 |
JEF VAN EXTERGEM. Als rook over de bergen.
Historische roman. Auteur: Marc Andries Antwerpen: Uitgeverij Ludion. -382p. + 32p fotomateriaal. Afmetingen: 21 x 13.50 (gebonden – harde rode kartonnen kaft met stofomslag) |
Tussen de stortvloed van romans, dichtbundels, essays enz. die de laatste weken als vallende herfstbladeren over ons neerdwarrelen, hou ik graag volgende parel tegen het licht: een historische roman met als titel Jef van Extergem, Als rook over de bergen waarin Marc Andries een niet onbelangrijk en al te vaak onderbelicht deel van onze Vlaamse geschiedenis evoceert: het linkse flamingantisme.
Jef Van Extergem (1898-1945), wie kent hem (nog), deze overtuigde socialist, gedreven links flamingant, activist tijdens en na WO I , later communist en verzetsstrijder tijdens WO II ?
Een bewogen leven, van kleins af aan met het socialisme opgegroeid, zal hij als jongeman het activisme tijdens WO I een socialistische invulling geven, wat hem in 1920 een celstraf van 20 jaar oplevert. Als hij in 1928 de gevangenis verlaat wordt hij feestelijk gehuldigd. Hij steunt August Borms als kandidaat voor de Frontpartij, treedt toe tot de Belgische communistische partij, houdt talloze meetings in de Antwerpse volkshuizen, in het Berlijn der Spartakisten, in de gevangenis, op de Kalmthoutse heide. De autoritaire katholieke strekking, die in de dertiger jaren in de Vlaamse Beweging dominant wordt, doet hem huiveren. Tijdens WOII gaat hij in het verzet, wordt hij verklikt en gefolterd in Breendonk, tenslotte naar het arbeidskamp Ellrich gestuurd, waar hij van ontbering sterft en als rook over de bergen in de tijd verdwijnt.
Een bewogen leven was het, duwend en knokkend ten dienste van zijn idealen: het internationale socialisme én de Vlaamse ontvoogding.
“Voor het socialisme alles en voor Vlaanderen ook zoveel”, zegt Jef van Extergem welbespraakt op het titelblad.
Marc Andries evoceert het allemaal. En hoe! De rasverteller die hij altijd al is geweest, tolereert geen droog feitenmateriaal, integendeel het zijn mensen van vlees en bloed die zijn roman bevolken. Geen pedanterie, maar de tijdsgebonden achtergrond is van een grote naturel. Dat berust op een stevige research. Humoristisch of ironisch waar het past, met inleving en mededogen waar het pijnlijk wordt, onverbloemd waar het gruwelijk wordt.
“Zoals het lot was van alle doden van Ellrich, en dat zijn er vele duizenden, kreeg hij geen graf. Zijn lijk werd naar een crematorium gebracht. Er bleef geen enkel spoor achter. Alleen nog even een rookpluim. Die verdween in de heldere lucht boven de bergen. Als een droom van Jef, die, toen men hem vroeg waarom hij dat allemaal deed en doorstond, zei: “Dit is mijn droom. Ik kan niet anders”.
Het is een mooi, spannend én tegelijk noodzakelijk boek dat Marc Andries schreef. Ludion zorgde ervoor dat het mooi werd uitgegeven, gebonden in harde kaft met een prachtig ontworpen stofwikkel.
A thing of beauty…
