DE VIJFDE MERIDIAAN – reeks (1968-1971) Uitgeverij Manteau
INLEIDING
1968: Uitgeverij Manteau wilde met de VIJFDE MERIDIAAN, een nieuwe paperbackreeks die helemaal in de geest van de tijd ‘revolutionair, gedurfd en ongewoon’ beloofde te zijn.
Op 12 juni 1968 stelde Julien Weverbergh, de redacteur en bedenker van de reeks, de eerste vijf boeken voor in de Rotterdamse boekhandel J.H. Donner. Een dag later in de Manteauboekhandel te Antwerpen.
- Julien Weverbergh onderstreepte flink de verwantschap tussen de door hem geredigeerde paperbackserie en het rumoerige straatprotest eind zestiger jaren.
- De titels van de Vijfde Meridiaan die op 12 en 13 juni 1968 aan de pers werden voorgesteld, waren De maagden van Enno Develing, Het geluid van Herman J. Claeys, Scherpschuttersfeest van Marcel van Maele, De mutant van Daniël van Hecke en De ondertrouw van Hans Plomp.
- Met Hans Plomp en Enno Develing waren ook Nederlandse schrijvers in de Vijfde Meridiaan vertegenwoordigd. Evenals de lopende Marnixpockets moest de Vijfde Meridiaan de verbondenheid tussen Vlaanderen en Nederland symboliseren, zowel Amsterdam als Brussel liggen namelijk op de vijfde meridiaan ten oosten van Greenwich.
- Ontwerper Karel Martens bedacht een eigenzinnige bladspiegel en een abstract logo, zodat de reeks duidelijk afstak tegen de eveneens in paperbackformaat gedrukte, maar qua strekking meer conventionele grote Marnixpockets.
- Hoewel de afzonderlijke delen van de Vijfde Meridiaan door de critici doorgaans gunstig werden besproken, was de reeks maar een matig verkoopsucces. Van de eerste vijf delen schommelde de verkoop in 1968 tussen 780 (Scherpschuttersfeest) en 1418 exemplaren (De ondertrouw). Alleen De maagden, Enno Develings ‘project’ over ontmaagdingen, deed het goed aan de kassa. In 1968 alleen al werden er meer dan 4600 exemplaren van verkocht. Dit verkoopsucces had ongetwijfeld te maken met de voor die tijd nog redelijk pikante foto’s die in het boek waren opgenomen.
1 januari 1971: Angèle Manteau verlaat haar uitgeversbedrijf en gaat aan de slag bij Elsevier. Julien Weverbergh volgt haar op.
De Vijfde Meridiaan zou onder Weverberghs bewind een stille dood sterven. In 1974 verklaarde de directeur van Manteau in een interview: ‘Het experiment is nu voorbij, er zijn enkele verkoopbare auteurs overgebleven en het heeft geen zin er nog mee door te gaan’.
Bron: Kevin Absillis, Universiteit Antwerpen, ‘Revolutionair, gedurfd en ongewoon’? De Vijfde Meridiaan-reeks van uitgeverij Manteau (1968-1971) Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse taal- en letterkunde. Jaargang 2006
FONDSLIJST
De Vijfde Meridiaan-boeken zijn niet genummerd. De titels zijn zoveel mogelijk in volgorde van verschijnen geplaatst.
1968
- Enno Develing, De maagden.
- Herman J. Claeys, Het geluid.
- Daniël van Hecke, De mutant.
- Marcel van Maele, Scherpschuttersfeest.
- Hans Plomp, De ondertrouw.
- Herwig Leus, Mijn leuzen.
- Daniël Robberechts, Tegen het personage.
1969
- Peter Andriesse, Verboden te jodelen!
- Walter van den Broeck, Lang weekend.
- Jan Emiel Daele, Een placenta.
- Jeroen Brouwers, Groetjes uit Brussel.
- Herman J. Claeys, Steen.
- Hans Plomp, De chinese kruiwagen.
- Adriaan Venema, Van een bloedrode manchet en een kooikershondje.
- Jos de Man, Het gevecht met de mammon.
1970
- Julien Weverbergh, Puin.
- Walter van den Broeck, 880 x Jef Geys.
- Wim Hazeu, De helm van aarde.
- Daniël Robberechts, Aankomen in Avignon.
- Marcel van Maele, Koreaanse vinken.
- Adriaan Venema, Christiaan, leven en lijden van een charlatan.
- Eduard Visser, Homo sapiens etc.
1971
- Marcel van Maele, Ik ruik mensenvlees, zei de reus.
