home | Inloggen
Aantal schrijvers: 594 | Aantal boeken:

19.538

 

 

Smits, Lodewijk

Maakt deel uit van:

SMITS Lodewijk

Heist op den Berg, 19 maart 1852 – Heist op den Berg, 24 mei 1911

Onderwijzer en antiklerikaal, sterk sociaal voelend, Kempisch schrijver.

Behoort tot de tweede generatie realistische schrijvers.

Leunt aan bij de strekking van I. Teirlinck en R.Stijns’ Arm Vlaanderen dat inging tegen de romantisch-idealistische school van H.Conscience. Als zijn beste werk wordt gewoonlijk De bieboeren (1904) genoemd.

Studeerde aan de Rijksnormaalschool te Lier waar hij les kreeg van Domien Sleeckx.  Vanaf 1873 verbonden aan het gemeentelijk onderwijs te Antwerpen; jarenlang de spil van de Belgische Onderwijzersbond. Werd als schrijver ontdekt door het Taalverbond dat zijn eerste werken uitgaf (Uit het leven 1891 en De boer der Schranse 1892).

 

BIOGRAFIE

19 Maart 1852:  Geboren te Heist-op-den-Berg, op het gehucht Bernum thans Itegem, als zoon van Jozef Smits (dagloner) en Maria Theresia Caers.

23 Maart 1872 : Verwierf zijn onderwijzersdiploma aan de Staatsnormaalschool van Lier, waar hij les kreeg van  Domien Sleeckx.

1 April 1872: Hulponderwijzer aan de gemeenteschool van Neder-Okkerseel.

1 Juni 1873:  Gemeente-onderwijzer aan de stad Antwerpen.

Smits schreef een maar een beperkt oeuvre van drie publicaties. Alle drie de werken zijn van een degelijke artistiek niveau.

Als schrijver werd hij ontdekt door ‘Het Taalverbond’ dat tevens zijn werken zou uitgeven.

Lodewijk Smits bepleitte met overtuiging de noodzakelijkheid van tendensverhalen als wapens ter bestrijding van vooroordeel en bijgeloof en ter mildering van maatschappelijke noden.

1879: Als beheerder van een ondersteuningsfonds reikte hij de slachtoffers van de schoolstrijd van 1879 de helpende hand.

1891: Publicatie van de novellenbundel ‘Uit het leven’, waarin hij de schoolstrijd, de kwezelachtigheid en het fanatisme op de korrel neemt

  • Behoort tot de tendensliteratuur, maar niet zo dat de literaire vorm opgeofferd wordt aan de antiklerikale, socialistisch gekleurde boodschap.
  • Sommige verhalen worden naar een pointe toe geschreven, zoals de geschiedenis van de haveloze schoenlapper in het socialistisch geïnspireerde ‘Eene fout in de rekening’, waarvan de slotzin luidt: “Maar geene aalmoes, geene liefdadigheid, bid ik u; iets – als een recht”.
  • Het treffend portret van de arrivist in het haast multatuliaanse parabel ‘De man zonder ruggegraat’ is nog steeds veelzeggend in het licht van Vlaamse en Belgische toestanden.

1892: Publicatie van de roman  ‘De boer der Schranse’.

  • Ontegensprekelijk ook een tendensroman.
  • Het verhaal beschrijft de ondergang van een hereboer als gevolg van klerikale drang naar macht en bezit op het platteland. Hij wordt geraakt in wat hem het meest dierbaar is: zijn enige dochter. In het pensionaat verkwezeld en tegenover het boerenleven negatief  beïnvloed, loopt ze weg van huis om, zonder omzien naar vader of verwanten, slotzuster te worden.
  • Fel antiklerikaal maar stevig geconstrueerd: het gebeuren bestrijkt, te oordelen naar de wisseling van de seizoenen, ongeveer een jaar en bevat sterke passages zoals de onweerscene en de dood van de grootvader. Ook de hereboer zelf komt voortreffelijk uit de verf.

1905: Publicatie van ‘De bieboeren’.

  • Staat los van elke tendens en legt vooral de nadruk op het psychologisch element.
  • Het gegeven is eenvoudig: het verslag van een burenruzie die tenslotte wordt bijgelegd, waarbij de opeenvolgende stadia van onenigheid en verzoening levensgetrouw worden weergegeven.
  • De sobere structuur zet de lezer aan het denken over de pietluttigheid van veel menselijke conflicten.
  • De geslaagde evocatie van de bijenteelt met al wat daar bij hoort wordt handig verweven in het centrale gebeuren. Niet alleen geeft het de roman een verhoogd realistisch gehalte, het bezorgd de roman tevens een aparte plaats in de Vlaamse landelijke roman.

1895: Directeur aan de Gemeentescholen te Antwerpen.

Was jarenlang de spil van de Belgische Onderwijzersbond.

24 mei 1911: Overleed aan een beroerte te Heist op den Berg waar hij een buitenverblijf bezat.

Hij liet twee manuscripten na: een novelle ‘Een zieke koe’ en een omvangrijke roman: ‘Prakticus’.

Smits werken behoren niet tot de romantische idealistische school van oa Hendrik Conscience en de gebroeders Snieders, veel meer tot het opstandige realisme van Georges Eeckhoud.

 

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Websites

Referenties

  • WAUTERS, K., Het Vlaamse fictionele proza van Conscience tot Loveling. In: Ada Deprez: Walter Gobbers; Karel Wauters (red.): Hoofdstukken uit de Vlaamse letterkunde in de 19de eeuw. Deel 1. KANTL Gent 1999 pp. 291-292.
  • STERKENS, Remy, De letterkunde in de Antwerpsche Kempen van 1830 tot 1900. Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde. Reeks VI, nr 56. Uitgeverij Turnhout, J. Van Mierlo-Proost, 1935. Pp 154-159

BIBLIOGRAFIE

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

  • Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
  • Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
  • Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007.

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.

Chronologisch overzicht

Jaar Titel Fotogalerij Uitgeverij 1ste druk
1891 Uit het leven. (novellen en verhalen)

Bevat  Eene Heks ( pp 1-35); De man zonder ruggegraat (pp 36-42); Herbergpraat (pp 43-60); De heispaaier ( pp 61-79);  Het witte konijntje ( pp 80-85);Eene fout in de rekening (pp 86-108);  Nonnekens op ons dorp (pp 109-159); Eene begrafenis (pp 190-203).
titelblad

 

 Gent : J. Vuylsteke, Uitgever (Koestraat, 15). -204p.

Uitgave van het Taalverbond ; n° 3
Afmetingen: 19.50 x 13 (ingenaaid)
Drukkerij V. Van Dooselaere, Gent         
1891 Nonnekens op ons dorp. (verhaal)

Afzonderlijke overdruk uit de verhalenbundel ‘Uit het leven’ (1891)

 Diest: Thimister- Havermans. -32p.

Afmetingen: 21.40 x 12 (ingenaaid)

 
1892 De boer der Schranse. (roman)

 Gent : J. Vuylsteke, Uitgever (Koestraat, 15). -275p.

Uitgave van het Taalverbond n° 7
Afmetingen: 19.50 x 13 (ingenaaid)

z d [1905]

 De bieboeren. (roman)

 Antwerpen: L. Opdebeek Boekhandelaar Uitgever. -344p.

Afmetingen: 20 x 14.50 (ingenaaid – kartonnen kaft)