arbeiderspers volgens ontwerp van Steven van der Gaauw gezet uit de Garamond en gedrukt door Drukkerij Groenevelt BV te Landgraaf op 90 grams houtvrij romandruk.
2003	Opzij van het kijken: Watou Poëziezomer 2003, 6 juli-7 september: dichters en beeldende kunstenaars uit diverse landen in confrontatie met elkaar en de omgeving		Watou: Poëziezomers-Kunstzomers. -135p.
2004	Als een deur zonder huis die nog openstaat / Gwy Mandelinck ; vertaling : Willy Devos.		Watou: Poëziezomers-Kunstzomers. -143p.
2008	Dat de verte nabijer dan ooit was : poëziezomer Watou 2008. Algemene leiding : Gwy Mandelinck en Agnes Hondekyn ; met medewerking van Maria Haerynck, Isabel Jacobs, Jan Haerynck … [et al.] ; vertalingen inleidingen : Valerie Carroll, Willy Devos		Watou: Poëziezomers-Kunstzomers. -107p.
2009	Schemerzones. (gedichtenbundel) Omslag: Steven van der Gaauw Bevat de cycli: [Deel I] Cauchemar imprévu; [Deel II]  Het bindt je en het beent je uit.		Amsterdam-Antwerpen: Uitgeverij De Arbeiderspers. -56p. Afmetingen: 21 x 13 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) Colofon: ‘Schemerzones’ van Gwy Mandelinck werd in 2009 in opdracht van Uitgeverij De Arbeiderspers volgens ontwerp van Steven van der Gaauw gezet uit de DTL-Albertina en gedrukt door Drukkerij Hooiberg Salland te Deventer op 90 grams houtvrij romandruk.
2014	Lotgenoten. (gedichtenbundel) Bevat de cycli: ‘Over de grenzen’, ‘Binnen de grenzen’.		Amsterdam: Uitgeverij De Arbeiderspers. -64p. Afmetingen: 21 x 13 (ingenaaid)
2019	Dat was Watou. Dagboek van de Poëziezomers 1980-2008. (Een kijkje achter de schermen van de Poëziezomers) Samenstelling en redactie: Ed van Eeden. Voorwoord: Luuk Gruwez Omslagontwerp: Steven van der Gaauw Omslagillustratie: Silhouet van Hugo Claus, gebaseerd op de sculptuur van Roger Raveel. Hoofdmoot vormen de dagboeknotities van Gwy Mandelinck. Bijdragen zijn er van de hand van Paul Demets, Luuk Gruwez, Jooris van Hulle, Anton Korteweg, Piet Piryns en Koen Van Synghel.		Amsterdam: Uitgeverij De Arbeiderspers.  352p. Afmetingen: 23 x 14 (paperback)

 

Kort overzicht per genre

Poëziebundels

• Het oogbad.(1971)
• De wijzers bij elkaar. (1974)
• De droefheid is in handbereik. (1981)
• De buitenbocht. (1989)
• Dwangschrift: een keuze uit de gedichten 1972-1997. (1997)
• Overval. (1997)
• Schemerzones. (2009)
• Lotgenoten. (2014)

Over streek en streekgenoten

• André Demedts, of de kringloop om “de Elsbos”. (1977)
• De Westhoek : een beeldend verhaal over het Heuvelland, Ieper, Poperingen, Veurne-ambacht (1979)
• Wilfried Vancraeynest. De verdichte verwondering. (1979- VWS-Cahiers)
• Van lied en steen: brieven aan Willem Vermandere. (1983)
• De Westhoek. Vijfmaal. (1987)
• Dat was Watou. Dagboek van de Poëziezomers 1980-2008.(2019)

Vroeg theaterwerk

• 1962 – De Wake (Wakken, eigen beheer)
• 1965 – Proeve van heldhaftigheid (Tielt, eigen beheer)

Jeugdliteratuur – vertaald

• 1974 – Billy Bal en de rode ballons (Tielt Lannoo) Oorspronkelijke auteur Reiner Zimnik – titel: Bills Ballonfahrt