Paul Bogaert

Brussel, 3 mei 1968

Dichter.

In zijn werk tast hij de mechanismen af die ons leven sturen en zo ons algehele welbevinden beïnvloeden.

BIOGRAFIE

3 mei 1968: Geboorte van Paul Bogaert te Brussel.

Paul Bogaert (1968) is de voorman van wat weleens de ‘post-postmoderne’ generatie Vlaamse poëten genoemd wordt, die in de tweede helft van de jaren negentig opkwam.
In die poëzie wordt de mens neergezet als een lijdend voorwerp, een speelbal van de vertogen die hem sturen: dat van de marketing, dat van het bedrijfsbeheer en het timemanagement, dat van het consumentisme.

Bogaert studeerde Germaanse filologie aan de universiteiten van Brussel en Leuven en werkt deeltijds als redacteur bij een non-fictie-uitgeverij. Hij schrijft gedichtenessays en geeft verscheidene lezingen in Nederland en Vlaanderen.

Hij pleit voor het online publiceren van hedendaagse poëzie om de doorstroming van literatuur in het taalgebied te verbeteren. Zijn eerste twee gedichtenbundels staan integraal op zijn website.

1996: Debuteert hij met de gedichtenbundel Welcome hygiene.

Geert Buelens schrijft in De Morgen (1998) over Welcome hygiene: ‘[…] een poging om overbewustzijn en de ziekmakende onrust die eruit voortvloeit te bezweren. Bezweren door te praten, door voortdurend op een onderzoekende en vragende manier in gesprek te blijven.’

1998: Het lange gedicht Toespraak publiceert hij in een bibliofiele uitgave van DRUKsel (Gent, 1998).

Ook in Toespraak zien we – zoals in Welcome hygiene – deze onophoudelijke stroom van woorden zonder tot handelen over te gaan. De met de complexe werkelijkheid geconfronteerde dichter wil zijn publiek overtuigen van zijn daadkracht zonder ooit echt tot actie over te gaan.
De vormgeving van de bundel Toespraak refereert op treffende wijze de inhoud. Bogaert heeft het in de tekst bvb herhaaldelijk over ‘doorzichtige plastic mapjes’ en ‘vellen carbonpapier’. De schutbladen van de uitgave zijn daadwerkelijk gemaakt van carbonpapier en het geheel is verpakt in een doorzichtig plastic mapje. Het lijkt alsof de vormgevers zelf zijn overgegaan tot de daad die de dichter heel zijn tekst lang vooropstelt.

Bron: Stefaan Goossens, in: Vaarwel wat lelijk is. Bijzondere stukken uit de collectie van het Poëziecentrum. Poëziecentrum 2005, pp 154-155 (Paul Bogaert Toespraak)

2009: Dichtbundel “De Slalom soft”

Daarin volgt de dichter – die meer socioloog is dan lyricus – een dag in het leven van een modale werkmens aan het begin van de eenentwintigste eeuw. Het gaat om een redder in een zwemparadijs, een kaderlid in de ‘deining van ledematen en vergadertechniek’, een ‘collega met pipetten en potten’ die ‘secuur de procedures eert’.
Plezier beleven zij niet aan hun dagtaak. De routine lijkt hen murw te maken; ze voelen ‘steken’ en maken vaak associaties met ziekte en pijn: ‘Voor je het weet zie je in een banale druppel/ een pikzwarte traan.’
In een wereld waarin de mens op allerlei manieren door overheid en markt gereguleerd wordt (‘naast de ingang staat een pijl naar de ingang’), verliest hij zijn mens-zijn. Wat rest, is de troost van het artificiële, die geen troost is: het internet, bijvoorbeeld, ‘een gemeenschap met mensen die ik niet ken,/ nooit zal kennen’.
Mensen zijn alleen nog ‘met de database intiem’, niet meer met elkaar. Of er een alternatief is voor dit eenzame bestaan? Een toekomst die hoop wekt? Niet in Bogaerts poëzie: ‘Wat volgt, is wat je vreesde’.
Net als in zijn vroegere werk toont Bogaert zich in zijn nieuwe bundel een vlijmscherpe analyticus van de samenleving. Als geen ander legt hij de mechanismen bloot die het menselijke leven vandaag sturen en de invloed die ze hebben op het algehele welbevinden.
Zo bevestigt Bogaert bundel na bundel de poëzie als een bij uitstek kritisch literair genre. Daarom is ook de Slalom soft weer even onontkoombaar als onmisbaar.

(Knack: 16/12/2009 Bart Van der Straeten)

2013: In Ons verlangen, zijn vijfde bundel gedichten, lijkt de dichter verder te gaan in zijn onderzoek “over wat we zeker weten wat ons drijft” over hoe onze verlangens een korset kunnen vormen waarin we allemaal pogen te functioneren.

2018: Publicatie van de bundel Zo kan het niet langer, een gedichtenbundel vol vluchtwegen voor de moderne mens.

Wordt het geen tijd dat er iets verandert? Paul Bogaert zoekt uit wat er moet gebeuren, wat er kan gebeuren. Door bijvoorbeeld een cursus te volgen of deel te nemen aan een ludieke activiteit. Door vriend en vijand in de ogen te kijken of door gewoon lekker in de slaapzak te kruipen. Door goede raad niet af te doen als betutteling of manipulatie. Door het helemaal anders aan te pakken. Door te grabbelen in de lade van de retorische trucs. Of door verschillende posities uit te proberen.

BEKRONINGEN

1997: Erfgoedbibliotheek Prijs voor Letterkunde van de provincie Vlaams-Brabant voor “Welcome Hygiene”
2003: Nominatie Hugues C. Pernathprijs voor “Circulaire systemen”.
2007: Nominatie driejaarlijkse Cultuurprijs Vlaanderen voor “AUB”
2010: Herman De Coninckprijs (vierde editie) voor “De Slalom soft”.
- De jury, onder leiding van Fried’l Lesage, prees de laureaat voor zijn ‘verrassend verhalende’ poëzie. “De alledaagse spreektaal jaagt niet op effect, grote gevoelens, krachtige beelden. (…) In de Slalom soft wordt gespuwd, gehijgd, geslikt en gewalgd. Je ruikt het zweet, je voelt de jeuk.”
2011: Driejaarlijkse Poëzieprijs van de Vlaamse Gemeenschap voor “De Slalom soft”.
2014: Paul Bogaert wint met Ons verlangen de Herman de Coninckprijs 2014 voor de beste dichtbundel. Lees meer: Herman de Coninckprijs | Poëziecentrum

GERAADPLEEGDE BRONNEN

SMAAKMAKER

Ik hoor dat je gestabiliseerd bent

– Ik hoor dat je gestabiliseerd bent.

Ik ben het, nee, dat neem je niet

in de mond,

te ruw, dat versta ik,

iets

tegen de jeugd, is het dat

wat je wil, tegen de jeugd?

– Ik walg van de superette,

van de geur van de satan in cornflakes,

van het overal aangeborduurde…

– Zeg zulke dingen niet.

Het kunnen afscheidswoorden zijn.

Laat ook de grote doos beletseltekens dicht.

Goed.

Je kunt je ogen rollen

naar de kabelstaart. Wil je

misschien wil je sukkelstraat sukkelstraat, ja, spuw

het maar uit.

Wacht maar tot ik of tot wij – is dat hijgen normaal?

Je lijkt elk woord,

greeploos, kniediep,

te beamen.

Je werkt nu zelfstandig

Je werkt nu zelfstandig en uit eigen beweging

aan je gegevens en zodoende word je levenslang

met de database intiem,

door de input beroest en door scores gekust.

Je verbetert

Bevestigt wat afwijkt als dat wordt gevraagd.

Wie niets gelooft of

wie lange tijd niets inzingt,

zakt weg.

Je profiteert ondertussen door veel te bestellen.

Je kunt jezelf onmogelijk als dood aanvinken.

Er is een persoonlijk invulveld voor twijfels.

Uit: Paul Bogaert, “De slalom soft”, nr 23

BIBLIOGRAFIE

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
POËZIECENTRUM VZW – Gent
Paul Bogaert houdt een meer gedetailleerde bibliografie aan op zijn website http://www.paulbogaert.be/

Om een foto in de fotogalerij te vergroten klik op de foto

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
1996	Welcome Hygiene. (poëzie) Bevat de cycli: Geef vis altijd een bed van ijs; Zand; Finale; Twee keer; Trappen; Welcome hygiene; Huisgerief; Calm ice; Toestand. Omslagontwerp: Danny Dobbelaere Prijs voor Letterkunde Poëzie van de provincie Vlaams-Brabant 1997.		Antwerpen: Manteau / Amsterdam: J.M. Meulenhoff. -63p. Afmetingen:21.50 x 14 (gelijmd) Colofon: Welcome Hygiene van Paul Bogaert werd in opdracht van uitgeverij Manteau NV te Antwerpen gezet in Scala 10 door AMB te Kapellen en gedrukt bij Groenevelt te Landgraaf; Boekbinderij Hexspoor te Boxtel zorgde voor de afwerking.
1998	Toespraak. (gedicht) De vormgeving is van Danny Dobbelaere en Rein Ergo. De schutbladen van de uitgave zijn gemaakt van carbonpapier en het geheel is verpakt in een doorzichtig plastic mapje.		Gent: DRUKsel. -[16]p. Afmetingen: 23 x 17.40 (ingenaaid – In plastic stofhoes gestikt met blauwe draad.) Colofon: Toespraak, een gedicht van Paul Bogaert, is de eerste uitgave van DRUKsel en verscheen op 25 april 1998 te Gent. De tekst is gezet uit Garamont corps 12 en op Free Life gedrukt. De oplage bedraagt 98 door de auteur gesigneerde exemplaren, genummerd van 1 tot 98 en 26 exemplaren geletterd van a tot z, alle bestemd voor de medewerkenden en hun vrienden
2002	Circulaire systemen. (poëzie) Vormgeving omslag en binnenwerk: Geert de Koning. Nominatie Hugues C. Pernathprijs 2003.		Amsterdam: J.M. Meulenhoff. -26p. Afmetingen:21.50 x 14 (paperback)
2004	Pour madame [Paul Bogaert]; Huis aan de kade [Tsead Bruinja]. (Bibliofiele uitgave)		Middelburg: 117-234. -16p. Afmetingen: 23.50 x 12 (ingenaaid) Deze vierde uitgave van 117-234 verscheen te middelburg op 24 september 2004 ter gelegenheid van de gevlekte klimop II; keerdruk; In een genummerd oplage van 117 exemplaren
2006	AUB (poëzie) Boekverzorging: Dooreman en Houbrechts Genomineerd voor de driejaarlijkse Vlaamse Cultuurprijs voor Poëzie 2008.		Amsterdam: J.M. Meulenhoff. -40p. Afmetingen:20 x 15 (gelijmd) Colofon: Toespraak is een licht gewijzigde versie van het gedicht in de bibliofiele uitgave TOESPRAAK (DRUKsel Gent, 1998). Eerdere versies van de gedichten ‘Wat een menu…(3). ‘Ook dat nog…(6); ‘De spons…’ (25) en ‘De beste plaats ? (27) verschenen bibliofiel, samen met de gedichten van Sead Bruinja in de vierde uitgave van 117-234 (Middelburg 2004)
2008	Verwondingen over poëzie. (Gedichtendagessay) Foto omslag ©Belga Picture Vormgeving: Karakters Druk New Goff		Gent: Poëziecentrum vzw -48p. Afmetingen: 18.10 x 11.50 (gelijmd) Verwondingen is het eerste deel van een publicatiereeks waarin een dichter een persoonlijk pleidooi voor de poëzie houdt. Een initiatief van het Vlaams Fonds voor de Letteren, in samenwerking met het Poëziecentrum vzw. Naar een idee van Erik Spinoy.
2009	De Slalom soft. (poëzie) Boekbezorging: Herman Houbrechts 2013: vertaald in het Duits door Christian Filips als Der Soft-Slalom (Roughbooks, Solothurn) 2015: vertaald in het Frans door Daniel Cunin als Le slalom soft Uitgever: Tetras Lyre in de Collection De Flandre		Antwerpen: Manteau./ Amsterdam: J.M. Meulenhoff. Niet gepagineerd. [54] p. Afmetingen: 20 x 15 (ingenaaid)
2013	Ons verlangen. (poëzie) Bevat de cycli: Onzekerheden 1-2; Onzekerheden 3-11; Onzekerheden 12-22; Onzekerheden 23-33; Onzekerheden 34-42; Onzekerheden 43-44; Boekverzorging: Herman Huybrechts		Antwerpen: De Bezige Bij. -z.p. [44]p. Afmetingen: 20 x 15 (paperback)
2018	Zo kan het niet langer. Gedichten. (poëzie) Boekverzorging: Stijn Dams. Foto auteur: Koen Broos. Bevat de cycli: Koppelingen; Bierfiets; Schaafwonden; Tenten; Het kringgesprek zijn habitat; Komt goed; Monstertrucks; Cadavres; Ik zie het probleem niet.		Antwerpen: Uitgeverij Polis. -64p. Afmetingen: 20 x 15 (paperback)

POËZIEFILMS

Je liegt en je filtert… | You’re lying and you filter | Du lügst und du filterst… (Tu mens puis filtres…) , 2006.
PIQÛRES | INJECTIES | INJECTIONS, 2010.
RECONSTRUCTIE | RECONSTRUCTION, 2012.
BACTERIËN | BACTERIA (BACTERIES), Jan Peeters & Paul Bogaert, 2014.
Wat zegt de zee? | What Does the Sea Say? (Que dit la mer?), Jan Peeters & Paul Bogaert, 2016.
RAMPENFILM | DISASTER MOVIE (FILM CATASTROPHE), Jan Peeters & Paul Bogaert, 2018.
Bekijk mij en ik groei | Watch me and I will grow, 2020.

PAUL BOGAERT IN VERTALING

DUITS

Afzonderlijke gedichten

Lyrikline.org
2004: Gedichten uit Welcome Hygiene in : Schreibheft 62 (2004)
2010: in Park. Zeitschrift für neue Literatur (2010, nr. 64)
2015: in: Poet, Literaturmagazin, nr. 18, 2015, p. 71-81.
- ‘Gevoel, lef en uitstraling in onze vingers’/Gefühl, Mumm und Ausstrahlung in unseren Fingern’, ‘We doen allerlei dingen zoals o.a. bijvoorbeeld’ / ‘Wir tun mancherlei Dinge, wie u.a. zum Beispiel’, ‘Zo veel mogelijk. Zo lang mogelijk’ / So viel wie möglich. So lange wie möglich’, ‘Achter de gordijnen’ / ‘Hinter die Vorhänge’, ‘Te veel energie / Zuviel Energie’ (Vertaald door Stefan Wieczorek),
2019: In: Grand Tour. Reisen durch die junge Lyrik Europas. Uitgegeven door Jan Wagner en Federico Italiano, Hanser Literaturverlage,
- ‘Dek me toe’ | ‘Deck mich zu (vert. Kevin Perryman),
- ‘Zonder handen’ | ‘Ohne Hände’, ‘Welcome Hygiene’ (vert. Andreas Ecke),
- ‘Al wie opgewekt is…’ | ‘Alle gutgelaunten…’ (vert. Rosemarie Still

Vertaalde bundels

2008: Zirkuläre Systeme Duits / vert. uit het Nederlands door Christian Filips. Uitgever: Urs Engeler, Weil am Rhein. In: Zwischen den Zeilen: Eine Zeitschrift für Gedichte und ihre Poetiek, nr. 28, mei (2008), p. 3-59. Poëzie, Vert. van Circulaire systemen. Amsterdam: Meulenhoff, 2002.
2013: Der Soft-Slalom Duits / vert. uit het Nederlands door Christian Filips. Uitgever: Roughbooks, Solothurn. Poëzie, paperback. Vert. van De slalom soft. Meulenhoff|Manteau, 2009. Nederlandse en Duitse tekst.

FRANS