Geert Buelens

Duffel, 5 december 1971

Dichter, essayist, columnist en hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht.

 

BIOGRAFIE

5 december 1971: Geboren te Duffel.

Hij studeerde Germaanse Taal- en Letterkunde in Brussel en Antwerpen

2000: Promoveerde in Antwerpen op ‘Zoals hij nooit is geweest en altijd zal zijn: Paul van Ostaijen in de Vlaamse poëzie’ (1916-1996).

2001: Publiceert deze meermaals bekroonde studie onder de titel Van Ostaijen tot heden. Zijn invloed op de Vlaamse poëzie (Vantilt/KANTL, 2001, 2001², 2008³)),

2002: Literair debuteert hij met de dichtbundel Het is, een bundel van postmoderne snit.

• Het debuut valt meteen in de prijzen: een bekroning met de Lucy B. en C.W. Van der Hoogtprijs 2003 en een nominatie voor de C. Buddingh’prijs 2002.

December 2003: Buelens ontvangt van toenmalig Vlaams minister van cultuur Paul Van Grembergen de Vlaamse Cultuurprijs voor Essay 2000-2002 voor Van Ostaijen tot heden: zijn invloed op de Vlaamse poëzie. Met deze omvangrijke geschiedenis van de Vlaamse poëzie sleepte hij ook de Prijs van de Provincie Antwerpen voor Essay in de wacht.

Voor een apart verschenen essay over dichtende politici kreeg hij de ‘kleine’ Jan Hanlo – essayprijs in 2003.

2005: Publicatie van zijn tweede dichtbundel: Verzeker u.

2005:  Bekleedt de Peter Paul Rubens Chair aan de Universiteit van California in Berkeley.

1 Mei 2005: Maakt de overstap naar de Universiteit van Utrecht waar hij wordt aangesteld als hoogleraar Nederlandse letterkunde.

• Hij onderzoekt onder meer de relatie tussen de Vlaamse literatuur en de Vlaamse Beweging, waarbij zijn aandacht vooral gaat naar de activistische generatie die groeide uit de Eerste Wereldoorlog (cf. onder meer de door hem samengestelde bundel De Trust der Vaderlandsliefde. Over literatuur en Vlaamse Beweging 1890-1940). Sinds hij vooral in het buitenland verblijft, kijkt hij, met een halve buitenstaandersblik, afwisselend geboeid, geamuseerd en “gebelgd” naar de discussies en wederwaardigheden in België.
• De beslissing om naar Utrecht te gaan, valt in de week van de moord op Theo van Gogh. Buelens beschouwt deze gebeurtenis als extra argument om uit te wijken. “Want,” zo zegt hij in een interview met de Universiteit Utrecht, “het is interessant om in een land te zijn dat ostentatief in crisis is.”

Buelens schrijft voor De Morgen en was jarenlang redacteur van het literaire tijdschrift Yang, waarin hij gedichten en essays publiceerde. Dit was ook het geval voor onder meer Bzzlletin en Het liegend konijn.

2007: Werkt mee aan Waar België voor staat (2007), een intellectueel maar toegankelijk pleidooi voor België.

Begin 2008:  In de essaybundel ‘Oneigenlijk gebruik. Over de betekenis van poëzie’  stelt Geert Buelens  opnieuw  de aloude, maar nog steeds belangrijke vraag: wat betekent poëzie?

• Hij geeft vele antwoorden, die onze perceptie van het fenomeen ‘poëzie’ verruimen. De vraag of Bob Dylan de Nobelprijs voor Literatuur moet krijgen, wordt hier niet beantwoord. Maar Dylan is in dit boek wel te gast, samen met onder anderen Emily Dickinson, Radovan Karadzic, H.H. ter Balkt, Guido Gezelle, Raymond van het Groenewoud, Kurt Schwitters, Hugo Claus, Tom Waits en De Jeugd van Tegenwoordig. Zij allen zetten dichterlijke middelen in om een mededeling te doen die ons raakt. Oneigenlijk gebruik is een boek over hongersnood in Brugge en Europese landbouwhervormingen, over rampberichten en oorlogspropaganda, over eenzaamheid en gedachtestreepjes, over freejazz en popmuziek, over de druk van de geschiedenis en de vrijheid van de toekomst, over oerkreten en protestliedjes, over grote gevoelens en kleine woorden, over The Singing Detective en ‘one minute man’, over taalplezier en de grenzen van het begrijpelijke, over het lichaam dat spreekt, zingt en lijdt. En altijd opnieuw over poëzie.

2008: Later dat jaar verschijnt het resultaat van zijn als Kluge Fellow van de Library of Congress in Washington DC. uitgevoerde onderzoek: de bloemlezing ‘Het lijf in slijk geplant. Gedichten uit de Eerste Wereldoorlog’ (Ambo) en de monografie ‘Europa Europa!’ (Ambo), een cultuurgeschiedenis van de Eerste Wereldoorlog door de ogen van bekende en minder bekende dichters.

• Europa Europa! Over de dichters van de Grote Oorlog kreeg de ABN AMRO prijs voor Beste Non-Fictieboek 2008 en werd vertaald in het Duits als Europas Dichter und der Erste Weltkrieg, Suhrkamp, 2014 en in het Engels als Everything to Nothing: The Poetry of the Great War, Revolution and the Transformation of Europe, Verso, 2015).

2009: In de bloemlezing Dan dada doe uw werk! presenteren samenstellers Hubert van den Berg en Geert Buelens een dwarsdoorsnede van de poëtische manifestaties van de historische avant-garde in de vroege twintigste eeuw in Nederland en Vlaanderen. De bloemlezing bevat onder meer werk van I.K. Bonset, Paul van Ostaijen, Antony Kok, E.L.T. Mesens, Til Brugman, Gaston Burssens, A.C. Willink, Michel Seuphor en H.N. Werkman.

• Dan dada doe uw werk! Met deze woorden besluit de neo-dadaïstische en destructief constructivistische dichter I.K. Bonset in 1921 in De Stijl een tirade tegen pogingen om ‘de kanselliteratuur van vóór 80’ in het interbellum nieuw leven in te blazen. Of  scherprechter dada het ‘predikantenpathos’ inderdaad wist uit te drijven uit de Nederlandstalige literatuur valt te betwijfelen. Wel lieten dada en andere avant-gardistische ‘ismen’ hun onmiskenbare sporen na in de poëzie. Zo blijkt.

2012: Verkozen tot lid van de Koninklijke Academie voor Taal- en Letterkunde (Gent, België) en in 2013 tot lid van de Academia Europaea.

2014: De dichtbundel ‘Thuis’ rolt van de persen. ‘Als een migrant kijkt Buelens naar zijn geboorteland. Afstandelijk en hard, spottend zelfs. Wetende dat de dichter België verruilde voor en universiteit in Nederland, kost het moeite om de indruk te negeren dat hij neerkijkt op de achterblijvers’, zegt Sarah Vankersschaever in de Standaard der Letteren van 18 april 2014.

2018: De jaren zestig. Een cultuurgeschiedenis. Van West Side Story tot Che Guevara, Van Indonesische rock tot JFK: een indrukwekkende röntgenfoto van de jaren zestig, in 880 pagina’s.

BEKRONINGEN

Zijn essayistisch werk werd bekroond met de Vlaamse Cultuurprijs voor Essay en Kritiek en de Literaire Prijs voor Essay van de Provincie Antwerpen.

• 2003: Driejaarlijkse Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Kritiek en Essay 2000-2002 voor ‘Van Ostaijen tot heden: zijn invloed op de Vlaamse poëzie’.
• 2003: Van der Hoogtprijs voor  de gedichtenbundel ‘Het is’
• 2009: ABN AMRO Bank Prijs. (12 500 euro)
• 2010: Arkprijs van het Vrije Woord.

SMAAKMAKER

UUR NUL

Wie hier voorbij is

dan zie

wat overblijft is ruis

al wat overblijft is gruis vermalen

tot een grijs tapijt

je gooit het puntlood uit en zakt

ermee tot in wat eens schacht vier was

daar rommelt het

niet langer speelt een showorkest ten dans

de hapering lijkt permanent

op hoogspanning gesteld

dat dit blijft duren

zou dat een soort van einde zijn

Uit: Verzeker u

Rosas danst Rosas

de reidans
de zijdans
de spring en val
en kijkdans
de gesluierde verlichting
opgelicht
de dwarse belichting
ontwricht de kin gestrekt
de plotse spier een hiel
verwekt
het gebroken water
vloeit
opnieuw opnieuw
de rijdans
de glijdans
de loop en sta
opzijdans

Uit: Het is

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Websites

• Geert Buelens – Wikipedia
• Geert Buelens – dbnl
• www.nederlandsepoezie.org/dichters/b/buelens.html

 

BIBLIOGRAFIE

Een woordje vooraf

De bibliografie valt uiteen in vier delen.

• Literair werk
• Samensteller van de bloemlezingen
• Medewerker aan diverse publicaties
• Het vierde deel geeft een alfabetisch overzicht op titel per genre

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
• Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
• POËZIECENTRUM vzw- Gent

Chronologisch overzicht

Om de foto’s van de foto galerij te vergroten: klik op de foto

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
2001	Van Ostaijen tot heden: zijn invloed op de Vlaamse poëzie.  (studie) 1ste druk: mei 2001 2de druk: augustus 2001 3de druk: januari 2008		Nijmegen: Uitgeverii Vantilt /Gent: KANTL; -1312p.
2002	Het is. (poëzie) Deeltitels: Het wankele feest van de rede; De gesluierde verlichting; De geest in de fles; Handleidingen. Vormgeving omslag: Geert de Koning Vormgeving binnenwerk: Steven Boland Bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 2003 à € 6000,-.		Amsterdam: J.M. Meulenhoff. -69p. Afmetingen: 21.50 x 14 (gebrocheerd)
2005	Verzeker u. (poëzie) Deeltitels: Represaille; Stunde null. Boekverzorging: Dooreman & Houbrechts		Amsterdam: J.M. Meulenhoff / Antwerpen: Manteau. -53  IIIp. Afmetingen:20 x 15 (gebrocheerd)
2008	Europa, Europa ! : over de dichters van de Grote Oorlog. (studie over de rol van die dichters en van gedichten) Omslagontwerp: Studio Jan de Boer Omslagillustratie: Heersesgeschichtliches Museum Wenen, ‘Den Namenlosen 1914’, Albin Egger-Lienz Foto auteur: Merlijn Doomernik 2009: 2de gecorrigeerde druk 2014: vertaald in het Duits door Waltraud Hüsmert als Europas Dichter und Der Erste Weltkrieg. (Suhrkamp, Berlijn) 2015: Vertaald in het Engels door David McKay als Everything to Nothing: The Poetry of the Great War, Revolution and the Transformation of Europe, (Verso).		Amsterdam: Uitgeverij Ambo -374p. Afmetingen: 21.50 x 13.50 (gelijmd)
2008	Oneigenlijk gebruik – Over de betekenis van poëzie. (gebundelde essays)  Boekverzorging: Martien Frijns Omslagillustratie: Harpe arquée, Kundi, Republiek Congo, Ngbaka.		Nijmegen: Uitgeverij Vantilt. -303p. Afmetingen: 21.50 x 14 (paperback)
2008	Geen titel/Thuis. (poëzie)		Gent: Uitgeverij 234-117.
2009	In de wereld. (Inaugurale rede)		Utrecht: Universiteit Utrecht, Faculteit Geesteswetenschappen, Utrecht. -36p. Oplage 300 exemplaren.
2014	Thuis. (poëzie) Omslagontwerp: Bloemendaal & Dekkers. Omslagillustratie: © Marc Volk / plainpicture/ fStop. Foto auteur: © Joachim Beckers. Bevat de cycli: De roep van thuis; Cocon; Nieuwe economische liedjes; Persoonlijkheidstest		Amsterdam: Uitgeverij Ambo/Anthos. -60p. Afmetingen: 20 x 13.60 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft met flappen))
2018	De jaren zestig. Een cultuurgeschiedenis. (non-fictie)		Amsterdam: Uitgeverij Ambo/Anthos. -880p. Afmetingen: 23.80 x 16.50 (gebonden – harde kaft)
2020	Ofwa. Drie gedichten. (poëzie) Omslag; Brigitte Slangen. Typografie; Steven van der Gaauw. Bevat ; Ofwa (pp 9-46); Dode hel (pp 47-66); Kloof (pp 67-75)		Antwerpen: Em. Querido’s Uitgeverij bv. -76p. Afmetingen: 19 x 12.50 (ingenaaid)
2021	Wat we toen al wisten. De vergeten groene geschiedenis van 1972. (non-fictie)		Antwerpen: Querido Facto. – 323 p. inclusief noten, bibliografie en registers. Afmetingen: 21.80 x 13.80 (paperback)

 BLOEMLEZINGEN

2002	De 100 beste gedichten van 2001. (bloemlezing)		Amsterdam: Uitgeverij De Arbeiderspers. -156p.
2008	Het lijf in slijk geplant. Gedichten uit de Eerste Wereldoorlog. (bloemlezing) Samengesteld en ingeleid door Geert Buelens; Omslagontwerp: Studio Jan de Boer. Omslagillustratie: Frans Masereel, Debout les morts. Foto linkerflap: Merlijn Doomernik		Amsterdam: Uitgeverij Ambo. -672p. Afmetingen: 23 x 15 (Gebonden in linnen kast met stofomslag)
2009	Dan dada doe uw werk. Avant-gardistische poëzie uit de lage landen. (bloemlezing) Samenstelling Hubert van den Berg en Geert Buelens.		Nijmegen: Uitgeverij Vantilt. -96p.
2014	De 100 beste gedichten van de Eerste Wereldoorlog.  (bloemlezing)		Amsterdam: Uitgeverij Ambo/Anthos.

ALS MEDEWERKER AAN DIVERSE PUBLICATIES

1996	Paul van Ostaijen, 1896-1928: wegwijzers naar de werkelijkheid. Een kroniek in documenten over leven en werk van de dichter. Tentoonstelling : Antwerpen, AMVC, van 23 februari tot 1 juni 1996 Kroniek : Geert Buelens en Georges Wildemeersch ; catalogus: Dirk Aerts en Marc Somers.		Antwerpen: Pandora / Gent: Snoeck-Ducaju & Zoon. -198p.
1996	De stem der Loreley: over Paul van Ostaijen. Samengesteld en ingeleid door Geert Buelens en Erik Spinoy. Met bijdragen van Marc Reynebeau, Cyrille Offermans, Thomas Vaessens, Kristiaan Versluys, Jean-Paul Den Haerynck, Jef Bogman, Geert Buelens, Hugo Brems, Paul Hadermann, Jo Reynaert, Georges Wildemeersch, Erik spinoy, Kathrin Kötz, Jaap Goedegebuure, Dirk Van Bastelaere en Paul de Wispelaere.		Amsterdam : Bert Bakker. -278p.
2000	De militanten van de limiet : over censuur en vrije meningsuiting. Onder redactie van Geert Buelens, Bert Bultinck, Pieter De Buysser … [et al.].		Leuven : Van Halewyck
2002	De genese van de lyriek: dertien gedichten. / De Roover. (poëzie) Met nawoord van Geert Buelens. Foto van De Roover: Katell Bertrand. Omslagontwerp: Jelle Jespers		Antwerpen: Demian. -Niet gepagineerd. [39p.]  1 losse bijlage in de 13 ingebonden luxe exemplaren. Afmetingen: 21 x 14.80 (ingenaaid) Colofon: De genese van de lyriek verscheen in het voorjaar 2002 bij Demian te Antwerpen. De oplage bestaat uit 263 genummerde exemplaren. De eerste dertien werden ingebonden en Romeins genummerd, deze bevatten telkens één handgeschreven gedicht. Alle exemplaren werden door de dichter gesigneerd.Nota: Bij verschillende exemplaren werd door mij vastgesteld dat dit laatste niet is gebeurd.
2004	Overkant : moderne verzen uit de Groote Oorlog / Tom Lanoye. (vertaalde oorlogspoëzie) Oorspronkelijke auteurs van de gedichten: Guillaume APOLLINAIRE, Giulio BARNI, Carlo CARRA, Kurt HEYNICKE, Wilhelm KLEMM, Edlef KÖPPEN, Wladimir MAJAKOWSKI, Armando MAZZA, Anton SCHNACK, August STRAMM, Georg TRAKL en Giuseppe UNGARETTI. Research : Geert Buelens ; Vormgeving : Dooreman & Marichal ; Met foto’s uit het : Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis		Amsterdam: Uitgeverij Prometheus. -91p. Afmetingen: 21 x 27 (oblong) – gebonden met harde geïllustreerde kaft. Colofon: Overkant: Moderne verzen uit De Groote Oorlog van Tom Lanoye werd in opdracht van uitgeverij Prometheus vormgegeven door Dooreman en Marichal en gedrukt door Snoeck-Ducaju & Zoon, Gent.Van de eerste druk werden vijfendertig exemplaren gebonden door handboekbinderij De Pers te Antwerpen en door de auteur genummerd en gesigneerd.
2005	Op het oog : 21 dichters voor de 21ste eeuw. Samenstelling : Maarten De Pourq & Xavier Roelens ; Koen Bauwens, Geert Buelens, Sven Cooremans … [et al.]		Leuven : Uitgeverij P, -165p.
2005	De Trust der Vaderlandsliefde. Over literatuur en Vlaamse Beweging 1890-1940. Onder redactie van Geert Buelens, Matthijs de Ridder, Jan Stuyck. Typografie: Type Jamming. Foto omslag: Militant van hetVlaamsche Front plakt affiche, 1919. Binnenzijde omslag is samengesteld uit twee affiches van Het Vlaamsche Front uit 1926 en 1932.		Antwerpen : AMVC-Letterenhuis. -208p. Reeks: AMVC-publicaties nr 7
2006	De feesten van angst en pijn : gedichten : 1918-1921 / Paul van Ostaijen (fullcolour uitgave). Nawoord van Geert Buelens		Nijmegen: Uitgeverij Vantilt -106,  XXIIp. Afmetingen: 25 x 17.50 (ingenaaid) Colofon: De Feesten van Angst en Pijn werd in opdracht van Uitgeverij Vantilt te Nijmegen in november 2006 gedrukt op 120 grms Profijt wit door Drukkerij Wilco te Amersfoort, die ook voor de afwerking zorg droeg. De boekverzorging wad in handen van Martien Frijns te Doetichem.
2007	Waar België voor staat. Samengesteld en ingeleid door Geert Buelens, Jan Goossens en David Van Reybrouck.		Amsterdam: Meulenhoff / Antwerpen: Manteau.  -285p.
2008	België : een parcours van herinnering . I : Plaatsen van geschiedenis en expansie . II : Plaatsen van tweedracht, crisis en nostalgie. Onder redactie van : Jo Tollebeek, Geert Buelens, Gita Deneckere … [et al.] ; fotografie : Theo Uytenhaak ; kaarten : Yde Bouma.		Amsterdam : Bert Bakker. 2 volumes.
2010	Het leven volgens Arnon Grunberg : de wereld als poppenkast. Onder redactie van Johan Goud. Auteurs : Erik Borgman, Geert Buelens, Yra van Dijk … [et al.]		Kapellen: Pelckmans; Kampen: Klement. -184p.
2016	Plots hel het werd. Jacobus van Looy en de Battle of the Somme. Onder redactie van Geert Buelens.		Rimburg (NL): Uitgeverij Huis Clos. -112p. + DVD. Afmetingen 23 x 14

 

Overzicht per genre

Dichtbundels

• Het is. (2002)
• Verzeker u. Gedichten. (2005)
• Geen titel / Thuis. (2008)
• Thuis (2014)

Bloemlezingen

• De 100 beste gedichten van 2001. (2002)
• Het lijf in slijk geplant. Gedichten uit de Eerste Wereldoorlog. (2008)
• Dan dada doe uw werk. Avant-gardistische poëzie uit de lage landen. (2009)
• De 100 beste gedichten van de Eerste Wereldoorlog. (2014)

Essays & Studies

• Van Ostaijen tot heden: zijn invloed op de Vlaamse poëzie. (2001)
• Europa, Europa ! : over de dichters van de Grote Oorlog. (2005)
• Over literatuur en Vlaamse Beweging 1890-1940. (2005
• Oneigenlijk gebruik – Over de betekenis van poëzie. (2008)
• De jaren zestig. Een cultuurgeschiedenis (2018)

Als medewerker aan diverse publicaties

• De stem der Loreley : over Paul van Ostaijen / samengesteld en ingeleid door Geert Buelens en Erik Spinoy. Amsterdam : Bert Bakker, 1996. -278p.
• De militanten van de limiet : over censuur en vrije meningsuiting / onder redactie van Geert Buelens, Bert Bultinck, Pieter De Buysser … [et al.] Leuven : Van Halewyck, 2000.
• De genese van de lyriek : dertien gedichten / Adriaan de Roover ; nawoord Geert Buelens. Antwerpen : Demian, 2002. Niet-gepagineerd.
• Overkant : moderne verzen uit de Groote Oorlog / Tom Lanoye ; research : Geert Buelens ; vorm : Dooreman & Marichal ; met foto’s uit het : Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis. Amsterdam : Prometheus, 2004. -91p.
• Op het oog : 21 dichters voor de 21ste eeuw / samenstelling : Maarten De Pourq & Xavier Roelens ; Koen Bauwens, Geert Buelens, Sven Cooremans … [et al.] Leuven : Uitgeverij P, 2005. 165p.
• De Trust der Vaderlandsliefde. Over literatuur en Vlaamse Beweging 1890-1940. Onder redactie van Geert Buelens, Matthijs de Ridder, Jan Stuyck Antwerpen : AMVC-Letterenhuis. Reeks: AMVC-publicaties nr 7 (2005) -208p.
• De feesten van angst en pijn : gedichten : 1918-1921 / Paul van Ostaijen ; nawoord van Geert Buelens. Nijmegen : Vantilt, 2006.
• Waar België voor staat. Samengesteld en ingeleid door Geert Buelens, Jan Goossens en David Van Reybrouck. Amsterdam: Meulenhoff / Antwerpen: Manteau. (2007) -285p.
• België : een parcours van herinnering . I : Plaatsen van geschiedenis en expansie . II : Plaatsen van tweedracht, crisis en nostalgie / onder redactie van : Jo Tollebeek, Geert Buelens, Gita Deneckere … [et al.] ; fotografie : Theo Uytenhaak ; kaarten : Yde Bouma. Amsterdam : Bert Bakker, 2008. 2 volumes.
• Het leven volgens Arnon Grunberg : de wereld als poppenkast / onder redactie van Johan Goud ; auteurs : Erik Borgman, Geert Buelens, Yra van Dijk … [et al.] Kapellen : Pelckmans; Kampen : Klement, 2010. -184p.
• Plots hel het werd. Jacobus van Looy en de Battle of the Somme; Geert Buelens (red.), Uitgeverij Huis Clos, Rimburg (NL); 23×14;  -112p. + DVD.