Maakt deel uit van:jeugdliteratuurvrouwelijke auteurs

Maria Jacques

Kessel-Lo, 15 maart 1928 – Leuven, 10 februari 2009

Maria Jacques is een schrijfster van historische jeugdromans. Daarnaast schreef ze ook reisverhalen, magisch realistische romans, detectives en sciencefiction.

Ze was een hele carrière actief als hoofdredactrice van de KAV bewegingsbladen, eerst bij het tijdschrift ‘Dageraad’, later bij ‘Vrouw en Wereld’.

Free-lance journaliste voor toerisme en film;
Lector bij enkele uitgeverijen.

 

BIOGRAFIE

15 maart 1928: Maria Jacques is geboren in Kessel-Lo, in een gezin van twee meisjes en drie jongens. Haar vader was hoofdredacteur van het tijdschrift van de Belgische Boerenbond en – in zijn vrije tijd – bibliothecaris van het Davidsfonds.

1939-1945: Grieks-Latijnse humaniora aan het Paridaensinstituut.

1945-1950: Studeert aan de K.U. Leuven en behaalt het diploma Licentiate in de Politieke en Sociale Wetenschappen met als specialisatie  Journalistiek.

1952 tot 1970: Hoofdredactrice van het tweemaandelijkse (kleineren) K.A.V tijdschrift ‘Dageraad’, een blad voor jonge getrouwde vrouwen waarbij je in die tijd als getrouwde vrouw niet kon werken

1961: Debuteert met een detectiveroman De haan is dood.

• Fan als ze was van de toenmalige vrouwelijke Engelstalige grootmeesters zoals onder meer Ngaio Marsh, Agatha Christie, Dorothy Sayers, het personage/pseudoniem Ellery Queen en Josephine Tey, lag het voor de hand dat ze ook detectives zou schrijven. Dat maakt haar meteen tot een pionier als eerste vrouwelijke detectiveschrijfster in Vlaanderen.

1970-1988: Hoofdredactrice van het het (grotere) KAV-blad ‘Vrouw en Wereld’. De oplage van het blad nam in die 18 jaar toe van 250.000 tot 325.000 exemplaren.

Haar grote successen als schrijfster kent ze vooral in het genre van de (historische) jeugdroman, zoals De meester van de bijen (Davidsfonds, 1985) en Licht uit, deur dicht (Averbode, 1992).

Daarnaast schrijft ze ook reisverhalen, magisch realistische romans, (nog meer) detectives en sciencefiction.

Haar boeken worden door de lezers goed ontvangen. Daarvan getuigen de oplagen: Van ‘De vrouwen van het hof’ werden 15.000 exemplaren verkocht en van ‘De heuvel van Meesen’ 7.000.

Jacques’ werk wordt ook enkele malen bekroond — zo ontving ze in 1994 de Jacob van Maerlant-prijs voor Indiaan met blanke voet.

1988: Met pensioen.

2005: Publicatie van haar laatste roman, Cirkels van graan.

10 februari 2009: Overlijden van Maria Jacques te Leuven op 81-jarige leeftijd.

 

BEKRONINGEN

• 1961: Literaire Reinaertprijs (DAP) voor speurdersverhaal/Detectiveroman/SF verhaal voor De haan is dood.
• 1970: Persprijs van de Duitse Dienst voor Toerisme voor toeristische reportages voor Bim bam Beieren
• 1973: Literaire Reinaertprijs (DAP) voor speurdersverhaal/Detectiveroman/SF verhaal voor  Morgen is blond  (SF-roman);
• 1994: Jacob van Maerlant-prijs voor het kinderboek voor Indiaan met blanke voet.
• 1995: Daan Inghelram-prozaprijs van de stad Blankenberge voor de historische roman De vrouwen van het Hof.
• 1997: De Begijnhofprijs (tweejaarlijkse prijs van de vzw Patacon – Dendermonde) voor de historische roman De vrouwen van het Hof.

Bron: Frans Heymans, Het goud van de Vlaamse letteren. 170 jaar prijzen voor de Nederlandse literatuur in België (1830-2000). Snoeck-Ducaju &  Zoon, Gent, 2001.

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Websites

• Davidsfonds – Maria Jacques
• De Morgen Kunst & Literatuur – Schrijfster Maria Jacques overleden …
• Maria Jacques: (een interview met de schrijfster op de website van de KAV).
• Jacques, Maria (1928-2009) – Odis

 

SMAAKMAKER

Uit: De schreeuw van Katelijne.

• Bron: Maria Jacques op boekbesprekingen.nl
• Uitgangspunt van het boek is het historische feit dat in 1543 o.a. 2 vrouwen, Katelijn en Antonia er veroordeeld werden ’tot den put’ d.w.z. ze werden levend begraven op de Grote Markt, dit om hun geloof in de nieuwe leer van Luther. Hun wrede dood wordt snel vergeten. Gewist uit het collectieve geheugen van de stad.

Enkele stukjes :

“Uit de geschriften van Luther : “Mannen hebben brede schouders en smalle heupen. Vandaar dat zij meer verstand hebben dan vrouwen, die smalle schouders en brede heupen hebben en een groot achterste om thuis te zitten. Want vrouwen horen thuis te zijn, het huishouden te doen, kinderen te baren en groot te brengen. Ze moeten niet denken dat ze boven de mannen staan, maar ze moeten hen dienen en onderworpen zijn.”

******

“Elisabet was voorzichtig en gaf geen verklaring voor haar terughoudendheid. Ze wist maar al te goed dat ze als vroedvrouw in de gaten werd gehouden. Door de mannelijke geneesheren die haar als een concurrente zagen en haar werkterrein wilden inpalmen. Door sommige geestelijken die beweerden dat vroedvrouwen een verbond met de duivel hadden en hem ongeboren kinderen offerden. In de voorbije jaren waren herhaaldelijk vroedvrouwen als heks veroordeeld tot de brandstapel. Er speelde zoveel mee. De oerangst van de man voor de donkere vrouwengeheimen, die ze niet begrepen. De grote kindersterfte, waarbij wantrouwige ouders de vroedvrouw als schuldige aanwezen. De beschuldiging dat vroedvrouwen het bloed van ongedoopte kinderen afstonden aan heksen die er hun toverbrouwsel mee samenstelden. Elisabet was voorzichtig. Over drie maanden zou ze deze gekraakte vrouw een drankje geven dat haar een tijd onvruchtbaar maakte. Dat kon niemand controleren.”

******

‘Ik wou … dat de wereld alleen uit vrouwen bestond’, zei ze plots heftig. Het ontsnapte haar. Antonia staarde haar aan. ‘Ik soms ook. Maar zo is de wereld niet geschapen.’ ‘Nee.’ Ze mediteerden in stilte over de onbegrijpelijke wil van God, die de mannen zo zwaar beproefde met hun vele tekortkomingen.

*****

Antonia was een geboren leidster. Maar de avonturier Joost van Honsberghen manoeuvreerde tot hij het gezag van de hervormden van Loven in handen kreeg. Dat hield hij een tijdlang vol. De talrijke gecultiveerde leden werden zijn wilde optreden beu en zetten hem aan de deur. De vrouwen haalden gedeeltelijk hun slag thuis. Antonia behield de taak die ze had : bijeenkomsten organiseren in haar huis. Meer kansen kreeg ze niet. Leidinggeven was en bleef een mannenzaak.

******

‘Ik zie ook geen uitweg.’ Katelijn staarde somber voor zich uit. Er was inderdaad geen uitweg. Geen van de vier vrouwen was financieel onafhankelijk. Hoe moesten ze zich weren in een wereld waar mannen de regels maakten? De vrouwengilden die zich met het vervaardigen van wol en linnen bezighielden, werden door de mannengilden verdrongen. Als een vrouw toch werk had, verdiende ze minder dan de helft van het loon van een man.

******

Vrouw waar sta je? Je hebt een dienende taak. Waar dan ook. Hoofd buigen en zwijgen. Je opdracht ligt in het gezin. Kinderen op de wereld zetten en je man ter wille zijn. Als je geluk hebt, word je gerespecteerd. Of je wordt gebruikt. Misbruikt. Heb je artistieke gaven? Dan mogen die aan bod komen binnen de vier muren van je huis. Teken maar, Katelijn, en geef je gaven door aan je zonen. Zing maar, Antonia, maar laat je mooie altstem nooit klinken buiten de muren van je woning of de kerk. Genees je zieken, Elisabet, breng kinderen op de wereld, maar geef de moeders geen mysterieuze kruiden om niet zwanger te worden.

*******

“…De twee vrouwen Van Roesmaele en Metsys worden veroordeeld ‘met den put’, de wettelijke straf voor vrouwelijke ketters. Uit respect voor de overleden echtgenoot van Van Roesmaele, zal haar lichaam niet in een massagraf maar op een gewijd kerkhof begraven worden.”

De rechters ! Ze hadden recht gesproken, toegevingen gedaan en toch hun principes hooggehouden. Ze vonden het vanzelfsprekend dat de maatstaven voor vrouwen strenger waren dan voor mannen.”

BIBLIOGRAFIE

De bibliografie bestaat uit twee delen

1. Chronologisch overzicht
2. Beknopt overzicht per genre

De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
• Koninklijke Bibliotheek van België -Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
• Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
1961	De haan is dood. (speurdersroman) Bekroond met Literaire Reinaertsprijs 1961 voor de detectiveroman 1982: Opgenomen in Maria Jacques Omnibus.		Brussel: Reinaert Uitgaven / S.V. Arbeiderspers. -236p. Reeks: Reinaertreeks nr 123. Afmetingen: 18 x 11 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag) Drukkerij S.M. “Lux” Nationalestraat 109, Antwerpen.
1962	Familie Koenen op fossielenjacht. (jeugdroman)		Leuven:Uitgeverij Davidsfonds. -174p. Reeks: jeugdfonds vol 97.
1962	Wolven huilen in Konstantinopel. (historisch jeugdboek)		Brugge/Utrecht: Desclée De Brouwer. -112p. Reeks: Troubadour nr 16 Afmetingen: 22.50 x 14 (ingenaaid – harde geïllustreerde kaft) Gedrukt op de persen van de Sint-Augustinusdrukkerij te Brugge in opdracht van de Uitgeverij Desclée De Brouwer. Brugge-Utrecht-Parijs-Bilbao-Buenos Aires-New York.
1964	Groen is het bos van mijn volk: een oeroud verhaal, geschreven voor jonge mensen van 15 tot 75 jaar. (roman)		Leuven: Uitgeverij Davidsfonds. -205p. Gulden Reeks van het Davidsfonds ; nr 519 Afmetingen: 19.25 x 12.25 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag)
1966	Met Goethe naar Rome. (reisverhaal) Omslag: Studio Sofadi		Brussel: D.A.P. (s.v. De Arbeiderspers) Reinaert. -232p. Reeks: Wereld in reeks vol 94 Afmetingen: 17.50 x 11.75 (gebonden – harde simili lederen kaft met stofomslag)
1967	De zee glimlacht niet. (speurdersroman) 1982: opgenomen in Maria Jacques Omnibus.		Leuven: Uitgeverij Davidsfonds. -230p. Reeks: Beiaardreeks van het Davidsfonds nr 546. (1967-1) Afmetingen: 19 x 12.25 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag)
1970	Bim bam Beieren. (reisverhaal) Omslag: Dirk Verstraete Foto’s: DZF		Brussel: D.A.P Reinaert Uitgaven. -271p. Afmetingen: 21.25 x 13.50 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag)
1974	Morgen is blond. (science fiction) Omslag: Aimé Van Avermaete. Bekroond met Literaire Reinaertsprijs		Brussel: D.A.P Reinaert Uitgaven. -271p. Afmetingen: 20.75 x 13.50 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag) Gedrukt op de persen “Vooruitgang” Kuurne.
1976	‘Koel als witte wijn’ (horrorverhaal)		Uit de bundel: Land van de griezel pp. 39-50 Uitgever D.A.P. Reinaert Uitgaven – Zele Afmetingen 21 x 13 (gebonden – kartonnen kaft)
1977	De dolle tijdmachine. (science fiction – jeugd) Omslag: Gijs Mertens		Antwerpen: Standaard Uitgeverij. -125p. Afmetingen: 20 x 12.50  (ingenaaid) Reeks: SF-jeugd nr 1
1977	Het groene volkje. (science fiction verhaal)		Uit de bundel: ‘Dans in de ruimte’ pp 91 – 109 Uitgever: D.A.P. Reinaert Uitgaven – Zele Afmetingen 21.50 x 13 (gebonden )
1977	Nikki met de blauwe ogen. (verhaal) 1982: opgenomen in Maria Jacques Omnibus met als titel ‘Nikki’.		Uit de bundel: ‘Vrouwen in Vlaanderen schrijven nu’ pp 203-218 Uitgever: D.A.P. Reinaert Uitgaven – Zele. -433p. Afmetingen 21 x 13.50 (gebonden – harde geïllustreerde kaft )
1978	De visserkoning. (roman) Het omslagontwerp is van André Sollie.		Leuven: Uitgeverij Davidsfonds. -172p. Reeks: Davidsfonds nr 616. (1978-5) Afmetingen: 20.80 x 12.70 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag)
1979	Het hongerige strand. (science fiction – jeugd) Omslag: Stef Van Stiphout		Antwerpen/Amsterdam: Standaard Uitgeverij. -120p. Afmetingen: 20 x 12.50  (ingenaaid) Reeks: SF-jeugd nr 11
1979	Waar ben je, Suzanne? (detective)		Leuven: Uitgeverij Davidsfonds. / Zele: DAP Reinaert uitgaven . -179p. Afmetingen: 20.75 x 12.50 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag)
1980	Van emancipatie gesproken: fotoboek over zestig en meer jaren KAV-leven.		Brussel: Kristelijke Arbeidersvrouwengilden. -143p.
1981	De kat kwam weer. (jeugdboek) Omslag: Gijs Mertens		Averbode: Uitgeverij Altiora. -109p. Reeks: Jeans boeken. Afmetingen: 21 x 13.70 (gebonden – harde geïllustreerde kaft)
1982	Maria Jacques Omnibus. Bevat: De zee glimlacht niet (pp 7-214); Nikki (pp 215-236); De haan is dood (pp 237-413) Omslagfoto: Van Heers.		Zele: S.V. Reinaert Uitgaven (Industriepark B 4)  -413p. Afmetingen: 20.90 x 13.50 (gebonden – harde simili lederen kaft met stofomslag)
1984	De ring van Minos. (roman) Omslagfoto: Suomi.		Leuven: Uitgeverij  Davidsfonds. / Zele: DAP Reinaert uitgaven . -196p. Reeks: Romanreeks nr 651 – 1984-85. Afmetingen: 21 x 13.50 (paperback)
1985	De meester van de bijen. (jeugdroman) Omslag: Leo Fabri		Leuven: Uitgeverij Davidsfonds. -108p. Reeks: Kinder- en  jeugdreeks vol 188. Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Gedrukt en gebonden bij Scheerders van Kerchove N.V. Sint-Niklaas.
1985	Provence: zon en magie. (reisverhaal) Omslag en cartografie: Walther van Schoote Voorkant detail van het schilderij ‘De magische berg’ van Jos van Bekbergen		Leuven: Uitgeverij Davidsfonds. -331p. Afmetingen 21 x 14.50 (gebonden – harde geïllustreerde kartonnen kaft) Gedrukt en gebonden bij Scheerders van Kerchove N.V. Sint-Niklaas.
1987	Beieren: romantisch avontuur. (reisverhaal) Omslag en cartografie: Walther van Schoote Fotomateriaal: Duitse Dienst voor Toerisme		Leuven: Uitgeverij Davidsfonds. -335p. Afmetingen 21 x 14.50 (gebonden– harde geïllustreerde kartonnen kaft) Gedrukt en gebonden bij Scheerders van Kerchove N.V. Sint-Niklaas.
1989	Vlucht over de grens. (historisch jeugdboek) Omslagillustratie: Ferry van Vosselen Deel I van haar trilogie over WO II.		Averbode/Apeldoorn: Uitgeverij Altiora. -183p. Afmetingen:20 x 12.50 (ingenaaid) Reeks: TOP boeken. (vanaf 12 jaar)
1990	Bretagne: land van de zee. (reisverhaal) Omslag en vormgeving: Daniël Peetermans. Dia op de kaft: Toon Vanmechelen Cartografie: Sin Aerts		Leuven: Uitgeverij Davidsfonds. -365p. Afmetingen: 21 x 14.50 (gebonden – harde geïllustreerde kartonnen kaft) Gezet in Garamond. Gedrukt bij Die Keure, Brugge.
1991	Licht uit, deur dicht. (historisch jeugdboek) Deel II van haar trilogie over WO II. Omslagillustratie: André Sollie.		Averbode/Apeldoorn: Uitgeverij Altiora. -176p. Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Reeks: TOP boeken. (vanaf 12 jaar) Gedrukt door Altiora Averbode
1993	De stad brandt. (historisch jeugdboek) Deel III van haar trilogie over WO II. Omslagillustratie: André Sollie Vormgeving: Cathérine Bourgeois		Averbode/Apeldoorn: Uitgeverij Altiora. -177p. Reeks: TOP boeken. (vanaf 12 jaar) Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Gedrukt door Altiora Averbode
1994	De vrouwen van het hof. (historisch jeugdboek) Omslagillustratie: Plattegrond van het Begijnhof te Leuven, de omheining eromheen en een gedeelte van de stadsomwalling (detail) K.U.Leuven Universiteitsarchief, Fonds Arenberg nr 2414, fol. 10 r° Vormgeving en omslagontwerp: Gregie de Maeyer		Leuven: Uitgeverij  Davidsfonds / Clauwaert. -282p. Afmetingen: 21.25 x 14.25 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag) Gezet in Classic Garamond 11/13 Gedrukt en gebonden bij Scheerders van Kerchove N.V. Sint-Niklaas.
1994	Indiaan met blanke voet. (jeugdroman) Omslag en illustraties: Sylvia Hens. Bekroond met Jacob van Maerlant-prijs. 1995: Vertaald in het Duits door Silke Schmidt als Mein weisser Fuss: Ein Indianermädchen zwischen zwei Welten. Uitgever Altberliner Verlag, Berlin, 170p.		Leuven: Davidsfonds/Infodok nv. -141p. Afmetingen: : 21.50 x 14 (gebonden – harde geïllustreerde kaft)
1995	Rak van de Blauwe Grot. (jeugdverhaal) Omslagillustratie: André Sollie Weekblad – 65ste jaargang nr 28 (17.3.1995)		Averbode: Uitgeverij Goede Pers. -32p. Reeks: Vlaamse Filmpjes nr 2151. Afmetingen: 17 x 12 (geniet)
1997	De heuvel van Meessen. (historische roman) Vormgeving: Smets & Ruppol. Omslagontwerp: Gregie de Maeyer. Omslagillustratie: ‘Het plukken van Salie’, miniatuur uit Tacuinum sanitatis in medicina, Pavia (Milaan?), ca. 1390-1400 Parijs, Bibliothèque nationale, Mss. Nal. 1673, fol. 34r9		Leuven: Uitgeverij Davidsfonds N.V. -287p. Afmetingen: 21.25 x 14.25 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag) Gedrukt en gebonden bij Scheerders van Kerchove N.V. Sint-Niklaas.
1998	Het Zwarte Woud: pittig vakantieland. (reisverhaal) Vormgeving binnenwerk: Gregie en Peer de Mayer. Omslagontwerp: Gregie de Maeyer. Omslagfoto: Beneluxpress, Altensteig. Foto titelpagina: Beneluxpress, Studio Guy Marché. Foto’s binnenwerk: DZT, Jacques, Y. de Nys, H. Delille, D. Bethune		Leuven: Davidsfonds / Clauwaert. -190p. Afmetingen: 21.50 x 14 (gebonden met harde geïllustreerde kaft) Gedrukt en gebonden bij Drukkerij Lannoo, Tielt
2001	De schreeuw van Katelijn. (historisch jeugdboek) Omslagontwerp: beeldspraak.		Leuven: Uitgeverij Davidsfonds N.V. -230p. Reeks: Davidsfonds/Literair Afmetingen: 21.50 x 14 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag)
2003	De dochters van de maan. (roman) Omslagfoto en -ontwerp: Aanzet.		Leuven: Uitgeverij Davidsfonds N.V. -235p. Reeks: Davidsfonds/Literair. Afmetingen: 21.50 x 14 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag)
2005	Cirkels van graan.(roman) Omslagfoto en -ontwerp: Roscan.		Leuven: Uitgeverij Davidsfonds N.V. -192p. Reeks: Davidsfonds/Literair. Afmetingen: 21.40 x 13.90 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag)

BEKNOPT OVERZICHT PER GENRE

Detective en Science Fiction

• 1961 -De haan is dood
• 1964 – Groen is het bos van mijn volk: een oeroud verhaal, geschreven voor jonge mensen van – 15 tot 75 jaar (roman) Davidsfonds
• 1967 – De zee glimlacht niet (detectiveroman) Davidsfonds
• 1974 – Morgen is blond (sciencefiction) D.A.P. Reinaert Uitgaven
• 1976 – Koel als witte wijn (horror – kortverhaal) in: Land van de griezel
• 1977 – De dolle tijdmachine (sciencefiction – jeugd) Standaard Uitgeverij
• 1977 – Het groene volkje (sciencefiction – kortverhaal) in: Dans in de ruimte
• 1979 – Het hongerige strand (sciencefiction – jeugd) Standaard
• 1979 – Waar ben je, Suzanne? (detective) Davidsfonds

Reisverhalen

• 1970 – Bim bam Beieren (reisverhaal) Reinaert
• 1966 – Met Goethe naar Rome (reisverhaal) Reinaert
• 1985 – Provence: zon en magie (reisverhaal) Davidsfonds
• 1987 – Beieren: romantisch avontuur (reisverhaal) Davidsfonds
• 1990 – Bretagne: land van de zee (reisverhaal) Davidsfonds
• 1998 – Het Zwarte Woud: pittig vakantieland (reisverhaal) Davidsfonds

Romans

• 1977 – Nikki met de blauwe ogen (kortverhaal)
• 1978 – De visserkoning (roman) Reinaert
• 1982 – Maria Jacques Omnibus (De zee glimlacht niet. Nikki. De haan is dood) Reinaert
• 1984 – De ring van Minos (roman) Davidsfonds
• 1997 – De heuvel van Meessen (historische roman) Davidsfonds/Clauwaert
• 2003 – De dochters van de maan (roman) Davidsfonds/Literair
• 2005 – Cirkels van graan (roman) Davidsfonds/Literair

Jeugdromans

• 1962 – Familie Koenen op fossielenjacht (jeugdroman) Davidsfonds
• 1962 – Wolven huilen in Konstantinopel (historische jeugdroman) Desclée de Brouwer
• 1964 – Groen is het bos van mijn volk: een oeroud verhaal, geschreven voor jonge mensen van – 15 tot 75 jaar (roman) Davidsfonds
• 1981 – De kat kwam weer (jeugdboek) Altiora
• 1985 – De meester van de bijen (jeugdroman) Davidsfonds
• 1989 – Vlucht over de grens (historische jeugdroman) Altiora
• 1991 – Licht uit, deur dicht (historische jeugdroman) Altiora
• 1993 – De stad brandt (historische jeugdroman) Altiora
• 1994 – De vrouwen van het hof (historische jeugdroman) Davidsfonds/Clauwaert
• 1994 – Indiaan met blanke voet (jeugdroman) Davidsfonds/Infodok
• 1995 – Rak van de Blauwe Grot (kortverhaal – jeugd) Averbode
• 2001 – De schreeuw van Katelijn (historische jeugdroman) Davidsfonds