Maakt deel uit van:vrouwelijke auteurs

MARCELLA BAETE

Gent, 11 december 1939 – Evergem, 14 december 2023

 

Marcella Hilde Josefina Baete begint pas zeer laat in 1992 te schrijven.

Haar oeuvre, dat haar bron vindt in het eigen turbulente, moeilijke leven,  omvat romans, verhalen, jeugdboeken.

BIOGRAFIE

11 december 1939: Geboorte van Marcella Baete in de ‘bloemenwijk’, een arbeiderswijk in Gent waar alle straten bloemennamen dragen. Eerste kind van Marcel Baete en Stéphanie Teirlinck.

• Vader was rivierarbeider, een heel eigenzinnig man die niet onder een baas kon werken. Was de afgod van Marcella tot ze zestien werd.
• Moeder was vlasspinster. In 1946 begon ze een snoepwinkel in Ledeberg (deelgemeente van Gent). Ze was muzikaal begaafd en zong van 1930 tot 1938 in het koor van de Franse opera te Gent. Ze stimuleerde haar dochter op cultureel gebied, kocht boeken, liet haar pianoles volgen en stuurde haar naar musea.

1946-76: Het gezin Baete woont in Ledeberg. Moeder staat in de winkel van 7 uur ’s ochtends tot 1 uur ’s nachts.

1949: Geboorte van Adriën Baete, de langverwachte zoon.

• Vanaf 1950 moet Marcella, naast haar studies, grotendeels de zorg van het huishouden op zich nemen en over haar broertje waken.

1946-54: Gemeenteschool van Ledeberg. Wiskunde is niet op peil, waardoor ze moeilijkheden heeft in het voortgezet onderwijs. Leest alle boeken van de gemeentelijke bibliotheek.

1954-59: Vijfjarige opleiding tot onderwijzeres aan de Stedelijke Normaalschool voor Onderwijzeressen in de Wispelbergstraat. in Gent.

1957: Begint gedichten te schrijven, maar houdt het geheim.

1961: Huwelijk met Gilbert De Bruyker, grafisch tekenaar, later politieagent. Het paar vestigt zich in Gent.

1959-64: Verscheidene interims als onderwijzeres in het basisonderwijs van de Stad Gent.

1962: Geboorte van Steven Der Bruyker.

1963: Geboorte van Annelies De Bruyker.

1964: Geboorte van Bart De Bruyker.

1964-68: Interim als onderwijzeres in het rijksonderwijs.

1968: Geboorte Jet De Bruyker.

1968-85: Lesgeefster Moraal (niet-confessionele zedenleer) in het Rijksonderwijs.

1969-74: Lekenconsulente in ziekenhuizen refuge Marie en  Sint Vincentius te Gent. Onbezoldigd pionierswerk.

1970: Vaste aanstelling in het Rijksonderwijs. Het gezin verhuist naar een eigen woning in de Mimosastraat te Gent.

1972: Via de organisatie “Terre des hommes” adopteert ze twee Zuid-Koreaanse weeskinderen waarvan er één zwaar gehandicapt blijkt. Dat zorgt voor moeilijkheden in het gezin. Gilbert De Bruyker verlaat zijn vrouw en zes kinderen. Deze ervaring ligt aan de basis van haar roman ‘Oceanenkind‘ (1993)

1976-82: Echtscheidingsproces. Moeilijkheden rond hoederecht en alimentatie. Marcella Baete begint te drinken.

1982: Echtscheiding wordt uitgesproken. Moeder Stéphanie Baete-Teirlinck, overlijdt.

1982-84: Tweede huwelijk met Emiel De Guchtenaere, een weduwnaar met vier kinderen. Hij is keurslager met twee zaken in Sint-Niklaas. Marcella Baete werkt parttime als lesgeefster moraal en baat samen met haar man de zaak uit. In 1984 behaalt ze het diploma van slagerin.

1985: De zaak gaat failliet. Marcella Baete blijft met 2.400.000 BEF schulden achter. Wordt als lerares overgeplaatst van Sint Niklaas naar Avelgem (tussen oudenaarde en Kortrijk).

1985-86: Na een zwaar auto-ongeval (nekbreuk) verblijft ze elf maanden in het ziekenhuis.

1986: Van overheidswege ongeschikt verklaard voor het onderwijs. Invaliditeitsuitkering.

1986-89: Scheidingsprocedure. Moeilijke periode. Begint weer te drinken. Verscheidene relaties. Zwerftocht van 18 maanden door Frankrijk, Spanje, Italië en Duitsland.

Voor ze aan het échte schrijven begon deed ze eerst nog een voettocht naar Compostella.

1990: Mislukte zelfmoordpoging.

EERSTE PUBLICATIES

1991-92: Begint gedichten te publiceren in het tijdschrift  ‘Onze Tijd’. Schrijft zich in, in de Gentse schrijversacademie – toen in de Toverdoos in de Lange Violettestraat – en tevens in de Antwerpse schrijfacademie. Ook wordt ze vrije leerlinge aan de faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de Gentse Universiteit.

Vanaf 1992: Relatie met Désiré Lemmens. Engageert zich in Verbond voor Voorzieningen voor Jeugd- en gehandicaptenzorg (VVJG). Schrijft gratis teksten, o.a. voor ‘Het kind’ een maandblad voor gehandicapten.

1992:  Debuteert met de levensroman Ze zeggen dat ik gek ben, in een directe, authentieke stijl en onconventioneel taalgebruik. In hetzelfde jaar komt Jeannetje van Diependale op de markt, een autobiografische roman over het seksueel misbruik door haar vader.

• Ze maakte indruk. NRC Literair) noemde haar de “vrouwelijke [Louis Paul] Boon”  en de Nederlander Ischa Meijer verwees naar haar als “de Vlaamse Bukowski”.

Nog in 1992 verschijnt een jeugdboek Het donker ligt één duim voor je, waarin een meisje eerst de echtscheiding van haar ouders en later de dood van haar vader moet verwerken.

Begint volop te schrijven: veelal zijn het romans met een sterke autobiografische inslag

1993: Publicaties:

• Jeugdboek: ‘De ster die blonk’, een vervolg op Het donker ligt één duim voor je (1992)
• Roman: ‘Oceanenkind’, waarin een vrouw besluit om een weeskind te adopteren uit Korea. Het kind blijkt mentaal gehandicapt. wat leidt tot een breuk binnen het gezin en de man verlaat het huis. Teder en wreed tegelijk beschrijft Baete hoe het gezin langzaam ten onder gaat. De geadopteerde dochter doet de moeder uiteindelijk beseffen dat er meer is tussen hemel en aarde dan zij kon vermoeden.

1993-96: Wekelijkse columns in de krant ‘Het Nieuwsblad/De Gentenaar.

1994: Wekelijkse ‘levensverhaal’ in Mijn geheim, Nederlands damesblad met uitsluitend levensverhalen.

1994: Publicatie van de historische roman ‘Kasterbant’.

• Haar roman Kasterbant (1994) is een familiegeschiedenis, gesitueerd net voor en tijdens de Duitse bezetting, die zich afspeelt in Gent. Het boek werd bekroond met de Ary Sleeksprijs (voor proza) van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal – en Letterkunde.
• Kasterbant verschijnt in 1996 als feuilleton in Het Nieuwsblad. De toenmalige redactie stopte de publicatie omdat ze van oordeel was dat bepaalde passages te gevoelig lagen vanwege de toen pas bekend geworden zaak Dutroux. Baete spande hiertegen een rechtszaak aan en kreeg in 2001 moreel eerherstel en een financiële schadevergoeding

Luisterspel voor IKON, ‘Bloeiend Kaf’ over haar vermiste dochter Jet De Bruyker.

1995: Publicatie van de roman ‘Jaren van leem’, waarin ze haar kinderjaren in Gent verwerkt.

Zoon Bart De Bruyker vertrekt naar Australië en start daar een zaak.

1996: Project: muzikale vertelling voor kansarmen.

2000: Herstellende van chronische vermoeidheidssyndroom (CVS). Haar boek ‘De bondgenoot’ gaat daarover.

2002: Overlijden van haar vader aan de ziekte van Alzheimer.

2003: Publicatie van haar roman ‘Ha, ge zijt daar !‘

• De roman gaat over de laatste jaren van het leven van haar vader eerst in het ‘home’ waar hij verbleef, later in de diverse ziekenhuizen waar hij tenslotte stierf aan de ziekte van Alzheimer. Tijdens en na haar bezoeken probeerde de auteur niet alleen haar eigen gevoelens te verwoorden, maar ook de gedachten van haar vader te reconstrueren.
• Zo werd Ha, ge zijt daar een indringend portret van twee individuen die op zoek gaan naar hun verleden en naar elkaar.

2008: In Later is voorbij legt ze – met haar eigen leven als uitgangspunt – strijdlustig en met grote realiteitszin de nadruk op de waarde en de zin van het ouder worden.
`Ouderdom is de laatste fase in ons leven en heeft een eigen gezicht, een eigen sfeer en karakter, eigen vreugden en noden. Oud worden is een net zo’n heilige opgave als jong zijn.’
De ongemakken relativeert Marcella Baete met het wapen van de onderkoelde humor.

Fragment:`Vanmorgen heeft een hoektand mijn mond verlaten toen ik op de korst van mijn boterham beet. Ik stop hem in een klein, ijzeren doosje: het is de eerste tand die overlijdt. () Als ik met het doosje schud, maakt het een vrolijk geluid, uit vreugde omdat de tand nu rusten mag na een leven van noeste arbeid. Ik vrees dat als men mij en mijn tanden in mijn kist zal schudden het zeker geen vrolijk geluid wordt.’

14 december 2023: Marcella Baete – 84 jaar oud – overlijdt te Evergem.

BEKRONINGEN

• 1994: Ary Sleeksprijs – voor realisme- van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde voor haar roman Kasterbant.

 

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Websites

• Officiële website Marcella Baete
• Marcella Baete – dbnl.

Referenties

• Kitty Roggeman, Marcella Baete, de rechtvaardige en strijdlustige pp.11-26;  In: Als een wilde tuin : schrijfsters in Vlaanderen 2 / red.: Lisette Keustermans; red.: Brigitte Raskin. Amsterdam : Meulenhoff ; Antwerpen : Manteau, 1996. – 279 p. : ill.. (Schrijfsters over Schrijfsters)

 

BIBLIOGRAFIE

De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
• Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
• Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
	De dood is een tunnel. (verhalenbundel) Negen kortverhalen met telkens in het verhaal een ander soort overlijden, geïnspireerd op een mislukte zelfdoding. Onuitgegeven. Ik vond dat ik nog niet écht mijn stijl had gevonden en ik bekijk het als een geslaagde schrijfoefening.		Onuitgegeven.
1992	Ze zeggen dat ik gek ben. (roman) Omslagillustratie: Egon Schiele, ‘De Boosaardige’, 1910 Omslagontwerp: Art & Partners Vormgeving EPO		Berchem: EPO (vzw. Lange Pastoorsstraat 25-27 2600 Berchem) -167p. Verspreiding voor Nederland: De Geus Breda Afmetingen: 19.75 x 12.25 (paperback) Druk: Drukkerij EPO
1992	Jeannetje van Diependale. (roman) Autobiografisch over het seksueel misbruik door haar vader. Omslagillustratie: Otto Dix, ‘Paar’, 1926 Omslagontwerp: Art & Partners Vormgeving EPO		Berchem: EPO (vzw. Lange Pastoorsstraat 25-27 2600 Berchem) -189p. Verspreiding voor Nederland: De Geus Breda. Afmetingen: 20 x 12.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) Druk: Drukkerij EPO
1992	Het donker ligt één duim voor je’. (jeugdboek) Jeugdboek van 9 tot 12 jaar. Genomineerd door de Kinderjury. Omslagontwerp & tekeningen : Gerda Dendooven. Redactie: Rosalie Coenen.		Antwerpen: Facet International NV.  -111p. Afmetingen: 20 x 13 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
1993	De ster die blonk. (jeugdboek) Jeugdboek voor 9 tot 12-jarigen. Vervolg op ‘Het donker ligt één duim voor je’, genomineerd door de Kinderjury. Tekeningen : Gerda Dendooven. Redactie: Rosalie Coenen – John Riedijk		Antwerpen: Facet International NV.  -109p. Afmetingen: 20 x 13 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
1993	Oceanenkind. (roman) Omslagillustratie: Otto Dix, ‘Vrouw en kind’, 1953 Omslagontwerp: Art & Partners Vormgeving: EPO		Berchem: EPO (vzw. Lange Pastoorsstraat 25-27 2600 Berchem) / De Geus Postbus 1878 4801 BW Breda.  -192p. Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Druk: Drukkerij EPO
1994	Kasterbant. (historische roman) Ary Sleeksprijs – voor realisme – van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal – en Letterkunde. Omslagontwerp: Marten Jongema Foto voorplat: Annaleen Louwes Foto achterplat: Wout Jan Balthuizen		Amsterdam: Uitgeverij Prometheus. -215p. Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback)
1994	Bloeiend kaf. (luisterspel)
1995	Jaren van leem. (roman) Vertaald in het Engels door Elsie Janssens: Years of loam. Omslagontwerp: Marten Jongema Omslagillustratie: Annaleen Louwes Foto achterplat: Johan de Gussem		Amsterdam: Uitgeverij Prometheus.  -194p. Afmetingen: 20 x 12.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
1996	Onblusbaar vuur. Een meisje in gesprek met God. (roman) Omslagontwerp: Marten Jongema Foto van de auteur op het achterplat: Leart		Amsterdam: Uitgeverij Prometheus.  -166p. Afmetingen: 20 x 12.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
1997	Het leven kan wreed schoon zijn. (roman) Omslagontwerp: Marten Jongema Foto voorplat: Annaleen Louwes Foto van de auteur op het achterplat:  Kristof Ghyselinck		Amsterdam: Uitgeverij Prometheus.  -160p. Afmetingen: 20 x 12.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
1999	De wind is rood. (roman) Omslagontwerp: Marten Jongema Foto van de auteur op het achterplat: Chris Wouters		Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker.  -180p. Uitgeverij Bert Bakker is een onderdeel van Uitgeverij Prometheus. Afmetingen: 20 x 12.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
2000	De bondgenoot. (roman) Omslagontwerp: Marten Jongema		Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker.  -159p. Afmetingen: 20 x 12.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
2002	Het tuinmeisje : een roman over de mythe van het moederschap. (roman) Omslagontwerp: Studio Jan de Boer BNO, Amsterdam. Omslagdia: © Image Store b.v. Auteursfoto: Benny De Grove. Binnenwerk: Phaedra creative communications		Antwerpen/Vianen: The House of Books. -223p. Afmetingen: 21 x 14 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
2002	Voor altijd de jouwe. (briefroman) Geschreven samen met Diane Broeckhoven. Met thrillergehalte. Omslagontwerp: Studio Jan de Boer BNO, Amsterdam. Omslagdia: © Image Store b.v. Auteur foto Marcella Baete: Benny de Grove Auteur foto Diana Broeckhoven: Christophe de Wit Binnenwerk: Phaedra creative communications, Westerlo.		Antwerpen/Vianen: The House of Books BV.  -142p. Afmetingen: 21 x 14 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
2003	Ha, ge zijt daar. Portret van een vader. (roman) Omslagontwerp: Aksent/Johan Buijs. Omslagdia: Lena De Bruyker. Auteursfoto: Benny De Grove. Binnenwerk: Phaedra creative communications		Antwerpen/Vianen: The House of Books.  -239p. Afmetingen: 21 x 14 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
2004	Ik ga dood aan jou. (roman) Omslagontwerp: Toni Mulder, Mulder-Van Meurs. Auteursfoto: Benny De Grove. Binnenwerk: Phaedra creative communications, Westerlo.		Antwerpen/Vianen: The House of Books.  -222p. Afmetingen: 21 x 14 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft)
2008	Later is voorbij. (roman) Omslagontwerp: Berry van Gerwen. Omslagillustratie: © Ole Graf/zefa/Corbis		Breda: De Geus.  -192p. Afmetingen: 20 x 12.50 (gebonden – harde roodlinnen kaft met stofomslag) Druk: Koninklijke Wöhrmann BV, Zutphen.

 

.