Joseph Pearce

Vilvoorde, 1951

Romanschrijver, recensent en columnist.

In Vilvoorde geboren, met een Engelse naam waarachter – omwille van de tweede wereldoorlog – een turbulente familiale Joodse migratiegeschiedenis schuilgaat.

Schrijft – verspreid over meerdere romans –  op latere leeftijd een autobiografische familiekroniek: Land van Belofte (1999), Koloniale waren (2001) en maanzaad (2002)

Schrijver van sportcolumns en toeristische reportages voor De Standaard.

Gewaardeerde recensent, vooral van boeken over de geschiedenis van de twintigste eeuw in het algemeen en de Holocaust in het bijzonder in de boekenbijlage van De Morgen

Schrijft recentelijk ook onder de pseudoniem Max Adriaans

BIOGRAFIE

1951: Geboorte van Joseph Pearce te Vilvoorde, waar hij opgroeide.

1965: Joseph Pearce ontdekt op zijn veertiende dat zijn vader geen Brit is maar een Duitser van joodse afkomst, die een jaar voor het uitbreken van de oorlog naar Engeland was gevlucht en daar een andere naam – van Peritz naar Pearce – en identiteit heeft aangenomen.

Studeert Germaanse filologie aan de KUL

1974: Verhuist naar de Antwerpse Seefhoek en werkt als leraar Engels op het Onze Lieve Vrouwe College in Antwerpen

1990 e v : Rond zijn veertigste besluit Pearce zijn familiegeschiedenis te  reconstrueren en in bredere loop van de geschiedenis in te bedden.

EEN LITERAIRE CARRIÈRE

1999: Debuteert met Land van belofte: een familiekroniek, de kroniek van zijn joodse familie van vaderszijde.

• “De dag dat ik veertien werd deelde mijn vader me mee dat hij geen Engelsman was, maar uit Duitsland kwam en van Joodse afkomst was. Ik stond perplex”, zo opent de roman .

We schrijven dan 1965. Het zou echter nog een kwarteeuw duren voordat de auteur besluit zijn joodse verwanten op te zoeken en de geschiedenis van de families Peritz en Durra in de vorige eeuw te reconstrueren.

• Joseph Pearce is al drieënveertig als hij ertoe komt zijn Joodse familie op te zoeken. Dat blijkt geen sinecure. De familie is uiteengeslagen door de Tweede Wereldoorlog en leeft verspreid over de hele wereld: tantes en neven wonen in Engeland, de Verenigde Staten, Israël, Bolivia, Australië en Zuid-Afrika. Sommigen hebben, net als de vader van de auteur, niet of nauwelijks met hun kinderen over hun verschrikkelijke ervaringen gesproken.
• Pas als Joseph Pearce hen opzoekt, besluiten ze te spreken. Naast het trauma van de Shoah houdt nog een andere tragedie de familie in haar ban: de raadselachtige zelfmoord van grootmoeder Else Durra. Aan de hand van nagelaten brieven en gesprekken met familieleden reconstrueert Pearce de groeiende wanhoop van deze banneling. Voor Else Durra was het leven al vóór de oorlog, sinds de dood van haar jongste zoon, zinloos geworden. Met het verhaal van zijn eigen odyssee die hem naar bloedverwanten op vier continenten brengt, maakt Pearce de tragedie van de twintigste eeuw pijnlijk voelbaar.

2000 tot 2010:  Gewaardeerde recensent, vooral van boeken over de geschiedenis van de twintigste eeuw in het algemeen en de Holocaust in het bijzonder in de boekenbijlage van De Morgen.

2001: In zijn tweede boek, de roman Koloniale waren, verlegt Pearce zijn aandacht naar zijn grootmoeder langs moederszijde: de Vlaamse en katholieke kant van de familie.

• In Land van belofte konden we lezen dat zijn vader, Vernon Pearce, als Brits soldaat een Vlaams meisje had leren kennen, moeiteloos katholiek was geworden en in 1948 trouwde. Ook dat hij als werkkracht binnengehaald was in de groothandel in koloniale waren van zijn schoonmoeder in Vilvoorde.
• Van die schoonmoeder – de Vlaamse grootmoeder van de ik-verteller- schetst de auteur het volgende portret: ‘Mijn grootmoeder van moederszijde was een schrandere zakenvrouw die meteen zag of iemand voor de lange en zware werkuren in haar groothandel in koloniale waren geschikt was. In mijn vader had ze het volste vertrouwen. Zijn toekomst lag vast.’

2002: Maanzaad, het derde boek van Joseph Pearce speelt op vier plaatsen en vier tijdstippen: Breslau (1938), Londen (1939), Tel Aviv (1948) en La Paz (1951). Het zijn cruciale perioden in het leven van Gisèle Rosenthal, getrouwd met Max Friedmann, een schoenverkoper die als jood geen werk meer vond in nazi-Duitsland aan de vooravond van de Kristallnacht.

• Gisèle en Max zijn in feite fictionele namen voor Else Durra en Felix Peritz, de grootouders van Joseph Pearce en het boek verhaalt de tragiek van Else die in 1951 in La Paz zelfmoord pleegt, het jaar waarin haar kleinzoon in Vilvoorde geboren wordt.

NAAR EEN BREDER PERSPECTIEF

Daarna volgen er een aantal romans, die – hoewel ze nog steeds aansluiten bij het schrijven van een familiekroniek – toch hun onderwerp verleggen weg van de eigen familie. Met gebalde vuisten een familiekroniek over de industriestad Vilvoorde (2004), Het radioboek De erfenis (2008), hoe jongeren omgaan met het verleden, Het belang van Edward Lindeman (2006), roman over een gedachtenfundamentalist en Vaderland (2008), over wat dat in de geschiedenis van de Europese Joden zou kunnen betekenen.

2004: Met gebalde vuisten is een familiekroniek bestaande uit een honderdtal hoofdstukken.

• In deze roman, die drie generaties van de Vilvoordse familie Vanweyenberg omspant,  beschrijft Pearce het leven in de kleine industriestad Vilvoorde tussen 1899 en 2004: de onderworpenheid van de jonge meisjes tewerkgesteld in de rijke liberale families, het landelijke leven op nauwelijks enkele kilometers afstand van de walmende fabrieken, het ontwaken van de Vlaamse bewustwording enz.

2008: Opname van het radioboek De erfenis. In dit verhaal maken we kennis met een oudere gids in het Museum van “De Gebeurtenis”, die zich vlak voor zijn pensioen zorgen maakt over de manier waarop jongere generaties met het verleden omgaan.

2008: Vaderland.

• Een roman over vaders en zonen, over vaderlanden en wat dat in de geschiedenis van de Europese Joden zou kunnen betekenen. Een familiekroniek waarin vijf scharniermomenten op vijf locaties uit het leven van een joodse familie worden helder gesteld, telkens een generatie eerder, van België in 2008, de Verenigde Staten in 1956, Duitsland in 1917, Pruisen in 1870 en Polen in 1829.

INTERNATIONALE APPRECIATIE

2009: De boekenbijlage van de Franse krant Le Monde strooit op 5 juni 2009  kwistig met lof voor de Vlaamse auteur Joseph Pearce. Zijn familiekroniek Terres de promesse, vertaling van Land van belofte, verschenen bij Actes Sud te Arles wist meteen de Franse kritiek te verleiden. Het boek kreeg ook al adelbrieven van de vooraanstaande Revue des Deux Mondes, waar het werd uitverkoren tot de “tien beste boeken van het moment.”

2010: De Franse vertaling van zijn roman Land van belofte (Terres de promesse) werd genomineerd (shortlist) voor de Prix Jean Monnet de Littérature Européenne.

• De Prix Jean Monnet zelf ging naar ‘De eigenzinnigheid van Hammerstein’ (Duits: Hammerstein oder Der Eigensinn – Eine deutsche Geschichte vertaald in het Frans als Hammerstein ou l’intransigeance : Une histoire allemande) van Hans-Magnus Enzensberger.

MEER SATIRE EN INTERESSE VOOR EEN NIEUW GENRE

2011: Schoolslag, een milde satire op het reilen en zeilen binnen een behoudsgezinde katholieke schoolgemeenschap, die geconfronteerd wordt met de wijzigende mores van een moderne wereld.

2013/2014: Onder pseudoniem Max Adriaans publiceert Pearce bij uitgeverij Vrijdag twee literaire thrillers resp. Tamtam en Rimram

2015: Voet bij stuk, is een vlijmscherpe satire op de uitgeverswereld.

2022: Tussen Oder en Zenne. Twee rivieren, twee grootvaders, twee wereldoorlogen. Pearce grijpt terug naar zijn familiegeschiedenis die laat zien hoe de grote omwentelingen van de eerste helft van de twintigste eeuw het leven van doodgewone families  – de een in het slaperige Vilvoorde onder de rook van Brussel en de ander in de bruisende grootstad Breslau aan de Oder – door mekaar schudt.

BIBLIOGRAFIE

Woordje vooraf

Op de chronologische bibliografie volgt een overzicht van de vertalingen van het werk van Joseph Pearce op taal gerangschikt. (volledigheid niet gegarandeerd)

De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience – Antwerpen
• Koninklijke Bibliotheek van België – Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique – Bruxelles.
• Piet Devos: Van reuzen tot dwergen. Bibliografie – Vlaamse schrijvers in de 20ste eeuw – Eerste drukken. Kortrijk, eigen beheer 2007.
• Vertalingendatabase van Literatuur Vlaanderen

Om de foto’s in de fotogalerij te vergroten klikt u op de foto.

Chronologisch overzicht

Jaar	Titel	Fotogalerij	Uitgeverij 1ste druk
1999	Het land van belofte: een familiekroniek. (autobiografisch proza) Omslag: Jan Hendrickx. Vormgeving binnenwerk: Intertext. 2009:Vertaald in het Frans door Guy Rooryck als ‘Terres de promesse: une chronique familiale’. Uitgeverij: Actes sud, Arles		Antwerpen: Houtekiet / Baarn: De Prom. -348p. Afmetingen: 21 x 13 (paperback)
2001	Koloniale waren. ( roman) Vormgeving en omslag Neno: Cees van den Oever. Vormgeving binnenwerk Adriaan de Jonge. Foto voorzijde omslag Arthur Tress, Jongen met eend en vergiet. Foto achterzijde omslag Han Koppers		Amsterdam: Meulenhoff. -173p. Afmetingen: 20 x 12.50 (gebonden – harde geïllustreerde kaft)
2002	Maanzaad. (roman) Vormgeving omslag: Mariska Cock. Vormgeving binnenwerk: Steven Bolland. Omslagafbeelding: Man Ray, ‘Portret van Meret’, 2002 c/o Beeldrecht Hoofddorp. Foto achterzijde omslag: Han Koppers.		Amsterdam: J.M. Meulenhoff bv. -206p. Afmetingen: 20 x 12.50 (gebonden – harde geïllustreerde kaft)
2004	Met gebalde vuisten. (roman) Vormgeving omslag: Suseele Gorter. Vormgeving binnenwerk: Steven Boland. Omslagfoto: Hollandse Hoogte/rr Stock. Foto achterzijde omslag: Han Koppers.		Amsterdam: J.M. Meulenhoff bv. -268p. Afmetingen: 20 x 12.50 (paperback) Meulenhoff Editie: 2120
2006	Het belang van Edward Lindeman. (roman) Boekverzorging: Dooreman & Houbrechts Zetwerk: Griffo, Gent		Amsterdam: J;M; Meulenhoff bv. / Antwerpen: Uitgeverij Manteau. -205p. Afmetingen: 20 x 13.50 (gebonden – harde kaft met stofomslag)
2008	Vaderland. (roman) Boekverzorging: Dooreman & Houbrechts Zetwerk: Karakters, Gent		Amsterdam: J.M. Meulenhoff bv. / Antwerpen: Manteau. -269p. Afmetingen: 20 x 13.50 (gebonden – harde linnen kaft met stofomslag)
2008	Radioboek ‘De Erfenis’		Brussel: Deburen. – CD. Klik hier om te beluisteren
2009	Terres de promesse: une chronique familiale / Joseph Pearce ; traduit du néerlandais ‘Het land van belofte (1999)  par Guy Rooryck (roman) Shortlist van de Prix Monnet de Littérature Européenne 2010.		Arles: Actes sud. -451p.
2011	Schoolslag. (roman) Boekverzorging: Herman Houbrechts Auteursfoto: Koen Broos Zetwerk: Karakters, Gent		Antwerpen: De Bezige Bij. -423p. Afmetingen: 20 x 13.40 (gebonden – harde kaft met stofomslag)
2012	Suikertantes. (roman) Boekverzorging: Herman Houbrechts		Antwerpen: De Bezige Bij. -160p. Afmetingen: 20 x 13,40 (paperback) Zetwerk: Karakters, Gent
2013	Tamtam. (literaire thriller) Onder pseudoniem: MAX ADRIAANS Omslagontwerp: Mulder van Meurs Foto achterplat: Dirk T. Matee Vormgeving: theSwitch		Antwerpen: Uitgeverij Vrijdag. -191p. Afmetingen: 21 x 14 (paperback)
2014	Rimram. (literaire thriller) Onder pseudoniem: MAX ADRIAANS		Antwerpen: Uitgeverij Vrijdag. -191p.
2015	Voet bij stuk. (roman) Omslagontwerp: Bram Algoet Vormgeving binnenwerk: theSWitch, Antwerpen		Antwerpen: Uitgeverij Vrijdag.  -192p. Afmetingen: 20 x 13.50 (garenloos gebrocheerd)
2022	Tussen Oder en Zenne. Twee rivieren, twee grootvaders, twee wereldoorlogen. (roman) Omslagontwerp: Studio Jan de Boer. Omslagbeeld: Felix Peritz en Joseph Vandenbrande, collectie Joseph Pearce. Foto auteur: Kathelijne Geudens De afbeeldingen in het fotokatern (8 pag. tussen pp 224 & 225) zijn afkomstig uit de collectie van Joseph Pearce.		Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas/Contact -296p. Afmetingen: 21.10 x 13.60 (paperback) Ontwerp typografie binnenwerk: Wim ten Brinke. Drukkerij Wilco.

VERTALINGEN

ARMEENS

• [Hayrenik]. Armeens / vert. uit het Nederlands door Samvel Ghratyan. Yerevan: Alfa Print Omega, 2013. Fictie, Vert. van Vaderland. Antwerpen: Manteau, 2008.

FRANS

• Graines de pavot Frans / vert. uit het Nederlands door Annie Kroon. Arles: Actes Sud, 2007 (Lettres Néerlandaises). Fictie, paperback. Vert. van Maanzaad. Amsterdam: J.M. Meulenhoff, 2002.
• Terres de promesse Frans / vert. uit het Nederlands door Guy Rooryck. Arles: Actes Sud, 2009 (Lettres Néerlandaises). Non-fictie, paperback. Vert. van Land van belofte. Antwerpen: Houtekiet, 1999.

POOLS

• Pożegnanie z Breslau. Pools / vert. uit het Nederlands door Jadwiga Jędryas. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2016. Non-fictie, paperback. Vert. van Land van belofte. Antwerpen: Houtekiet, 1999.

RUSSISCH

• [Zemlja obetovannaja. Semejnaja kronika]. Russisch / vert. uit het Nederlands door Irina Grivnina. Odessa: Optimum, 2013. Non-fictie, paperback. Vert. van Land van belofte. Antwerpen: Houtekiet, 1999.