home | Inloggen
Aantal schrijvers: 595 | Aantal boeken:

19.538

 

 

Iris Van de Casteele: drie nieuwe bundels gedichten

Dat Iris een gedreven dichteres is, daar kan niemand aan twijfelen. Meer dan veertig bundels op haar naam. Sommige daarvan zijn rechtstreeks in andere talen geschreven.

Dat moet maar eens gewoon onder de aandacht gebracht.

Zoals ze ook publiceert in Peru (‘Cordones umbilicales’, Editores Borrador, Lima, Peru) en Guatamala (Evocacion a Yannis Ritsos, Ediciones del Jazmin Ciudad de Guatamala, Guatemala) en in Paraguay (waar ze woont) voor haar inzet voor de cultuur en de taal van de Guarani, een erediploma van het erkend INSTITUTO DE EDUCACIÓN SUPERIOR, heeft gekregen behoort eveneens tot haar palmares. Ze is de enige Vlaamse dichteres van wie een bundel naar het Guarani werd vertaald.

Helemaal indrukwekkend wordt het wanneer we beseffen dat ze daarnaast de bezielster en verantwoordelijke van poëzie-uitgaven ‘De Distel’.

Maar laat ons dat niet afleiden van haar belangrijkste werk: haar poëzie.

Weerom zijn er drie nieuwe bundels van haar hand op de markt.

1. Verzoend met alles is integraal opgedragen aan dichter, schrijver Frans Fransaer.

Op het titelblad vermeldt de dichteres:

In Memoriam Frans Fransaer 1934-2010

De gedichten van de bundel Verzoend met alles zijn uitsluitend gewijd aan Frans Fransaer, dichter/schrijver, aan wie ik mijn ontplooiing als dichteres, en als mens, voor een goed deel te danken heb. Hij was een dierbare tochtgenoot op de weg naar innerlijke bevrijding.

2. Met De stoelen van Yannis Ritsos komt een thema aan bod dat reeds in 2012 (La escalera de ritsos) onderwerp was van een bundel. Hier worden de dingen scherper gesteld en wordt als nawoord een bijdrage toegevoegd over de gruwel van het kolonelsregime na de tweede wereldoorlog. In januari 2013 verscheen de Spaanse versie van deze dichtbundel onder de title Evocacion a Yannis Ritsos, Ediciones del Jazmin Ciudad de Guatamala, Guatemala (poesia traducida).

3. Catharsis is dan weer een dichtbundel, waarin ze, in haar eigen poëtische taal, haar emotionele en filosofische opvattingen weet te communiceren.

 

Wij zijn geen recensent, wij doen aan leeservaring. Daarom kozen we hier twee gedichten uit de bundel VERZOEND MET ALLES en proberen aan te geven hoe we ze ervoeren. Met de twee andere bundels doen we dat even later nog eens over.

Kiezels

Drie kleine kiezels
kiest hij uit
*
hij poetst ze op
hij wrijft ze glad
ze liggen wit
in mijn bezit
*
antonio en ik
volgen de regen
op de ruit
*
druppels
Vivaldi.

 

Eenvoud. De doordringende schoonheid van het alledaagse waarmee iemand ziet hoe mooi een simpele witte kiezel is. Een moment van herkenning/herinnering vervat in een kiezel die werd opgepoetst en bijgehouden, omwille van. De melancholie, de melancholie van de regendruppels, tikkend, lopend op een ruit en dan Vivaldi. Waren het de 4 seizoenen  ?

Al lezend en herlezend leef en doorleef je dit kleine menuet, dat je dwingt een zienswijze aan te nemen. Prachtig is het. Frans en Iris moeten twee gelijkgestemde zielen zijn geweest.

Maar de mooiste hommage aan Frans Fransaer – die ik enkel ken uit zijn werk en van wie ik weet dat hij een tijdlang swiper is geweest ter lange omvaart – zie zijn roman MS Karibu) – vind ik het gedicht Naar zee toe

 

Hijskranen
containers
dokken
*
de kaai
de boten
de haven
de mannen
*
je ziet ze vertrekken
ontwaart hun geheimen
je denkt aan ontmoeten
aan komen en gaan
*
dag zeeman dag
iets diep in mij zegt mij
dat ik eindelijk kan duiden
de trekken van je gelaat

 

DE STOELEN VAN YANNIS RITSOS

Yannis Ritsos (1909-1990), groot Grieks dichter, debuteerde in 1934 met de bundel Traktoren en trad nog datzelfde jaar toe tot de communistische beweging. Een keuze die hem door het rechtse Metaxas-regime en later de Kolonelsdictatuur (1967–1974) niet in dank werd afgenomen. Hij zat een gevangenisstraf uit op het beruchte eiland Jaros, maar kwam vrij in 1972 onder druk van de gemobiliseerde wereldopinie.

Iris Van de Casteele geeft op het achterplat van de bundel aan dat ze zeer geïnteresseerd is in Ritsos’ poëzie omdat ze er veel van haarzelf in herkent.

Deze gedichten hebben – zo heb ik ze althans gelezen – steeds iets van een zoeken, soms van vinden, meestal paradox. Het zijn harde gedichten, schrijnende gedichten, soms. Ze ontregelen een beetje je denken. Kan het anders ? Dictatuur en vervolging zijn niet prettig, ze verminken het menselijke, onszelf.

 

Het licht

Klimmen wou ze op een stoel
ze dacht aan het licht
dat door de ruit scheen
ze dacht iets te zien
ze viel
ze dacht aan het vuur dat te branden lag
niet ver van de boomgaard
aan het licht dat erin zou verdwijnen
terwijl zij daar lag
zag ze de ontbrekende schoen
rechts van haar lagen vier poten
ook al in hout
zoals de bomen die ze helder dacht
in het donker.

 

Een ander gedicht

 

Zomermiddagdroom schreef hij als titel
bloemen zag hij die dag overal
‘in de blonde vlechten van het voorjaar
verschenen blauwe irissen’
vol was hij van zon
van goedheid
hij lachte
van een met klimop begroeide palissade sprak
hij
schreef dat je je zelf niet kunt voorstellen
wat is een palissade is
je zou denken hij was genezen
maar de gaten bleven
die men erin gefolterd had.

 

CATHARSIS

 

Weer een andere bundel. Haar eigen stem ditmaal, helemaal van haar en zingend voor zichzelf. Niet dat dat in de twee andere bundels anders was, maar dit is Iris en Iris alleen.

 

Slechts één gedicht: Wat samenvalt

 

Dat de honingwind zong
dat de slak haar weg vond
naar de hals van de wortel
je kijkt achterom
je ziet een deur
je vraagt je af vanwaar die
druivenpit op het perron
terwijl je je stoot aan alles
wat valt
wat samenvalt
je verste verleden
de onmogelijke terugkeer
en je doet wat je moet
één keer echt huiveren

 

Zie je, deze poëzie heeft iets van in-de-wereld-geworteld zijn. Het kleine, het achteloze, de druivenpit op het perron, de wind wellicht speels en geurend naar honing, je ziet wat dingen ach wat en kijk…plots doet het leven je huiveren. Hoe het open spat en je een deel werkelijkheid wordt. Denk ik dan.

 

Met dank Iris, voor deze mooie gedichten.