home | Inloggen
Aantal schrijvers: 590 | Aantal boeken:

16526

 

 

Mesotten, Bart

Maakt deel uit van:

Bart Mesotten

Diepenbeek, 19 maart 1923 – Averbode, 23 november 2012

Dichter, vertaler, tekstschrijver, journalist, etymoloog-lexicograaf en priester.

Introduceerde als eerste in Vlaanderen de Japanse dichtvorm ‘haikoe’

 

BIOGRAFIE

19 Maart 1923: Geboren als Jozef Reinier Lodewijk Mesotten te Diepenbeek als tweede zoon van Paul Mesotten en Elise Claesen. Groeide op in Diepenbeek.

Hij doorliep de klassieke humaniora aan het Sint-Jozefscollege te Hasselt.

PRIESTERSCHAP

12 september 1942: Trad in bij de norbertijnen te Averbode. Hij kreeg toen als kloosternaam pater ‘Barnabas’ toegewezen. Omdat die naam zoveel lijkt op Barabbas, de joodse misdadiger uit het lijdensverhaal, kortte Mesotten ‘Barnabas’ tot ‘Bart’ in.

Hij schreef daarover: ”Veronderstel dat als naam boven je biechtstoel “Pater Barnabas” zou staan, dan zou geen kat komen biechten, omdat de biechteling aan de onfortuinlijke “Barabbas” zou denken.’

1947- 1950: Behaalde in 1950 zijn licentie theologie aan de Pauselijke Universiteit Gregoriana (jezuïeten) te Rome .

  • Zijn proefschrift droeg als titel Jezus’ vriend. Een onderzoek naar de pedagogische waarde van de vriendschap tussen Jezus en Sint-Jan.

8 augustus 1948: Werd in Averbode tot priester gewijd.

1950-1954: Werd in 1954 licentiaat klassieke filologie aan de KULeuven .

  • Zijn licentiaatsverhandeling ging over Klaudios’ Ptolemaios’ Tetrabiblos – met een appendix over de goddelijkheid van de hemellichamen in de antieke filosofie. De verhandeling van Claudius Ptolemaeus (Tweede eeuw) was in het Westen eeuwenlang het toonaangevende werk over astrologie.

1951: Mesotten publiceerde al vroeg gedichten in het tijdschrift Nieuwe Stemmen. Een eerste bundel verscheen in 1951 onder de titel Voor ingewijden. In 1955 publiceerde hij een tweede bundel onder de titel Madrigalen.

1 september 1954-1969: Gaf les aan het Sint-Michielscollege te Brasschaat als klasleraar retorica. In deze periode organiseerde hij tal van culturele activiteiten.

“In zijn Brasschaatse jaren hechtte Bart veel aandacht aan het schoolblad schakel , vertelt Luc Pay leerkracht aan het Sint-Michielscollege. Onder zijn leiding groeide het blad, dat tot dan toe alleen lokaal relevant was uit tot een fraai jaarboek. Bart keek verder dan de eigen schoolmuren, hij had zeer moderne opvattingen. Er verschenen verscheidene jaarboeken met cultuurhistorische artikels en essays.”

1957-1968: Bart Mesotten verzorgde uitzendingen over literatuur en religie voor de schoolradio.

1958: De interesse van Bart Mesotten voor buitenlandse poëzie bleek al vroeg. In 1958 publiceerde hij de bloemlezing Poëzie ter langer omvaart, “Een bloemlezing uit de poëzie der vreemde volkeren”.

1 september 1969: Verliet het college en werd rector van Congregatie van de Diocesane Zusters van Overijse-Mechelen (eerst te Overijse, later (2005) te Berlaar). Dit bood hem de gelegenheid om zich intenser toe te leggen op zijn eigen literaire en taalkundige werk.

1 september 1969-1983: Godsdienstleraar aan het VTI te Overijse.

Vanaf 1971 schreef hij regelmatig artikels over kerk en godsdienst voor het weekblad ‘Knack’.

HAIKOE

Mesotten is natuurlijk de man die in Vlaanderen de Japanse dichtvorm ‘haikoe’ introduceerde en bij een ruim publiek bekend en geliefd maakte.

1972: Dag, haikoe (Colibrant, 1972), is de allereerste Vlaamse bundel met uitsluitend Nederlandstalige haikoes.

  • Naast eigen dichtwerk in dit genre publiceerde hij rond haikoe (en verwante dichtvormen) twee standaardwerken:
    • in 1986 het Haikoe-boek (De Nederlandsche Boekhandel/Uitgeverij Pelckmans P, 1986), een 496 pagina’s tellend werk over haiku.
    • In 1993 volgt Duizend kolibries (SintJoris, 1993).
  • Daar bleef het echter niet bij, er volgden meer verkenningen:
    • in 1998 Een verre vogel. Tweede haikoe boek (1998, 541 p.)
    • in 2003 Boven de wolken. Derde haikoe-boek (omvang 544 p.),

1976: Medeoprichter (samen met Clara Haesaert, Karel Hellemans, Gaby Vanden Berghe, Bert Willems en Herwig Verleyen.) van het ‘Haikoe-Centrum Vlaanderen’.

  • Het Haikoe-Centrum Vlaanderen is vandaag uitgegroeid tot spil van het haikoe-gebeuren in Vlaanderen. Het Centrum geeft onder meer het tijdschrift Vuursteen uit en organiseert ook de jaarlijkse haikoe-dagen.

1980: Behoorde hij tot de oprichters van het haiku-tijdschrift Vuursteen.

1989: Mesotten was ook in bredere zin geïnteresseerd in de Japanse cultuur. Hij bezocht het land meer dan één keer. Uit de samenwerking met de Leuvense Japanoloog Willy Vande Walle ontstonden :

  • Geen mosselen op het veld (1989) een vertaling van Japanse spreekwoorden,
  • De dag van het slaatje, (1989) vertaling van de moderne tankabundel van Tawara Machi.

2000: Zijn inspanningen worden bekroond met de prestigieuze literaire Japanse ‘Masaoka Shiki International Haiku Award’.

ETYMOLOGISCHE VERKENNINGEN

1980-2000: Graag gelezen waren ook zijn talloze etymologische bijdragen in onder andere Vlaamse Filmpjes, De Bond (1987-1990), Kerk en Leven (beginnend in 1994), Knack (1980-1983) en De Standaard. Geen zwaarwichtige betogen, eerder speelse, scherpgeziene notities, plezierig om lezen.

1996: Een eerste bundel van deze etymologische pareltjes rolt van de persen: Binnenkijken in woorden (Pelckmans, 1996, 584 pp.)

2000: Volgde een tweede bundel Rondneuzen in woorden (Pelckmans, 2000, 621 pp.).

2004-2009: In deze periode verschijnen zijn drie grote lexicografische publicaties, die zonder restrictie ‘magna opera”’ mogen genoemd worden.

  • Van Aalmoes tot Zwitserse garde. Etymologie en betekenis van duizend woorden rond religie (Averbode, 2004, 670 pp.)
  • Valse profeten. Honderden Bijbelse woorden en uitdrukkingen te gast in het Nederlands. (Averbode, 2007, 644p.)
  • Rari nantes. Honderden Griekse en Latijnse gevleugelde uitdrukkingen, afkortingen, voor- en achtervoegsels te gast in het Nederlands. (Averbode, 2009, 765p.)

16 november 2010: Keert permanent naar de Abdij van Averbode terug.

2012: Nog een laatste boek met als titel ‘Reliqua’: allerhande nagelaten dingen, teksten die overbleven, die nog niet gepubliceerd werden, die voorlopig terzijde gelegd waren.

  • Dat slaat dan in de eerste plaats op de haiku’s die hij schreef na de uitgave van zijn derde haikuboek ‘Boven de wolken’ (Pelckmans, 2003).
  • Ten tweede behoren tot de terzijde gelegde teksten de bijna vergeten zes fragmenten van het aloude Indische epos, de Ramayana. Die hebben, als eerste vertaling in het Nederlands, in de jaren zestig wel gediend voor reeksen uitzendingen van de schoolradio, maar zij verschenen nog niet in boekvorm.
  • En ten slotte is er een reeks etymologische verkenningen.

23 november 2012: Overlijdt op 89-jarige leeftijd in de Abdij te Averbode

 

SMAAKMAKER

De boer met zijn ploeg:
hij rijt het voorjaar open.-
De aarde ademt weer.

 

GERAADPLEEGDE BRONNEN

 

BIBLIOGRAFIE

Woordje vooraf

De bibliografie bestaat uit 2 delen

  1. Chronologisch overzicht van alle werken gepubliceerd in boekvorm
  2. Beknopt overzicht per genre

De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij

  • Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
  • Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
  • POËZIECENTRUM vzw- Gent

Chronologisch overzicht

Jaar Titel Fotogalerij Uitgeverij 1ste druk
1951 Voor ingewijden. (poëziebundel) Maastricht: Ernest van Aelst. -64p.
1955 Madrigalen. (poëziebundel)

Omslagtekening van Renaat Demoen
 Antwerpen: Die Poorte. -70p.

Afmetingen: 22.50 x 14.80 (ingenaaid – harde kaft met stofomslag )
Colofon: Deze verzenbundel werd in de lentemaand negentienhonderd vijfenvijftig gezet uit de Baskerville en gedrukt op de persen van de Drukkerij Die Poorte te Antwerpen.
De eerste  oplage bedraagt 220 exemplaren, genummerd van 1 tot 220.
Dit is nummer: …
1959 Poëzie ter lange omvaart. Een bloemlezing uit de poëzie van vreemde volken.

Samenstelling: Bart Mesotten.
Thema’s: 1. Jonge Liefde; 2. De Grote
Liefde; 3. De Dood; 4. De Overzijde; . Natuurlyriek; 6. Kleine Mensenparade.
 Mesotten 11 Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel. -148p.

Reeks: Klassieke galerij nr.134.
Afmetingen: 17.20 x 11.60 (ingenaaid – harde geïllustreerde kaft)
1968 De overkant van het gedicht. (essays over poëzie)

Bevat: Over poëzie-techniek (pp 9 – 96); De overkant van het gedicht (pp 97-120); Religieuze poëzie (pp 121-156); Poëtisch bezoek aan Zuid-Afrika (pp 157-214); De jonge Dante (pp 215-228).
 Brecht: Uitgeverij De Roerdomp. -246p.

Afmetingen: 21 x 13.70 (ingenaaid)
Voor Nederland: Uitgeverij Semper Agendo, Apeldoorn.
1972 Dag, haikoe. (dichtbundel)

1972: 2de druk
1973: 3de druk

 [Deurle]: Colibrant. -124p.

Afmetingen: 18 x 9.50 (ingenaaid – licht kartonnen kaft met flappen)
1977 Dag, pauwoog. (haikoe – dichtbundel)

Bevat: inleiding (pp 7-16); Haikoes (pp 17-108); Trefwoorden (pp 109-116); Eigennamen – Seizoenen (pp 177)

 [Deurle]: Colibrant. -118p.

Afmetingen: 18 x 9.50 (ingenaaid– zachte linnen kaft)
1979 Op haikoe-safari in Japan. (essay – reisverhaal)

Vormgeving: Bert Willems.
Overdruk uit “Schuim” VI/1-2; VI/3 en VI/6 jaargang 1979

 Lanaken: Uitgeverij ‘Schuim’ v.z.w. -26p.

Afmetingen: 24 x 17 (geniet – zachte kaft)
Druk: Typo-Offset Paesen, B-3660 Opglabbeek.
1980 Dag, licht. Haikoe en senrioe. (dichtbundel)

Deeltitels: haikoe; voorjaar; zomer; najaar; winter; senrioe; dieren; denkend aan; denkend; reizend; zeventientjes.
 Schiedam: Uitgeverij Simon Buschman. -124p.

Afmetingen: 21 x 14.70 (ingenaaid)
Colofon: Zetwerk: Elgraphic bv, Schiedam
Druk: Jan Zoutendijk, de kostendrukkers Schiedam
Letter: Garamond halfvet.
1981 Gezegend die nacht. Haikie en senrioe. In memoriam patris 1887-1981. (dichtbundel)

Kalligrafie Joke van den Brandt
 Overijse: Eigen beheer. -8p. Handgeschreven.

Afmetingen: 15 x 10.70 (genaaid los in kartonnen omslag)
Kolofon: GEZEGEND DIE NACHT, een bundel haikoes en senrioes in 1981 geschreven door Bart Mesotten in memoriam patris (1887-1981), werd door Joke van de Brandt gekalligrafeerd stijl Ludovico degli Arrighi en in eigen beheer uitgegeven in een oplage van 300 exemplaren. De bundel is niet in de handel.
1982 De seizoenen van de appel. Haikoe en senrioe met enkele bedenkingen. Ekeren: Rob Buytaert. -47p.

Afmetingen: 19.50 x 10.40 (ingenaaid)
Colofon: De seizoenen van de appel werd in het najaar van 1981 op aanvraag van Jan en Christine Buytaert die in Ekeren aan de Kapelsesteenweg 768 sedert 1975 hun restaurant De Belle Fleur houden, samengesteld door Bart Mesotten en naar vormgeving en opmaak van Rob Buytaert door Lithoprint nv te Schoten gezet uit de Baskerville en gedrukt op 85 grams Ingres in een oplage van 1250 exemplaren. De bundel is niet in de handel: hij werd door Jan en Christine Buytaert aan hun klanten en vrienden aangeboden als Nieuwjaarsgroet voor 1982.
1986 Haikoe-boek. (verzamelbundel met essays, vertalingen, lectuurnotities en nieuwe verzen) Kapellen: De Nederlandsche Boekhandel/Uitgeverij Pelckmans,  -496 p.
1989 Een vis die opspringt. Haikoe en senrioe. (dichtbundel)

Bevat de cycli: Wie heeft dit beschikt? [haikoe]; Hun brillen raken in strijd [senrioe]; Dieren; Reizend; Voor de gelegenheid; Inkeer.
Omslagontwerp: Pauline van Dort
Foto Bart Mesotten: Artona, Ekeren.
 Tielt: Lannoo. -126p.

Afmetingen: 23 x 14.10 (garenloos gebrocheerd – kaft met flappen)
Gedrukt, gezet en gebonden bij Drukkerij-Uitgeverij Lannoo nv, Tielt
Gedrukt in België.
1989 Geen mosselen op het veld. Japanse spreekwoorden en hoe ze klinken in het Nederlands.

Samengesteld en ingeleid door Bart Mesotten en Willy Vande Walle.
 Tielt : Lannoo. -126p.
1989 De dag van het slaatje / Tawara Machi ;

Vertaald uit het Japans door Willy Vande Walle en Bart Mesotten.
Oorspronkelijke auteur: TAWARA MACHI
 Tielt : Lannoo. -160p.
1990 De tweede navelstreng breekt. Haikoe, in memoriam matris, 1894-1900. (dichtbundel) Overijse: Eigen beheer. -16p.
1991 Oog in oog. (dichtbundel)

Vormgeving: Leopold en zonen, Gent.
2de druk 1991.
 Sint-Denijs-Westrem: Uitgeverij Sint-Joris. -29p.

Reeks: Parasol-reeks nr. 1
Afmetingen: 21 x 16.50 (geniet)
Colofon: Oog in oog is de eerste bundel haikoe-bundel in de Parasol reeks. Hij verscheen in het najaar van 1991.
Druk: Sintjoris nv.
1993 Duizend kolibries – haikoe van hier en elders. (verzamelbundel met essays, vertalingen, lectuurnotities en nieuwe verzen) Sint-Denijs-Westrem: Uitgeverij Sint-Joris. -432p.
1996 Binnenkijken in woorden. Etymologische verkenningen.

1997: 2de druk

 Kapellen: Uitgeverij Pelckmans. -584p.
1998 Een verre vogel – tweede haikoe-boek. (verzamelbundel met essays, vertalingen, lectuurnotities en nieuwe verzen)

Met een ten geleide door Prof. D. Willy Vande Walle als voorzitter van Haikoe-centrum Vlaanderen.
Omslag en typografie: Studio Uitgeverij Pelckmans.

 mesotten 20 Kapellen: Uitgeverij Pelckmans. -541p.

Afmetingen: 22 x 14 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag)
De vogels op de stofwikkel zijn in verschillende richtingen weggevlogen van de twaalf keramiek-blokken voor een gebouw van de Japanse Spoorwegen nabij Tokyo. De blokken werden in 1994 vervaardigd in het atelier van het Modern Mural Arts Institute (Creare’ te Shigarakji, onder leiding van Louis Fransen.
1999 Onbereikbaar wit. Kleine Haiku-suite. Niet in de handel. -20p.
2000 Rondneuzen in woorden. Tweede reeks etymologische verkenningen. Kapellen: Uitgeverij Pelckmans. -621p.
2002 De eenhoorn springt weer op. Herkenrode in haikoe. (bloemlezing)

Selectie van haikoes Régine Dendooven en Bart Mesotten.
Tekeningen Steven Wilsens.
 Hasselt: [Regionale Uitgeversgroep], -140p.
2003 Boven de wolken – derde haikoe-boek. (verzamelbundel met essays, vertalingen, lectuurnotities en nieuwe verzen)

Met illustraties van Amandus van Rompaey.
 Kapellen: Uitgeverij Pelckmans. -544p.
2004 Van Aalmoes tot Zwitserse garde. Etymologie en betekenis van duizend woorden rond religie. (Etymologische verkenningen) Averbode: Uitgeverij Altiora nv. -670p.

Afmetingen: 23.50 x 15.50 (gebonden)
2007 Valse profeten. Honderden Bijbelse woorden en uitdrukkingen te gast in het Nederlands. (Etymologische verkenningen) Averbode : Uitgeverij Altiora nv. -644 p. [registers en inlegvel met afkortingen].
2009 Rari nantes. Honderden Griekse en Latijnse gevleugelde uitdrukkingen, afkortingen, voor- en achtervoegsels te gast in het Nederlands. (Etymologische verkenningen) Averbode: Uitgeverij Altiora nv. -765p.

Afmetingen: 23.50 x 15.50 (gebonden)
2010 Als Jij roept in de morgen. Tweehonderd religieuze gedichten ontbolsterd. (bloemlezing) Antwerpen: Uitgeverij Halewijn nv. -575p.

Afmetingen: 23.50 x 14.50 (gebonden)
2012 Reliqua. Haiku Ramayana Ontvreemde woorden. Antwerpen: Uitgeverij Halewijn nv -592p.

Afmetingen: 23.50 x 14.50 (gebonden)

BEKNOPT OVERZICHT PER GENRE

GEDICHTEN EN ESSAYS

  • Voor ingewijden, gedichten, Ernest van Aelst, Maastricht 1951
  • Madrigalen, gedichten, Die Poorte, Antwerpen 1955
  • Poëzie ter lange omvaart, bloemlezing uit de poëzie van vreemde volken, De Nederlandsche Boekhandel, Antwerpen, 1959
  • De overkant van het gedicht, essay, De Roerdomp Bracht, 1968
  • Als Jij roept in de morgen. Tweehonderd religieuze gedichten ontbolsterd. (bloemlezing) Antwerpen: Uitgeverij Halewijn nv. 2010

HAIKOE EN SENRIOE

  • Dag, haikoe, Colibrant Deurle 1972
  • Dag, pauwoog, Colibrant Deurle 1976
  • Dag, licht, De Schietwilg, Schiedam 1980
  • Gezegend die nacht. In memoriam patris,  (niet in de handel) 1981
  • De seizoenen van de appel, (restaurant ‘De Bellefleur’ Ekeren; niet in de handel) 1982
  • Haikoe-boek, De Nederlandsche Boekhandel/Uitgeverij Pelckmans, Kapellen 1986
  • De vis die opspringt, Lannoo Tielt 1989
  • De tweede navelstreng breekt. In memoriam matris, 1990 (niet in de handel) 1990
  • Oog in oog, Parasol-reeks, Sintjoris, Sint-Denijs-Westrem 1991
  • Duizend kolibries – haikoe van hier en elders. (verzamelbundel met essays, vertalingen, lectuurnotities en nieuwe verzen) Sintjoris, Sint-Denijs-Westrem 1993
  • Een verre vogel – tweede haikoe-boek. (verzamelbundel met essays, vertalingen, lectuurnotities en nieuwe verzen) Uitgeverij Pelckmans, Kapellen 1998
  • Onbereikbaar wit. Kleine Haiku-suite. 1999
  • De eenhoorn springt weer op. Herkenrode in haikoe. (bloemlezing), Hasselt: [Regionale Uitgeversgroep], 2002
  • Boven de wolken – derde haikoe-boek. (met essays, vertalingen, lectuurnotities en nieuwe verzen) Uitgeverij Pelckmans, Kapellen 2003

ETYMOLOGISCHE VERKENNINGEN

  • Binnenkijken in woorden, etymologische verkenningen, Uitgeverij Pelckmans, Kapellen 1996
  • Rondneuzen in woorden. Tweede reeks etymologische verkenningen, Uitgeverij Pelckmans, Kapellen 2000
  • Van Aalmoes tot Zwitserse garde. Etymologie en betekenis van duizend woorden rond religie. (etymologische verkenningen) Uitgeverij Altiora nv 2004
  • Valse profeten. Honderden Bijbelse woorden en uitdrukkingen te gast in het Nederlands. (etymologische verkenningen), Uitgeverij Altiora nv Averbode 2007
  • Rari nantes. Honderden Griekse en Latijnse gevleugelde uitdrukkingen, afkortingen, voor- en achtervoegsels te gast in het Nederlands. (Etymologische verkenningen) Uitgeverij Altiora nv Averbode 2009
  • Reliqua. Haiku Ramayana Ontvreemde woorden. Antwerpen: Uitgeverij Halewijn nv 2012

TWEE BUITENBEENTJES

  • Geen mosselen op het veld : Japanse spreekwoorden en hoe ze klinken in het Nederlands. Lannoo Tielt 1989
  • De dag van het slaatje / Tawara Machi ; Vertaald uit het Japans door Willy Vande Walle en Bart Mesotten. Lannoo Tielt 1989