Paul DEMETS
© Pieter Fannes
Deinze, 30 december 1966
Paul Demets (1966) is dichter, poëzierecensent voor De Standaard, Awater en Ons Erfdeel en essayist.
Hij debuteert in 1999 met de dichtbundel De papegaaienziekte, bekroond met de Prijs voor Letterkunde van de Provincie Oost-Vlaanderen. Meerdere later dichtbudels werden eveneens bekroond o a De bloedplek (2011), waarvoor hij de Herman de Coninckprijs ontving. De klaverknoop (2018 ), dat werd bekroond met de Jan Campert-prijs. In 2020 publiceerde hij De hazenklager,
Paul Demets is lector van in KASK (School of Arts, Hogeschool Gent) en onderwijsdidacticus aan de UGent.
BIOGRAFIE
30 december 1966: Geboren in Deinze.
Paul Demets studeerde Germaanse filologie en theaterwetenschappen aan de KU Leuven.
VAN IN DEN BEGINNE: DICHTER & RECENSENT VAN POËZIE EN THEATER
1987: In de publicatie van de stad Harelbeke Lichte verwarring stichten vinden we in de selectie gedichten uit de literaire prijzen van de stad Harelbeke februari 1987 zijn naam terug tussen anderen als Niko Butstraen, Dimitri Casteleyn, …
Tussen 1988 en 1993 schrijft hij gedichten die de bundel Het web van omtrek uitmaken. In 1993 werd het ongepubliceerde manuscript ervan bekroond met een eervolle vermelding in de Prijs voor Letterkunde van de Provincie Oost-Vlaanderen. De publicatie laat op zich wachten tot in 2021.
1993 tot 1994: Theaterrecensent voor De Standaard.
1993: Een opgemerkte theaterrecensie: “Weer zet een heer zijn masker op: Zomernacht en Richard Everzwijn : twee recente Shakespearebewerkingen van Hugo Claus”, Documenta 11(1), p.24-44. doi: https://doi.org/10.21825/doc.v11i1.10199
1994 tot 2006: Schreef over poëzie en over theater voor Knack.
1995: Stelt voor Nederlands Toneel Gent (NTG) een educatieve map op over het toneelwerk van Hugo Claus Hugo Claus. K.N.T., Nederlands Toneel Gent, Gent, 1995, z.p.
1997 tot 2005: Werkte als poëzierecensent en als interviewer voor Radio 1 en Klara. Lange tijd recenseert hij poëzie voor de krant De Morgen. Sinds 2020 kun je poëzierecensies lezen in de krant De Standaard.
1997: Als essayist publiceert hij ‘A walk on the wild square’, on contemporary poetry, in: ‘A companion to Dutch and Flemish Letters’, Stichting Frankfurter Buchmesse, Amsterdam, 1997
DEBUUT EN WAT VOLGT
1999: Debuteert met de poëziebundel “De papegaaienziekte”.
- De bundel verovert in 1999 een nominatie voor de Buddingh’prijs van Poetry International Rotterdam en ontvangt in 2001 de Prijs voor Letterkunde van de Provincie Oost-Vlaanderen.
2000-2005: Mengt zijn poëzie
- in 2000 met videokunstenaar Wim Catrysse voor de Poëziezomer van Watou,
- in 2001 met fotograaf Carl De Keyzer, naar aanleiding van zijn tentoonstelling Europa in het SMAK, in 2004 en 2005 met plastisch kunstenaar Hans Op de Beeck tijdens de Poëziezomer van Watou.
- In 2005 nogmaals met Hans Op de Beeck in het videoproject ‘Roofhoofd’ voor De Nachten in Antwerpen.
2002: Volgt er een tweede (bibliofiele) bundel, “Vrees voor het bloemstuk”. Ook in 2002 publiceert hij De wereld van Jan Fabre (Ludion).
- Sindsdien verschijnen er ook geregeld gedichten van Demets in literaire tijdschriften als DW&B, Revolver en het Liegend Konijn. Evenals essays over theater en poëzie in ‘Kunst en Cultuur, Ons Erfdeel, Septentrion’ en ‘The Low Countries’, essays over poëzie in ‘Poëziekrant‘ en ‘Muziek en Woord’ en essays over theater in ‘Documenta’ en ‘Etcetera‘.
2002: Maakt samen met beeldend kunstenaar Marcase de alternatieve kruisweg voor de kerk van Olsene, Haltes.
2003: In opdracht van het Vlaams Fonds voor de Letteren stelt hij het dossier Ecrivains Flamands samen voor La Nouvelle Revue Française (Gallimard), een presentatie van de Vlaamse literatuur ter gelegenheid van het Salon du Livre in Parijs.
2004-2007: Stelt de bloemlezing Behoud de begeerte (Lannoo, 2004) samen. Hij werkt mee aan de edities van de verzamelde gedichten van Paul Snoek (Lannoo/Atlas, 2006) en van Eddy van Vliet (De Bezige Bij, 2007).
2006: ‘Licht in donkere kamers’: over de kijkdozen en de denkmodellen in ‘Jan Fabre, Kijkdozen en denkmodellen 1977-2005’, Vision Publishers, 2006.
Oktober 2011: Verschijnt zijn derde poëziebundel ‘De Bloedplek’, “een bundel die staat als een huis” volgens Erwin Mortier.
- De bundel wordt in 2012 bekroond met de Herman de Coninckprijs
2016: Wordt voor twee jaar aangesteld als plattelandsdichter van Oost-Vlaanderen. Hij neemt die taak over van Johan de Boose.
Sinds 25 januari 2018 (gedichtendag) is hij opnieuw voor 2 jaar plattelandsdichter. Zijn gedichten (lees meer: klik op gedichten) bezingen het platteland in de ruime zin.
2018: De klaverknoop, een dichtbundel ‘waarin elk beeld beladen is en betekenisvol is, zonder dat deze poëzie ondoordringbaar wordt. Demets’ grote verdienste is dat hij de taal weet te knopen zonder de lezer in te snoeren. Deze gedichten blijven zinderend hangen’ Met deze woorden kende de jury van de Jan Campert-Stichting hem voor deze bundel de Jan Campert-prijs 2019 toe.
2019-2020: Zowel de bundel De aangelanden (2019), als de bundel De hazenklager bevatten gedichten die hij schreef in zijn periode als plattelandsdichter van Oost-Vlaanderen.
- Uit beide bundels spreekt een diepe bekommernis met alles wat ons in de natuur omringt en schetst hij ons dat er in de verhouding tussen mens en natuur ingrijpende onevenwichtigheden zijn ontstaan.
Hij heeft je langzaam leeggeroofd.
Alles om je heen begint te verschuiven: verbrand gras
–
weggespoelde akkers, ontbladerde bossen, tot ze in een bloedwaas
voor je ogen verdwijnen.
–
Tot slot kijkt de je uit over een verwoeste schepping:
–
Ik zal je dichtnaaien, moeder. Hoe je erbij ligt.
Je gebroken gezicht heeft alle vragen
Opgezogen. Je krijgt alleen nog bloed
Over je lippen.
–
Wij woekeren,
Wij allen zijn je loeder.
2021: Paul Demets debuut De papegaaienziekte (Meulenhoff) uit 1993 blijkt niet zijn echte debuut te zijn. Hij had al eerder zijn intrede in de poëzie kunnen maken met de bundel Het web van omtrek, die hij tussen 1988 en 1993 schreef. In 1993 werd het ongepubliceerde manuscript ervan bekroond met een eervolle vermelding in de Prijs voor Letterkunde van de Provincie Oost-Vlaanderen.
Dat schrijft het Poëziecentrum bij het verschijnen van zijn door hen uitgegeven bundel Het web van omtrek, en verder:
“Achtentwintig jaar later blaast Demets het stof van het manuscript en besluit hij om zijn echte debuut alsnog te publiceren, nu Roger Raveel (1921– 2013) honderd jaar zou zijn geworden. Demets groeide op in dezelfde gemeente als de meester uit Machelen (Zulte) en verdiepte zich in diens werk. Hij raakte gefascineerd door de waarneming van de werkelijkheid, net zoals Raveel. Het web van omtrek bevat geen descriptieve beeldgedichten, maar elk gedicht gaat een inhoudelijke of thematische verbinding aan met tekeningen, schilderijen of grafiek van Raveel. Omdat Demets als jongeman niet om het werk van Raveel heen kon fietsen”.
2024: Over zijn dichtbundel De schaamsoort schrijft Demets in een mail aan Schrijversgewijs
Er is net een nieuwe poëziebundel van mij verschenen: De schaamsoort (Poëziecentrum). Een bundel met briefgedichten aan Guido Gezelle, 125 jaar na diens dood.
Wat is er 125 na zijn dood van onze samenleving geworden? Van onze natuur, het klimaat? Wat met de Katholieke Kerk en de beleving van religie? Gezelle was een Vlaams-katholieke dichter, volgens zijn neef Stijn Streuvels een strenge man. Wat met de positie van de mannelijke dichter vandaag? Wat is er van mij geworden? Ik spaar mezelf niet in mijn bundel De schaamsoort.
Alles begon in 2010, toen Gwy Mandelinck mij vroeg om een gedicht te schrijven in dialoog met het werk van Gezelle, voor zijn laatste project ‘Poëzie in dubbeltijd’, in een winters Brugge.
2025: Paul Demets wint met de ‘De schaamsoort’ de Grote Poëzieprijs
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Website
BEKRONINGEN
- 1986 : Nationale poëzieprijs voor de jeugd van de Kamer van Retorica ‘De Gezellen van de Heilige Michiel’ in Brugge, , Drie gedichten
- 1986: Prijs van de jonge dichter, ’t Kofschip
- 1986 : Zuid-Vlaamse Poëzieprijs Ronse.
- 1986 : Nationale poëzieprijs voor de jeugd van De Gezellen van de Heilige Michiel voor Drie gedichten
- 1986: Poëzieprijs van de stad Harelbeke, prijs André Velghe voor Hobo & Fin de saison
- 1986 : Poëzieprijs voor de jeugd Stad Brugge
- 1987: Poëzieprijs van de stad Harelbeke, prijs André Velghe
- 1988 : Poëzieprijs voor de jeugd Stad Brugge voor Het Jaargetij van de Jacht
- 1989 : Soetendaelle-poëziewedstrijd voor Beeld
- 1989 : Basiel de Craene-prijs (Vlaamse Poëziedagen)
- 1990 : Soetendaelle-poëziewedstrijd voor Huis van vlammen
- 1990 : Poëzieprijs van de stad Izegem voor Melkglas
- 1991: Soetendaelle-poëziewedstrijd voor Uur blauw
- 1991: Basiel de Craene-prijs (Vlaamse Poëziedagen), De wet van de omtrek (cyclus)
- 1991: Jules van Campenhout-prijs voor poëzie (Meise)
- 1993 : Genomineerd voor Provinciale Prijs voor Letterkunde (Provincie Oost-Vlaanderen): Eervolle vermelding, Het web van omtrek (onuitgegeven poëziebundel)
- 1996 : Poëzieprijs van de stad Izegem voor Voldongen verte / Voldongen licht (cyclus)
- 1997: Lode Baekelmans-prijs (KANTL) voor De landsheer van de Lethe (vragen aan Demets)
- 2001: Prijs voor Letterkunde van de Provincie Oost-Vlaanderen voor De papegaaienziekte.
- 2012: Herman De Coninckprijs (Beste dichtbundel en Beste gedicht), voor De bloedplek. Zijn gedicht “De zonnehemel” is bovendien bekroond door de publieksjury. Verscheen ook in ‘Het Liegend Konijn in 2005
Zonnehemel
Geronnen over mij en buitenshuis mij
ingesponnen: bloedgeile zon die nodig moet.
De man de vrouw en het tonggruis dat ons
verstommen doet. Bij het zwembad zoekt
een rug afkoeling. Dat blauw moet jou
te binnen zijn gevallen; je armen tillen
het oppervlak. Het water een krater
onder de gloed. Ik zie jouw buiging
over de rand. Ongemoeid zoek je
waar de handdoek is gelaten. Op
rafelende huid likken de doornen van het licht.
Loom druipt het fruit, de hitte veegt
de vloer met ons aan. Jouw schouder,
jouw oog, dat donkeren van een watervlek
op tafel. Mijn hand, maar iets dat me
weerhoudt. Er is een stralen. En een stralen
dat tussen ons in gaat staan.
- 2019 : Jan Campert-prijs voor De Klaverknoop
- 2019 : Melopee Poëzieprijs – publieksprijs voor Eik
- 2019: De Jan Campert-prijs voor de dichtbundel De klaverknoop.
- 2021: Poëziester – traject secundair onderwijs voor Prikkels
- 2021 : Melopee Poëzieprijs – Publieksprijs voor Boreaal 1
- 2022: Driejaarlijkse Paul Snoekprijs voor poëzie voor de bundel De landsheer van de Lethe.
- 2025: De bundel ‘De schaamsoort‘ wordt bekroond met de Grote Poëzieprijs 2025.
SMAAKMAKER
Kering IX
Kwijt mij de eclips van dorpen, kerkjes, bloemen-
perkjes. Lof zij het stralend gezicht, bijgewerkt blauw
op linoleum, in kamerlicht. (maak uw copie.)
Vliegen gamma-uil, dagpauwoog, hemelbie
En dragen nectar nie, nie, nie. Het is zo lauw als iets,
sigarettenrook brandt de kamer in. Kom je, kringelend
en roodomrand, aan je gerief. Vernevelt zich
de conversatie, hoe heet het weer, leegte als leegte
omschreven. Wat, volgens de wil, zich niet meten laat
in het verschil. Zich in neon verhief
toen je doofde. Het gloeien geloofde.
Snoert de knop in mijn mond, voorspelt suizen het stijgen. Niet
dan in mijnwerkerszwijgen voert ons dalend de last. Brengt
met beide voeten op de grond. Lopen we in vorm niet vast.
Uit: De papegaaienziekte. (1999)
BIBLIOGRAFIE
Woordje vooraf
De bibliografie bevat een chronologisch overzicht van het eigen literaire werk en de tekstedities waaraan Paul Demets heeft meegewerkt. Beide worden apart weergegeven.
De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience –Antwerpen.
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
- POËZIECENTRUM vzw – Gent
Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klik op de foto
Chronologisch overzicht
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
| 1999 | De papegaaienziekte. (gedichtenbundel)
Bevat de cycli: Van onze man; Al niet gezien; Kering; Sprekend u; Lichting. Omslag en grafische vormgeving: Geert de Koning, Kampen |
 |
Amsterdam: J.M. Meulenhoff bv / Leuven: Kritak. -62p. Afmetingen: 21.50 x 14 (ingenaaid) |
| 2002 | Vrees voor een bloemstuk. (gedichtenbundel) Vormgeving van Rein Ergo |  |
Gent: DRUKsel. –[28]p. Colofon: Vrees voor het bloemstuk van Paul De mets verscheen op 22 april 2002 als zevende uitgave van DRUKsel te Gent in een vormgeving van Rein Ergo. De tekst werd gezet uit de Joanna corps 12 en gedrukt op Pordenone 110gr door Sint Joris in Merendree De oplage bedraagt 126 exemplaren, waarvan honderd genummerd van 1 tot 100 en zesentwintig geletterd van a tot z, bestemd voor de medewerkers. Alle exemplaren werden genummerd en door de dichter gesigneerd. Dit is nummer … |
| 2002 | De wereld van Jan Fabre (essay)
Co-auteurs: F. Maes , H. Tratsaert. Uitgave t.g.v. de tentoonstelling van Jan Fabres videowerk in het SMAK in Gent van 25 oktober 2002 tot januari 2003 |
 |
Gent: Ludion Uitgevers. -47p.
Reeks: Beaux-Arts Collection. Afmetingen: 30.10 x 24.30 |
| 2011 | De bloedplek. (gedichtenbundel)
Bevat de cycli: Perimeter; Lounge; Broedplaats; Horst. Omslagontwerp: Nanja Toebak. Vormgeving binnenwerk: Adriaan de Jonge. Foto auteur: Stefan Vanfleteren. 2012: 2de druk ibidem |
 |
Amsterdam: De Bezige Bij. -61p.
Afmetingen: 20 x 15.20 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) Druk: Pantheon, Velsen-Noord. |
| 2018 | De klaverknoop. (gedichtenbundel)
Bevat de cycli: Monade; Nomade. |
 |
Amsterdam: De Bezige Bij. -78p.
Afmetingen: 20 x 15 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) |
| 2019 | De aangelanden (gedichtenbundel)
Bevat de gedichten die hij schreef als Oost-Vlaams plattelandsdichter van 2016 tot 2019. |
 |
Gent: Poëziecentrum vzw. -93p.
Afmetingen: 21.20 x 17.20 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) |
| 2020 | De hazenklager. (gedichtenbundel)
Omslagontwerp: Nanja Toebak. |
 |
Amsterdam: De Bezige Bij. -81 + V p.
Afmetingen: 20 x 15 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) |
| 2021 | Beter is er licht. (gedichtenbundel)
Bevat 14 gedichten. |
 |
Gent: Druksel. -36p.
Afmetingen: 25.50 x 21 (samengehouden met fijn touwtje) |
| 2021 | Wintertros/Zelfs niet voor de haaien. (gelegenheidsuitgave)
Paul Demets/Vicky Franken |
Amsterdam: De Bezige Bij.
Speciaal voor dit minibundeltje van twee gedichten schreven Paul Demets en Vicky Franken hun bijdragen. |
|
| 2021 | Het web van omtrek. (gedichtenbundel)
Omslag: Steven Theunis, Armée de Verre. |
 |
Gent: PoëzieCentrum vzw. -64p.
Afmetingen: 21 x 17 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) |
| 2021 | De landsheer van de Lethe. (gedichtenbundel)
Een Leon Spilliaert bundel als herinnering aan het feit dat de schilder 75 jaar geleden overleed. |
 |
Gent: PoëzieCentrum vzw. -79p.
Afmetingen: 21 x 17 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) |
| 2022 | De bijendans. (gedichtenbundel)
Omslagontwerp Nanja Toebak |
 |
Amsterdam: De Bezige Bij. -64p.
Afmetingen: 20 x 15 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) |
| 2022 | De hartvinger. (gedichtenbundel)
Bevat de cycli: Krijtlijnen; Handelingen; Ervaringen; Aanrakingen; Verschuivingen; Herzieningen; Einden. |
 |
Gent: PoëzieCentrum vzw. -78p.
Afmetingen: 21.10 x 17.10 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) |
| 2024 | De schaamsoort. Briefgedichten aan Guido Gezelle. (gedichtenbundel)
Bevat de cycli: Superbia; Luxuria; Acedia; Ira; Gula; Invidia; Avaritia |
 |
Gent: PoëzieCentrum vzw. -87
Afmetingen: 24 x 14 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) |
Medewerking aan edities, bloemlezingen e d
| 2004 | Behoud de begeerte: schrijvers over liefde, begeerte & aanverwante aangename ongemakken. (poëzie – thematische anthologie)
Samenstelling Paul Demets. Nawoord Jan Vanriet. Naar aanleiding van de 20ste verjaardag van Behoud de Begeerte |
 |
Tielt: Uitgeverij Lannoo. -179p. |
| 2006 | Gedichten: Paul Snoeck. (verzamelde gedichten)
Poëziereeks / onder redactie van Yves T’Sjoen. Bevat: Archipel. Gedichten; Noodbrug; Aardrijkskunde. Antropografische suite voor naïeve meisjes; Tussen vel en vlees. Gedichten; Ik rook een vredespijp. Gedichten 1956; De heilige gedichten. 1956-1958; Hercules. Gedichten; Richelieu. Gedichten; Op de grens van land en zee; Nostradamus. Gedichten; De zwarte muze. Gedichten; Gedrichten. Gedokumenteerde aktualiteitspoëzie en/of alternatieve griezelgedichten; Gedichten voor Maria-Magdalena; Frankenstein. Nagelaten gedrichten; Ik heb vannacht de liefde uitgevonden; Welkom in mijn onderwereld; De zangen van Lesbos; Schildersverdriet; Verspreide gepubliceerde gedichten; Plastisch werk; Ongepubliceerde gedichten; Nawoord; Verantwoording; Aantekeningen bij de gedichten; Bibliografie; Register op titels en beginregels; Inhoud. |
 |
Tielt: Uitgeverij Lannoo. -887p.
Reeks: Poëziereeks. – Tielt; vol. 2006:1 Afmetingen:21 x 14 (gebrocheerd) Gedrukt en gebonden bij Drukkerij Lannoo nv Tielt. Vormgeving: Studio Lannoo/Steven Theunis. Foto: Jean Mil. Nawoord: Paul Demets Verantwoording: Yves T’Sjoen en Christophe van der Vorst. |
| 2007 | Verzamelde gedichten. Eddy van Vliet. (poëzie – verzamelbundel)
Omslagontwerp: Esther van Gameren. Omslagillustratie: The Bridgeman Art Library/George Adamson. Typografie binnenwerk: Adriaan de Jonge. Bevat: Het lied van ik; Duel; Columbus tevergeefs; Van bittere tranen kollebloemen e.a. blozende droefheden; Na de wetten van afscheid en herfst [fragmenten uit het leven van een burger]; Het grote verdriet; Tekeningen; fritz. Tewaterlating; Jaren na maart; De binnenplaats. Gedichten; Het ongelijk van Heracleitos; De toekomstige dief. Gedichten; Vader; Zoals in een fresco de kleur. Gedichten; Brand gut; Laatste gedichten; Gestifte lippen; Verspreid gepubliceerde gedichten; Geheugen, zwijg. Nawoord door Paul Demets. Verantwoording. Aantekeningen bij de gedichten. Bibliografie. Register op titels en beginregels. |
 |
Amsterdam: De Bezige Bij. -985p.
Afmetingen: 21.50 x 13.50 (gebonden – harde kaft met stofomslag) Druk Clausen & Bosse, Leck. Deze editie kwam tot stand onder de verantwoordelijkheid van het Centrum voor teksteditie en bronnenstudie (CTB) van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (Gent) en in samenwerking met de Vakgroep Nederlandse Literatuur en Algemene Literatuurwetenschap van de Universiteit Gent. Nawoord: Paul Demets. Verantwoording: Christophe Van der Vorst en Yves T’sjoen. |
