Maakt deel uit van:naturalisme
Gustaaf D’Hondt
Sint-Denijs-Westrem, 12 juli 1865 – Gent, 29 april 1938
Auteur van novellen, romans, toneelwerk; tevens toneelrecensent en essayist.
D’Hondt behoorde tot de naturalistische school. De invloed van Cyriel Buysse, met wie hij goed bevriend was, is onmiskenbaar.
Hij levert pessimistische beschrijvingen van het lot van volksmensen en plattelandsbewoners.
Hierin is hij o m verwant met schrijvers als Camille Lemonnier, Piet van Assche, Gustaaf Vermeersch en Lode Baekelmans
BIOGRAFIE
12 juli 1865: Geboren te Sint-Denijs-Westrem.
Beroepshalve is hij werkzaam bij het Gentse stadsbestuur, eerst in de afdelingen Onderwijs en Cultuur, later als gemeenteontvanger.
1891: Debuteert met een bundel realistische Novellen en schetsen.
1892: Onder invloed van Cyriel Buysse beginnen jongeren (waaronder Gustaaf D’Hondt) over de ellendige levensomstandigheden van de Vlaamse land- en fabrieksarbeiders te schrijven. Maar de Kerk zet in Vlaanderen de toon en het naturalistisch proza krijgt nooit stevige voet aan de grond. Vooral in het katholieke tijdschrift Het Belfort zijn de banvloeken niet uit de lucht, waartegen D’Hondt zich verweert met o a dit vurig verweerschrift:
“Zult gij den ellendigen zwoeger gaan wijsmaken dat alles hier rozig is, in het leven ? Hij, die de massa kent, die eronder leeft en wroet, hij, die weet wat men er lijdt aan gebrek en ontgoocheling, aan miskenning en verdrukking, – hij, die vaak dat alles zelf heeft geleden ? Maar hij zou u uitjouwen ! Hij, hij vraagt realisme, kloek, soms brutaal realisme, al steekt daarin geen ‘bezielend geloof’ an al helt het soms ook overtot het door sommigen zoo verafschuwde naturalisme. Dat is balsem voor zijn lijden; dat geeft hem het bewustzijn dat hij niet alleen lijdt en paria is; dat geeft hem eene trouwe, onbarmhartige schets der huidige maatschappelijke toestanden.
Ja, die brutale kunst kan soms een alarmkreet zijn, een uiterste noodkreet voor hen die ploeteren in ’t slijk waar zij langzaam zoude in verstikken.” (in: Nog over ‘Inzicht’ en ‘Kunst’, Nederlandsch Museum. Vierde reeks, 2de jg 1892 pp 193-208
1899: Zijn eerste belangrijk toneelwerk ‘De Witte Kaproenen : lyrisch drama in 5 bedrijven’ gaat in première op 1 oktober 1899 bij de gala-voorstelling ter gelegenheid van het allereerste toneeljaar van de nieuwe Gentse schouwburg, het Nederlandsch Toneel.
- Hij schreef het samen met Lodewijk Lievevrouw-Coopman. De muziek was van Oscar Roels.
- Het historisch drama speelt zich af in het derde kwart van de 14de eeuw, toen de Engelsgezinde “witte kaproenen” (een soort burgerpolitie in Gent) onder aanvoering van Jan Yoens in het verzet komen tegen de centralistische politiek van de Fransgezinde graaf Lodewijk van Male.
- Niet minder dan 150 prachtig gekostumeerde spelers figureren in dit stuk. In 1942 wordt het nog eens opgevoerd, onder regie van Michel van Vlaenderen. In dit stuk komt o.m. een Treurlied der Gentsche maagd
1900: Wordt toneelrecensent voor het dagblad La Flandre libérale waarin hij o.m. pleidooien neerschrijft (op 30.7.1900 en 13.12. 1913) voor het in – en opvoeren van operettes.
Voorts was hij mede-redacteur van, en auteur in Lucifer : weekblad voor tooneel, letterkunde, muziek en beeldende kunsten van Noord en Zuid, waarin hij de kroniek van de Nederlandsche Schouwburg verzorgde.
1905: De novelle De deserteur, een zwaarmoedig verhaal dat eindigt op een zelfmoord.
1906: Daarop volgt een bundel naturalistische verhalen over het Gentse land- en stadsproletariaat: Van simpele menschen.
Vanaf 1909 is hij eveneens de belangrijkste auteur en uitgever van het tweetalig blad Gent XXe Eeuw = Gand XXe siécle.
- Tenslotte was hij redacteur van Voorwaarts en werkte hij mee aan de Nederlandsche Dicht- en Kunsthalle : Tijdschrift toegewijd aan Taal-en Letterkunde, Kunst, Geschiedenis en Onderwijs .
1914: In de in Gent gesitueerde roman De erfenis van Pier-Cies observeert hij, scherp waargenomen, de enge geniepigheid en de harteloosheid van een teleurgestelde erfenisjager.
1915: De novelle Tijden van beroering gaat over een staking in de hoogovens van Wallonië tijdens de Eerste Wereldoorlog.
1925: In de Vennen : lente-impressies vertelt over zijn omzwervingen met jongens van zijn leeftijd in de drassige Gentse meersen; het werd door de Gentse kunstenares Marie de Keyzer voorzien van houtsneden en door Géo d’Aconit in het Frans vertaald als Dans les fondrières (1925).
1927: Publiceert in de Groote Snoeck Almanak een studie over de Gentse folkloreschrijver Lodewijk de Vriese;
- De monografie wordt in 1931 afzonderlijk uitgegeven met ondertitel bio- en bibliografische studie met een keus uit zijn werken.
1930: Zijn laatste publicatie is het poëtische Als ’t harte onrustig is, met impressies over de Leiestreek rond Gent.
29 april 1938: Gustaaf D’Hondt overlijdt te Gent
MEER OVER GUSTAAF D’HONDT
- Paul Verbauwen: Ons Vlaamsch toonel te Gent : geschiedkundige verzameling (1912)
- Maurits Sabbe, Lode Monteyne en Hendrik Coopman: Het Vlaamsch tooneel, inzonderheid in de XIXe eeuw (1927). Zie dl. 1, p.335; dl. 2, p. 446-447 e.a.
- Willekens, Emiel: Sociale tendensen in de Vlaamse literatuur, in: Geschiedenis van de socialistische arbeidersbeweging in België (1960), dl. 15, p. 457
- Jaak van Schoor: Een huis voor Vlaanderen : honderd jaar Nederlands Beroepstoneel te Gent, in; Kultureel jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, 1917 (1918)
- Marie-Ghislaine Hoffman, Gustaaf D’Hondt : een onderzoek naar het leven en de werken van een Gents auteur. Diss. lic. taal- en letterkunde: Germaanse talen. Rijksuniversiteit Gent. Faculteit Letteren en Wijsbegeerte. Promotor: Prof Ad Deprez; 139p.
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Website
- Denise Deweerdt, Gustaaf D’Hondt, in: Literair Gent
Referentie
- Dr. M. Rutten & Prof. Dr. J. Weisgerber, In: Van ‘Arm Vlaanderen’ tot ‘De voorstad groeit’ 1888-1946, pp 186.
BIBLIOGRAFIE
Woordje vooraf
De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience –Antwerpen.
- Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles
- Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007
Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klik op de foto
Chronologisch overzicht
| Jaar | Titel | Fotogalerij | Uitgeverij 1ste druk |
| 1891 | Novellen en schetsen.
Bevat: Helena Geeraert (pp 1-79); Eerste liefde (pp 80-89); ’t Was kermis (pp 90-111); Fox, Hedendaagsche hondenroman (pp 112-123); De Bock de Meerhove, hedendaagsche zeden (pp 124-150); Marie. Een beeld uit de kinderjaren (pp 151-158) ; De laatste tocht. Herfstgezicht (pp 159-163); Het ideaal (pp 164-206); De deserteur (pp 207-247); Errata. |
 |
Amsterdam: Uitgeversmaatschappij ‘Elsevier’. -247p.
Afmetingen: 20 x 13.50 (ingenaaid – zachte kaft)
|
| 1893 | Nog over ‘inzicht’ en ‘kunst’ (polemisch essay)
Ondertitel: Een antwoord op de brochure van den heer Kannunik Daems |
Gent: Boekdrukkerij C. Annoot-Braekman. -16p.
Overdruk uit: Nederlandsch Museum. Vierde reeks. 2de jg. 1892 pp 193-208. |
|
| 1899 | De witte kaproenen. Lyrisch drama in 5 bedrijven. (theatertekst)
Auteurs: Gustaaf D’Hondt en Lodewijk Lieve-Coopman. |
Gent: Drukker-uitgever A. Siffer. | |
| 1903 | Tijden van beroering. (novelle)
1985: De novelle ‘Tijden van beroering’ wordt opgenomen in de anthologie ‘Tijden van Beroering en andere naturalistische verhalen’, samengesteld door Romain Debbaut, uitgegeven bij A. Manteau nv, Antwerpen. (pp 101-126) |
In: Groot Nederland Jg 1 pp 629-653 | |
| 1904 | Georges Rodenbach (essay) | In: ‘Nieuwe Arbeid’ , Afl. Februari 1904 | |
| 1905 | De deserteur. (novelle)
Verscheen eerder (1891) in de verhalenbundel ‘Novellen en schetsen’ |
 |
Gent: Drukkery Plantyn (Naamlooze Vennootschap) Korte Koestraat 3a. -47p.
Afmetingen: 18.50 x 12 (geniet) |
| 1906 | Van simpele menschen. (verhalenbundel)
|
 |
Gent (Ledeberg): Herckenrath / Amsterdam: A. Van Holkema – Warendorf. -257p.
Afmetingen: 21 x 15.50 (ingenaaid) |
| 1924 | De erfenis van Pier-Cies. (roman)
Verscheen eerder in Groot Nederland, Jaargang 4 (1906) pp 79-101 en pp 637-679 |
 |
Bussum: NV Uitg. Mij C.A.J. Van Dishoeck. -129p.
Afmetingen: 21 x 15.50 (genaaid in een stevig papieren uitgeversband. & gebonden in bruine vollinnen band met goudopdruk) |
| z d [1925] |
In de Vennen. Lente-impressies. (novelle)
Houtsneden van Mej. M. De Keyzer |
 |
s.l. : s.n. -50p.
Afmetingen: 22.50 x 19 (ingenaaid – zachte kaft) |
| 1927 | Lodewijk De Vriese. (essay)
1931: Afzonderlijk heruitgegeven door de Bond der Oostvlaamche Folkloristen. |
 |
Gent: Snoeck Ducaju en Zoon. -8p.
Afmetingen: 21.40 x 14.70 (geniet – zachte kaft) |
| 1930 | Als ’t Harte onrustig is. (roman) |  |
Gent: Van Rysselberghe en Rombaut. -160p;
Afmetingen: 21.50 x 15.50 (ingenaaid) |
| 1931 | Lodewijk De Vriese, bio- en bibliografische studie, met een keur uit zijn werken. (monografie)
Monografie uitgegeven ter gelegenheid van de huldiging van zijn 82ste verjaardag en benoeming tot Ridder in de Orde van de Kroon. |
 |
Gent: Bond van Oostvlaamsche Folkloristen. -40p.
Afmetingen: 24 x 16 (ingenaaid – zachte kaft) |
POSTUME HERUITGAVEN
| 1985 | ‘De Bock de Meerhove’ & ‘Tijden van beroering’ (novellen)
De Bock de Meerhove pp 83-100 |
 |
In: Tijden van Beroering andere naturalistische verhalen. (anthologie)
Uitgave: A. Manteau nv, Antwerpen. Afmetingen: 21.50 x 13.50 (garenloos gebrocheerd – zachte kaft) Omslagontwerp en typografie: Rikkes Voss |
