Maakt deel uit van:Orangisme rond 1830

Philip(pe) Marie, Jonkheer Blommaert

Gent, 24 augustus 1809 – 14 augustus, 1871

Jurist, historicus, filoloog, uitgever van Middelnederlandse literaire teksten, dichter, voortrekker van de Vlaamse Beweging, liberaal en Vlaamsgezind lid van de provincieraad van Oost-Vlaanderen en gemeenteraadslid van Gent.

Blommaert was een van de zeldzame edelen die de volkstaal sprak en verdedigde en daardoor een belangrijke figuur was voor de Vlaamse Beweging. Hij publiceerde onder andere het pamflet Aenmerkingen over de verwaerloozing der Nederduitsche tael (1832) en was een van de indieners van het eerste Vlaams Petionnement (1840).

BIOGRAFIE

24 augustus 1809: Geboren te Gent in een gefortuneerde familie.  Zoon van Jacobus, Ferdinand Bernhard (1774 – 1827) en Catharina, Philippina Van den Bossche

Hij studeert aan het Gentse Atheneum en nadien aan de Gentse universiteit

1829: Promoveert tot doctor in de Rechten.

• Nochtans oefent hij nooit een juridische functie uit. Gefortuneerd als hij is kan hij zich vrijelijk wijden aan de Vlaamse zaak en aan de studie van de vaderlandse geschiedenis en van de Nederlandse letteren.
• Door zijn verknochtheid aan het Nederlands zag hij de scheiding der Nederlanden en de nieuwe orde van België met lede ogen aan. Evenals zijn medestanders (J.F. Willems, Ph. de Serrure, Dautzenberg en anderen) moest hij zich noodgedwongen bij de onafhankelijkheid van België neerleggen.

1832: Publiceert (onder de initialen P.B.) het pamflet ‘Aenmerkingen over de verwaerloozing der Nederduitsche tael’ .

• Het pamflet is om meerdere redenen merkwaardig: het verbindt de nationale emancipatie – en dat kort na de onafhankelijkheid – nadrukkelijk met de volkstaal. Tevens wijst hij op de onvermijdelijke en nadelige gevolgen van een dwingend opdringen van een vreemde taal aan een volk.
• Het pamflet vormt de basis en eerste aanzet tot de latere acties tot emancipatie van het Nederlands binnen de Belgische staat.
• Tevens is het een vroege uiting van de paraliteraire genres  zoals pamflet, journalistiek, polemiek  en redekunst.

1834: Laat de ‘Nederduitsche letteroefeningen’ verschijnen, dat bij gebrek aan medewerking maar één nummer zal tellen. Daarin worden de ‘Aenmerkingen…’ hernomen alsook een aantal andere bijdragen van zijn hand:

• Geschiedenis der nederduitsche dichtkunst in België.
• Liederik De Buck, een lyrisch dichtstuk in drie zangen
• Landstael van België, een pamflet

1839: Sticht met C.P. Serrure de ‘Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen’, die zich de uitgave van oude Nederlandse letterkundige werken en kronieken te doel stelde. Blommaert was tot aan zijn dood secretaris van deze maatschappij; De meeste van zijn tekstuitgaven zij hier verschenen.

1840: Ligt met Ferdinand August Snellaert en Jan Frans Willems aan de basis van het eerste Vlaamse Petionnement (een verzoekschrift met een Vlaams eisenprogramma).

17 november 1841: Huwt met Theresia Charlotte Massez, dochter van Karel Massez , eerste voorzitter van het Hof van Beroep te Gent. Ze kregen twee kinderen: Charles Philippe  (1842 – 1861) en Jean-Paul (1844)

• Het grootste deel van zijn leven staat Blommaert geregistreerd als grondeigenaar, in 1860 als advocaat. Nochtans heeft hij nooit effectief als jurist gewerkt, wel als privéleraar.
• Behalve tussen 1815 en 1838 (Heusden) woont hij in de Gentse binnenstad. Hij is een tijdje gemeenteraadslid geweest te Gent en provincieraadslid van Oost-Vlaanderen, maar politiek was evenmin zijn roeping.

1842: Publicatie van ‘Iwein van Aelst’, historisch toneelstuk.

• Met dit verhaal uit de Noormannentijd werd een lokale held aan de vergetelheid onttrokken. Historische romans zoals deze werden – benevens een aangename en nuttige lectuur – tevens geacht nuttig te zijn als kennis van het verleden. Met de nodige geloofwaardigheid kon het genre een wereld van tijd en ruimte oproepen die het voortbestaan van eeuwenoude waarden en cultuurpatronen concreet tastbaar maakte.

Een kleine hommage voor de bijdragen aan literaire activiteiten

• Blommaert was mede-oprichter van en/of medewerker aan verschillende Gentse TIJDSCHRIFTEN, o.m. Nederduitsche letteroefeningen (1833-1834), Bydragen der Gazette van Gend voor letteren, kunst en wetenschappen (1836-1939), Belgisch museum (1837-1846), Nederduitsch letterkundig jaarboekje (1843-1875), Kunst- en Letterblad (1840-1845, vanaf 1844 te Antwerpen) en De Eendragt/De Eendracht (1846-1879).
• Voorts publiceerde hij in tal van andere tijdschriften, zoals de franstalige – niet onbelangrijke – Messager des sciences historiques de Belgique (1836-1896), Annales de la Société royal des Beaux-Arts et de littérature de Gand., Annales du Comité flamand de France
• Hij was mede-oprichter van verschillende VERENIGINGEN, o.m. van het Vlaemsch Gezelschap (1846-1856?), de Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen (1839-1909) waarvan hij secretaris was, de Maetschappy van Vlaemsche Letteroefening “De tael is gansch het volk” (1836-1882) en het Willemsfonds (1851- ). Hij was een van de organisatoren van het eerste Nederlands Letterkundig Congres dat in 1849 in Gent plaatshad.
• Tenslotte bezorgde hij moderne TEKSTUITGAVEN en navertellingen van middelnederlandse dichtwerken en kronieken zoals Oudvlaemsche gedichten der XIIe, XIIIe en XIVe eeuwen (3 dln., 1838-1851), Het beclach van Jonckheer Jan van Hembyse, dichtstuk der XVIe eeuw (1839) en Nevelingen (1840-1842), een navertelling van het Nibelungenlied;

• • Dit is een niet geringe verdienste die hij overigens deelde met zijn tijdgenoten J.F. Willems, Kanunnik J.B. David (1801—66) C Ph. Serurre (1805-1872), F.A. Snellaert (1808-1871) en nog heel wat anderen.

1860: Wordt lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten.

14 augustus, 1871: Blommaert overlijdt te Gent.

GERAADPLEEGDE BRONNEN

• Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)
• biografie bij Literair Gent
• Wikipedia  Philip Blommaert

Referenties

• Deprez, A. (1998) “Blommaert, jonkheer Philip M”, Nieuwe encyclopedie van de Vlaamse Beweging, 1998, deel 1, pp. 515-516.
• Deschamps, J (1966) “Blommaert, jonkheer Philip Marie”, Nationaal biografisch woordenboek, 1966, deel 2, pp. 63-68.

MEER OVER BLOMMAERT

• Hermans, D. (1976) “Philip Marie Blommaert”, Twintig eeuwen Vlaanderen, 1976, deel 13, pp. 299-302.
• Klunder, N. (2003) “Een onverdroten werkman in den Vlaamschen wijngaard: Philip-Marie Blommaert (1808-1871)”, Der vaderen boek. Beoefenaren van de studie van de Middelnederlandse letterkunde, 2003, pp 37-48.
• Valcke, L. (1999) “Twee stille en rijke, adellijke Gentse flaminganten: Philippe Blommaert en Jules de Saint-Genois”, Docendo discimus. Liber amicorum Romain Van Eenoo, 1999, pp. 615-627.
• Nolanda Klunder: Blommaert, P.-M., in: Digitale bibliografie der Nederlandse letteren, internet: http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=blom013

 

BIBLIOGRAFIE

Woordje vooraf

De bibliografie bestaat uit 2 afdelingen

1. Werken

• • De afdeling bevat zowel literaire werken (poëzie, toneel, proza) als non-fictie in de vorm van o a historische studies.

2. Tekstuitgaven

• • Deze afdeling weerspiegelt Blommaerts interesse in middeleeuwse teksten die hij in een moderne vorm heeft uitgegeven, naverteld of naar het moderne Nederlands vertaald

De gegevens van deze bibliografie werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen.
• Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.

Chronologisch overzicht

WERKEN

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
1832	Geschiedenis der Nederduitsche dichtkunst in België. (studie)		In: Nederduitsche Letteroefeningen, 1834, pp 124-136.
1832	Aenmerkingen over de verwaerloozing der nederduitsche tael. (pamflet) 1834: Opgenomen in Nederduitsche Letteroefeningen, 1934, pp 11-24		Gend:  Drukkkery van D.J. Vanderhaeghen, in de Onderstraet nr 21.  -20p. Afmetingen: 19.50 x 13
1934	Liederik de Buck, episch gedicht in drie zangen. (dichtstuk) Bevat: Voorwoord (pp 5-7); Tekst Liederik de Buck (pp 9-29); Aenteekeningen (pp 31-32) 1834: In Nederduitsche letteroefeningen 1834, pp 169-190 (met illustraties en ‘Aenteekening’) 1853: Opgenomen in ‘Gedichten’ van Mr Ph Blommaert (H. Hoste, Gent)		Gent: Drukkery van Snoeck-Ducaju & Zoon, Veldstraet.  -32p. Afmetingen: 22.50 x 14.50
1838	Beknopte geschiedenis der Kamers van Rhetorika te Gent. (studie) Bevat: Tekst (pp 1-32), Bijlagen (pp 32-71)		Gent: F & E Gyselynk, boek – en steendrukkers – 72p; Overdruk uit: Belgisch Museum Afmetingen: 21 x 13.30
1839	De Oostendsche Handelsmaatschappij, 1722-1731 (studie)		Brugge : Drukk. Felix de Pachtere. 31p.
1840	Guerre de la ville de Gand contre le Duc de Bourgogne. (studie – geschiedenis)		Gent : L. Hebbelynck, Imprimeur du messager des sciences historiques de Belgique. Vieille Citadelle nr 48.  -63p. Afmetingen: 22.50 x 13.60
1842	Iwein van Aelst, historisch toneelstuk (theatertekst) Samen met Bosboom-Toussaint, A. Het blyspel van Mevrouw de Caumartin.		Gent: L. Hebbelynck. Drukker-Uitgever, Spanjaerdskasteel nr 48.  -65p.
1842	Knopjes en bloemen. Liederen en andere kleine gedichten in de Hoog- en Nederduitschen tongval, ter vergelyking beider nevens elkander gesteld. = Knospen und Blumen (tweetalige bloemlezing)		Gent: H. Hoste., Boekhandelaer, Marjoleinstraet/ Brussel: Mucquardt, Berg van het Hof & Becq, Magdalenensteenweg.  -72p. Afmetingen: 15.40 x 10
1844	Notice historique sur le village d’Heusden, Flandre occidentale. (studie – geschiedenis)		Gent: L. Hebbelynck, Imprimeur du messager des sciences historiques de Belgique. Vieille Citadelle nr 48. –41p. Overdruk uit: Messager des sciences historiques de Belgique. – (1844), p. 349-364
1846	Hilda. (dichtstuk) Het onderwerp van dit Dichtstuk is den ouden Ridderroman GUDRUN ontnomen, die met den BEOWULF en den ZWANENRIDDER de hoofdstoffen leveren van de alöuden Nederduitschen Sangenkreis.” (p. 15.)		Antwerpen: Boekdrukkery van Jos. Van Ishoven, Markhgravestraet, N° 1462.  -15p. Overdruk uit: De Vlaamsche Rederijker 4 (1846), p. 153-164 Afmetingen: 22.50 x 15
1847	Geschiedenis der rhetorykkamer De Fonteine, te Gent. (studie – geschiedenis)		Gent: Boek en Steendrukkery van F. en E. Gyselynk, Kamstraet n° 36.   – 117p; Afmetingen: 21 x 13
1847	Nederduitsche begravings-plegtigheden. (studie)		Antwerpen: Drukkery van J.E.  Buschmann, Ossenmarkt  -11p Overdruk uit: Het Taelverbond (1847), p. 168-178′
1849	Aloude geschiedenis der Belgen of Nederduitschers. (geschiedenis) Bevat: Eerste boek : Land en Volk (pp (1) – (214); Tweede boek: Aloude geschiedenis der Belgen		Gent: H. Hoste, Boekhandelaer-uitgever / C. Annoot-Braeckman, Uitgever. -450p. Afmetingen: 22 x 14 Druk: Drukkery van C. Annoot-Braeckman, Gent
1849	Notice sur Jacques van Maerlant. (studie)		Bruges: Impimé chez Vandecasteele-Werbrouck. -12p. Afmetingen: 24 x 15.60 (ingenaaid)
1850	Gedichten. Bundeling van verzen die hij in voorafgaande jaren had laten verschijnen o a in de ‘Nederduitsche Letteroefeningen” en in het ‘Nederduitsch Letterkundig Jaarboekje’ Bevat: Voorwoord door Ph. Blommaert; De Dietsche Sagenkreis; Mengelpoëzy.		Gent: H. Hoste, Boekhandelaer, Veldstraet.  – 211p. Afmetingen 22 x 14.30
1853	Levenschets van Lucas d’Heere, kunstschilder te Gent, 16e eeuw. (studie)		Gent: Letter- en Steendrukkery der Gebroeders De Busscher, Savaenstraet.   -39p. Overdruk uit: Annales de la Société des Beaux-Arts et de littérature de Gand. (1852), p. 249-283. Afmetingen: 22 x 14.50
1854	Petrarchas reis naer België. (reisproza)		Gent: Boek- en Steendrukkery van .I.S. Van Doosselaere. -14p. Overdruk uit: Volksalmanak voor 1855(1854), p. 66-76
1854	Maisons de campagne aux environs de Gand (XVIIe siècle) : le Château de Ter Lack. (studie)		Gand: Imprimerie et lithographie de L. Hebbelynck. -16p. Overdruk uit: Messager des sciences historiques de Belgique. (1854)
1855	Chronologische handleiding van de geschiedenis der Nedersaksische letterkunde. (bibliografisch werk)		Borgerhout: Drukkery van Hendrik Peeters. -93p. Overdruk uit: Het Taelverbond (1854), p. 81-169 Afmetingen: 22.50 x 14.50
1857	Nederlandsche begravingswyze en grafsteden. (studie)		Gent: Boek- en Steendrukkery van I.S. Van Doosselaere. -55p. Afmetingen: 23 x 15.20
1861	De Nederduitsche schryvers van Gent. (biografisch woordenboek)		Gent: Boek- en Steendrukkery van I.S. Van Doosselaere.-442p.
1872	Catalogue des livres provenant de la bibliothèque de feu Philippe Blommaert : dont la vente publique aura lieu à Gand… le mardi 17 décembre 1872 et deux jours suivants / de feu Philippe Blommaert.		Gand : Verhulst-Daese. -114p. Veiling: Salle Saint-Georges [Gand]. 1872/12/17 – 1872/12/19

TEKSTUITGAVEN

1836	Theophilus, Gedicht der XIVe eeuw, gevolgd door drie andere gedichten van het zelfde tydvak. 1858 : Herdrukt bij L. Hebbelynck te Gent		Gent: Drukkerij Duvivier. -114p.
1838	Oudvlaemsche gedichten der XIIe, XIIIe en XIVe eeuwen. (tekstuitgave – Deel I van III) Elke tekstuitgave is ingeleid door een korte duiding door Ph. Blommaert. Nota: de tekst De Trojaensche oorlog in dit deel is van Seger Dieregodgaf (12de eeuw) In deel II vindt men de tekst van Jacob van Maerlant  (14de eeuw) Deel II 1841 / Deel III 185		Gent: Boek- en steendrukkerij L. Hebbelynck, Kammerstraet 6. -128p. Afmetingen: 23 x 15.50
1839	Het beclach van Jonckheer Jan van Hembyse, dichtstuk der XVIe eeuw. (29 aug. 1579.) (tekstuitgave – poëzie – monoloog) Oorspronkelijke auteur: anoniem		Gent: Drukk. van D.J. Vanderhaeghen-Hulin. -60p. Afmetingen: 23 x 15.50 Reeks: Maetschappy der Vlaemsche bibliophilen ; 1° serie n° 1.
1839	Kronyk van Vlaenderen, van 580 tot 1467 . Eerste deel. (tekstuitgave) Uitgegeven door C.P. Serrure en Ph. Blommaert.		Gent: Drukkerij D.J. Vanderhaeghen-Hulin. 2 vol. (XII-262 + 296 p.). Reeks: Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen ; I,3
1839	Vlaemsche kronijk, of: Dagregister van al hetgene gedenkweerdig voorgevallen is, binnen de stad Gent sedert den 15 july 1566 tot 15 juny 1585. (tekstuitgave) Onderhouden in ’t Latijn door Philips De Kempenare. Overgezet door Jan PieterVan Male, pastor van Bovekerke Thans voor de eerste mael uitgegeven door Ph. Blommaert [die ook het voorwoord schreef]		Gent : L. Hebbelynck, Drukker (Spanjaerds-Kasteel nr 48) -376p. Afmetingen: 23.30 x 15.50
1840	Gedichten van Jacob van Zevecote. Voor de eerste mael verzameld en uitgegeven door Jonkh. Ph. Blommaert. (tekstuitgave) Auteur: Jacob van Zevecote Redacteur: Ph. Blommaert		Gent : L. Hebbelynck, Spanjaerd’s Kasteel 47 / Rotterdam: W. Messchert, Boekhandelaer. -XVI + 343p. Afmetingen: 22 x 14
1841	Oudvlaemsche gedichten der XIIe, XIIIe en XIVe eeuwen. (Tekstuitgave – Deel II van III) Elke tekstuitgave is ingeleid door een korte duiding door Ph. Blommaert. Deel I 1839 / Deel III 1851		Gent: Drukkery van L. Hebbelynck. -128p. Afmetingen: 23 x 15.50
1842	Leven van Sinte Amand, patroon der Nederlanden : dichtstuk der XIVe eeuw. (tekstuitgave – heiligenleven) Oorspronkelijke auteur: GILLIS DE WEVEL. 1e deel. : Voorwoord : Ph. Blommaert		Gent : Drukk. Van D.J. Vanderhaeghen-Hulin. VIII- 194 p. Reeks: Maetschappy der Vlaemsche bibliophilen ; n° 4.
1845	Het beleg van Gent ten jare 965, naer een hs van Gilles De Voocht (XVIe eeuw)  (tekstuitgave – geschiedenis, tijdsbeelden)		Gent : C. Annoot-Braeckman. –VI -39p. Afmetingen: 23 x 15.50 Reeks: Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen ; 2° serie; N° 1
1846	Gewoonten, vryheden en priviliegien der stad Sint-Truyen (14e eeuw) (tekstuitgave)		Gent : Drukk. C. Annoot-Braeckman, V + 38p. Afmetingen: 23 x 15.50 Reeks: Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen ; 2° serie; N° 5.
1846	Der vrouwen heimelykheid : dichtwerk der XIVe eeuw. (tekstuitgave) Handleiding voor vroedvrouwen bewerking van het Latijnse werk van Albertus Magnus De secretis mulierum..		Gent : C. Annoot-Braeckman. – III-68 p. Afmetingen: 23 x 15.50 Reeks: Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen ; 2° serie, N° 3.
1849	Leven en wandel van Keizer Karel-den-Grooten, voor de eerste mael in het nederduitsch uitgegeven. (tekstuitgave) Oorspronkelijke auteur : Eginhardus ook Einherd genoemd Oorspronkelijke titel: Vita Caroli Magni. Vertaald en van voorwoord voorzien door Ph. Blommaert.		Antwerpen: Drukkery van J.E.  Buschmann, Ossenmarkt  -44p. Afmetingen: 19.50 x 14.20  (ingenaaid) “Overgetrokken uit het TAELVERBOND, letterkundig tydschrift.”
1849	Politieke balladen, refereinen, liederen en spotgedichten der XVIe eeuw, naar en gelyktydig handschrift. (tekstuitgave)		Gent : Drukk. C. Annoot-Braeckman, V-344 p. Reeks: Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen ; II-7.
1851	Oudvlaemsche gedichten der XIIe, XIIIe en XIVe eeuwen. (Tekstuitgave – Deel III van III) Elke tekstuitgave is ingeleid door een korte duiding door Ph. Blommaert. Deel I 1839 / Deel II 1849		Gent: Drukkery van L. Hebbelynck. -128p. Afmetingen: 23 x 15.50
1852	Het leven van Joannes den Onbevreesden, hertoch van Borgonien, graef van Vlaenderen, byeen vergadert uyt verscheyden geloofweerdighe autheurs ende aude geschreven memorien ende monumenten. (tekstuitgave – non fictie – biografie van jan zonder vrees) Oorspronkelijke auteur: Jan Frans de Jonghe		Gent : Drukk. C. Annoot-Braeckman, -V + 80p. Reeks: Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen ; II-13.
1852	Het leven van Philippus den Stauten, Hertoch van Borgonien, ende van Margarita van Male, Gravinne van Vlaenderen. (tekstuitgave – non fictie – biografie van Filips de Stoute) Oorspronkelijke auteur: Jan Frans de Jonghe		Gent : Drukk. C. Annoot-Braeckman,  -37p.. Reeks: Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen ; II-13.
1852 -1854	De Grimbergsche oorlog. Riddergedicht uit de XIVe eeuw (tekstuitgave – 2 delen) Editors: Constant Philippe Serrure en Philippe Blommaert. Behandelt de strijd tussen de machtige familie der Berthouts en de hertog van Brabant om het bezit van Grimbergen (1141-1159)		Gent : Drukk. C. Annoot-Braeckman,  -2 vol.
1856	Die Dietsche Lucidarius. Leerdicht der 14de eeuw gevolgd door andere gedichten uit hetzelfde tijdvak. (tekstuitgave) 1851: Eerder in Oudvlaemsche gedichten der XIIe, XIIIe en XIVe eeuwen pp 1—74.		Gent: Boek- en Steendrukkery van L. Hebbelynck, Kammerstraet, 6. -160p. Afmetingen: 23.60 x 16 (ingenaaid – papieren kaft)
1858	Theophilus. Gedicht der XIVe eeuw, gevolgd door negen andere gedichten uit de Middeleeuwen. (tekstuitgave) Heruitgave van 1836. Oorspronkelijke auteur: anoniem. Opdracht op pag. 1: Den heere Dr. Hoffmann van Fallersleben in Weimar toegewijd.		Gent: Boek- en steendrukkerij L. Hebbelynck, Kammerstraet 6. -120p. Afmetingen: 24.2 x 15.3 Inhoud: